Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ maMgalamaya yoga sunaMdAbahena vohorA PC www.jaimelibrary.org
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( maMgalamaya yoga) sunaMdAbahena vohorA kAma na - - - preraka : pUjya zrI bhadraguptasUrijI ma. sA. zyAmala 3, amadAvAda-380007
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzaka : guNAnurAgI mitro, amerikA - amadAvAda prakAzanavarSa : vi.saM. 2054, vI.saM. 2524. mahAsuda vasaMtapaMcamI prathama AvRtti : 1500 prAptisthAna : 1. sunaMdAbahena vohorA 2. dakSAbahena mahetA mahAvIra sosAyaTI, 39, mANekabAga sosAyaTI elisabrIja, kaMcanadIpa senTaranI sAme, amadAvAda-380007 surendra maMgaLadAsa roDa, phona : 6637954 amadAvAda-380015 samaya : 5thI 7 phona : 407910 sAMje 6thI 7 3. Vina Mahendra Khandhar 8. Kalpna Pravin Shah 6112, Leyte Street, Cypress. 992 Mcnair Derive Ca. 90630 U.S.A. Lansdale PA 19446-U.S.A. Tel. 714-894-2930........... Tel. 215-362-5598 pRSThasaMkhyA : 8+212 mukhapRSThacitra : vI. rAmAnuja lesara TAIpaseTiMga : zAradA mudraNAlaya jummA masjida sAme, gAMdhI mArga, pAnakoranAkA, amadAvAda-1 ) 5359866 mudraka : bhagavatI ophaseTa 15/sI. baMsIdhara esTeTa bAraDolapurA, amadAvAda-4 0 38754)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAsaMgika prastuta graMthanuM mULa nAma "yogasAra che. e graMtha jaina sAhitya vikAsa maMDaLa taraphathI I. sa. 1987mAM prakAzita thayelo. tenA AdhAra para vidyamAna pU. zrI. bhadraguptasUrijInI preraNAthI "maMgalamaya yoga' graMthamAM teno bhAvAnuvAda karyo che. "yogasAra' graMthanA lekhakanuM nAma upalabdha nathI. lekhananI meLavaNI upAdhyAya zrI yazovijayajI racita adhyAtmasAra sAthe aMzataH maLatI Ave che evuM jaNAya che. joke upAdhyAjIe je kRtio racI che temAM aMtamAM "yaza" zabda vaDe ullekha maLe che. tethI saMbhava che ke A graMthanA racayitA anya hoI zake. jaina darzanamAM "yoga' zabdano ane tenA rahasyano atyaMta mahimA hato, che, ane raheze. yoga asaMkhya prakAranA che. jene trikaraNayoga kahevAmAM Ave che. te mana, vacana ane kAyA che. pulanA saMyoge AtmAmAM je vizeSa pariNAma thAya che tyAre mananI pravRttine manayoga, vacananI pravRttine vacanayoga, ane kAyAnI pravRttine kAyayoga kahevAmAM Ave che. A yoga prAye zubhAzubha AzravanuM kAraNa bane che. paraMtu pAramArthika yoga e aMtaranI zubha pariNati che. prastuta graMthamAM yoganuM je rahasya udyATita karyuM che te yoga Atma pariNAmanuM mokSamArganA hetumAM joDAvuM te che. pachI te yoga jJAna, dhyAna, kriyA, bhakti, ItyAdi aneka prakAre hoI zake. paraMtu tenuM arthaghaTana eka ja hoya che ke AtmapariNAma mokSane prayojanabhUta hoya chatAM AtmA jJAnasvarUpa hovAthI jJAnayoganI mukhyatA graMthamAM jaNAvI che. saMsArI jIvana karmasahita hovAthI vyavahAramAM aneka bheda ane vicitratA jovAmAM Ave che. AtmA jyAre jJAnayoga para ArUDha thAya che. tyAre tenuM jIvana abheda bane che. sauprathama to yogI deha ane AtmAne bhinna jANI tenA bhedajJAna vaDe svasvarUpe abheda thAya che. yogI jaMgalamAM hoya ke mahelamAM, anukULatAmAM ke pratikULatAmAM,
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ samatAthI rahe che. yogI sAdhanAkALa sudhI yogI kahevAya che. paraMtu abhyAsa ane vairAgya vaDe te sAdhanAnA kramane ullaMghIne paudagalika yogano nirodha karI, nirvANane prApta kare che, e yoganuM carama lakSya che. te mATe kaSAya mukta ane viSaya rahita jIvana upAsya bane che. vAstavamAM paramAtmA sAthe AtmAnuM milana thAya te yoga che. sarvayogamAM adhyAtmanI mukhyatA che. AtmA rAgAdi bhAvamAM na pariNamatA zuddhAtmAnA pariNAmone svasaMvedana dvArA sAkSAt kare che. Avo AtmasAkSAtkAra yoga dvArA saMbhave che. zrI adhyAtmasAramAM kahyuM che ke zuddha upayogarUpa Atma vaDe ja AtmAne AtmAmAM laya pamADanAra yogI che. chatAM pUrva saMcita karma udayamAM Ave to tene naSTa karanAra tathA indriyonA viSayone sahajapaNe jeNe vaza karyA che te yogI che. paramAtmA sAthenI abheda upAsanA sarva tapasyAdi yogo karatAM paNa zreSTha che. kAraNa ke A upAsanA sarva karmono kSaya karavAvALI che. tethI sarva yogothI sAdhya evA mokSanuM te sAdhana che. vaLI prastuta graMthamAM kahyuM che ke zAMti ane sukhamAM rahela jenA dvAtmaka vikalpo zamI gayA che, te parigraha rahita yogI vanamAM je sukha prApta kare che te sukha sArvabhaumatva dharAvato rAjA paNa prApta karI zakato nathI. yoganuM svarUpa khUba vizALa che. temAM aneka padArtho samAya che. pU. zrI hemacaMdrAcArye yogazAstramAM prAraMbhanI bhUmikA mArgAnusArInA guNothI karI che. ane tyAra pachI samyagdarzanAdi dharma, zrAvakAcAra, sAdhudharma, dhyAnayoga ane Akhare mokSamArga prakAzita karyo che. sAdhakanA je pariNAma mokSamArganA heturUpa bane te yoga sAdhya che. marUdevAmAtAe putranA kevaLajJAnano mahimA jANI potAnA pariNAmane abhuta rIte palaTI mokSamArgamAM joDI dIdhA te yoga che. daDhaprahArIe gAyanA baccAne taraphaDatuM joIne dayAnA mAdhyamathI potAnA pariNAmane aMtarapariNatimAM joDI dIdhA te yoga che. IlAcIputre muninA darzane potAne dhikkArane pAtra gaNI pariNAmane
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prAyazcitta vaDe palaTIne yogamAM joDI dIdhA. saMsAra bhAvano nirodha karI, doraDA para ja yoga sAdhI lIdho. yogano Avo mahimA jANI mokSArthI yoga sAdhanA cUkato nathI. jenuM mana tattvopadezanA pravAhathI dhovAIne nirmaLa banyuM che, jagatanA kaMdothI rahita thayuM che, tevA yogI ucita AcAranuM pAlana karanArA, potAnA svarUpamAM sthira thaI yogasvarUpa rasAyaNanuM pAna karIne paramapadane prApta kare che. duSkara tapa tape, karoDo jApa kare ke kriyAnuM kaSTa kare, paNa jo te sAdhaka yoga mArge jato nathI, arthAt potAnI aMtaravRttine jJAnasvarUpa pratye joDato nathI to te yoga rahita svargano adhikArI banaze. paraMtu tevA zubhayogane ullaMghIne je zuddhayogamAM pravarte che te avazya paMcamagatino pathika bane che. mATe tapa, japa ke kriyA sarve anuSThAno oghasaMjJAne badale yogasvarUpa thavA joIe. ArAdhanA karavAnuM prayojana yogamaya haze to te kaSTarUpa nahIM bane paNa maMgalamaya banaze. yoga svayaM AnaMda ane sukhamaya che. tethI maMgalamaya che. jema sarva maMgalomAM prathama maMgala navakAramaMtra che, tema sarva sAdhana ke sAdhyamAM yoga maMgalamaya che. maMgalamaya yogano bhAvAnuvAda - vivecana karatAM aMtaraMga pariNatine yogamArge vALavAno bodha prApta thayo che. tethI AzA che ke je koI A graMthane vAMcaze, vicAraze, Acaraze tene jarUra yogano bodha maMgaLakArI thaze. mATe graMtha tamArA varada hastamAM Ave tyAre tene khUba premapUrvaka daSTimAM lejo. pachI hRdayamAM dhAraNa karajo. graMthanA bhAvAnuvAdamAM kaMI paNa kSati hoya to te mATe micchAmi : dukkaDaM. je koIno je prakAre sahayoga maLyo che te mATe saunuM abhivAdana karuM chuM. graMthanuM adhyayana karIne tamane saune jIvananuM pAtheya maLI rahe to temAM graMthalekhananA AnaMdamAM vRddhi thaze. tamane A graMtha maLe pachI tamArA anya mitrone paNa vaMcAvajo, ochAmAM ochA evA pAMca mitro banAvazo ? zubhecchA sAthe sunaMdAbahena
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogadhArA anubhavIe ekalA AnaMdamAM rahevuM re AnaMdamAM rahevuM AnaMdamAM rahevuM re. anubhavI. DagavuM nahi duHkha paccethI, samajI sahevuM re, vAsanAno vaLagADa tyajIne vairAgye vahevuM re. anubhavI. Atmavat anyane gaNI, duHkha na devuM re, karmAdhIna sarve jIvo che, pachI kone kahevuM re. anubhavI. tattva pAmelAne mAThI, TALavI TevuM re, lakSanuM sthAna anubhavethI, lakSamAM levuM re. anubhavI. samadaSTithI dekhAze jaga, jevuM che tevuM re, saMtaziSya anubhave, anubhavathI evuM re. anubhavI. jema jema viziddhAtmA, duHkhI jIvo jue badhA, tema tema sadA te to, bane virakta vizvathI, tattvopadeza dhArAthI, dhovAnuM mana nirmaLuM, ucitAcAra nirbaddha, deto AnaMda sarvane, svasvarUpe rahI yogI, pIne yoga rasAyaNo, badhAye klezathI zUnya, pAmato pada mokSanuM.
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ - RNamukti) prastuta graMthalekhana mATe yatkiMcita pAtratAne lakSamAM laI bhAvAnuvAda karavAnI preraNA ApavA mATe tathA lekhana para anugraha dRSTi karI te mATe. pU. zrI bhadragumasUrizvarajI ma. sA., lekhananA saMzodhanamAM pU. AcAryazrIne sahayoga ApavA mATe muni zrI bhadrabAhu ma.sA. (AcAryazrInA ziSyaratna) abhivAdana ) chellAM dasa varSathI amerikAmAM vasatA jijJAsu mitroe ghaNAM pustaka prakAzanamAM artha sahayoga Apyo che. te badala temane abhivAdana ApuM chuM. savizeSa maMgalamaya yoga graMthanA prakAzananA artha sahayoga mATe abhivAdana. zrI vINA tathA mahendra baMdhAra, amerikA zrI ramAbahena zAha, amerikA tathA anya amadAvAdanA jijJAsu mitro ke jemaNe arthasahayoga sAthe graMthane vAMcavAnI ruci darzAvI graMthane AvakAryo che.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ anukramaNikA 1. vAstavika devasvarUpa . . . . . . . prathama prastAva . . 1 2. tattvasAra dharmano upadeza . . . . . . dvitIya prastAva . .45 3. sAmyopadeza . . . . . . . . . . tRtIya prastAva . . 82 4. sattvano upadeza . . . . . . . . . cotho prastAva . 108 5. bhAvazuddhi utpanna karanAra upadeza . . paMcama prastAva . 141 upalabdha pustako 1. zrI kalpasUtra kathAsAra (sacitra, pAMcamI AvRtti) 2. navatattvano saraLa paricaya 3. aMtaranAda (cothI AvRtti) 4. saikALika AtmavijJAna (AdhyAtmika lekha) 5. tattvamImAMsA (tattvArthAdhigama) 6. maunadhArI mahAvIranI hitazikSA 7. adhyAtmasAra 8. Atama jhaMkhe chuTakAro 9. pagale pagale prabhutA 10. pudgalano parihAra : paramArthanI prApti 11. maMgalamaya yoga sthAnika grAhake pustako jAte AvIne laI javAM. patravyavahAra javAbI kavarathI karavo. posTakharca alaga che.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrI sadgurubhyo namaH 3OM h namo nANassa vAstavika devasvarUpa praNamya paramAtmanaM rAgadveSavivarjitam / yogasAraM pravakSyAmi gammIrArthaM samAsataH // 1 // bhAvArtha : rAgadveSathI saMpUrNapaNe rahita evA paramAtmAne praNAma karIne gaMbhIra arthavALA "yogasAra'ne huM saMkSepathI kahIza. vivecana : samasta sRSTinAM prANIo ajJAnavaza rAgadveSa jevA kaMThamAM rUMdhAI gayAM che. paraMtu paramAtmAe rAgadveSane saMpUrNapaNe naSTa karyA che, tevA paramAtmAne praNAma karIne graMthakAra yogasAra nAmanA graMthanI racanA kare che. je graMthanAM rahasyo gaMbhIra che. mokSArthI teno cAhaka che. saMsArane icchatA jIvone AvAM gaMbhIra rahasyonuM kiraNa pahoMcatuM nathI. mokSamArgamAM joDatA pariNAma yoga che, e ja vizvamAM sArabhUta che. yadA dhyAyati yad yogI yAti tanmayatAM tedA / dhyAtavyo vItarAgastad nityamAtmavizuddhaye // 2 // bhAvArtha : yogI jyAre je dhyeyanuM dhyAna dhare che. tyAre te dhyeyamaya thaI jAya che. tethI AtmAnI vizuddha mATe haMmezA vItarAganuM dhyAna karavuM. vivecana : eka mAtra muktinI ja jene cAhanA che. potAnA pariNAmane je mokSamArganA hetumAM joDelA rAkhe che te yogI che, saMsArabhAvathI vimukha che te yogI che, jIva ane dehanA mamatvanuM ekatva jemaNe chedI nAMkhyuM che te yogI che, paudgalika padArthanA pralobhanono jeNe parihAra karyo che te yogI che, rAgAdibhAvamAM jenuM bhedajJAna varte che te yogI che. sarva kAmanAothI mukta je AtmikabhAvamAM lIna che te yogI che. AtmazuddhinA dhyeyavALA yogIne zubhAzubha yogamAM harSa-viSAda nathI. vItarAgatA jenuM dhyeya che tevA yogIne vItarAganuM svarUpa upAsya maMgalamaya yoga
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ { che. yogI jyAre beyanuM avalaMbana laI dhyAna kare che tyAre te svayaM dhyeyamaya thaI jAya che. bhale pachI yogI ekAMte dhyAna dhare ke anya koI pravRttimAM hoya tyAre tenA cittamAMthI peluM dhyeya chUTI jatuM nathI temano Atmaupayoga AtmavizuddhinI dizAmAM yojAyelo che. evA yogIo ja vItarAganuM dhyAna karIne vItarAga bane che. rAgAdi doSoe saMpUrNa vizvanA jIvone mahAta karyA che. paraMtu vItarAga e che ke jeNe rAgadveSane saMpUrNapaNe jItyA che. jagatanA jIvone deha karatAM paNa rAgAdi choDavA kaThaNa lAge che. paNa vItarAga e che : ke jemaNe AvA rAgAdino mULathI ja nAza karyo che. saMsArI jIvane Ama to dhyAna sAthe kaMI saMparka nathI. paNa te jANato nathI ke dhyAna - upayoga te to jIvanuM lakSaNa che. jIva dhyAna kare ke na kare paNa saMskAravaza je je tRSNAo ke vAsanA che, kAmanAo ane icchAo che, tene mATe jIvanA upayogamAM koI ne koI ciMtananI zRMkhalA cAlyA ja kare che. te tenuM dhyAna che. e dhyAna parapadArthanuM hovAthI durbAna kahevAya che. jemake koI gRhastha vyApAra karato hoya to niraMtara vyApAranA vicAro ja karyA kare. vaLI koI khelADI hoya to niraMtara te te prakAranI ramatanA sAdhana ane dAva mATe vicAra karyA ja kare. koI mAtA tenA putranI niraMtara ciMtA karyA ja kare. are ! eka jaMtu paNa saMjJAbaLe potAne iSTa padArtha meLavavAnuM prayojana karyA ja kare te durbAna che. koI zikArInA cittamAM zikArane zodhavAnuM je ciMtana rahe te durbAna che. parastrI evI sItAne rIjhavavAnA aneka manasubA te rAvaNanuM durthAna hatuM. Ama saMsAranA koI paNa padArthone meLavavAnI ciMtA ane tenuM sAtatya te durbAna che. jenA vaDe AtmA malina thAya che. karmabaMdhananuM kAraNa A durbAna che. durgAnanI prabaLatA toDavA mATe zuddha avalaMbana laI temAM citta ekAgra karavuM. beI vinA ciMtanamAM upayogane joDavo. jagatanA svarUpanuM yathArthapaNe ciMtana karavuM te zubhadhyA che. paramAtmAnA bodhanuM manana karavuM te ekAgra thavAno upAya che paramAtmAnA vItarAga maMgalamaya yoga
