________________
રહેતું નથી, ધરણ કે સર્વ જીવે શુદ્ધનયરી સ્વરૂપે સમાન છે, જે આત્મ સંપત્તિ નિગદના આત્માને છે, તે તેટલી જ સિધિને પણ છે તેથી હું મેટા અને બીજા નાના એ ઉત્કર્ષ તેને થતું નથી. વળી સંસારી જીને કર્મના કારણે અશુદ્ધ જે પૌગલિક પર્યાયે હેય છે, તે ન્યૂનાધિક હોય છે. પણ તે જગતની એંઠરૂપ તુછ નાશવંત હોવાથી પિતાને અધિક પ્રાપ્ત થયા હોય તે પણ નાશવંત અને સ્વરૂપાનંદમાં બાધક હેવાથી તેને ઉત્કર્ષ (ગર્વ) મહામુનિને થતું નથી. અહંકાર કે દીનતા અજ્ઞાનીને જ હોય છે. જ્ઞાનને બેમાંથી એક પણ દોષ હેત નથી.
કર્ષથી કેવી રીતે ગુણનાશ થાય છે, તે સમુદ્રના દૃષ્ટાંતથી જણાવે છે–
क्षोभं गच्छन् समुद्रोऽपि, स्वोत्कर्षपवनेरितः । गुणौघान् बुबुदीकृत्य, विनाशयसि किं सुधा ॥७॥
અર્થ : જેમ સમુદ્ર મર્યાદિત છતાં પવનથી પ્રેરાઈને પણને પરપોટા બનાવીને તેને ફેકટ નાશ કરે છે, તેમ હે આત્મન ! તું ગુણને સમુદ્ર છતાં ગર્વરૂપી પવનથી પ્રેરાઈને ગુણેના સમૂહને (સ્વલાઘાથી) પરપોટા તુલ્ય બનાવીને ફેકટ કેમ વિનાશ કરે છે?
ભાવાર્થ ? આત્માને હિતશિક્ષા રૂપે જણાવે છે કે સમુદ્ર એટલે મુદ્રા (મર્યાદા)વાળો પણ તું, સમુદ્ર જેમ પવનથી પ્રેરાઈને પાણીને પરપોટારૂપ બનાવી નાશ કરે છે
