________________
૧૦૬
જ રહે છે. કર્માંના સબધથી તે રાગી-દ્વેષી વગેરે દેખાય છે, પશુ તત્ત્વથી તેા રાગાદ્ધિથી અને કર્માથી રહિત તે શુદ્ધ જ છે.
હવે સ` ક્રિયા ચિત્તશુદ્ધિ માટે ઉપયાગી છે, અને જો આત્મા તત્ત્વથી શુદ્ધ જ છે, તે તેને આવશ્યકાદિ ક્રિયાઆનું શું પ્રયેાજન છે? તેનું સમાધાન કરતાં કહે છે કે
लिप्तता ज्ञानसम्पात - प्रतिघाताय केवलम् । निर्लेपज्ञानमग्नस्य, क्रिया सर्वोपयुज्यते ||४||
અર્થ : ‘હું નિલે પ છુ” એવા જ્ઞાનમાં મગ્ન આત્માને સઘળી ક્રિયામાત્ર આત્મા કથી લિપ્ત છે.’ એવા (મિથ્યા) જ્ઞાનના સંભવને રાકવા માટે જ ઉપયેાગી છે.
ભાવાર્થ : જેમ નીરેાગીને રાગથી બચવા માટે પણ પથ્યપાલન ઉપયાગી છે, તેમ શુદ્ધ આત્માને અશુદ્ધચિત્તથી અચવા માટે આવશ્યકાદિ સ` ક્રિયાએ ઉપયોગી છે. શુદ્ધ આત્માને પણ તેને જ્યાં સુધી માહના ઉય છે, ત્યાં સુધી ચિત્તની મલિનતા સંભવિત છે, માટે ‘કર્મ જડ છે, હું ચેતન છુ, નિર્લિપ્ત છુ” એવાં શુદ્ધ જ્ઞાનમાં વ`તા આત્માને પણ માહના ઉદયથી ‘હું કાઁથી લેપાયેલા છુ” એવી ભ્રાન્તિ થવાના સંભવ છે, તેમાંથી બચવા માટે આવશ્યકાદિ સઘળી ક્રિયાઓ ઉપયાગી છે.