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ Atmavizuddhi jaya che. Akha mAhAtya Ave bhAvArtha sita paramAtAnA svarUpamAM pariNAmane joDatA je mAhAsya Ave che temAM AtmasvarUpanuM mAhAbhya samajAya che. Akhare upayoganuM AtmasvarUpamAM rahevuM te Atmavizuddhi rUpa dhyAna che. zuddhasphaTikasaMkAzo niSkalazcAtmanA''tmani / paramAtmeti sa jJAtaH pradatte paramaM padam // 3 // bhAvArtha : "A AtmA te ja nirmala sphaTika saMdeza ane sarva upAdhiothI rahita paramAtmA che," evI rIte AtmA vaDe AtmAmAM ramaNa karato A AtmA jJAnasvarUpe pragaTa thaI paramapadane Ape che. arthAt AtmA te ja paramAtmA che' samyajJAna ja paramapadane ApanAruM che. vivecana : arUpI evuM Atmatattva parama zuddha che teno bodha ApavA atre tene nirmaLa sphaTikanI upamA ApI che. jema sphaTikane jo koI varNano saMyoga na hoya ke tenI AsapAsa varNavALA puSpano saMyoga na hoya to te sphaTika zuddhapaNe jaNAya che. tema karmaprakRtinI upAdhisahita kaSAyanI kAlimA rahita, viSayonA vikAro rahita, sarva prakAre je mukta te paramAtmA che. vaLI A svarUpa koInuM che, mAruM nathI tema na mAno, paraMtu zuddha upayoga (AtmA) vaDe zuddhAtmAne jJAnasvarUpa jANIne je anubhave te paramapadane pAme. upayoga e AtmAnuM lakSaNa hovAthI te AtmA che. te upayogamAM pugalanA paricayanI malina chAyA paDelI che. paraMtu jo upayoga zuddhapaNAne grahaNa kare to svayaM pote ja paramAtmApaNe pragaTa thAya. huM svayaM zuddha caitanyasvarUpa AtmA chuM tevuM samyagUjJAna AtmAne paramAtmasvarUpe pragaTa kare che. pUrve aneka prakAranA deha dhAraNa karyA. samagra vizvanI yAtrA karI, ghaNuM jANyuM paNa te vaza thayuM. kAraNa ke teNe jANavA jevA A svAtmA pratye dRSTi karI nahi. arthAt jANavA jevA tattvane ke jANanArane ja tene jANyo nahi ke AtmA svayaM paramAtmA ja che. mohano tyAga karIne je AtmA, AtmAne AtmA vaDe maMgalamaya yoga.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ AtmAmAM jANe che, te ja tenuM jJAna, darzana, cAritra che, e ja paramasvarUpane pAmavAno upAya che." dehadRSTithI jotAM AtmA apragaTa lAge che. jIvadaSTithI jotAM AtmA AtmasvarUpe jaNAya che. tattvadRSTithI jotAM svayaM paramAtmA svarUpe jaNAya che. kintu na jJAyate tAvad yAvad mAlinyamAtmanaH / jAte sAmyena nairmalye sa sphuTaH pratibhAsate // 4 // bhAvArtha : jyAM sudhI AtmAmAM malinatA hoya tyAM sudhI AtmAmAM paramAtmA ja jaNAtA nathI. sAmya vaDe nirmaLatA thatAMnI sAthe AtmA paramAtmasvarUpe spaSTa pratibhAsa thAya che. - vivecana : ratnanuM teja ciMthare vIMTAyeluM hoya tyAM sudhI ja DhAMkyuM rahe. paramAtmA svarUpa evo AtmA audArika Adi zarIro vaDe jJAnAvaraNAdi karmo vaDe ke rAgAdi bhAvo vaDe DhaMkAyelo che tyAM sudhI temAM raheluM paramAtmasvarUpa jIvane anubhavamAM AvatuM nathI. svabhAve zuddha AtmAmAM malinatA zuM hoya ? jema sphaTikamAM malinatA na hovA chatAM saMyogAdhIna sphaTika lAla ke kALA raMgarUpe dekhAya che, tema AtmA zuddha hovA chatAM, vartamAnamAM prakRtinA saMyogathI potAnA ja ajJAna vaDe rAgAdi rUpe pariName che. paraMtu rAgAdi rahita sAmyabhAva vaDe jyAre cittanI nirmaLatA thAya che. tyAre te ja samaye AtmAnuM AtmA vaDe paramAtmA svarUpe pratibhAsana thAya che. paramAtmasvarUpa AtmAnuM mAhAbhya jaNAve che. AtmAne sarakhAvI zakAya evo vizvamAM koI padArtha nathI. AthI jagatamAM paNa zreSTha padArthano ullekha karI tenAthI paNa zreSThatA batAvIne mahimAvaMta AtmAnuM lakSya karavAnuM che. jema ke, UMcAmAM UMco merU parvata (zaileza) karatAM paNa AtmA UMco che. UMDAmAM UMDA svayaMbhUramaNa samudra karatAM paNa AtmA UMDo che. pahoLAmAM pahoLA lokAkAza karatAM paNa AtmA pahoLo che. bhUtakALa lAMbAmAM lAMbo hoya, bhaviSya maMgalamaya yoga
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenAthI paNa lAMbuM che. paraMtu AtmAnuM jIvana to tenAthI paNa lAMbu che. arthAt AtmA asIma ane amApa che. te svarUpanI sarva doSarahita nirmaLatA vaDe anubhavamAM Ave che. tattvanantAnubandhyAdikaSAyavigamakramAt / AtmanaH zuddhikRt sAmyaM zuddhaM zuddhataraM bhavet // 5 // bhAvArtha : te nairmalya to anaMtAnubaMdhI Adi kaSAyonA kSayanA kramathI thAya che. tethI AtmAnI zuddhi karanAruM sAmya vadhu ne vadhu zuddha thAya che. vivecana : anaMtAnubaMdhI kaSAyo arthAt tIvra saMkleza pariNAma che. je kaSAyo vaDe jIvane anaMta saMsAranuM paribhramaNa thAya che te kaSAyo toDavAnuM kArya bahAramAM thatuM nathI paraMtu aMtaranI nirmaLatAthI thAya che. AvA kaSAyo tUTavAno krama guNasthAnakanA vikAsakramathI thAya che. evA kaSAyonA tIvra maMda pariNAmanI avasthAbhede cAra prakAra che. jema jema nirmaLatA-vItarAgatA vRddhi pAme tema tema kaSAyo hAni pAme che. jema ke : mithyAtva jatAM anaMtAnubaMdhI kaSAya jAya, te avirati samyagRSTi thAya. apratyAkhAnI kaSAya jAya, dezavirati samyagraSTi thAya. pratyAkhyAnI kaSAya jAya te sarvavirati samyagRSTinA kaSAya saMjvalana hoya. Ama kaSAya ghaTatA jAya sAmyabhAva vadhato jAya. A prakAre krame krame kaSAyanI maMdatA thatAM pariNAmanI nirmaLatA vaDe AtmAnI zuddhirUpa sAmya pragaTa thAya che. sAmya te tattvapariNatine vikasAvanAra cAritryano guNa che, te samAM pravRtti ane asattathI nivRtti thavAthI vikase che. sAmya arthAt samatA e adhyAtma jIvananuM parama rahasya che. koI paNa upAsanA vaDe jIva svabhAva sanmukha thaI sAmyapaNAmAM pariName to ja te mokSanuM kAraNa bane che. AvuM sAmya ke samatA muni mahAtmAone hoya che. koI zarIrane tADana pIDana kare ke caMdanano lepa kare baMne pratye samAnabhAva maMgalamaya yoga
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ te sAmya che, te ja Atmazuddhi che. ghAti karmono kSaya thavAno aMtaraMga AdhAra A sAmya che. te krame karIne cittanI nirmaLatA vaDe sAdhya che. sAmyazuddhikrameNaiva sa vizuddhayata AtmanaH / samyakatvAdiguNeSu syAt sphuTaH sphuTataraH prabhuH // 6 // bhAvArtha: sAmyazuddhinA krama vaDe samyakatvAdimAM thatI vizuddhithI AtmAne paramAtmasvarUpa vadhu ne vadhu spaSTa thAya che. | vivecana : sAmyazuddhi arthAt kaSAyanI maMdatA ane krame karIne thatI kSINatA vaDe samyakatvAdi guNonI vizuddhi thAya che. vItarAgatAnI vRddhinA baLe sAdhaka samyakatvAdinA kramamAM AgaLa vadhato jAya che. mithyAtva jevA doSono parihAra karI samyakatvane pAme che. vaLI vairAgyanA baLe avratane tajIne vratamAM Ave che. ane savizeSa sarva saMga parityAga karI sAmyaguNanA vikAsa vaDe yogya dezakALe zreNIe ArUDha thaI paramAtmasvarUpane prApta kare che. samyaktAdi guNo arthAt AtmAnA svAbhAvika guNo te A prakAre che. 1. samyagadarzana = tattvanI yathArtha zraddhA - darzana. 2. samyajJAna = tattvano yathArtha bodha - pariNAma. 3. sammacAritra = sAmya ke vItarAga pariNamana. 4. samyatapa = Atmavizuddhi. 5. samyaguvIrya = AtmabaLa. 6. upayoga = AtmAnuM lakSaNa. sAdhanAmArganA je koI bAhya ke AtyaMtara kriyA vagere che te sarva A sAmya bhAvanI keLavaNI mATe che. anAdikALanAM gADha karmo ugra tapa karavAthI khapatAM nathI te A sAmyabhAvathI zIghatAe khape che. A sAmyabhAva evo abheda che ke tene sAdhya karanAra game te mata paMthano hoya to paNa te avazya mokSa pAme che. maMgalamaya yoga
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ "bAhyathI zvetAMbara ho, digaMbara ho, buddha ho ke anya ho jenuM citta samabhAvathI bhAvita che te avazya (paramAtmasvarUpa) mokSane pAme che." sarvamohakSayAt sAmye sarvazuddhe sayogini(naH) / sarvazuddhAtmanastveSa prabhuH sarvasphuTIbhavet // 7 // bhAvArtha : mohanA sarvathA kSayathI sAmya sarvathA zuddhatA thatAM ja sayogI kevaLIrUpa sarva zuddhAtmAne A paramAtmA sarvathA spaSTa thAya vivecana : jIvane mATe be valaNa che. te mohavaza saMsAranI dIrgha yAtrA karyA kare ke mokSa pAmI saMsArano kSaya kare. jIvano svAbhAvika mokSabhAva moharUpI rAhuthI rasAyelo che. jo te A mohano tyAga kare to mokSabhAva pragaTa thAya. mukhyatve ATha prakAranAM karmomAM savizeSa baMdhanakArI prakRti mohanIyanI che. koI mahipuNyanA yoge jIvanA karmano bhAra haLavo thatAM mohanIyanI prakRti dabAya che ke upazame che tyAre jIva sAmyabhAvanI dizAmAM vaLe che. vaLI te mohanIya karmanI prakRtino krame karIne sarvathA kSaya thatAM sAmya-bhAva-guNa para lAgeluM kaSAyanuM AvaraNa haTI jAya che, tyAre sAmyabhAvanI pUrNa zuddhi thaI jIvane kevaLajJAna prApta thAya che. tyAre svayaM zuddhAtmA paramAtmA svarUpe pragaTa thAya che. mATe sAmyabhAva mULa guNa che. te guNonA prabhAve game tevA mohathI pIDA pAmelA jIvo zIghratAthI mokSa pAme che. avyAbAdha-apIDAkArI sukhane pAme che. sAmya eTale mokSaprAptinA samAna sAmarthyavALA AtmAnA jJAnadarzana cAritrarUpa guNo che. tenuM ArAdhana te sAmAyika che, jemAM samatAno lAbha che. te samatAne dhAraNa karavAthI AtmA rAgadveSarahita samavRttivALo thAya che. je sAmyabhAvanI zuddhivALo che, te samasta jIvarAzi pratye svAtmatulya dRSTiyukta che. maMgalamaya yoga
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaSAyA apasarpanti yAvat kssaantyaaditaadditaaH| tAvadAtmaiva zuddho'yaM bhajate paramAtmatAm // 8 // bhAvArtha : jyAre mAtmA daza yatidharmathI tADita karAyelA kaSAyo dUra thAya che tyAre te ja samaye zuddhAtmA ja paramAtmAne pAme che. vivecana : kSamA, namratA, saraLatA, nirlobhatA, tapa, saMyama, satya, zauca, aparigraha (AkiMcanya) ane brahmacarya e daza yatidharma che. svabhAvathI AtmA kSamAdi guNoyukta che, paraMtu kAdavamAM khUMpelA paganI jema te krodhAdi kaSAyomAM khUMpI gayo che. vaLI e kaSAyonI prabaLatAthI te saMsArarUpI kAdavamAM vadhu jhUMpato jAya che. paraMtu yati-muninI samatA vaDe te kaSAyo AghAta pAmIne dUra thAya che. arthAt te kaSAyo sAme vipakSavALA te te guNo te te kaSAyonuM tADana kare che. tyAre AtmA paramAtmapadane pAme che. kSamAdi guNo vaDe yatnA rAkhe te yati che. samatA vaDe yatinuM sAmarthya pragaTa thAya che. mAnava je doSothI pIDAya che. aMdhakAramAM aTavAya che, te AvA guNo vaDe yatipaNuM ArAdhI te ja doSonA mULane chedI nAMkhe che. doSo krodha - tamasarUpI aMdhakAra kSamArUpI samatA mAna - ahaMkAra namratA - viveka mAyA - kapaTa saraLatA - nirdoSatA lobha - tRSA-Asakti nirlobhatA - saMtoSa IcchAo - vAsanAo tapa - tRpti avrata - asaMyama indriya manano saMyama asatya satyamananI malinatA - mananI pavitratA daihika sukhasAmagrIno saMgraha-mUccha parigrahano tyAga abrahma - maithuna brahmacarya AvA yatidharmo vaDe kaSAyone dUra karI, zuddhAtmA paramAtmApaNe guNo maMgalamaya yoga
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ pragaTa thAya che. apasarpanti te yAvat prabalIbhUya dehiSu / sa tAvanmalinIbhUto jahAti paramAtmatAm // 9 // bhAvArtha : jyAM sudhI prANIomAM kaSAyo prabala thaI kArya karatA hoya che tyAM sudhI malIna thayelo AtmA paramAtmAno tyAga kare vivecana : AtmA kaSAyI thayo kyArathI ! jIva anAdi che, karmo anAdi che, teno saMyoga anAdi che. kaSAyI AtmA dizA - mUDha che. 1. krodhAdi kaSAyovALo. 2. rAgadveSanAM pariNAmavALo. 3. mithyAtva sahitanI juSita buddhi vaDe pAMca prANAtipAta avrata-Azrava dvArA karmonA saMyogavALo, ArtadhyAna ane raudradhyAnanA abhiprAyavALo. 4. jIvarakSA ke jIvavadhano nirNaya karavAmAM mUDha tathA kliSTa citta. 5. AhAra, bhaya, maithuna, parigrahanI saMjJAothI grasta. 6. ATha prakAranA karmabaMdhananA bhAravALo. 7. niraMtara janma-maraNa vaDe AtmabhrAMtivALo. 8. cAre gatinA paribhramaNathI durbaLa thayelo. 9. dIrghakALanA duHkhothI - dehabhAvathI dIna banelo. 10. viSayasukhamAM Asakta evo te kaSAyI kahevAya che. prANIomAM AvA prakAranI kaSAyonI prabaLatA hoya che. jema atibhArathI yaMtra khoTakAI jAya, bhArane vahana karanAra baLadAdi thAkI mRtaprAya thAya, tema karmonA bhArathI paribhramaNa karato mAnava , dIna-hIna napuMsaka jevo puruSArtha vagarano thaI jAya che. kaSAyanI uparokta dasa prakAranI kAlImAvALo te aMdhakAramAM maMgalamaya yoga
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ aTavAyA kare che. tene mATe sadA rAtri che. te mAne che ke huM krodhI chuM, mAnI chuM, mAyAvI chuM, lobhI chuM. AvA abhiprAya vaDe kaluSita thayelo te zuM gumAve che ? svayaM paramAtmApaNAnuM sAmarthya gumAvI potAnA paramAtmasvarUpano tyAga kare che. mATe kaSAyothI thatuM ahita jANo ane kaSAyono tyAga karo. kaSAyAstanihantavyAstathA tatsahacAriNaH / nokaSAyAH zivadvArArgalIbhUtA mumukSubhiH // 10 // bhAvArtha : tethI mumukSuoe mokSadhAramAM argalA samAna kaSAyono tathA tenA sahacArI kaSAyono nAza karavo joIe. vivecana : kaSAyo AtmAnuM kevuM ahita kare che teno vicAra karI teno parihAra karavo. kaSAyo atyaMta bhayAnaka che. krodha svane ane parane saMtApa ane udvega Ape che, prItino - snehano nAza kare che, pariNAme vairano anubaMdha karAvI mokSanAM dvAra baMdha kare che. eTale jema bAraNuM sakhata baMdha karavA mATe tenA upara loDhAno pATo (argalA) rAkhavAmAM Ave che tema krodhAdi kaSAyo mokSanA dvAra mATe argalA jevA che. mAna to jIvane mULamAMthI vinayarahita karIne tenAmAM rahelA dharmabhAvane ja naSTa kare che. AtmAmAM rahelA zruta-jJAnane, zIla-sadAcAra vratane ane vinayane dUSita kare che. ahaMkAra puruSArthamAM vAraMvAra mAthuM mArI AtmAne mokSamArgamAM bhayaMkara vighna UbhuM kare che. mAyA jIvane mAyAvI banAve che. te svajano ke mitrono vizvAsa gumAve che. tenuM citta dareka prasaMge kapaTayukta hoya che. mAyAvI mokSamArgamAM prayANa karI zakato nathI. - lobha pApajanakavRttino saradAra che. sarva pApo lobhanA Azraye Take che. sarva duHkhone AmaMtraNa ApanAra lobha che. teno bhoga banelA AtmAnA mokSanA sukha tyajI de che. A rIte kaSAyonI prabaLatA mumukSunA mokSanI bhAvanAne ajagaranI jema gaLI jAya che. ane temAM nava nokaSAyo tenA sahacArI bane 10 maMgalamaya yoga
