________________
પ૧
અર્થ : કર્મ જન્ય વિષમતાને નહિ ગણતાં પરમાત્મા સ્વરૂપને અંશ સર્વ માં સમાન છે, એમ સમજી સર્વ જગતને (જીને) જે પિતાના તુલ્ય દેખે છે તે શમવાળો આત્મા મોક્ષગામી છે.
ભાવાર્થઃ વિવિધ જીવની કર્મજન્ય બાહ્ય ભિન્ન ભિન્ન અવસ્થાને અનુરૂપ તેઓની સાથે ઉચિત વ્યવહાર કરવા છતાં તત્વથી સર્વ જી સ્વરૂપે સમાન છે, એમ માની સર્વને પોતાના આત્મા તુલ્ય માનનારના રાગ-દ્વેષાદિ શાન્ત થઈ જાય છે. આવા સમભાવમાં વતે જીવ મુક્તિને પામી શકે છે. સર્વ જીવોને આત્મતુલ્ય માનવાનું વિધાન દ્રવ્યાર્થિક નયથી સમજવું. ગાય-ભેંસ, બ્રાહ્મણ-ચંડાલ, રંક-રાવ, મનુષ્ય-પશુ વગેરે તે તે જેની કર્મજન્ય વર્તમાન અવસ્થાએ તેને કર્મજન્ય પર્યા છે, તેને અનુસારે ઉચિત વ્યવહાર કરવા છતાં દરેકને આત્મા સ્વરૂપે સમાન-મારા આત્મા તુલ્ય છે, એમ માની અન્યના સુખ દુઃખને પિતાના સુખ દુઃખ સમાન માને છે તે સાચો શમી મુક્તિને પામી શકે છે.
વ્યવહારમાં પણ સ્વપુત્રાદિ રોગી છતાં આત્મીય ભાવે તેને નિરોગી બનાવવાનો પ્રયત્ન કરાય છે, તિરસ્કાર કરતે નથી; તેમ જીવમાત્ર તત્વથી પરમાત્મા તુલ્ય છે, જે વિવિધતા દેખાય છે તે કર્મ જન્ય રંગરૂપ છે, માટે કેઈને દુષ્ટ માની તિરસ્કારાદિ નહિ કરતાં રેગી માની તેનો તે રેગ નાશ થાય તેવું વર્તન કરવું જોઈએ, તેને દુષ્ટ માનવે તે અાત છે, કારણ કે તેથી શ્રેષ-તિરસ્કાર વગેરે પ્રગટે છે
