________________
૧૮૧
અથ" : ક્રિયારૂપી ચાઁત્ન અને જ્ઞાનરૂપી છત્રરત્નને વિસ્તારતા અને તેના બળે મેહરૂપી મ્લેચ્છની (શત્રુની) મહાવૃષ્ટિનું નિવારણ કરતા મુનિ ચક્રવતી કેમ નહિ ?
ભાવા : ચક્રવતી ને ચૌદ્રરત્ના હોય છે. તેમાં ચમ રત્ન અને છત્રરત્નથી તે જળના ઉપદ્રવથી પેાતાનુ અને સૈન્યનું રક્ષણ કરે છે. એ રીતે અહીં ઘટના કરી મુનિને પણ ચક્રવતી જણાવ્યા છે.
ક્રિયારૂપી ચ રત્નને નીચે (જળની ઉપર) અને જ્ઞાનરૂપી છત્રરત્નને આકાશમાં વિસ્તારીને મેહરૂપ મ્લેચ્છરાજાની મહાવૃષ્ટિથી આત્માનું રક્ષણ કરતા મુનિને ચક્રવતી કેમ ન કહેવાય ? અર્થાત્ મુનિ ચક્રવતી છે.
અહીં મેાહની રાગ-દ્વેષાદિ ઝેરી વૃષ્ટિથી જ્ઞાન અને ક્રિયા દ્વારા આત્માનું રક્ષણ કરતા મહામુનિ સ્વરાજ્યને સાધે છે. એમ આધ્યાત્મિક ચક્રવતી પણું જાણવુ.. હવે મુનિને શેષનાગની ઉપમાથી વણુવે છેनवब्रह्मसुधाकुण्ड - निष्ठाधिष्ठायको मुनिः । नागलेाकेशवद्धाति, क्षमां रक्षन् प्रयत्नतः ॥४॥
અથ : બ્રહ્મચર્યની નવવાડરૂપ અમૃતના નવકુંડાની નિષ્ઠાના (સ્થિરતાના) અધિષ્ઠાયક (સ્વામી) અને પ્રયત્નપૂર્ણાંક ક્ષમાનું (પૃથ્વીનુ)રક્ષણ (ધારણ) કરતા મુનિ નાગેન્દ્રની (શેષનાગની) જેમ શાલે છે.