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. jyAM kaSAyo hoya tyAM tenA mitro hoya te tene sahayoga Ape che. mATe kaSAya ane nokaSAya bene ahitakara jANI teno nAza karavo. hantavyaH kSamayA krodho mAno maardvyogtH| mAyA cArjavabhAvena lobhaH sNtossposstH|| 11 // bhAvArtha : kSamA vaDe krodhano, mRdutA vaDe mAnano, RjutA vaDe mAyAno, ane saMtoSanI puSTi vaDe lobhano nAza karavo. jema vaidya rogIne auSadha Ape che. tema graMthakAra bhavyajIvone kaSAyanA roganuM zamana karavA kSamAdi auSadha Ape che. nirogItA thatAM sudhI auSadhanuM sevana jarUrI che tema niSkaSAyI thatAM kaSAyonuM zamana jarUrI che. dareka krodhanI sAme teno vipakSa karanArA guNo AtmAmAM rahelA che. paraMtu kaSAyabhAvamAM tadAkAra thayelA jIvane te guNo pratye dRSTi nathI tethI te kaSAyone AdhIna varte che. vivecana : kaSAyonuM upazamana e mokSamArganI keDI che. kAraNa ke buddhi ke kevaLa zAstrajJAna vaDe mukti nathI. buddhinI vRddhi hovA chatAM ke zAstrajJAna hovA chatAM tene kaSAyo paDe che. chatAM tame nirbhaya cho ke ApaNane zuM vighna naDavAnuM che ? aMtaraMganI vyAkuLatAne jANo cho chatAM bhramamAM tene nibhAvatA nathI ne ? kaSAyone upazAMta karyA vagara ajJAnadazAnuM nivAraNa karyA vagara vakra evA kaSAyo ane vikArI viSayono parihAra kyA baLa para karazo ? are ! tapa tapatA tapasvI, zAstravettA jJAnI, dunyavI buddhi pratibhAvALA sahu koIne jo samyajJAnanI bhUmikA na hoya to krodhe cheka adhogatie pahoMcADyA che, mAna ane mAyAe tiryaMcagatimAM gabaDAvyA che. ane lobhe to cheka niSphara yonimAM dhakelI dIdhA che. mATe kaSAyonI upazAMtatA vaDe te ja kaSAyo kSINa karavA sadAya sAvadhAna rahevuM. kSamA vaDe krodhano parihAra karavo. namratA vaDe mAnane manAvI levuM. saraLatA vaDe mAyAne tyajI devI ane saMtoSa vaDe lobhajanita maMgalamaya yoga 11
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRSNAno tyAga karavo. cAre kaSAyonuM sthAna kSamA Adi guNo le te sAdhakane prazamasukhanI prApti thAya che. harSaH zoko jugupsA ca bhayaM ratyaratI tathA / vedatrayaM ca hantavyaM tattvajJairdaTadhairyataH // 12 // bhAvArtha : tattvajJAnIoe harSa, zoka, jugupsA, (tiraskAra) bhaya, rati, ati ane traNa veda ema nava nokaSAyane dRDha dhairyathI haNavA joIe. vivecana : kodhAdi mULa kaSAyanA sahayogamAM nava nokaSAya rahe che. te evA vaphAdAra che ke kodhAdi cAra kaSAyonA nAza thayA pachI A nava nokaSAya guNa zreNinI bhUmikAe anukrame nAza pAme che. eTale bhramamAM nA rahevuM ke mULa kaSAya gayA pachI A nokaSAya mane zuM karaze ! vAstavamAM Ama to aMte javAvALA saMjavalananA rasavALA lobhanI hAjarI jANe temane sthAna ApatI hoya tema A nokaSAya gayA pachI dasame guNa sthAnakane aMte sUkSma kaSAyanuM mULa samApta thAya che. dunyavI sukhanA abhilASIne zubhayogamAM saMsAranA sukhono rAga harSa upajAve che. ane azubhayogamAM AvI paDatAM duHkho pelA sukhanA sthAne thayelA harSane zokamAM gabaDAvI de che. harSamAM mAnava hase che ane zokamAM te raDe che. saMsAramAM sarva prakAre sukha ja hoya tevuM banatuM nathI saghaLI jagAe mAna maLe tevuM puNya hotuM nathI. eTale kyAMka apamAna thAya ke durbhAva thAya tevA saMyogamAM jIvane jaDa cetana padArtho pratye tiraskAra Upaje che. saMsAramAM vasato mAnava niraMtara bhayanA bharaDAmAM jIvato hoya che. keTalIka vAra kalpanAno bhaya tene DarAvato hoya che. pazupakSI sarve bhayathI grasita hoya che. mAnavamAM jema siMhane piMjaramAM pUravAnuM ke raNamedAne marI phITavAnuM baLa hoya che, tema ghaNA prakAranA bhaya paNa hoya che. maMgalamaya yoga 12
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAle zuM thaze ? A dhanAdinuM rakSaNa kema karavuM ? parivAramAM koInI . hAni thaze to ? zarIranI vedanA kema sahana thaze ? vyApAra dhaMdho, prasaMgo vagare nirvine thaze ke nahi? ane marI jaIza to zuM thaze ? A uparAMta dezakALano bhaya, vana-jaMgalano bhaya, jIvananirvAhano bhaya vagerethI ghaNA prakAre bhayabhIta chatAM mAnavI saMsAramAM nirAMte harephare che. - puruSane strInuM AkarSaNa, strIne puruSanuM AkarSaNa ane napuMsakane baMnenuM AkarSaNa pedA thaI bhoganI vRtti jAge che. tyAre prANI vivaza thaI te kAmanA pUrI karavA pravRtta thAya che. te mATe ghaNI vyAkuLatA seve che. te tenA duHkhanuM kAraNa che. A pramANe kaSAyonI tIvratA ghaTyA pachI paNa nokaSAya chUTatA nathI. tene dhIrajapUrvaka dUra karavA joIe. kaSAya ke nokaSAya e sarvathI mukta thavA samyajJAna sahitanA prazama guNa e sAco upAya che. tattvajJAnIne parapadArthanuM mamatva na hovAthI kaSAyathI mukta thaI teo nokaSAyane gheryathI haNe che. rAgadveSamayeSveSu hateSvAntaravairiSu / * sAmye sunizcale yAyAdAtmaiva paramAtmatAm // 13 // bhAvArtha : e rAgadveSamaya (kaSAya nokaSAya) AMtarazatruono nAza thatAM jyAre sAmya sthira thAya che, tyAre AtmA ja paramAtmAne pAme che. vivecanaH jJAnIjano kahe che ke he subhaTo, tame bahAra zuM laDo cho ? te zatruone mAravAthI tame pApamAM paDo cho. mATe tamAre saMgrAma khelavo che to tamArAmAM rahelA tamArA AMtarazatru rAgAdi sAthe saMgrAma karo. te haNAze ane tamane pApa nahi lAge. paNa tame mukti pAmazo. tame paramasukhasvarUpa evA paramAtmapadane cAhatA ho to tene bAdha karanArA AMtarazatruone dUra karo. AtmAne malina karanArA rAgadveSano nAza thatAM AtmAmAM rahelo sAmyaguNa kAryazIla bane che. krame karI te sahajapaNe sthira thAya che tyAre maMgalamaya yoga. 13
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ paramAtmApaNuM AtmA ja pAme che. rAganI saMtati che mAyA ane lobha, veSanI saMtati che krodha ane mAna, athavA rAga eTale mamatA ane dveSa eTale ahaMtA che. A rAga dveSane upara uparathI zAMta karI devAthI nahi cAle, tene to tenI saMtati sAthe dezanikAla karavo paDaze tema karavAmAM jo te mAthuM UMcake to teno mULamAMthI nAza karavo. sAdhujanone Ama to koI zatru hoto nathI. chatAM aMtaramAM chupAIne rahelA A zatruono nAza temane karavo paDe che. tema karIne teo jaMpe che. ' rAga-mamatA-mamatva vAsanAjanya che. je padArtho pratye AkarSaNa thayuM te sarva padArtho mArA che tevI mUchane te kaMThe bAMdhIne phare che. draSa-ahaMkAra-ahaMtA, huM kaMIka chuM, mAruM dhAryuM thavuM joIe, mane game te maLavuM joIe, AvA ahaMkArathI te phUlyo phare che. A rAgadveSanA saMskAro kensaranA sela jevA che. kensarano bhAga kApI nAMkhavA chatAM tenA eka be sela chUTA paDI rahI gayA hoya to vaLI pAchuM kensara phelAI jAya che. tema rAgAdi saMskAro rahI jAya to keTaluMye tapa tape, kriyA kalApa kare, jJAna dhyAnanI dhUNI dhakhAve, paNa pelA saMskAronA eka be sela jIvanI dhakhelI dhUNIne paNa ThArI de che. krodhAdi cAra kaSAyo sAthe nava nokaSAyono yUha paNa goThavAI jAya che, mULa rogamAM bIjA nAnA roganI jema te paNa pIDA ApanArA che. sAmyabhAva e ja A zatruone dUra karavAno upAya che. sAmyabhAvamAM sthira thayelo AtmA A zatruone kSaNamAtramAM harAvI potAnA paramAtmapadamAM lIna thaI jAya che. sa tAvad dehinAM bhinnaH samyaga yAvatra lakSyate / lakSitastu bhajatyaikyaM rAgAyaJjanamArjanAt // 14 // bhAvArtha ? paramAtmA tyAM sudhI ja prANIone potAthI bhinna bhAse che ke jyAM sudhI te tene sArI rIte oLakhatAM nathI. paNa rAgAdi maLanA nAzathI oLakhAyelA te temanI sAthe aikyathI bhaje che. 14 maMgalamaya yoga
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivecana : vAstavamAM strI putra dehAdika jevA bAhya padArtho AtmAthI bhinna che. paraMtu jIvanI mithyA-viparIta buddhie jIvane potAnA paramAtmasvarUpathI bhinnatA manAvI che. anna jIve jyAM potAnA Atmapradeze rahelA paramAtma svarUpane oLakhuM nathI tyAM sudhI te jANe nija gharane parAyuM ja jANe che. ajJAnavaza te svayaM paramAtmasvarUpa che tema jANato nathI, tethI tene te tattva potAthI bhinna jaNAya che. paramAtmasvarUpano paricaya pAmanAra AtmAnA jJAnadarzanAdi upayoga che. paraMtu te upayogamAM rAgAdinA maLa bhaLI javAthI te malina thayo che. tethI tene paramAtmasvarUpanuM bhAna thatuM nathI. paraMtu jyAre tenA pariNAma rAgAdithI mukta thAya che tyAre te upayoganuM paramAtmA sAthe aikya thAya che, te ja samaye te svayaM paramAtmasvarUpane anubhave che. dIvAnI vATa battIno sparza pAmIne battIrUpe prakAze che. tema AtmA zuddha paramAtmasvarUpane bhajIne paramAtmasvarUpa thAya che. upayoga e AtmAnuM lakSaNa che. te upayoga rAgAdi bhAva vagarano zuddha hoya to temAM AtmA svayaM paramAtmAne jANe che, paricaya pAme che. bahirmukha mAnavane bahAramAM jANavA jovAnI vRtti ghaNI deDha thayelI che, tethI te potAnA aMtarAtmAno paricaya pAmato nathI. paraMtu svane jANavAmAM vighna evA rAgAdibhAvo dUra thatAM te svabhAvane jANe che, tyAre paramAtmA sAthe tenuM aikya thAya che. yAddazo'nantavIryAdiguNo'tivimalaH prbhuH| tAddazAste'pi jAyante karmamAlinyazodhanAt // 15 // bhAvArtha : paramAtmA jevA anaMtavIryAdi guNovALA che, tathA atyaMta nirmala che, prANIo paNa karmamaLanAza thavAthI tevA thAya vivecana : jaina darzanamAM prabhu-paramAtmAnuM svarUpa anokhuM che. maMgalamaya yoga 15
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ jainadarzanamAM jIva mAtra koI IzvarIya tattvano aMza nathI. paraMtu jevA paramAtmA che. tevo ja darekamAM rahelo zuddhAtmA che. paramAtmA pragaTa che, saMsArIno AtmA apragaTa che. e paramAtmAnuM svarUpa anaMtajJAna, anaMtadarzana, anaMtacAritra ane anaMtavIryavALuM che. anaMta catuSTayukta paramAtmA rAgAdi temaja dUSaNarahita atyaMta nirmaLa che. A jagatamAM tenI tulanA karI zakAya tevo koI padArtha nathI. je yogIo paramAtmAnuM dhyAna kare che, temAM ja lIna rahe che te svayaM paramapadane pAme che. jIvamAtra upayoga lakSaNayukta che. te lakSaNo darzana, jJAna, cAritra ane vIrya che. jyAre AtmA paramAtmasvarUpe pragaTa thAya che tyAre A lakSaNo saMpUrNapaNe prasiddhi pAme che. jJAnAvaraNa karmanA khapI javAthI anaMtajJAnaguNa pragaTe che. darzanAvaraNakarmanA khapI javAthI anaMtadarzaguNa pragaTe che. mohanIya karmano saMpUrNapaNe nAza thavAthI anaMta cAritra guNa pragaTe che. aMtarAyakarmanA khapI javAthI anaMta labdhi pragaTe che. karmamaLanAza thavAthI AtmAno akSaya khajAno khUlI jAya che. pragaTa thayelA zuddha paramAtmA anaMta labdhivALA che, tevI rIte jenA karmamaLanA mULa nAza thAya che te te jIvo svayaM paramAtmA thAya che. AtmAno dehino bhinnAH krmpNkklNkitaaH| adehaH karmanirmuktaH paramAtmA na bhidyate // 16 // bhAvArtha : karmamaLathI kalaMkti evA dehadhArI AtmAo ja paraspara karmakRtabhedathI bhinna che. kintu deharahita ane karmanirmukta evA paramAtmAmAM koI bheda nathI. vivecana : nizcayanayanI dRSTie vicArIe to sarva AtmAnuM svAbhAvika svarUpa samAna che. bhedarahita che. arthAta AtmA ane paramAtmAmAM bheda nathI. jagatasthitinuM svarUpa nizcaya ane vyavahAranaya ubhayanayavALuM che. AthI je kaMI bheda jaNAya che te sarva vyavahAranayanI svAbhAvika svarU jagatasthitinuM svarUpa sigavaDa 16 maMgalamaya yoga
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ apekSAe che. eTale jyAM je nayathI jANavuM ghaTe te nayanI apekSAe jANavuM. AtmAnI svabhAve guNasamAnatA hovA chatAM ApaNe jagatamAM prANI mAtranA jIvanamAM ane AtmapariNatimAM ghaNI vicitratA joIe chIe, e vicitratA karmaprakRtinA saMyogathI che. saMsArano dehadhArI AtmA mAtra karmamaLayukta jIve che, janme che, mare che. je mahAtmA nirvANa pAme che temanA karmamaLano nAza thayelo hovAthI teone punaH janma maraNa nathI. dareka dehadhArI karmaprakRtine AdhIna vividha prakAranA dehane dhAraNa karI, sukhaduHkhAdi pAme che. rAjA-raMka, rogI-nirogI, dhanI-nirdhana, buddhimAna-mUrkha, sazakta-apaMga, sukhI-duHkhI AvA sarva bheda pUrve karelA karmanA udayathI che sattAapekSAe zuddhAtmA upara tevA vicitra prakAranI bhinnatAno Aropa Ave che. paraMtu je deharahita-azarIrI zuddhAtmA che. temAM koI bhinnatA ke vicitratA nathI. dareka siddha paramAtmA azarIrI che. anaMtajJAnAdi guNayukta che, aSTakarmano AtyaMtika kSaya karI avinAzIpada pAmyA che. karmakalaMkathI rahita hovAthI anaMta siddhaparamAtmA abhedapaNe che. nizcayanayanI dRSTie AtmA kevaLa zuddha che. tene bAhya koI asara nathI tema mAnavA chatAM saMsArI karmanA phaLano anubhava kare che. vivaza bane che. AtmA jJAnasvarUpa hovA chatAM maMdabuddhi vyakti jJAnasvarUpane pragaTa karI zakato nathI. bhale tyAre AtmAjJAna sattAmAM hoya, chatAM e kSati jJAnaguNane AvaraNa kare che. nizcayathI bhale te kSati sAthe kaMI nisbata na hoya paraMtu vyavahAradaSTie to nimittone svIkAravA ja paDe che. ane nizcayanayavALo paNa kSatine nivAravA upAya kare che. nizcayadaSTithI mAnIe ke paradravyathI AtmAne koI lAbha hAni thatI nathI. paraMtu temanA jIvanavyavahAramAM harSazoka ke sukhaduHkhanI asara thAya che, ane jo tenuM citta e saMyogomAM virakta rahetuM maMgalamaya yoga 1che.
