________________
૧૦૯
સુધી તે વણઝારના સહકારથી જીવન ગુજારે છે, અને જ્યારે તેને “હું તે સિંહ છું.” એવું ભાન થાય છે, ત્યારે સ્વયં પિતાના બળથી જીવે છે. તેમ આત્મા પણ પિતાને બંધાચેલે માને છે, ત્યારે તે બંધન તેડવાના પ્રયત્ન (ક્રિયાઓ) કરે છે. અને જ્યારે એને પિતાના શુદ્ધ સ્વરૂપનું ભાન થાય છે, ત્યારે શુદ્ધ જ્ઞાનના બળે તે પરભાવથી રહિત (મુક્ત) બને છે. એ રીતે પ્રથમ વ્યવહારનયની ક્રિયાની ઉપાદેયતા છે, અને ચિત્તશુદ્ધિ થયા પછી નિશ્ચયની (જ્ઞાનયેગની) ઉપાદેયતા છે. છતાં જેઓ પ્રાથમિક અવસ્થામાં જ ક્રિયાને અનાદર કરીને જ્ઞાનને માત્ર જ મહત્વ આપી પિતાની ભૂમિકાને ઉચિત એવી ક્રિયાઓને ત્યાગ કરે છે, તેઓને તે ઉપરના ગુણ સ્થાનકની પણ પ્રાપ્તિ થતી નથી, અને તેથી તેઓ જ્ઞાન અને ફિયા ઉભયથી માર્ગ ભ્રષ્ટ થઈ સંસારમાં રખડે છે.
ज्ञानक्रियासमावेशः, सहैवोन्मीलने द्वयोः । भूमिकाभेदतस्त्वत्र, भवेदेकैकमुख्यता ॥७॥
અર્થ: જ્ઞાન અને ક્રિયા બનેને સાથે જ વિકાસ થતે હોવાથી (તત્ત્વથી તે) જ્ઞાન-ક્રિયા બન્નેની એકતા હોય છે, તથાપિ (અહીં સાધકની લેગ્યતા રૂ૫) ભૂમિકાના (ગુણસ્થાનકના) ભેદથી એક એકની મુખ્યતા (અને બીજાની ગૌણતા જણાવી) છે.
ભાવાર્થ સાધક પ્રાથમિક દ્રષ્ટિમાં ક્રિયાને મહત્વ આપે છે, ત્યારે પણ (જ્ઞાન રહિત ક્રિયા નિષ્ફળ રહેવાથી) ક્રિયા
