________________
| કિયાને અનાદર કરનારને હિતશિક્ષા આપતાં જણાવે
ब्राह्यभावं पुरस्कृत्य, ये क्रियां व्यवहारतः । वदने कवलक्षेपं विना, ते तृप्तिकाङिक्षणः ॥४॥
અર્થ : ક્રિયાના બાહ્યભાવને આગળ કરીને જેઓ કિયાને અપલાપ કરે છે, તેઓ મુખમાં કેળિયે નાખ્યા વિના જ તૃપ્તિને ઇચ્છે છે. | ભાવાર્થ : “કિયા તે બાહ્યભાવ (પુદ્ગલની પ્રવૃત્તિ) છે, આત્મા તે ચેતન છે. પુદગલની જડ કિયાથી આત્માને લાભ ન થાય” એમ ક્રિયાની જડતાને આગળ કરીને જેઓ ક્રિયાનો નિષેધ કરે છે, તેઓ ભેજન લીધા વિના જ તૃપ્તિને ઈચ્છનારા જેવા અજ્ઞાની) છે.
વસ્તુતઃ આત્માના ગુણે તન્યરૂપ છે, તેના ઉપર જડ કર્મોનાં આવરણે લાગેલાં છે, તેને દૂર કરવાથી જ ગુણે પ્રગટ થઈ શકે, માટે પુદ્ગલનાં આવરણેને દૂર કરવા પૌગલિક ક્રિયા વિના ચાલે જ નહિ. લેખાંડને કાપવા લેખંડની અને ઝેરને મારવા ઝેરની જરૂર પડે છે, તેમ કમેને તેડવા પૌગલિક તે તે ક્રિયાની અનિવાર્યતા છે. શું ભણવાની તે તે શારીરિક ક્રિયા વિના જ્ઞાન કમટે? ભેજનની ક્રિયા વિના તૃપ્તિ થાય? ન જ થાય, તેવી જ રીતે જડ કર્મોના નાશ માટે બાહ્યકિયા ઉપાદેય છે. હા, એટલું જરૂરી છે, કે જે ક્રિયાથી પાપકર્મોને બંધ થાય