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya to jarUra teno AtmavikAsa thaI zake. paraMtu jyAM sudhI manamAM harSa-zokanA, gamavA-nagamavAnA bhAvo UThatA hoya ane jIvananA prasaMgomAM tene yogyAyogyano vicAra karavo paDato hoya, bhojana jevA prakAronI pasaMdagI karavI paDatI hoya to te kahI na zake ke mane nimittonI kaMI asara nathI. mATe Atma sAdhanA karanAre e bhUmikAe bAhya nimitto ane sAdhanonI pasaMdagI karavI joIe ke mane kayA nimitto bAdhaka che ke sAdhaka che. je nimittothI Atmahita na thAya teno tyAga karI prApta paristhitimAM jAgRtipUrvaka jIvavuM joIe. Ama nizcaya ane vyavahAra baMnenI samatulA jALavavI joIe. saMkhyayA'nekarUpo'pi guNatastveka eva saH / anantadarzanajJAnavIryAnandaguNAtmakaH // 17 // bhAvArtha : te paramAtmA saMkhyAthI anaMta che. chatAMya badhA anaMtadarzana, jJAna, vIrya, AnaMda guNasvarUpa hovAthI guNathI eka che. vivecana : samasta saMsAramAM jIvo anaMtAnaMta che. siddho temanA amuka bhAge chatAM anaMta che. te sarva siddha paramAtmAnA guNonuM atyaMta sAmya hovAthI guNe bhedarahita che. amuka yuga-kALa pahelA thayelA siddha paramAtmA ane A avasarpiNI kALanA aMtima siddha thayelA paramAtmAnA ke bhaviSyamAM thanArA paramAtmAnA svarUpamAM aMzamAtra bheda nathI. Adi kaho, madhya kaho ke aMta kaho siddha paramAtmAnuM svarUpa abheda che. je kaMI bhinnatAnI ke bhedanI vicitratA che te to karmasahita AtmAonI che. jema jIvanI sattAmAM rahelA svarUpamAM bheda nathI tema pUrNapaNe pragaTa thayelA paramAtmAnA svarUpamAM bheda nathI. jAtarupaM yathA jAtyaM bahurupamapi sthitam / sarvatrApi tadevaikaM paramAtmA tathA prabhuH // 18 // bhAvArtha : jema uttama suvarNa judA judA sthAnomAM anekarUpe raheluM che. chatAM paNa sarvatra eka ja che. tema paramAtmAnA viSayamAM samajavuM. 18 maMgalamaya yoga
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivecana : jema amerikA, yuropa ke bhAratamAM jyAM jyAM sonuM che te sarva jagyAe tenAM lakSaNo samAna che. koI dezamAM sonuM pILuM ane koI dezamAM lIlu evo bheda nathI. bhAratanA sonAne kATa lAge ane amerikAnA sonAne kATa na lAge tevo bheda nathI. vaLI sonAnI lagaDImAMthI baMgaDI, vIMTI, buTTI jevA vividha AkAronI vicitratA bhale hoya paraMtu te darekamAM rahelA sonAnA padArthamAM koI bheda nathI. te pramANe lokAgre vaselA siddha paramAtmAnA svarUpamAM koI bheda nathI. AkAzavadarUpo'sau cidrUpo nIrujaH zivaH / siddhikSetragato'nanto nityaH zaM paramaznute // 19 // bhAvArtha H AkAzanI jema arUpI, jJAnasvarUpI, nIrogI, maMgaLakArI siddhikSetramAM rahela anaMta ane nitya evA A paramAtmA paramasukhane bhogave che. vivecana : AtmAnuM sAmarthya kevuM amApa che te paramAtmAnA svarUpathI samajAya che. jagatano koI paNa AzcaryakArI padArtha tenI tole AvI zake tema nathI. AvuM paramAtmasvarUpa tyajIne mAnava atyaMta kSudra padArthothI pAchaLa doDa ane hoDa lagAvI rahyo che. AvA paramAtmAnA svarUpanuM mAhAbhya haLukarmI puNyazALI AtmAne ja Ave che, ke oho bhavaanaMtamAM AvuM darzana maLyuM. ane potAne paNa vizvAsa Ave che, A ja svarUpa mAruM che. mAnava jagatathI siddhikSetra ghaNuM ghaNuM dUra che. chatAM siddha paramAtmAnA jJAnAdi guNothI teo dharatInA mAnavane pUjanIya che, dhyeyasvarUpa che. je dhyeyamAM lIna thayelo yogI nirvANa pAmIne samaya mAtramAM siddhakSetramAM vAsa kare che. atyaMta dUra chatAM samaya mAtramAM te kSetre pahoMcI javAya temAM paramAtmAno anugraha che. ane yogIno sAmarthyayoga che. A paramAtmA kevA che ? graMthakAra je padArtho dvArA ApaNane maMgalamaya yoga 19
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ samajaNa maLe te rIte samajAve che ke, jema AkAza arUpI che, tene raMgarUpa nathI tema siddhaparamAtmA guNoyukta che. paraMtu raMgarUpa yukta nathI. pUrNajJAnasvarUpI che. temano AtmA karmakalaMkarahita hovAthI avyAbAdha sukhano svAmI hovAthI nIrogI che. svayaM maMgaLasvarUpa che. temanuM nAmasmaraNa bhavyo jIvo mATe maMgaLakArI che. janmamaraNathI mukta thayelA hovAthI temanI gatirUpa avasthAo badalAtI na hovAthI teo nitya che, teo anaMta guNothI yukta hovAthI anaMta che ane saMkhyAmAM paNa anaMta che. __ yenaivArAdhito bhAvAt tasyAsau kurute zivam / sarvajantusamasyAsya na parAtmavibhAgitA // 20 // bhAvArtha : je jIva paramAtmAnuM bhAvathI ArAdhana kare che, tenuM te kalyANa kare che. kAraNa ke te sarvajIvo pratye samabhAvavALA che, tethI temane potAnA ke parAyA jevA bheda nathI. vivecana : paramAtmAnuM svarUpa aciMtya che. teo parArtha vyasanI arthAt anyane paramArtha mArge laI janArA che. AtmA svayaM ati mahimAvaMta dravya che. te paramAtmArUpI darpaNamAM potAnuM svarUpa joIne paramAtmAnuM dhyAna kare che. paramAtmAnA smaraNamAtrathI zuddhAtmAnuM smaraNa thAya che. AtmAnA zuddha svarUpanI pratIti A paramAtmAnA svarUpanA avalaMbanathI thAya che. paramAtmA mAnavamAtrane ArAdhya che, upAsa che. temanA anugrahathI samyagudarzana, samyajJAna ane samyagucAritra pragaTe che, Avo daDha vizvAsa samyagRSTi AtmAne hoya che. tethI te paramAtmAnuM dhyAna karIne paramAtmasvarUpa thAya che. paramAtmasvarUpa arihaMtanuM ArAdhana paNa anugraha karanAruM che. teo jIvanI sAdhanAmAM prANa pUre che, temanA darzana - smaraNamAtra jIvane upakArI che. tevA arihaMtanuM bhautika ke laukika apekSA rahita je zuddha bhAva vaDe smaraNa kare che tenuM avazya kalyANa thAya che. jaina darzanakAronI dRSTie paramAtmA pUrNa jJAnamaya ane zuddha che. AthI jainadarzananA A paramAtmA jagatamAM jJAna prakAzane pragaTa 20 maMgalamaya yoga
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ karanArA che. vaLI jainadarzana paramAtmAnI ArAdhanAno sAco ane spaSTa mArga batAve che. mATe e paramAtmAne aMtarAtmabhAva vaDe ArAdhavA. te paramAtmAne samasta jIvarAzinA caitanyasvarUpamAM koI bheda nathI tethI teo samagra jIvo mATe upakAraka che. kRtakRtyo'yamArAddhaH syAdAjJApAlanAt punH| AjJA tu nirmalaM cittaM kartavyaM sphaTikopamam // 21 // bhAvArtha: kRtakRtya evA A paramAtmAne AjJAnA pAlanathI ArAdhAya che. cittane sphaTika jevuM nirmala karavuM te temanI AjJA che. vivecana : kRtakRtya - jenA sarvaprayojana siddha thayA che, evA paramAtmAnI AjJAnuM pAlana te ArAdhanA che. temanI AjJAmAM temane koI spRhA nathI paraMtu je karavAthI teo paramAtma svarUpane pAmyA tema karavAnI teonI AjJA che. cittanI nirmaLatAe karIne sarva mokSArthIo mukta thayA che. sAdhakane mATe e ja kartavya che. temAM mArga pAmavAnI sugamatA che. AjJAno marma che svacchaMdano parihAra sAmAnyataH jIvamAtra svataMtra che, paraMtu mithyAmati ke svamati vaDe e svataMtratA unmArge laI janArI che. paraMtu je jIva jinAjJA anusAra matine dore che te sanmArge janArI che. AjJAno artha che je vaDe AtmAne vastuno yathArtha bodha thAya. arthAt sarvajJanA vacanane anusaravuM te AjJArUpa dharma che. - dareka mAnavane IcchAnuM svAtaMtrya hovA chatAM jo te icchA mokSanI hoya to temAM AjJApAlana che. sonAnI kaTArI peTamAM na khosAya tema IcchAnA svAtaMtrya vaDe saMsAranuM sevana na thAya. mATe virAdhelI jinAjJA vaDe saMsAranuM phaLa maLe che. ane ArAdhelI AjJA vaDe tethI viruddha mokSanuM phaLa maLe che. vizvavyApaka dharmamahAsattA e paramAtmAnI karuNAno strota che. te dharma mahAsattAno niyama AjJA che. vizvavyApaka karmasattA AtmAne maMgalamaya yoga 21
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ jaDamAM jakaDe che. Asakti pedA kare che. jyAre dharmasattArUpa jinAjJA AtmAne jaDanI AsaktithI, jelamAMthI choDAve che. mahAmoha vaDe jitAyelo AtmA jinAjJA vaDe mahAmohane jItI le che. evI AjJAno asvIkAra te ahaMkAra che. AjJApAlanamAM vinaya che. ane vinaya e dharmanuM mULa che. koI AtmAne svataMtra dravya che tema mAne, to te yogya bhUmikA vagara anarthakArI che. e svataMtratAne sanmArga laI javI te svataMtratA che. mATe jinAjJA ArAdhya che. AjJApAlana kyAre kahevAya ? bhagavAne je kahyuM ke tuM kare. bhagavAna kahe che, saMsAra ekAMte du:kharUpa che. te kahe che bhagavAne to kahyuM paNa mAre saMsAramAM A sarva karyA vagara kema cAle ? bhagavAne kahyuM tArA AtmAmAM sukha che tuM kahe che ke mane dehamAM ane indriyomAM sukha lAge che. bhagavAna kahe che, yuvAvayamAM sAdhelo paramArtha phaLadAyI che, tuM kahe che yuvAvayamAM bhoga bhogavI lauM, dharma pachI vRddhAvasthAmAM thaze. gurujano kahe che A samaya vahyo jAya che. te kahe che, hajI to saMsAramAM ghaNuM karavAnuM bAkI che. A sarve AjJAnuM ullaMghana che. jJAnadarzanazIlAni poSaNIyAni sarvadA / rAgadveSAdayo doSA hantavyAzca kSaNe kSaNe // 22 // bhAvArtha : darzana, jJAna ane zIlane sadAya poSavA. ane rAgadveSAdi doSone haNavA. vivecana : jinAjJAnA mULa hetune darzAvI have tenI aMtargata rahelA anya upAyo batAve che. samyagdarzana jJAna ane cAritra e jinAjJA prarUpita che. tenuM sadAye poSaNa ke rakSaNa e dharma che. "ANAe dhammo" ANAe tavo." paramAtmAnA anaMta upakAranuM RNapAlana temanI AjJA ArAdhanAmAM raheluM che. jema koI samartha rAjAnA zaraNe janAranA pakSamAM rAjyanuM pUruM sainya sahAya kare che. tema paramAtmAne zaraNe javAthI A 22 maMgalamaya yoga
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ mohasattAnI sAme AtmAnA darzanAdi guNonuM te paramAtmA rakSaNa kare che. AtmA vizeSa zuddhi pAme che. svabhAve sAmAAvALo AtmA-mAnava moha-mAyAmAM rAMka ane kSudra banI gayo che. rAga ane dveSanA baMne mallo tene haMphAvI rahyA che. paramAtmAnI AjJA e phaMdamAMthI mukta kare che. paramAtmA rAgAdi rahita samagra jIvo pratye sAmyabhAvavALA che. chatAM je jIvo temanI AjJAne AdhIna che, teone temano anugraha (kRpA) maLe che. paraMtu je jIvo A rAgAdinA phaMdamAM racyA pacyA che temane paramAtmAno anugraha prApta thato nathI. sadAya darzanAdinA poSaNa mATe, ane rAgAdinA sarvathA parihAra mATe paramAtmAne zaraNe rahevuM. koI vAra moha tyAM aMtarAya lAve che. mATe jinAjJA - guruAjJAmAM rahevuM zreyaskara che. etAvatyeva tasyAjJA karmadrumakuThArikA / samastadvAdazAMgArthasArabhUtA'tidurlabhA // 23 // bhAvArtha : temanI AjJA saMpUrNa dvAdazAMgInA arthanA sArarUpa che. karmarUpI vRkSone chedavA mATe kuhADI samAna che. te AjJArUpa dharma prApta thavo te durlabha che. | vivecana : prabhumukhe pragaTelo apUrva jJAnasAgarano strota gaNadharoe jhIlyo teno sAra te dvAdazAMgI che. ApaNI alpamati dvArA zAstrano jJAnasAgara pAmavo kaThina che, paraMtu paramAtmAnI karuNA vaDe bhavyAtmA teno sAra grahI pAra pAme che. te sAra jinAjJA che. game tevuM kaThina vRkSa paNa kuhADInA paDatA niraMtara ghAthI chedAI jAya che, tema paramAtmAnA AjJApAlanathI saMsArarUpI vRkSa chedAI jAya che. yadyapi AjJAdharma prApta thavo durlabha che. kAraNa ke paramAtmAno anugraha thAya to AjJArUpa dharmanuM pAlana thAya che. paramAtmA pratye samarpaNatA hoya to AjJArUpa prabhuvacanamAM zraddhA thAya che, mATe AjJArUpa dharmanI prApti durlabha che. paramAtmA pratyenI bhakti AjJApAlananuM baLa che. jema gaMtavya maMgalamaya yogA 23
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ sthAne javA mATe cAlavuM jarUrI che. te sivAya ISTa sthaLe pahoMcI zakAya nahi, tema AjJApAlananuM mULa zraddhA che. zraddhAnuM mULa bhakti che. e bhakti paramAtmAnA mahattvanuM baLa che. e mahAbhyanA jJAnanuM mULa AtmasvarUpanuM mAhAbhya che. dharmadurlabha bhAvanAno marma e che ke AjJA rUpa dharmanI prApti durlabha che. dharmamArgamAM praveza karyA pachI paNa tene AjJAnuM mAhAbhyA ke bodha nathI, to te dharma tenI muktinuM sAdhana banato nathI. sarvajJadevanI AjJAne trikaraNayoge grahaNa karIne je niSpApa jIvana jIve che tathA aSTapravacana mAtAnuM je saMyamarUpI saMtAna che, saMta che, temanA gurunI AjJA e sarvajJanI AjJAnuM sUcana che. te AjJA jeNe zirovaMdya jANI che, tene ja AjJArUpa dharma sulabhatAthI prApta thAya che. je vaDe te mohajanita saMsAravRkSane chedIne mukta thAya che. vizvasya vatsalenApi trailokyaprabhuNApi ca / sAkSAd viharamANena zrIvIreNa tadA kila // 24 // ta eva rakSitA duHkhAbhairavAd bhavasAgarAt / iyaM yaiH svIkRtA bhaktinirbharairabhayAdibhiH // 25 // yaistu pApabharAkrAntaiH kAlazaukarikAdibhiH / na svIkRtA bhavAmbhodhau te bhramiSyanti duHkhitAH // 26 // bhAvArtha : vizvavatsala tema ja traNe lokanA svAmI zrI bhagavAna mahAvIra, jyAre vicaratA hatA tyAre bhaktipUrNa evA abhayakumAra vageree jemaNe temanI AjJA svIkArI hatI temanuM A duHkhapUrNa saMsAra sAgarathI rakSaNa karyuM hatuM. pApanA bhArathI AkrAMta thayelA kAlasaurika ke jeNe temanI AjJAno asvIkAra karyo hato te duHkhI thaI saMsArasamudramAM bhramaNa karaze. vivecana : carama tIrthaMkara ane vartamAnakALamAM jenuM zAsana che tevA vAtsalyapUrNa bhagavAna mahAvIra jyAre pRthvItala para vicaratA ra4 maMgalamaya yoga
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ hatA tyAre jemaNe bhaktipUrvaka temanI AjJAnuM ArAdhana karyuM hatuM te abhayakumAra Adi zAzvata sukha pAmyA. kAraNa ke AjJApalana yukta japa tapAdi nirjarAnuM kAraNa che. je bhavyAtmAne jinAjJA prANathI paNa pyArI che te AtmAo tIrthakaranA vAtsalyanA pAtra bane che. tyAre tIrthaMkaranA prabhAvane anusaratI dharmarUpI mahAsattA te bhavyAtmAone muktinA AMgaNe mUkI de che. jene A AjJAnuM mAhAsya na samajAyuM ane ajJAnavaza virAdhanA karI tevA pApavRttivALA kolasaurika Adi A saMsAramAM paribhramaNa dvArA duHkha pAmaze. AjJAnI virAdhanAnI e sajA che. mATe "mAre AjJAnI jarUra nathI. huM karuM chuM te sAcuM che. te ahaMkAra ne tyajI daI "huM tIrthakaranI AjJAne zirasAvaMdya pAlana kyAre karuM te bhAvanAne daDha karavI" janma-maraNa TALavAno e nizcita ane nizcaLa upAya che. kAraNa ke jinAjJAne varelA zaraNArthInuM rakSaNa karavuM ke mukta karavo te dharmasattAno niyama che. mATe kartutvAbhimAna choDIne jinAjJA mane upakAraka che. te tAraka che, karma sattAnI mAraka, ane muktinI dhAraka che. te mATe AjJApAlana e ja kartavya jANavuM. sarvajantuhitA''jJaivA''jJaiva moksskpddhtiH| caritaissphIva vArikAnAva mavamAnI | 27 | bhAvArtha ? A AjJA ja sarva jIvonuM hita karanArI che. AjJA ja eka mokSano mArga che. AcarelI AjJA e ja caritra che. te AjJA bhavano nAza karanArI che. vivecana : AjJAnuM AMtara svarUpa zraddhArUpa che. teno AdhAra AtmA svarUpa anaMtara mokSanuM kAraNa che. te AjJAnA AcaraNamAM sakriyArUpa cAritrya samAya che. AjJAnA bAhya svarUpamAM tIrthaMkara paramAtmAe darzAvelI parahita ciMtA che. vizvanI samasta jIvarAzi pratyeno maitrIbhAva che. A AjJAmAM anya AjJAo puSTikAraka che. paramAtma bhaktinI satyatA vizvamaitrInI bhAvanAmAM rahelI che. sakriyA rUpa caritrano vikAsa maMgalamaya yoga 25 3in Education International
