________________
૧૩૪
. અહીં જે અંતરાત્મા પુનઃ મલિનતાને પામતે નથી, એમ કહ્યું છે, તે સિદ્ધાનિક મને સમકિતવત આત્મા પુનઃ ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિનું કર્મ નથી બાંધતે તે અપેક્ષાએ સમજવું
. હવે પુદ્ગલમાં. આત્મભાવરૂપ અવિદ્યા, એ વિચિત્ર પાશ છે તે સમજાવે છે :
| મામા નવા જશે, દેહ-હિં-નાદ્વિપ .. यः क्षिप्तोऽप्यात्मना तेषु, स्वस्य बन्धाय जायते ॥६॥
અર્થ: દેહ ઘર અને ધન વગેરેમાં મારાપણાની બુદ્ધિ (મમતા) થવી તે એક અલૌકિક કેટિને પાશ (બંધન) છે. કે જે પાશ આત્માએ દેહાદિને વિષે નાખે છે તે પણ આત્માના પિતાના જ બંધને માટે થાય છે. (એ એની અલોકિકતા છે.)
- ભાવાર્થ શરીર ઘર અને ધન વગેરે પર વસ્તુમાં મમતારૂપ બંધન કરવા છતાં આશ્ચર્ય છે કે તે કદાપિ બંધાતા નથી, તેને મમતાથી બાંધનાર આત્મા પોતે જ બંધાય છે. તાત્પર્ય કે જીવ ગમે તેટલી મમતા કરે તે પણ શરીર-ઘરધન વગેરે કદી કોઈના થયા નથી અને થવાનાં પણ નથી, છૂટી જ જાય છે. ઊલટું આત્મા પોતે જ તે મમતાથી બંધાય છે અને પરિણામે પરાધીન પણે ચારે ગતિમાં રખડે છે. માટે પરપદાર્થમાં મમતા કરવી તે અવિદ્યા છે. તેને તજીને
