________________
૧૧૪ અજ્ઞાનીને જે બાહ્ય પદાર્થોની સ્પૃહા હોય છે, તે વિષવેલડી જેવી છે. વિષવેલડી જેમ જીવને મુખશેષ, મૂછ અને દીનતાને પ્રગટ કરે તેમ આ પૃહા જેની તેની સામે પ્રાર્થના કરવાથી મુખશેષ, માંગ્યું મળે ત્યારે મૂછ-રાગ અને ન મળે તે દીનતા કરાવે છે. આવી દુઃખદાયક પૃહારૂપી વિષવેલડીને જ્ઞાનીઓ સમ્યજ્ઞાનરૂપી દાતરડાથી કાપી નાખે છે અર્થાત્ જ્ઞાનીને પોતાને અધ્યાત્મને અખૂટ ખજાને જાણ્યા પછી બાહ્ય સુખ-સામગ્રીની સ્પૃહા નાશ પામે છે. જીવને ચારે ગતિમાં જે દુખ ભેગવવાં પડે છે તેમાં તવથી આત્મજ્ઞાનને અભાવ જ કારણ છે. આત્માના શુદ્ધસ્વરૂપને જાણ્યા પછી દુખ સ્પર્શતું પણ નથી.
આ દુષ્ટ સ્પૃહાને છેડવાને ઉપદેશ કરતાં કહે છે કે – निष्कासनीया विदुषा, स्पृहा चित्तगृहाद् बहिः । अनात्मरतिचाण्डाली-सङ्गमङ्गीकरोति या ॥४॥
અર્થ: આત્માથી ભિન્ન એવા પુદ્ગલમાં પ્રીતિરૂપ ચંડાલણને સંગ કરનારી જે પૃહા છે, તેને જ્ઞાની પુરુષે પિતાના મનમંદિરમાંથી બહાર કરવી જોઈએ.'
ભાવાથ: અનાત્મા એટલે જડ-પુદ્ગલ અથવા રાગદ્વેષાદિ દેશે તેની પ્રીતિરૂપ ચંડાલણીને સંગ કરનારી સ્પૃહા, તે ચંડાલણ કરતાં પણ દુષ્ટ છે. તેણે ભવે ભવે અનંત ઋદ્ધિના સ્વામી પણ આત્માને ભિખારીથી પણ ભિખારી બનાવ્યું છે, ભયંકર પાપ કરાવ્યાં છે, પ્રાયઃ તે સર્વ જી.