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ e bhaktinI phaLazruti che. "zrI arihaMta paramAtmAnI AjJA vizvamaitrInI che. zrI siddha paramAtmAnI AjJA samadarzitvanI che. zrI AcArya devanI AjJA zuddha AcaraNa pAlananI che. zrI upAdhyAyanI AjJA saskRta adhyayananI che. zrI sAdhu bhagavaMtanI AjJA mokSamArgamAM sahAya karavAnI che. A pAMca AjJAnA pAlanamAM sAdhakanuM zreya che. ane AjJAnA asvIkAramAM jAte ja paga para kuhADI mArI duHkha utpanna karavA jevuM che. A AjJApAlanamAM dharma ane tapa zakAya che. paramAtmAnI AjJArUpa vacananuM ciMtana Azravane roke che. saMvarane pragaTa kare che. maitrIbhAvanAthI bhAvita AtmA kSamA Adi guNone dhAraNa karI sanmArge saraLatAthI cAlyo jAya che. jyArathI tIrthaMkaranuM tIrtha che tyArathI A AjJApAlanano dharma anAdi siddha che. AzArAdhana sarva jIvanuM hita karanAruM hovAthI sarvajIvane upakArI che. je enI virAdhanA kare che te ApadA pAme che. iyaM tu dhyAnayogena bhAvasArastutistavaiH / pUjAdibhiH sucAritracaryayA pAlitA bhavet // 28 // bhAvArtha H A AjJAnuM pAlana dhyAnayogathI, bhAvapradhAna stutistavanothI, pUjA vagerethI ane uttama cAritranuM AcaraNa karavAthI thAya che. vivecana : jinAjJA e AdhyAtmika jIvananuM sakriya ane sarvotkRSTa aMga che. zarIramAM raheluM mahattvanuM aMga cahyuM che tenA vagara zarIranuM sauMdarya manAtuM nathI tema jinAjJA vagara AdhyAtmika vikAsa manAto nathI. vaLI jinAjJA e eka mahAna ArAdhaka tattva hovAthI tenI ArAdhanAnA kSetro paNa ghaNA vizALa che. arthAt te jinAjJAthI bharapUra hovI joIe. jinAjJAe sAdhakano prANa che, saraLa ane sugama upAya che. mokSa mArganA sarva sAdhano emAM samAya che. atre 26 maMgalamaya yoga
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMthakAre jinAjJAnA keTalAka saMkta jaNAvyA che. dhyAnayoga : AdhyAtmika vikAsanA TocanAM sAdhano vairAgya sahitanA jJAna ane dhyAnayoga che. AtmajJAna pragaTa thatAM AtmA svasvarUpe pragaTa thAya che, tyAre pUrNa kevaLajJAnane prApta kare che. te ja samaye sarva du:khajanita ghAti karmono sarvathA nAza thAya che. jJAnayoganI phaLazruti dhyAnayoga che. svarUpanuM aikyAjha te dhyAnayoga che. anAdinA sahaja karmamalarUpe rahelA karmono dhyAnAgni dvArA nAza thAya tyAre jIva saMpUrNapaNe mukta thAya che. jinAjJAnA pAlananuM hArda e che ke AtmAne hAnikartA ArtadhyAna ane raudradhyAna kSINa thaI AtmAnA pariNAma dharma dhyAnamAM sthira thaI, zukladhyAnamAM ArUDha thaI anukrame svarUpanI prApti kare che. mATe karmonA saMpUrNa nAza mATe dhyAnayoga ane jinAjJA e sanmArganuM mukhya aMga che. bhAvapradhAna stuti, stavano, pUjA : AtmArthI jenI AjJA seve che tenA tarapha zuddhabhAve bhaktiyukta che, te bhaktine AtmasAt karavA stuti-stavano sAdhano che. kAryanI siddhi mATe prathama yathArtha kriyA hoya che. tyAra pachI te kriyA bhAvAtmaka bane che. te bhAvanAo cittazuddhinuM nirmANa kare che. cittazuddhi svarUpanI lInatA lAve che. te pachI AtmA svarUpamAM sthiti kare che. A kramathI svasvarUpamAM sthiti karAvanAra bhAvapradhAna bhakti-zraddhA che. A bhaktiyogamAM jJAnarUpa bodha thAya che. kAraNa ke jenI bhakti karavAnI che te jina vItarAga che. temaNe saMsAranA sukha asAra mAnyA hatA, ane mokSane ja sArabhUta mAnyo hato, vaLI te saMsArano aMta temaNe jJAna ane dhyAna vaDe karyo hato. tevA jJAnInI bhaktinuM mULa zraddhA-stuti che. saMsAramAM jJAnI ke ajJAnIjana koI du:kharahita nathI. paraMtu jenAmAM bhakti nathI evA ajJAnI duHkho bhogavIne AkuLatAthI navA karmo upArjana kare che. ane jJAnI jinAjJAyukta bhakti vaDe duHkhane sahI, pacAvI, sAcA sukhamAM pariNIta kare che. jinAjJA maMgalamaya yogA
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAlana e vAstavamAM AtmAno uttamabhAva che, je saMsAramAM samudra taravAmAM nAva jevo che. bhakti azubhamAMthI cittavRttine zubhamAM joDavA saraLa upAya che. pUrNatA pAmavA sudhI potAne laghubhAve rAkhI paramAtmAnI bhakti karavI. paramAtmAnA vacana para vizvAsa rAkhI, te vacanano prItipUrvaka svIkAra karI bhakti karavAthI cittavRttio zAMta thaI AtmA sAmyabhAvamAM Ave che. bhakti-stuti, stavanA vaDe doSo TaLe che, ane guNavRddhi thAya che. sudhA tRpti mATe bhojananuM prayojana che. tema vAsanAonI sudhA zAMta karavA mATe bhakti phaLadAyaka che. nirbaLa AtmAne te nirmaLa kare che. sAdhya taraphanI niSThA vRddhi pAme che. bhakti jJAnamArganuM aMga che. kAraNa ke jJAnasvarUpa ArAdhya tattvane bhakti grahaNa kare che. uttama cAritranuM AcaraNaH AdhyAtmika kSetre uttama cAritramAM vairAgyanI mukhyatA che. te bhale sAmAyika jevA nAnA AcArathI ke vratathI prAraMbha thAya, paraMtu tenI pUrNatA saMpUrNa vairAgya vaDe thAya che. yathArtha bhaktinuM pariNAma jJAna ane vairAgya che. athavA vairAgya sahitanI bhakti paramArtha mArgane sahAyaka che. vairAgya e bAhyakriyA nathI, paraMtu te svarUpanA lakSayukta bhAva che. tevA bhAvayukta vairAgya sthira rahe che. saMsAranA udayavALA sAdhakane saMsAranA prasaMgo kSaNe kSaNe bodhadAyaka thAya che. kAraNa ke temAM vivekajanya bodha pariNamyo che tethI te calAyamAna thato nathI. te uttama cAritranuM baLa che. saMsAranA viSayone nirarthaka mAne ke temAM doSa jANe chatAM AtmAmAM vairAgyanI pariNati nathI tyAM sudhI te doSadarzana uttama vairAgya rUpe hotuM nathI. jo ke mithyAtvAdi doSonuM, kaSAyonuM darzana thavuM viSayothI dUra rahevuM, temAM vairAgya upajavo ke tevA nimittothI dUra rahevuM te uttama cAritranI prAraMbhanI bhUmikA che, kAraNa ke viSayothI bharapUra ke kaSAyothI doSita AtmAne vairAgyamAM sthira rahevuM azakya che. 28 maMgalamaya yogA
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ doSanA kSINa thavAthI ane viSayono saMga chUTavAthI AtmAnI pariNati anAsakta thAya che. tyAre AtmAnubhUtirUpa cAritranuM nirmANa thAya che. mATe vairAgyavAsita AtmAonI bhaktie AtmAnubhUtinuM nimitta bane che. uttama cAritranuM nirmANa jema jina pratyenI bhaktithI thAya che, tema jIvo pratye maitrIthI thAya che. vaLI maitrI Adi jIvothI AtmA sAthe lAgelA purANA draSanA saMskAro jAya che. prabhunI guNarUpa bhakti dvArA kaSAyathI mukta thavAya che. ane doSadarzana vaDe Upajato vairAgya viSayothI mukta kare che. AthI uttama cAritryavAna potAnA doSo jue che. anyanA guNo jue che. jinAjJA dhAraNa karanArane uttama cAritra pratye bahumAna hoya che. ArAdhito'stvasau bhAvastavena vratacaryayA / tasya pUjAdinA dravyastavena tu sarAgatA // 29 // bhAvArthaH vratanA AcaraNarUpa bhAvastavathI A paramAtmAnI ArAdhanA thAya che, jyAre pUjA vagere dravyastavathI temanI bhakti (sarAgatA) thAya che. | vivecanaH stuti-pUjA AdinA be prakAro che. bhAvastava ane dravyastava ubhaya che, dravyastava bAhya kriyA che. je vividha padArtho dvArA karavAmAM Ave che. teno hetu paramAtmAnuM bahumAna che, te dvArA temanA guNo pratye AkarSaNa-prIti thAya che. je saMsAranI prIti ghaTavAnuM kAraNa bane che. vaLI dravyastava eTale bhaktinA gIto gAvA te eka prakAra che. koI paNa prakAranI dravya-bAhya-kriyA AtmAnI bhUmikA pramANe hoya che, je bhAvanuM kAraNa bane che. dravyastavamAM ArAdhya devanI mukhyatA che. bhAvastavamAM ArAdhakanI mukhyatA che. bhAvastavamAM paramAtmAnA guNonA smaraNanI mukhyatA che, paramAtmAnuM nAma rasanA para caDhe che. paramAtmAnA guNo samatA-karuNA Adi hRdayamAM dhAraNa thAya che. bhAvapUrvaka prabhunA nAmanuM smaraNa thatAM ja maMgalamaya yoga 29
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ te pavitra zaktino prabhAva pragaTa thAya che. bhAvamAM jo apekSA, malinatA hoya to pavitra zaktino prabhAva paDato nathI. kevaLa derAsaramAM ja bhagavAna pratye bhAva jAge te pUratuM nathI paNa kSaNamAtra paNa je bhagavAnanuM vismaraNa na kare, jagatane bhUlI je bhagavAnane hRdayamAM dhAraNa kare che, tene Atmika lAbha thAya che. e paramAtmAnI prItine bhUlIne je saMsAranuM smaraNa kare che te duHkha pAme che, mATe dravyastava ane bhAvastava ubhaya prakAre bhakti karavI. savizeSa zuddhAcaraNathI ArAdhanA thAya che. te bhAvastava che. bhakti e sarAga sAdhanA che. paraMtu jenA pratye rAga karavAmAM Ave che te vItarAga che, mATe e rAga paNa krame karIne vairAgyamAM pariName che. cintAmaNyAdikalpasya svayaM tasya prabhAvataH / kRto dravyastavo'pi syAt kalyANAya tadarthinAm // 30 // bhAvArtha : temano karAyelo dravyastava paNa ciMtAmaNi Adi samAna bhagavAnanA prabhAvathI kalyANanA arthe thAya che. vivecana : bhagavAnanA darzana prathama to pApajanita saMkaleza pariNAmano parihAra kare che. pachI sarAgatAnI bhUmikA pramANe ke bhavitavyatAnA yoge svarganuM kAraNa bane che. dravyastava bhAvastavamAM pariNamI mokSanuM kAraNa bane che. prabhu prItyarthe karelI dravyapUjA-stavanA paNa jo bhAvazuddhi sahita hoya te ciMtAmaNi samAna che. ciMtAmaNi ratnanI evI upamA che ke tene hastamAM dhAraNa karI manuSya je kaMI citave ke icche tenI tene prApti thAya che. ciMtAmaNine evuM lakSaNa A pramANe manuSyanI bhAvanAnuM lakSaNa e che ke je jevI bhAvanA kare tevuM pariNAma nipaje che. jo AtmAnA pariNAma azubha che to jIva duHkha pAme che. zubha pariNAma vaDe sukha pAme che. ane zuddha pariNAma vaDe mukti pAme che. bhagavAna vItarAga che, akartA che, vikalparahita che, chatAM temano 30 maMgalamaya yoga
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ prabhAva aciMtya che. temanA pratye zubhabhAva karavAthI ke zuddha bhAve bhajavAthI te AtmArthInuM kalyANa thAya che. sUrya Uge, prakAza relAya, dvAra khole tene prakAzano lAbha maLe, tema bhagavAnanA prabhAvanuM samastalokamAM sAtatya che. niraMtara vahetA jharaNA jevuM che. je uttama bhAvo kare tenA para temanA guNono prabhAva paDe. e guNone hRdayamAM dhAraNa karIne bhakta bhagavAna jevo thAya che. arthAta tenuM kalyANa thAya che. svargApavargado dravyastavo'trApi sukhAvahaH / hetuzcittaprasattestat kartavyo gRhiNA sadA // 31 // bhAvArtha: dravya stava paralokamAM svarga ane mokSa ApanAra che. ane A lokamAM paNa sukha Ape che. te dravyastava cittanI prasannatAnuM kAraNa che. mATe gRhastha savizeSa dravyastava karavo joIe. - vivecanaH bhagavAna mahAvIranA zAsananI be praNAli che. eka zramaNa saMskRti ane bIjI zrAvaka saMskRti. atre dravyastavapUjAno adhikArI zrAvaka ane bhAvatavanA adhikArI sAdhu kahevAya che. gRhastha - zrAvaka pAse bhautika sAmagrInI alpAdhikatA hoya che, vaLI temAM mUcha hoya che. te AraMbha ane parigrahanI mUchathI chUTavAnuM eka bAhya sAdhana dravyastava che. arthAt vividha uttama padArtho laIne jinezvaranI pakSAlAdi pUjA-satkAra karavA te gRhasthane Avazyaka che. te vaDe tenAmAM tyAganI bhAvanA vikase che. vaLI jinezvarane caraNe dharAtA uttama padArtho jinezvarane khapatA nathI paraMtu te dvArA gRhastha potAnA bhAvanI zuddhi kare che. AthI te dravyastava samaye gRhasthane cittamAM prasannatA Ave che. saMkaleza pariNAma ghaTe che. tethI te sukha pAme che. ane te bhAvanA vaDe zubha AyuSya bAMdhIne te svarganuM sukha pAme che. te vacamAM AvatA vizrAma sthAna jevuM che. vAstavamAM vItarAga jinezvarane bhajanAro mokSano arthI che. te dravyastavanI pAchaLano hetu ane stavanuM prayojana che. vaLI gRhasthane jo dravyastava-pUjAno koI Adara nathI to tenI dInacaryAnA doSa haLavA thatA nathI AraMbha samAraMbhanI maMgalamaya yoga 31
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ alpatA mATe dravyastava eka nimitta che. bhaved viratirapyasya yathAzakti punaryadi / tataH prakSaritaH siMhaH karmanirmathanaM prati // 32 // bhAvArtha : vaLI jo gRhasthane dravyastavanI sAthe yathAzakti virati hoya to karmono nAza karavA mATe thAya che. jema hAthIone haNavA tatpara thayelo siMha hAthIono nAza kare che tema gRhastha karmono nAza kare che. vivecana : jema jJAnanuM phala virati che. tema dravyastava vaDe yathA zakti virati pariNAma thAya che. viratine kAraNe vRttiono, doSono, mithyAbhAvano saMkSepa thayA pachI sAdhakamAM je vairAgyanA bhAva thAya che, e vairAgyanA baLa vaDe te karmono nAza karavA zaktimAna thAya aparAdhI paNa kukarma sevI prabhu bhakti vaDe mukti prApta kare che. bhakti vaDe ahaMkAra TaLe che. ahaMkAra TaLatAM pApavRtti TaLe che. te virati dharmamAM Ave che. virati dharma ahiMsAnuM dyotaka che. sarva jIvo pratye samabhAva te ahiMsAnuM mULa che. samabhAva e vairAgya ane muktinA mArgano sUcaka che. gRhastha avratane tyajIne vratane grahe che. tyAre bAhya rIte te ahiMsA vratane grahe che. paNa tenA aMtaranA bhAvamAM vairAgya pravarte che. e vairAgya vaDe karmonA nAza karavA te udyamI bane che. arthAt dravyastava bAhyakriyA chatAM tenuM prayojana paraMparAe mukti che. dravyastava dvArA gRhastha bhagavAnanI stuti kare che. Adara kare che. manamAM bahumAna rAkhe che. bhagavAnanI AjJAe cAlavAno nizcaya kare che, tethI tenI bhAva zuddhi thAya che bhAvazuddhi karmono nAza kare che. navakAra maMtranI ArAdhanA dravya ane bhAva ubhaya prakAre stutinuM kAraNa che. gRhastha jenI stavanA kare che. te vItarAga che. vItarAgane bhajIne gRhastha rAgI maTI vItarAgI thAya che. AthI vyastava 32 maMgalamaya yoga
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ viratinuM kAraNa bane che. zrAvako bahukarmApi pUjAdyaiH zubhabhAvataH / dalayitvA'khilaM karma zivamApnoti satvaram // 33 // bhAvArtha : zrAvaka aneka prakAranA karmothI lepAyelo che chatAM zubhabhAvapUrvaka karelI pUjA jevI sAdhanA vaDe samagra karmono nAza karI te zIvratAe mokSa pAme che. vivecana : zrAvaka jyAM sudhI vairAgyathI-tattvadRSTithI vAsita thayo nathI tyAM sudhI aneka prakAranA karmothI lepAyelo che. vaLI navA karmabaMdhanuM upArjana kare che. kAraNa ke gRhasthajIvananI caryA AraMbha parigrahayukta che. jyAM AraMbhAdi che ane vairAgya nathI tyAM mukhyatve azubha karmabaMdhana thAya che. AthI gRhasthane krama Apyo che ke prathama durnimattathI dUra rahevuM, pUrA samaya mATe tevuM banavuM zakya na hoya to AvazyakAdi kriyA dvArA azubhane tyajI zubhamAM rahI zuddhabhAvapUrvaka pUjAdi sAdhanamAM niSThA rAkhavI. vaLI zrAvake koI paNa zubhayoga vaDe anuSThAnanuM phaLa ke sukhane icchavuM nahi, chatAM sukha maLe to paNa tenA pralobhanamAM aTakavuM nahi paraMtu e zubhayogathI maLelA uttama mAnavajanmano saduupayoga karavo. anya puNyayogamAM svarUpa niSThA vadhAravI. dhanaprAptinA prayojanamAM dharmane gauNa na karavo. vItarAganI pUjA jevA anya sAdhano vaDe cittanI zuddhine grahaNa karI, aviratine tyajI dezaviratimAM AvI sarvavirati sAdhya karavI. saMsArano tyAga pachI vairAgya jevA zuddha pariNAma vaDe sarva karmono nAza karI zIdhra muktine prApta karavI. jo zrAvaka AvA kramamAM na jAya ane bhrama seve ke pUjAdinA sAdhanonuM prayojana nathI to rAgadveSa ane mohanuM nivAraNa zakya nathI. pUjAdi anuSThAna vaDe zubha bhAvanAothI mana bhAvita thAya che. tyAre viSayonI Asakti chUTe che. ane krame karIne AtmabhAvanA vaDe vairAgya pedA thAya che. tattvabodhanA aMtarAyarUpa moha TaLatA jIva zIghatAe mokSa mArgane pAme che. maMgalamaya yoga 33
