________________
૧૮. અનાત્મ પ્રશંસા અષ્ટક
गुणैयदि न पूर्णोऽसि, कृतमात्मप्रशंसया । गुणैरेवाऽसि पूर्णश्चेत्, कृतमात्मप्रशंसया ॥१॥
અર્થ : જે તું ગુણેથી પૂર્ણ નથી (અપૂર્ણ છે) તે આત્મપ્રશંસાનું કંઈ પ્રયજન નથી, અને જે ગુણોથી પૂર્ણ જ છે, તે (પણ) આત્મપ્રશંસાનું કંઈ પ્રયજન નથી.
ભાવાર્થ : સ્વમુખે પિતાની પ્રશંસા કરનાર મૂઢ આત્મા તત્ત્વથી પોતાની જ નિંદા કરે છે. કારણ કે સ્વપ્રશંસા કરવાનું કઈ પ્રજન છે જ નહિ. જે પોતે ગુણથી અપૂર્ણ છે, તે પ્રશંસા કરવી મિયા છે. અને પૂર્ણ છે, તો પણ પ્રશંસા કરીને કંઇ મેળવવાનું બાકી નથી, એમ અપૂર્ણને કે પૂર્ણને પણ પ્રશંસા નિષ્ણ
જન છે, છતાં પ્રશંસા કરે છે, ત્યારે તાત્વિક દષ્ટિએ તે નિર્ગુણ કરે છે. અર્થાત્ પોતે જ પોતાની પ્રશંસા કરી કિંમત ગુમાવે છે.
સ્વપ્રશંસાથી હાનિ થાય તે જણાવે છે –
श्रेयोदमस्य. मूलानि, स्वोत्कर्षाम्भः प्रवाहतः । पुण्यानि प्रकटीकुर्वन्, फलं किं समवाप्यसि ॥२॥
