________________
૧૮૭ નિશ્ચયથી તે કમ જડ છે. તે ચેતનને કંઈ લાભહાનિ કરતું નથી, એમ સમજી મુનિ તેના ઉદયમાં દીનતા કે આશ્ચર્ય પામે નહિ.
હવે પાપ કર્મના વિપાકનો મહિમા જણાવે છે– येषां भ्रभङ्गमात्रेण, भज्यन्ते पर्वता अपि । तैरहो ! कर्मवैषम्ये, भूपैभिक्षापि नाप्यते ॥२॥
અર્થ : જેઓના નેત્રની ભ્રકુટી ફરકવા માત્રથી પર્વતે પણ તૂટી જાય, તેવા સમર્થ રાજાઓ પણ કર્મના અશુભવિપાક પ્રસંગે ભીખ પણ મેળવી શકતા નથી.
ભાવાર્થ : શુભ-પુણ્ય કર્મના પ્રભાવે જે રાજાની આંખ ફરતાં પર્વત જેવા શત્રુઓ પણ ધ્રુજી ઊઠે છે, તે રાજાઓ પણ જ્યારે તેમના પાપને ઉદય થાય છે, ત્યારે ભીખ માગવા છતાં તેમને ભીખ ન મળવાથી તેઓ ભૂખે મરે છે. - પુણ્યમાં ગર્વ કે પાપના ઉદયમાં દીનતા કરવી તે મિથ્યા. છે. તત્વથી પુણ્ય-પાપ આત્માનું કંઈ હિત-અહિત કરી. શકતું નથી. બાહ્ય સુખ-દુઃખ નાશવંત છે, એમ સમજી મુનિ તેમાં હર્ષ-શેક કરે નહિ.
એ રીતે પાપનો મહિમા વર્ણવી હવે પુણ્યને પ્રભાવ જણાવે છે – जातिचातुर्यहीनाऽपि, कर्मण्यभ्युदयावहे । ક્ષાત્ જોર ના સ્થા-છ વિધાનતાઃ રૂા.
