________________
૧૦૦
-
તેવા જ્ઞાની કમથી કેમ લેપાતા નથી તે હવે કહે છેनाऽहं पुद्गलभावानां कर्ता कारयिताऽपि च । नानुमन्ताऽपि चेत्यात्मज्ञानवान् लिप्यते कथम् ? ॥२॥
અ` : હું પૌદ્ગલિક ભાવાના કર્તા નથી, કરાવનાર પણ નથી અને અનુમાદન કરનાર પણ નથી. એવે આત્મજ્ઞાની કેવી રીતે લેપાય ? અર્થાત્ કર્માંધ કેમ કરે? ભાવા : હું શુદ્ધ આત્મદ્રવ્ય છું, ચેતન છું, મારું સ્વરૂપ ચૈતન્ય છે, તે હું જડ ક્રિયા કેમ કરી શકું ? માટે મારા શુદ્ધ સ્વરૂપથી હું પૌદ્ગલિક ક્રિયાના કરનાર, કરાવનાર અને અનુમેદનાર પણ નથી, એમ જે પૌલિક ભાવામાં પેાતાનુ કતૃત્વ માનતા નથી, તે આત્મા કમથી લેપાતા નથી.
શુદ્ધ નયથી એક દ્રશ્ય ખીજા દ્રવ્યને કઈ કરી શકતુ નથી, આત્મા સ્વગુણુંાના કર્યાં છે, અને કર્માં પૌદ્ગલિક ભાવેના કર્તા છે. છતાં ‘હું પૌદ્દગલિક ભાવાના કર્યાં છુ” એમ માનવું તે અજ્ઞાન છે, અને તે અજ્ઞાનથી ક`મધ થાય છે. પર ંતુ જે શુદ્ધ તત્ત્વજ્ઞાની છે, તેને કમ`બંધ થતા નથી.
અહી જૈનર્દેશન માન્ય વિવિધ નચેાથી આત્મામાં કતૃત્વ અતૃત્વ કેવી રીતે ઘટે છે તે વિચારીએ, કે જેથી આ વિષયને અને પછીના વિષયને પણ સ્પષ્ટ સમજી શકાય.
શુદ્ધદ્રવ્યને જ વસ્તુ
૧. શુદ્ધદ્રવ્યાર્થિ ક નય કે જે માને છે, તે નયની અપેક્ષાએ આત્મા કાઈ જ ભાવાના કર્યાં નથી,
