________________
૩૯
તિમાં અસર થતી નથી. આવુ જ્ઞાન મેહુને જીતી શકતુ નથી. આ જ્ઞાનને શાસ્ત્રોમાં કાઠારમાં રહેલા ખીજ જેવુ શ્રુતજ્ઞાન કહ્યુ` છે.
એ જ શ્રુતજ્ઞાન સાંભલ્યા કે ભણ્યા પછી સૂક્ષ્મબુદ્ધિથી અને શાસ્રસંગત સુંદર યુક્તિએથી તેનુ ચિંતન-મનન કરવાથી જ્યારે તે વિશાળ અને સૂક્ષ્મ અને છે, ત્યારે જળમાં પડેલા તેલના બિંદુની જેમ તે વિસ્તૃત થાય છે, તેને ચિંતાજ્ઞાન કહે છે. મેાક્ષસાધક એક પદ પણુ ચિંતન દ્વારા સ` પદાનું જ્ઞાન કરાવે છે. તેથી જ કહ્યું છે કે જે એકને સંપૂર્ણ જાણે છે, તે સવ`ને જાણે છે અને જે સને જાણે છે તે એકને પણ પરિપૂર્ણ જાણે છે.” જેમ ભરતચક્રને માત્ર વીટીના અભાવે રૂપની અનિત્યતા જણાતા સ` પદાર્થની અનિત્યતાનું જ્ઞાન થયું હતું. ચિંતાજ્ઞાન એ રીતે વ્યાપક અને છે.
એ રીતે જ્ઞાન વિસ્તૃત (વ્યાપક) થયા પછી જ્યારે શાસ્ત્રોક્ત વિધિ-નિષેધા પ્રત્યે કત વ્ય-અકત્મ્ય તરીકે અતિશય શ્રદ્ધા પ્રગટે છે, ત્યારે તે આત્મામાં ભાવિત થવાથી ભાવના જ્ઞાન બને છે. એક પદ પણ આ રીતે ભાવિત અને છે, ત્યારે તે મહુના ત્યાગ કરાવી આત્માને સહજ સ્વરૂપને આનદ ચખાડે છે. આ જ્ઞાન અશુદ્ધ પણ જાતિવ`ત રત્નની કાન્તિ જેવું હાવાથી પ્રથમના શ્રુતજ્ઞાનાદિ કરતાં વિશેષ પ્રકાશ આપે છે. આ જ્ઞાનથી જાણેલું યથાથ છે અને આવા