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ ayogyanA aparAdhathI chUTavA mATe zubhAzravanuM pAtaMtrya che, chatAM te pAtaMtrya paNa tattva dRSTithI mukta kare che. mATe azubhathI chUTavA zubhabhAvapUrvaka ArAdhana karavuM. pachI zuddha daSTi vaDe zubhAzubha baMneno cheda thatAM mokSabhAva pragaTa thAya che. yenAjJA yAvadArAddhA sa tAvallabhate sukham / yAvad virAdhitA yena tAvad duHkhaM labheta sH|| 34 // bhAvArtha : je jeTaluM AjJAnuM pAlana kare che, teTaluM sukha pAme che, ane jeTalI virAdhanA kare che teTaluM duHkha pAme che. - vivecana : AjJApAlananA pArataMtramAM paNa svAtaMtrya samAyeluM che. A pAtaMtrya paugalika padArthonuM nathI ke tamane parAdhIna banAve. paNa jema jema AjJApAlananI vizeSatA tema tema AtmikabaLanI vRddhi thAya che. je AtmAne AMtarika zuddhi thAya che tenuM duHkha nAza pAme che. tenA mULamAM AjJAnuM ArAdhana che. AjJA mArga ghaNo nizcitatAvALo che. jinAjJAnuM mULasUtra che hiMsAdi pApathI baco, rAgAdibhAvathI dUra raho. sarvajJanA hitakAraka vacanone yathArthapaNe anusaravuM te dharma che. teno anAdara karavo te adharma che, virAdhanA che. je duHkhanuM kAraNa che. AjJApAlananI bhAvanA svacchedAdi doSonI vAraka che. svachaMda jevA anarthathI bacavA mATe AjJAnuM pAlana che. te svAtaMtryano hitakArI saupayoga che. guruAjJA e sarvazanI AjJAnuM pratibiMba che. kAraNa ke gurujano paNa temane AdhIna varte che. e AdhInatA sukhada che, saMsArI jIvone mATe vaDIlonI, mAtApitAnI AjJA hitakAraka che. svacchaMdatAnuM damana e vinaya vaDe thAya che. AjJApAlananI arUci ahaMkAramUlaka che. je anya doSone lAve che. A AjJA samarthanI che. samarthanI AjJA jIvane samartha banAve che. duHkhathI mukti ane sukhanI prApti karAve che. 34 maMgalamaya yoga
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ sadA tatpAlane lInaiH paramAtmAtmanAtmani / samyak saM jJAyate jJAto mokSaM ca kurute prabhuH // 35 // bhAvArtha : AjJApAlanamAM haMmezAM tatpara jIvo pote ja AtmAmAM paramAtmAne sArI rIte jANe che. ane te pramANe paramAtmAnuM samyajJAna thavAthI mokSa thAya che. vivecana : AjJApAlananI niSThA zraddhAmAMthI janme che. jenA hRdayamAM evI zraddhA che ke AjJA vagara mokSa nathI, tenuM sAdhya siddha thAya che. AjJAkArakanI kRtajJatA vagara AjJApAlana saMbhava nathI jema jJAnanI sAdhanAmAM dhyAna apekSita che, tema AjJApAlanamAM zraddhAnI apekSA che. je zuddha AtmAne jANe che te ja paramAtmAne jANe che, kAraNa ke zuddhAtmA ane paramAtmAmAM koI bheda nathI. AtmasvarUpanuM mahAbhya Ave tyAre sarvotkRSTa paramAtmAnuM mAhAlya vadhI jAya che. temanA svarUpanuM dravya guNa ane paryAya - vyakta avasthAnuM jJAna thatAM jIvanA modAdi kSINa thAya che. ane jIva zIvapadane pAme che. A AtmA dravyathI zuddha che. guNo vaDe anaMta labdhiyukta che. ane avasthAe pUrNa jJAnamaya che. A AtmA aMtaradaSTi vaDe jaNAya che. vAstavamAM jagata bahAra che. AtmA AMtaravastu che. jema dIvo dIvAnA prakAzamAM jaNAya che. tema AtmA AtmAnA jJAna vaDe jJAnamaya evA AtmAne jANe che. AtmAmAM sthira thavAthI AtmAnuM paramAtma svarUpa jaNAya che. AtmA paramAtmA svarUpe pragaTa thAya te mATe prathama caitanya svarUpa AtmAnuM ApaNane niraMtara smaraNa rahevuM joIe. te prabhubhakti vaDe pedA thAya che. jIvane jyAre te paramAtmAnuM yathArtha jJAna thAya che, tyAre tene mAhAbhya Ave che ke paramAtmA AtmAnA paramahitaiSI che. paramAtma svarUpa e vizvanuM sarvatomukhI zuddha tattva che. evuM jJAna thatAM paramAtmAnuM dhyAvana karIne jIva paramAtmA thAya che. maMgalamaya yoga 35
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ buddho vA yadi vA viSNuryadvA brahmAthavezvaraH / ucyatAM sa jinendro vA nArthabhedastathApi hi // 36 // bhAvArtha : te paramAtmAne buddha kaho ke viSNu kaho. athavA brahmA kaho ke mahAveda kaho. pachI jinendra kaho temAM kharekhara arthathI kiMI bheda nathI. vivecana : paramAtmAne game te nAmathI pokAro te pragaTa che. te koI nAmarUpathI baMdhAyelA ke bAdhita nathI. e anAmI che. arUpI che. avyaya che. bhaktajanoe bhaktivaza temanA nAma ane rUpanA prakAro yojyA che. arthathI vicAro to kaMI bheda nathI. sarva nAma upanAmano marma kevaLa paramAtmAnI stuti ke stavanA che. je rAgadveSa rahita che. te sarve paramasvarUpa che. te vItarAga che, tene game te nAmathI pokAro kaMI bheda nathI. zuddha AtmasvarUpane pAmyA che. jemanI pAse rAgAdinA koI nimitta kAraNo nathI. bhAvathI teo vItarAga svarUpa che. ghAtI karmano nAza karI kaivalya pAmyA che. te paramAtma svarUpane bhale koI paNa nAma ApyuM hoya temAM bheda nathI. mamaiva devo devaH syAt taba naiveti kevalam / matsarasphUrjitaM sarvamajJAnAnAM vijRmbhitam // 37 // bhAvArtha : mAro ja deva e sAco deva che tAro deva te sAco deva nahi, e badhuM kevaLa ajJAnInuM IrSAthI nIkaLeluM vacana che. vivecana : graMthakAre vizALa dRSTiyukta A kathana karyuM che. yadyapi zAstromAM bALa ke ajJa jIvone zraddhA mATe ke viparIta buddhi TALavA mATe upadeza ApavAmAM Ave che ke mArA deva sarvajJa che, tIrthakara che, siddha che. te sivAyanA devane mAnavA-namavA te mithyAtva che. je sarAgI che, strI ke zastrasahita che te deva hoI zake paraMtu te sarvajJa vItarAga nathI, mATe te devo jainadarzanamAM ArAdhya nathI. vaLI eka ja jainadharmamata dharAvatA manuSyonI mAnyatAmAM paNa eka ja mahAvIra AdinI tIrthaMkaranI pratimAnI mAnyatAmAM matabheda 36 maMgalamaya yogA
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ pravarte che. anyonya matavALA pratimAno bheda karI mithyAtva mAne che. temAM viveka jarUra che. Ama vicAra karatAM ghaNA vikalpo UThavA saMbhava che. zAstra eka bAju anyanA devAdine kudeva kahe che. eka ja darzananA pratimAjImAM paNa bheda jue che. ane atre anya devane sAcA che tema kahe che. graMthakAra kahe che ke jaina darzanamAM vizALatA che te anekAMta dRSTiyukta che, anyanA deva khoTA, huM mAnuM chuM te deva ja sAcA kahevA te saMkucita dRSTi che, ema kahevuM samatA ke mAdhyasthabhAva nathI paraMtu ajJAnIjanonI IrSA che. eno artha e thayo jene je yoga vaDe je devAdino saMskAra hoya temAM jo tenI bhAvanA te devAdi pratye bahumAnavALI, bhakti svarUpa hoya to tene mATe te sAcA deva che, mATe anya jene deva mAne teno apalApa karavo nahi. yathAvasthitavijJAtatatsvarupAstu kiM kacit / vivadante mahAtmAnastattvavizrAntadRSTayaH ? // 38 // bhAvArtha: jeoe paramAtmAnuM yathArtha svarUpa jANyuM che ane jemanI dRSTi tattvamAM ja vizrAma pAmI che. tevA mahAtmAo zuM kyAreya vivAda kare che ! vivAda karatA nathI. vivecana : paramAtmA ke ahita pade pUjAvAnuM kAraNa te devamAM rahelA temanA guNo che. laukika deva ArAdhyane yogya nathI. paraMtu je lokottara deva che ke jemAM pUrNa vItarAgatAne kAraNe pUrNa paramAtmApaNuM pragaTa thayuM che, tevA devone je jANe che, temanI pAse sAcI dRSTi che. jeo khoTI mAnyatAthI mukta rahI kevaLa tattvadRSTi yukta che. teoe tattvadRSTi dvArA paramAtmAnA svarUpanuM darzana karyuM che. tattvadRSTithI jotAM teomAM AtmA paramAtmAno bheda bhUMsAI gayo che. teo vyartha vivAda karatA nathI. sau AtmA samAna che, AtmA te ja paramAtmA che tema kahevuM maMgalamaya yoga 3o
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ te kevaLa vAcaLatA bane che, kAraNa ke evuM bolanAra koI daridrI, koDhiyA jevA rogI ke kUtarA bilADA joI samabhAva rAkhI zakatA nathI. daridrI Adine joI bhayabhIta bane che. paraMtu je mahAtmAoe vivAda choDyo che. teoe AvA bheda TALyA che. teo sarva prANI pratye yogya vyavahAra karavAmAM paNa samabhAvanI mukhyatA rAkhe che. sau AtmAne samAna kahenAro potAnA ja baMdhuo sAthe svArthane kAraNe baMdhubhAva tyajI de che tyAM AtmabhAvanI to uttamatA kyAM Take? bhagavAnanA bheda pADI je kevaLa vivAda kare te paramAtmAnuM yathArtha svarUpa kyAMthI jANe ! koI vAra evuM bane che ke paramAtmAnuM yathArtha svarUpa bhUlI jaI huM mAnuM chuM te mArI paraMparAnI amuka mAnyatA che, tevA Agrahavaza te svayaM potAnI mAnyatAnA prasAra ane pracAra mATe bhoLAjanone avaLe mArge dorI jAya che. A kALamAM koI pUrNa jJAnI nathI. tethI ApaNane spaSTa khulAso na maLe. mATe koIne khoTA kahyA vagara tane tArA saMskAre je yoga maLyA che, teno AdhAra laI mananI zuddhi kara to, sAcA mArganI prApti thaze. mahAtmAo eTalA mATe ja vivAda karatA nathI. svarupaM vItarAgatvaM punastasya na rAgitA / rAgo yadyatra tatrAnye doSA dveSAdayo dhruvam // 39 // bhAvArtha H te paramAtmAnuM svarUpa vItarAgatA che, nahi ke sarAgatA, kAraNa ke jyAM rAga hoya tyAM Sa hoya ja che. vivecana : chatAM bALajIvonI mUMjhavaNa TALavA graMthakAra paramAtmA svarUpanuM bhAna karAve che. paramAtmA eTale zuddha svarUpanuM saMpUrNapaNe prAgaTya. jenA AtmA viSayanA rAgathI, kaSAyonA kalaMkathI, prapaMconA doSothI, dehAbhimAnathI jagatanI racanAnA kartAbhAvathI, rahita che, koI prakAre teno aMzamAtra paNa praveza nathI te paramAtmA che. paramAtmA niSkAma karuNAzIla che. rAgAdinA aMzathI mukta che, tevA bAhya aMtaraMga nimittothI mukta che. kevaLa samabhAvayukta che. 38 maMgalamaya cogA
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ te vItarAga che. kAraNa ke jyAM rAganuM koI paNa kAraNa pachI bhale bAhyadharmanA kAraNa hoya to paNa te rAgajanita che. rAganI sAthe dveSa rahelo hoya che. tethI jene koI paNa nimitte mArA ke parAyAno vikalpa che te paramAtmA svarUpa nathI. jainadarzana saMpUrNapaNe rAgadveSarahita koI paNa zuddhAtmAne paramAtmA svarUpe svIkAre che. paramAtmA sadehe vItarAga svarUpa tIrthakara che. azarIrI siddha bhagavaMto che. sarva karmano sarvathA nAza karI je siddhatvane pAmyA che te sarve paramAtmA svarUpa che. je koI paramAtma svarUpane pAmyA che te vItarAga che. aMza mAtra rAga ke rAganA kAraNa hoya tyAM paramAtmapaNuM saMbhavatuM nathI. tairdoSairdUSito devaH kathaM bhavitumarhati ? / itthaM mAdhyasthyamAsthAya tattvabuddhayA'vadhAryatAm // 40 // bhAvArtha : madhyasthatA dhAraNa karIne tattvabuddhithI " A pramANe vicAro ke te rAgAdi doSothI dUSita deva e deva thavAne yogya kema hoya ? vivecana : ApaNe evA dezakALamAM chIe ke anyonya dharmanA vyavahAramAM madhyastha ke sahiSNu thavAnI AvazyaktA che. cotho Aro hoya ke paMcama Aro hoya paNa rAtre aMdhakAra ja hoya, divase prakAza hoya. pUnamanI rAta ajavALI hoya ane amAsanI rAta aMdhArI hoya. bhagavAna mahAvIranA samayamAM mata-paMtha hatA. Itara - jJAti vivAha lagno thatAM, paraMtu pratyakSa sarvajJanI upasthiti hovAthI jIvonuM samAdhAna thatuM. A kALamAM evo yoga nathI. ane duniyAno paricaya vizALa chatAM sAMkaDo thato jAya che. eka gharamAM kanyA anya dharmanA saMskAravALI hoya. mitro ane paDozIo paNa hoya, temanA prasaMgomAM hAjarI ApavI paDe tyAre madhyasthabhAve je je devonuM sthApana thAya temane rUDAM jIvo samajI vyavahAra karavo ghaTe paNa dveSa buddhi karavI na ghaTe. paraMtu potAnI sAdhanA mATe upAsya deva to rAgAdi doSothI rahita ja hoya. temAM koI bhaLatA vaikriya devo ke rAgAdi doSothI yukta devanI upAsanA na hoya. kAraNa ke sAdhanAnuM maMgalamaya yoga 39
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ lakSya vItarAgatA che. tethI upAsya paNa vItarAga hoya. jo upAsya evA deva sarAgI hoya to sAdhanAnuM lakSya vItarAgatA che te TakI na zake. tevA devanI upAsanA ke bhakti muktinuM sAdhana na bane. mATe bahu kathanathI saryuM. vItarAga sarvajJa paramAtmAnI upAsanAmAM bhAva sarAga che paraMtu lakSya vItarAgatA hovAthI pariNAme jIva vItarAgane upAsIne vItarAga thAya che. tattvabuddhithI jotAM koI deva tAruM hita kare ke tane sukha Ape tevI vyavasthA che nahi. tuM ja tAro deva chuM pachI bIjA devane bhajavAthI zuM ? chatAM arihaMta pUjanIya che. tevuM zraddhAna rAkhavuM. yadvA rAgAdibhirdoSaiH srvsNkleshkaarkaiH| dUSitena zubhenApi devenaiva hi tena kim // 41 // bhAvArtha : athavA sarva prakAranA saMkaleza utpanna karanAra rAgAdi doSothI dUSita evA te deva kadAca zubha gativALA hoya topaNa tenAthI zuM ? vivecana : keTalAka anna manuSyo zubhadevonI mAnyatA kare che, ane mAne che ke temanI kRpA vaDe icchita phaLanI prApti thaze. paraMtu evA zubha janmavALA devo ja svayaM anyanI kRpAne icche che. te mATe teo saMkaleza pariNAmavALA hoya che te tamane zuM lAbhadAyaka thaze ! vaLI evA devo viSe evI mAnyatA che ke jo teo rUThe to khedAnamedAna karI nAMkhe. AthI zaMkA ane bhayasahita te devonI upAsanA karavAthI zuM ? tene badale vItarAganI upAsanA kevI nizcitatAvALI che ? pUcho to tamArI bhAvanAo ucca bane, tame zubhakarmo upArjana karo ane sukha bhogavo. pUjA na karo to bIje nahi paNa bhagavAnanI bhakti rahita cittanI malinatA TaLatI nathI tethI pApavRtti TaLatI nathI tene kAraNe tame du:kha pAmo che. vItarAgaM yato dhyAyana vItarAgo bhaved bhvii| ilikA bhramarI bhItA dhyAyantI bhramarI yathA // 42 // bhAvArtha : jema bhaya pAmelI IyaLa bhamarInuM dhyAna karatI te 40 maMgalamaya yoga
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ svayaM bhamarI thaI jAya che. tema vItarAganuM dhyAna karato sAdhaka svayaM vItarAga thaI jAya che. vivecana : jevI saMgata tevI raMgata, jevo saMga tevo raMga caDhe. saMsArIno saMga saMsAranI vRddhi kare. vItarAgano saMga vItarAgatAnuM baLa Ape. daramAM rahelI IyaLane bhamarI vAraMvAra DaMkha mAre, vaLI pAchI te bahAra jAya paraMtu daramAM rahelI bhamarI tenA ghU ghU avAjanI pratIkSAmAM DaMkhano bhaya sevIne pote bhamarI thaI daranI bahAra nIkaLe che. saMsArI jIvo vyasanInI sobate vyasanI bane che. bhAI ! tuM samarthane sevIne samartha kema nA bane ? mATe tAre bhakti karavI che to vItarAganI kara to tArA sarva duHkhono aMta lAvanAruM vItarAgapada pAmIza. je vItarAgatAnuM lakSya rAkhI vItarAga svarUpane bhaje che, tenuM dhyAna kare che, pariNAme te guNamaya banI jatAM sAdhaka svayaM vitarAga thaI jAya che. rAgAdidUSitaM dhyAyan rAgAdivivazo bhavet / kAmukaH kAminIM dhyAyan yathA kaamaikvihvlH|| 43 // bhAvArthaH kAmAtura puruSa kAminInuM dhyAna karIne dhyAnathI vihvaLa thAya che. tema rAgAdithI dUSita devonuM dhyAna karanAra rAgAdine AdhIna varte che. vivecana : jagatano vyavahAra evo che ke jenI kAmanA kare tenI pAchaLa te doDe che. kAmI puruSa potAnI kAmanA pUrI karavA kAminInuM dhyAna kare che. kalpanAmAM paNa strIne UbhI kare che ane vyAkuLa thAya che. tema jagatanA bhautika padArtho meLavavAnI AkAMkSAthI je evA ja rAgavALA devanuM dhyAna kare che tenA rAgAdi vRddhi pAme che. eka vAra tevA dUSaNamAM phasAya pachI tenAthI chUTI zakto nathI. AzAno dAsa banI jIvana vyartha gumAve che. saMsAranA sukhAdi saunA prArabdhane AdhIna che. temAM koI deva eka tRNa jeTalo paNa pheraphAra karI zaktA nathI. je kaMI bane che te zubhAzubha yogathI bane che. maMgalamaya yoga 41
