________________
૧૪૬
અને જન્મ-મરણનાં કષ્ટો સહવા પડે, એમ અવિવેક સંસારનું ફળ છે.
પુનઃ દષ્ટાન્તપૂર્વક એ વાત જણાવે છે– इष्टकाद्यपि हि स्वर्ण, पीतोन्मत्तो यथेक्षते । आत्माऽभेदभ्रमस्तद्वद्, देहादावविवेकिनः॥५॥
અર્થ : જેમ ધતૂરાના પાનથી ઉન્માદી જીવ ઈંટ વગેરેને પણ સેના રૂપે જુએ છે તેમ અવિવેકીને દેહ વગેરેમાં આત્માના અભેદરૂપ ભ્રમ (પ્રગટે) છે. | ભાવાર્થ : જેમ કેઈએ ધતૂરાનું પાન કર્યું હોય, તેથી ઉન્માદને વશ ઈટને સેનું માને–સાનું છે એમ કહે તે તે સત્ય નથી, તેમ અવિવેકને વશ જીવ, દેહ વગેરે પર વસ્તુથી આત્માને અભિન્ન માને-જુદા ન માને તે તેને મિથ્યા ભ્રમ છે, સત્ય નથી.
અવિવેક અને વિવેકનું કારણ જણાવે છે – इच्छन् न परमान् भावान , विवेकाद्रेः पतत्यधः। परमं भावमन्विच्छन्, नाऽविवेके निमज्जति ॥६॥
અર્થ: પરમ ભાવેને એટલે આત્માના શુદ્ધ ગુણોને નહિ ઇચ્છતે આત્મા વિવેકરૂપ પર્વતથી નીચે પડે છે અને એ પરમ ભાવને વારંવાર ઈચ્છતે આત્મા અવિવેકમાં ડૂબતે નથી.