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAruM dhyeya jo vItarAga svarUpa che to pachI tAre sarAgI devane saMsAra sukhanA hetuthI bhajavAnI jarUra nathI te deva svayaM lobhAdine AdhIna che. te tane sAcuM sukha kevI rIte Apaze ? rAgAdayastu pApmAno bhavabhramaNakAraNam / na vivAdo'tra ko'pyasti sarvathA sarvasaMmateH // 44 // bhAvArtha : duSTa evA rAgAdi ja bhavabhramaNanuM kAraNa che. A bAbata saune saMmata che temAM koI vivAdanI jarUra nathI. vivecana : he sujJa ! tuM bahAra kaMI zodha mA, aMtaramAM jo ! tane samajAze ke tArA bhavabhramaNanuM kAraNa tArAmAM ja rahelA duSTa rAgAdi kAraNo che. koI paNa mata A bAbatano svIkAra kare che ke je jevuM kare che tevuM pAme che. eka to tArAmAM rAgAdino khajAno bharyo che temAM vaLI tuM tevA devo pAsethI pAchI rAgAdinI sAdhanonI bheTa meLavI duSTatAno vadhAro kare che. je sAmagrI tArA anaMta saMsAranuM upArjana kare che tene tenuM jJAna hoya ke na hoya paraMtu A jagatasthitino aphara niyama che. bhakto ke bhagavAna paNa tene vaza varte che. je rAgAdine seve che te rAgarUpa saMsAramAM bhame manuSya rAgAdine AdhIna bhale varte paNa tenI cetanA kaMI rAgAdi svarUpe nathI. rAgAdinuM sevana tArA ja bhavabhramaNanuM kAraNa bane che. temAM have koI vAda karavAnI jarUra nathI. paraMtu rAgAdine choDavAnI jarUra che. vItarAgamato dhyAyan vItarAgo vimucyatte / rAgAdimohitaM dhyAyan sarAgo badhyate sphuTam // 45 // bhAvArtha ? AthI vitarAganuM dhyAna karato vItarAga thaI mukta thAya che. sarAga devanuM dhyAna karato sarAgI thaI spaSTapaNe baMdhAya vivecana : prathama nakkI kara ke tAruM dhyeya zuM che ? saMsAranuM baMdhana ke saMsArathI mukti ! tane kaMI nirNaya na thato hoya to tuM 42 maMgalamaya yoga
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaya vyartha gumAve che. jyAM tArI buddhi na cAle tyAM tuM jJAnInA hAthamAM tArI lagAma soMpa. jethI tAro bhrama TaLI jAya. vItarAga tane camakArA mAratA zarIra vaDe prasanna nahi thAya, paNa temanuM dhyAna karavAthI tuM nirUpama sukha pAmIza, ane krame karIne mukti pAmIza. zA mATe khoTA ADaMbara ane camatkAramAM lobhAI baMdhAya che. ya eva vItarAgaH sa devo nizcIyatAM tataH / manAM moniH svatIparavIjhaH |46 . bhAvArtha ? mATe evo nizcaya karavo joIe ke je vItarAga che te ja sAcA deva che. bhavya jIvonA saMsArarUpI parvatane nizcayathI nAza karavAmAM vaja samAna che. ane temanI upAsanA vaDe temanA jevuM pada Ape che. vivecana : graMthakAre ghaNI rIte samajAvyA pachI Akhare kahe che ke tuM badhA tarkane tyajI de, ane eka ja nirNaya para TakI rahe ke vItarAga ja sAcA deva che te mAre ArAdhya che. naya vijaya vibudhano sevaka vAcakayaza kahe sAcuM re koDI kapaTa jo koI batAve tohI prabhu viNa nahIM yAcuM re. bhavyAtmAnuM jevuM dhyeya nakkI hoya che tevuM mana paNa daDha hoya che. koI deva karoDapati banAve, saMtAnaprApti karAve, duzmanane hAni karI Ape. zarIranI sukhAkArI Ape, AvAM ghaNAM pralobhano sAMbhaLavA chatAM paNa sAcA upAsakane mana eka ja vItarAgadeva tenA deva che. meLAmAM bhUlo paDelo bALaka "mA" sivAya kaMI Icchato nathI, bolato nathI, tema bhavyAtmA saMsAramAM bhUlo paDyo che te vItarAga sivAya koIne icchato nathI. tene aDaga zraddhA che ke saMsArarUpI kaThaNa parvatane toDavAnuM vaja jevuM sAdhana vItarAgatA che. ane te vItarAgadeva dvArA saMbhava che. vitarAgadeva eka to saMsArarUpI parvatane toDavAnuM baLa Ape. saMsAranuM baMdhana choDAvI vaLI pAchuM potAnA jevuM pada pradAna kare. AnA jevo dAtA tane kyAM maLaze ? vaikriya ke kAlpanika devo maMgalamaya yoga 43
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ prasanna thAya to zuM Ape ? e tArI pAse keTalo samaya Take ? vItarAgadevanuM sAmarthya keTaluM ? pUrNa Ape ane anaMtakALa Take tevuM pada Ape. rIjhIyo sAhiba saMga na parihare re, bhAMge Adi anaMta." mATe have saghaLo vivAda choDI de, ane sarva prakAre vItarAganI upAsanA kara. jema battI dIvAnA saMge svayaM davArUpe pragaTe che. tema tuM vItarAgane sevIne vItarAgapadane prApta kara. maMgalamaya yoga
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjo prastAva tattvasAradharmano upadeza sarve'pi sAmprataM lokAH praaystttvpraangmukhaaH| klizyante svAgrahagrastA dRSTirAgeNa mohitAH // 47 // bhAvArtha : vartamAnakALamAM jIvo prAyaH tattvathI vimukha che. potAnA AgrahathI baMdhAyelA dRSTirAgathI mohita thayelA duHkha pAme vivecanaH vartamAnakALa eTale paMcamakALa, vijJAnanI vaNathaMbhI phALanI jALamAM phasAyelo mAnava jIvanamAM hitarUpa koI pALa bAMdhI zakto nathI. paMcamakALamAM vikasatA vaijJAnikayuge vividha sAdhano ApIne manuSyane potAnI ja dUra mUkI dIdho che. kAraNa ke vaijJAnika daSTi ane tattvadRSTine koI meLa nathI. AthI vaijJAnika kSetranA camakArAthI aMjAIne manuSya jo kaMI gumAvyuM hoya to te tattvadRSTi che. tattvadeSTi eTale jaDa cetananI bhinnatAno yathArtha bodha, jaDa pAchaLa jIvanI doDa tattvadRSTithI vimukha kare che. tattvadRSTi manuSyane potAnA svarUpanuM yathArtha bhAna karAve che. koI paNa paristhitimAM tattvadeSTi samAdhAna karI jIvane hita tarapha dore che. vipula samRddhinI vacamAM tattvadeSTi yukta mAnava te bAhya samRddhimAM khovAI jato nathI. bhoga parAyaNa banato nathI. paraMtu te potAnA svarUpathI anya che tema jANI tenAM bhoga-upabhogamAM maryAdA sahajapaNe rAkhe che. samaya Ave te potAnuM nathI tema mAnI tyajI de che. ane duHkhada paristhitimAM tattvadRSTi samatAthI mArga kADhI le che. tattvadRSTine koI AkuLatA nathI ke parapadArthamAM sukhano bhAva nathI. jenAmAM yathArtha tattvadRSTi nathI tevAM manuSya kadAca paMDita hoya to paNa AgrahathI baMdhAyelA hoya che. zAstrane zastra banAvI anya sAthe vAda karI saMgharSa kare che. vaLI tattvadRSTithI vimukhane saMsAranA putrAdino rAga rUpAMtara thaI gurujanomAM dRSTirAgarUpe ke aMdhazraddhArUpe maMgalamaya yoga 45
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya che. tethI manuSya tattvadaSTinA abhAve sanmArgane pAmato nathI. tattvadRSTi eTale duSkatamAM, parapadArthanA ahaMtvamAM heya buddhi, sukRtamAM, svarUpamAM upAdeya buddhi che. rAgAdi bhAva rahita svarUpa pratyenuM lakSya te tattvadRSTi che. dRSTirAgo mahAmoho dRSTirAgo mahAbhavaH / dRSTirAgo mahAmAro dRSTirAgo mahAjvaraH // 48 // bhAvArtha : daSTirAga e mahAna moha che. dRSTirAga e saMsAranuM mukhya kAraNa che. deSTirAga e vinAzakArI che, dRSTirAga e viSajvara vivecana : kAmarAga, sneharAga ane dRSTirAga evA traNa prakAra che. kAmano abhAva thAya to kAmarAga chUTI jAya che. dago ke kapaTa thatA sneharAga chUTI jAya che. paraMtu guru AdimAM thayelA dRSTirAgamAM ekataraphI valaNa hoya che. pachI temAM asatya hoya to paNa tene satya manAvavAno Agraha dRSTirAgamAMthI utpanna thAya che. dRSTirAgavALo potAnA gurnAdikane sAcA mAnI rAga kare che. ane anya gurujano pratye anAdara kare che. vaLI ziSyo pratyeno daSTirAga gurune hoya to te ziSyonA doSo ane duHzIlatA nabhAvI le che. Ama daSTirAga baMnenA jIvanane vyartha banAve che. prAraMbhamAM dRSTirAga-sneha hoya paraMtu te krame krame vairAgamAM pariName to lAbhadAyI che. gautamasvAmIne bhagavAna pratye rAga hato paraMtu nispRhatA hatI. ane bhagavAnane gautama pratye rAga na hato paraMtu nirdoSa vAtsalya hatuM tethI gautamasvAmInA doSane bhagavAna nibhAvatA nahi. paraMtu vAraMvAra kahetA he gautama kSaNamAtrano prasAda karIza nahi. kadAca ziSyane rAga thAya paNa guru jo vairAgI hoya to ziSyano rAga vairAgamAM pariName. agara jo gurumAM dRSTirAga hoya to kAgaLanI nAvanI jema baMne DUbe, mArga bhUle. - ziSyano dRSTirAga potAmAM IrSA pedA kare che. guru pAse anya ziSyonI pradhAnatA te sahI zakto nathI. ane gurunI dRSTirAga 46 maMgalamaya yoga
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ ziSyomAM bheda UbhA kare che. koI ziSya vahAlo ane koI avahAlo evA bheda thatAM guru ane ziSya baMne mArgathI Tyuta thAya che. tethI daSTirAga e mahAna moha manAyo che. jemAMthI saMsAranI yAtrA dIrgha bane che. mATe dRSTirAga AtmAnA hitano nAza karanAra viSajvara jevo che tema kahyuM che. patitavyaM janaiH sarveH prAyaH kAlAnubhAvataH / pApo matsarahetustad nirmito'sau satAmapi // 49 // bhAvArtha : kAlanA prabhAvathI prAyaH sarva jIvonuM patana thavA yogya che. tethI sajjanone paNa matsara utpanna karanAra A dRSTirAganuM nirmANa thayuM che. vivecana : saMsAranA saMbaMdhomAM paNa jyAre mohavaza daSTirAga thAya che tyAre tenuM pariNAma mAyA - kapaTa ane veranA jhera karAve tevuM Ave che. puruSamAM mAtA pratyenA Adarane badale rAganuM prAdhyAnya thAya to patnIne anyAya thAya. ane patnI pratyeno dRSTirAga mA pratye anAdara karAve. mitromAM thayelo dRSTirAga apekSAnuM kAraNa bane che. ane anyane mATe dveSanuM kAraNa bane che. koI mAtAno putrI pratyeno dRSTirAga putravadhU mATe dveSanuM kAraNa bane che. dRSTino rAga eTale dRSTimAM vikAra. samatolapaNuM ke nirmaLa sneha temAM hoto nathI. tethI dRSTirAga jIvonA patananuM kAraNa che. A kALa mohanIyanA prabhAvavALo che. tethI sajjano paNa tenA sakaMjAmAM sapaDAI jAya che. ghaNI sajjanatA hoya tevA manuSyo paNa upara batAvyA tevA doSono bhoga bane che. A kaLiyugamAM vivekano dukALa prAya: varte che. tethI Adara ghaTato jAya che. ane jo Adara jevuM kaMI dekhAya che to te vyaktigata dRSTirAga hovAthI sajjano paNa Ano bheda kaLI zakatA nathI tethI teo paNa matsara, IrSA ke ahaMkArano bhoga bane che. mATe sujJajanoe daSTirAgathI thatI hAni vicArIne teno tyAga karavo. prazasta puruSo pratye prazasta prIti karavI te prAraMbhanI bhUmikA che. te prIti Akhare zraddhAmAM pariName che. maMgalamaya yoga 4
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ kALano prabhAva eTale mohanIya karmanuM sAmrAjya che. moha nAmano ma sajjanatAne paNa harAvI de che. bahAramAM sajjana dekhAto mAnava durjanatA lakSaNoyukta hoya che. temAM vaLI jo sajjana koI bAhya ceSTAthI prabhAvita thaI gurujanonA dRSTirAgamAM phasAya che. to sanmArgane cUkI jAya che. mohopahatacittAste maitryaadibhirsNskRtaaH| svayaM naSTA janaM mugdhaM nAzayanti ca dhig hahA // 4 // 50 // bhAvArtha : kharekhara dhikkAra che. temane ke jeo mohathI (daSTirAga) haNAyelA cittavALA che, tathA maitrI Adi bhAvanAothI rahita che. kAraNa ke te pote nAza pAmyA che. ane anya bhoLAjanono paNa nAza kare che. vivecana : deSTirAga e saMkucita vRtti che. daSTirAganuM pAtra anekanI maitrI ke sneha nahi paraMtu ekamAM ja moha che. vaLI jenA tarapha dRSTirAga thAya te svayaM tenA poSaNamAM rAgI che to tyAM prazastapaNuM TakatuM nathI. AthI mohajanita dRSTirAga anyonya hAnikAraka che. dhikkArane pAtra che. kAraNa ke dRSTirAgamAMthI veSa, IrSA, matsara, ahaMkAra jevA doSo utpanna thAya che. ghaNIvAra to dRSTirAgamAMthI ja arasaparasa saMgharSa pedA thAya che. saMsAranA kSetramAM paNa jo amukamAM vadhu prIti thAya che to te duHkhadAyaka bane che. apriyatAnuM kAraNa bane che. te mahAtmA hoya to paNa e anuyAyInA dRSTirAga vaDe lokeSaNA jevA lobhamAM paDe che. sAme maLatI vastuomAM lobha pedA thAya. che. Ama eka vRttimAM phasAyA pachI vRttionI vaNajhAra temanA Atmahitane haNe che. vaLI moha temane jaNAvA deto ja nathI ke teo khoTuM karI rahyA che. mohanI mIThAzamAM temanI cittazakti haNAI jAya che. vaLI daSTirAganuM dUSaNa e che ke temAM svArtha ane dveSa bhaLe che. eTale jIvananA dharmano marma je maitrI, pramoda, karuNA ane mAdhyastha bhAva che. te dRSTirAga svayaM gaLI jAya che. maitrI Adi 48 maMgalamaya yoga
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ mitinI racanA ane na to tene sarvatra bhAva vagaranA manuSyo sajjana hoya saMta hoya, paraMtu teo niraMtara potAnA AtmAno bhAvamaraNathI nAza kare che, ane jeo temanA saMparkamAM Ave teo paNa AvI uttamabhAvanA vagara potAnA Atmahitano nAza kare che. AthI ema samajavuM ke sAdhake daSTirAgane badale devaguru pratye prIti karavI, paraMtu te nirdoSa, nispRha hovI jarUrI che. te prIti bhaktirUpe ananya, ane sarvotkRSTa hoya to tevA mahAtmAo pote tare che. anyane tAre che. jo tema na thAya to sarvatra vinAza che. pare hitamatimaitrI muditA guNamodanam / upekSA doSamAdhyasthyaM karuNA duHkhamokSadhIH // 51 // bhAvArtha : maitrI : anyanA jIvonuM hita karavAnI buddhi. pramoda : anyanA guNo joI AnaMda thavo. mAdhyastha : anyanA doSo pratye madhyasthabhAva. karuNA : anyane duHkhothI mukta karavAnI karuNA. vivecana : paramAtmAnI bhAvanA sarvatomukhI hoya che. temAM sarva jIvomAM sAmyabhAvanI mukhyatA che. sAdhakanI bhAvanA te koTinI thavA teno prAraMbha maitrI Adi bhAvanAonA AcArathI thAya che. A cAra bhAvanAonuM ekama te sAmyabhAva che. ApaNA jIvanamAM bheda hovAthI A bhAvanAnA prakAromAM bheda jaNAya che. e cAre bhAvanAnuM pariNAma pUrNa vAtsalya ke samatA che. A bhAvanAo rahita jIvo anyonya tApa, saMtApa, utApa, kleza, duHkha ke mohathI naSTa ke bhraSTa thaI atyaMta kaSTa pAme che. mATe dharmanA kSetramAM saraLatAthI praveza karanArI A cAra bhAvanAthI niraMtara bhAvita rahevuM. maitrIbhAvanAmAM ahiMsAdi guNo samAya che. kAraNa ke temAM parahita ciMtAnI bhAvanA hovI te ahiMsA dharma che. koI sAthe vaira virodha thato nathI. sau jIvonuM sukha icchavuM tevI parahitaciMtA te maitrIbhAvano marma che. pramoda : sAmAnya rIte mAnavI anya guNathI AnaMda pAmavA maMgalamaya yoga 49
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ jeTalo vizALa hRdayI nathI. paraMtu je pramoda bhAvavALo che te jIvamAtranA nAnA guNathI paNa AnaMda pAme che. kAgaDAnA "kA kA' zabda pratye duniyAne abhAva che. guNIjana kahe che, are ! ApaNane premathI kAkA kahenArA koNa che ? A zabdathI teo duHkhI na thatAM pramodabhAvathI AnaMda pAme che. karuNA : sau prathama to pApakarma karatAM, hiMsA jevAM kAryo karatAM jIva aTake che. ane jenA para teo karuNA kare che tenuM citta paNa kaSAyathI mukta thAya che. tyAre tene niSkaSAyabhAvanI bheTa maLe che. karuNAnA bhAvamAM dayA, anukaMpA ane vAtsalya jevA guNo samAya che. duHkhI jIvo pratye karuNA jAge che. mAdhyasthabhAva : saMsAramAM jIvo pUrvakarmakRta pApa hiMsA jUTha corI jevA pApo karavA prerAya che. te jIvo vAryA varatA nathI teo pratye maitrIbhAvavALo mAdhyasthabhAva rAkhe che. tenA duSTa vartAvathI teo duHkhI thatA nathI paraMtu madhyastha rahe che. maitrI nikhilasattveSu pramodo guNAzAliSu / mAyasthyamavineyeSu karuNA' duHkhadehiSu // 52 // dharmakalpadrumasyaitA mUlaM maitryAdibhAvanAH / yairna jJAtA na cAmyastA sa teSAmatidurlabhaH // 53 // bhAvArtha : sarva jIvo thakI maitrI, guNIjano pratye pramoda avinIto pratye madhyasthatA ane duHkhI jIvo pratye karuNA, A maitrI Adi bhAvanAo dharmarUpI kalpavRkSanuM mULa che. jemaNe e jANI nathI ke abhyAsa karyo nathI temane dharma prApta thavo kaThina che. vivecana : sAdhakane mATe siddhipada sAdhya che. te sAdhyanI sAdhanAmAM zukladhyAnanI mukhyatA che. te zukladhyAnanuM sAmarthya dharmadhyAnanI paraMparA che. te dharmadhyAna maitrI Adi cAra bhAvanAo vaDe dhyAvana thAya che. te maitrI Adi bhAvanAo klezanAzaka che. aucitya guNanI upAdeyatAnuM mULa che. pa0 maMgalamaya yoga
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ apurnabaMdhaka jevI guNAtmaka dazA A bhAvanAo vaDe Ave che. aMtarAtmadazAnI vRddhi A bhAvanAothI thAya che. zama saMvegAdi lakSaNonuM rakSaNa A bhAvanAo kare che. A cAra bhAvanAo kalpavRkSa samAna che. maitrIbhAvanA : maitrI sarva jIvarAzi pratye thato vAtsalya bhAva che. enA mULamAM caitanyanuM mAhAbhya che. ane jaDathI udAsInatA ' che. potAnA sukhanI svArthabuddhi TaLI jatAM jIvamAM udAratA Ave che. saunA sukhamAM rAjI rahevuM te sAcA sajjananuM lakSaNa che. mithyAtvAdi doSo parahitacitArUpI maitrI vagara poSAya che. mATe maitrIbhAvanuM jIvanI jema rakSaNa karavuM. dayA vagaranA pariNAma pApa che. tema maitrIbhAva vagaranA pariNAma vizeSa pApa che. maitrIbhAvanuM kSetra vizALa che. temAM dayA, anukaMpA jevA guNo samAya che. anyanA aparAdhane sahana karavAmAM maitrIbhAvanI mukhyatA che. jema svajanonA duHkhe duHkhI thAya che. tema jIvamAtranA duHkha pratye jene vyathA che tenI maitrIbhAvanA uttama che. mAtra potAnI kAyAnA sukhamAM rokAyA che te jainadharmanA sevaka ke jinezvaranA anuyAyI nathI. koI jIva pApa na kare ane tethI duHkha na pAme, sau sukha-mokSa pAmo, evI bhAvanA karavAmAM kRpaNa che te mokSano adhikArI kema thAya ? pramodabhAvanA : jema sAdhanAmAM pramAda vipna che tema apramoda te paNa vipna che. je jIvane anyanA guNono AnaMda nathI paraMtu uga che tenI sAdhanAmAM AdhyAtmika baLa nathI. tenA ghaDAnuM taLiyuM tUTeluM che. te kyAre paNa jaLathI bharAvAno nathI. pratyeka sAdhakamAM sAdhakane pramoda-guNagrAhakatA hovI joIe. guNadRSTithI ja guNIjanono anugraha thAya che. ethI jIva guNa samRddha bane che. mATe jyAMthI guNa maLe tyAMthI grahaNa karo. sarovara jema cAre bAjunI nIkanA-vaheNanA pANIthI bharAya che. tema jIvasarovaramAM pramodabhAvathI cAre bAjuthI guNo vRddhi pAme che. guNIjano pratyeno pramodabhAva e vinA kharce maMgalamaya yoga 51
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ maLelo AnaMda che. karuNAbhAvanA : duHkhInA duHkho dUra thAo, anyanuM duHkha joI anukaMpA thavI. anyane duHkha na thAya tema vartavuM te dayA che. A karuNAnuM vyAvahArika svarUpa anyanuM vastra dhanAdi vaDe duHkha dUra karavuM te che. naizciyikasvarUpa svayaM AtmAnA pariNAmanI zuddhi che. jene kAraNe jIva duHkha paDe tevA karmo bAMdhe nahi. duHkha pratye dveSa na thavo te karuNA bhAvanAthI thAya che. potAnA duHkha pratye dveSa karavAthI duHkha vadhe che. paraMtu sarvanA duHkha zAMta thAo tevI bhAvanA karavAthI duHkha ghaTe che. svAtmatulya bhAvathI karuNAbhAvanA sthAyI bane che. duHkhI jIvo pratye dveSa ke upekSA karanAra dharmadhyAnamAM praveza karI zakto nathI, to pachI mokSamArgamAM praveza kyAMthI kare ? pAramArthika karuNAmAM svAtmAnuM AlaMbana che. mAdhyasthabhAvanA : karuNAbhAvanAnA phaLa svarUpe madhyasthabhAva thAya che. anyano tiraskAra karanAra pote ja tiraskAra pAme che. paraMtu avinIto pratye je sahiSNu bane che ke upekSA rAkhe che tenI janapriyatA thAya che. rAgadveSanI vacce je samatAmAM rahe te mAdhyasthatA che. pApapravRtti karatA jIvo tamArI vAta lakSyamAM na le tyAre tame samatAmAM raho te mAdhyasthabhAvanA che. jo tenA tarapha krodha ke tiraskAra karavAmAM Ave to tenI pApa pravRtti uttejita thAya, tenA vairanI paraMparA sarjAya paNa te samaye madhyasthabhAva rAkhavo. teno sudharavAno kALa hajI thayo nathI tema mAnavuM. sukha-dukha pratye samAnabhAva vairAgya che. AtmA e ja bhAvanAnuM kendra che. AtmA tarapha lakSya karIne je sakriyA thAya te mAdhyastha che. zloka parano bhAvArtha : maitrI Adi bhAvanAo dharmanuM kalpavRkSa che. tethI jemaNe A bhAvanAo jANI nathI ane teno abhyAsa karyo nathI temane dharma prApta thavo kaThaNa che kAraNa ke saMsArI jIvo azubha adhyavasAyayukta hoya che. te adhyAvasAyomAM camatkAra dharmadhyAnathI thAya che, kAraNa ke maitrI Adi bhAvanAo vaDe azubha pa2 maMgalamaya yoga
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhyavasAyono saMvara thAya che eTale maitrI AdibhAvanAo dharmadhyAnanuM pravezadvAra che. te bhAvanAonuM ciMtana-anuprekSA dharmadhyAna che. vivecana : AvI bhAvanAo jemaNe sAMbhALI nathI, jANI nathI tenuM ciMtana karyuM nathI ke abhyAsa karyo nathI temane tattvarUpa dharma prApta thavo kaThaNa che. saMsArI jIvo dharma cihana che. temanAM mana, dila ke hRdaya saMkalezayukta hoya che. saMtApathI bhArelA agni jevA hoya che. kaSAyothI uttejita hoya che. temane jo A bhAvanAonuM amRta maLI jAya to temanA tApa saMtApa zamI javA saMbhava che. dharma eka vizALa vRkSa jevo che tenAM bIjAM aMgo te maitrI Adi bhAvanAo che. tapa japAdi paNa A bhAvanAo vaDe phaLadAyI che. jJAnI ke dhyAnI A bhAvanAyukta hoya to te zIvratAe saMsAra tarI jAya che. zubha bhAvanAonI anupekSA upayoganI sUkSmatA lAve che. te sUkSmatA jagatamAM vyApaka bane che. tethI anya manuSyonA saMbaMdhamAM te bhAvanAo sUkSmapaNe kAryarata bane che, tethI manuSyo zubhabhAvanAvALA bane che. ema jagatamAM sArA vicAro phelAtA rahe to prANIo sukha pAme. kAraNa ke AvI bhAvanAo vaDe azubha vicAro ane karmasaMbaMdha vikharAI jAya che. ane zubha bhAvanAonuM baLa vadhe che. tethI ghaNA manuSyo zubha kAryo pratye prerAya che. ethI A bhAvanAonuM kSetra vyavahArika ane pAramArthika bane che. A bhAvanAone vyavahArika svarUpa e che ke, maitrIbhAvanAmAM parahitaciMtAnI mukhyatA che. karuNAmAM anyanA duHkhane dUra karavAnI mukhyatA che. pramoda bhAvanAnI mukhyatA anyanA sukhamAM sukhanI mAnyatA che. ane madhyasthabhAvanAmAM anyanA aparAdha pratye paNa upekSA ke udAratA che. vaLI A bhAvanAothI vyavahArajagatamAM nirdoSa sneha vyApaka bane che. samAna pratye maitrIbhAva Take che. guNIjano pratye hRdaya prasanna rahe che. duHkhI pratye karuNA Ave che. ane virodhI pratye madhyasthatA maMgalamaya yoga 53
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahe che. AvA bhAvanAyukta manuSyamAMthI veSa ane IrSA jevA zalya nAza pAme che. jethI dharmaanuSThAno saphaLa bane che. savizeSa samasta jIvarAzi pratye mithyAbhAva TaLI jatAM sAmyabhAva utpanna thAya che te samyagadarzananuM kAraNa bane che. jo jIvo pratye maitrI Adi bhAvo nathI to te caitanya pratyeno anAdara che, te dharmarUpa nathI. mane ja sukha maLe, mArI ja prazaMsA thAo, mane duHkha na maLo, mArA doSo sau kSamA kare. A durbhAvanA che tenA vaDe phleza vadhe che. sau sukhI thAo. saumAM guNa vikAsa pAmo. sau du:khathI mukta thAo. sarve doSamukta thAo AvI bhAvanAo vaDe sva-para zreya sadhAya che. paramArthathI A bhAvanAo vaDe svarUpa lakSya sadhAya che. huM ane mArApaNAno svArtha dUra thavAthI vibhAva TaLe che. ane svabhAvadharmanI vRddhi thAya che. jema jJAna vaDe AtmA jaNAya che, tema bhAvanAo vaDe AtmA svarUpano anubhava kare che. jJAnano viSaya zeya che. te bhAvanAo vaDe citta vizuddha thAya che. jJAna rahita jIvano ajJAnarUpI aMdhakAra dUra thato nathI tema bhAvanA rahita jIvanI azuddhi dUra thatI nathI. mATe paramArthamArgamAM bhAvanAnI vizeSatA che. dharmamArgamAM praveza pahelAMnI maitrI Adi bhAvanA svalakSI hoya che, svahitacitArUpa hoya che. dharmadhyAnamAM praveza karAvanArI maitrI AdinI bhAvanA svarUpalakSI hoya che. A bhAvanAo svarUpa lakSya pAmIne hitakara bane che. aho vicitraM mohAndhyaM tadandhairiha yajanaiH / doSA asanto'pIkSyante pare santo'pi nAtmani // 54 // bhAvArtha : oha - mohano aMdhApo evo vicitra che ke jenAthI aMdha thayelA lokone bIjAmAM na hoya evA doSo paNa dekhAya che. ane potAnA doSa hoya to paNa dekhAtA nathI. vivecana : mohathI AcchAdita evo ajJAnarUpI aMdhApo vicitra che. aMdha jema prakAzane jANI zakto nathI, tema ajJAna anyanA vija 54 maMgalamaya yoga
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNone jANI zakatuM nathI. ajJAnano artha viparIta jJAna che. tethI tene UlaTuM ja dekhAya che. anyanA guNo tene doSarUpe jaNAya che ane na hoya to paNa doSa dekhAya che. nAnA doSo moTA doSo jevA jaNAya che. ajJAnarUpI aMdhakAramAM dveSanI mukhyatA thAya tyAre te jIvane anya doSo jaNAya che. ane potAnA doSo jaNAtA nathI. dRSTinA aMdhApA karatAM paNa dveSano aMdhApo vadhu hAnikAraka che. kAraNa ke te doSanI vRddhi kare che ane guNonI hAni kare che. chatAM mohavaza jIva te jANI zakato nathI. ' vAstavamAM AgaLa jaNAvyuM tema maitrI Adi bhAva vagaranA ajJajanomAM A doSa vyApaka hoya che. A DaMkhIlA aMdhApAne dUra karavo hoya to pramoda bhAvanAne vizeSa prakAre hRdayamAM sthApita karavI. anyanA doSa jonArane kyAre paNa prasannatA prApta thatI nathI. paraMtu pramoda bhAvavALAne prasannatAnuM sukha hoya che. anyanA doSono vicAra ja manane bhAre banAve che. anyanA guNa hRdayamAM vase che. tyAre jIvana ja bhArarahita bane che. madIyaM darzanaM mukhyaM pAkhaNDAnyaparANi tu / madIya AgamaH sAraH parakIyAstvasArakAH // 55 // tAttvikA vayamevAnye bhrAntAH srve'pytaattvikaaH| ti marine dUrotsAritAdvasArataH pha6 |() bhAvArtha : mAruM darzana (mata) zreSTha ane bIjA darzano pAkhaMDa che. mAruM zAstra sArayukta che, bIjAM zAstro asAra che. ame ja tattvajJAnIo chIe bIjA tattvathI ajANa che, ane bhrAMta che. teo svayaM mAtsarI che. tattvathI dUra rahenArA che. vivecana : darzanano sAco anuyAyI taTastha hoya che, paraMtu jene darzanano-matano Agraha che tenI mati AgrahI bane che. te mAne che ke mAro mata sAco, eTale huM sAco. AthI Aveza ane AkuLatAthI te anyanA matanuM khaMDana kare che. dareka darzananA darzanakAro mahaddaaMze medhAvI hoya che. teonI dRSTimAM jeTaluM satya jaNAyuM maMgalamaya yoga 55
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ teTaluM kahyuM, paraMtu temanI te dRSTine sthUla dRSTivALA anuyAyI vagere jANI na zakyA tethI potAnA matane sAco TharAvavA anyanA matanuM khaMDana karatA hoya che. mAro mata sAco tethI mArAM zAstra sAcAM. Ama mAnIne zAstrano pracAra kare che. ane te vaDe bhoLAjanono sAtha laI te zAstrane sAcAM TharAvI mAne che ke teo dharmanI sevA karI rahyA che. temane dharma sAthe kaMI nAto nathI, koI dharma pAmo ke na pAmo mArAM zAstro pracAra pAme, mArI prasiddhi thAya tevo matsarabhAva temane adharmamAM DubADe che. zAstra sAcAM TharAvavAne badale zAstramAMthI sAcuM zodhe to sAco dharma pAme. e pramANe tattvajJAnIonI avadazA che. tattvanuM jJAna anyamAM ajJAna jovAnuM nathI te vAta teo bhUlI jAya che. tene badale anya tattvathI ajJAna che. te jANavAmAM AyuSya gALe che. ema pote ja bhramamAM jIve che. teo tattvajJAnI kema hoI zake ? tattvajJAnI kasoTI kare ke tattvajJAna dvArA potAnI AMtarika zuddhi thaI che ? ane vyavahArazuddhi TakI che ? jo tattvajJAna pachI tenI pariNAma zuddhi nathI to te kahevA mAtra ja tattvajJAnI che. tattvajJAna jIvananA tamAma aMgothI vibhUSita hoya nahi, to tema kahevuM te kevaLa bhrama che. mAtsarya che. jenAthI jIvane kaMI hita nathI. yathA''hatAni bhANDAni vinazyanti parasparam / tathA matsariNo'nyonyaM hI doSagrahaNAd hatAH // 57 // bhAvArtha ? jevI rIte mATInA vAsaNo paraspara athaDAvAthI nAza pAme che tevI rIte matsarI (IrSALa) AtmAo paNa eka bIjAnA doSo jovAmAM nAza pAme che.. vivecana : are bhAI ! vAsaNa to caitanyazUnya che te athaDAya, khakhaDe ane tUTaphUTe to paNa vAsaNane kaMI gumAvavAnuM nathI. be vAsaNa dhAtujanya che te athaDAya ane khakhaDe. paraMtu tuM caitanya chuM. jagatamAM viziSTa tattva che. paraMtu tattvanuM mAhAbhya na samajavAthI pa6 maMgalamaya yoga
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ utpanna thayeluM mAtsarya anyonya doSo joIne, IrSAthI prerAIne caitanyanA guNono nAza kare che. are A tArI kAyA vAsaNanI jema mATInI che. temAM tuM eka cAvIvALuM ramakaDuM hoya tema IrSAno DolAvyo Dole che. ane A mArA, A parAyA ema kahIne matsara buddhi vaDe anyane haNe che ane anyathI haNAya che. kAraNa ke ajJAnavaza manuSyo arasaparasa sahiSNu rahI zakatA nathI. jo maiM kaMIka aNagamatuM kahe to va kaMI tenAthI Utare nahi, te vadhu jora karI saMgharSanA medanAmAM Utare che, Ama zabdabANa vaDe anyonyane vIMdhIne duHkha pAme che. jyAM 'huM' mUkI devuM joIe tyAM anna tene vaLagI paDe che. 'huM'ne mUkato nathI. temAMthI azAMti pedA thAya che. ghaNIvAra AvA 'huM' jIvane anyathI apriya banAve che. tenI mitratA koI icchatuM nathI. te kuTuMbamAM ke samAjamAM apriya thaI duHkhI thAya che tenuM mAtsarya tene prema karavAnI jagyAe vera karAve che. chatAM pote te doSa tyajI zakato nathI. paraM patantaM pazyanti na tu svaM mohamohitAH / kurvantaH paradoSANAM grahaNaM bhavakAraNam // 58 // bhAvArtha : saMsAranA kAraNarUpa bIjAnA doSonuM grahaNa karatA mohathI grasita thayelA AtmAo, bIjAne doSathI paDato jue che paraMtu potAne paDato jotA nathI. vivecana : anyanA doSane jovA te ghaNI kSudra vRtti che. te ja bhavabhramaNanuM kAraNa bane che. paranA doSa jovAmAM tattvataH Atma dhana lUMTAI javAno dAva che. paraMtu mohita jIvane karmanI prakRtinuM prAbalya tevuM bhAna thavA detuM nathI. anyanA doSa batAvI jIva to ema mAne che ke te kevo catura che ! koInI gupta vAtane doSajanaka TharAvI temAM marI masAlA nAMkhI rasaprada banAvI kahevAmAM kema jANe tene mIThI drAkSanA rasano svAda maLato hoya ? paNa te jANato nathI ke te samaye tene bhavabhramaNanI vRddhi thAya che. maMgalamaya yoga 5
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ jo jIva potAnA doSa jue to te TALavA mATe kaMI jAgRta thAya. potAne A doSathI nukasAna che tenuM bhAna tene sadA pIDA Ape che. tethI te doSa kADhyA vagara jaMpato nathI. tethI krame karIne doSamukta thAya che. sRSTinA sarva jIvo karatAM tene je buddhi maLI che tenI beImAnI zA mATe karavI ? tane saMskArI mAtA-pitA maLyAM che, kuLa uttama maLyuM che, mitro guNavAna maLyA che, ane tArAmAM jo paradoSa darzananuM zalya pesI gayuM to jANaje ke temAMthI bahAra nIkaLavuM duSkara che. te vyasana jevuM che. pahelAM tuM te Teva pADe che. pachI tuM TevathI paDe che. tevuM doSonuM che. bhAI jagatamAM bhautika dRSTie paNa ghaNuM uttama jovA jevuM che. te tyajIne A kaniSTha jovAnuM tane zuM sUchyuM? paramArtha dRSTie tuM svayaM saccidAnaMda svarUpa sarvotkRSTa tattva chuM te tyajIne A vibhAvajanati doSarUpI kSudratA jovAmAM tane zuM maLaze ? samayanI barabAdI karIne tuM bhavabhramaNa vadhArato jaIza mATe mohanI paravazatA tyajI prathama tuM tArI anaMta guNonI zaktino Adara kara. niraMtara tenA tarapha dRSTi kara. tyAM kevaLa zuddhatA ja che. yathA parasya pazyanti doSAn yadyAtmanastathA / saivAjarAmatvAya rasasiddhistadA nRNAm // 59 // bhAvArtha ? jevI rIte bIjAnA doSone jue che. tevI rIte jo potAnA doSone jue to manuSyone te dRSTi amarapada mATenI rasasiddhi che. vivecana : he cetana ! tAre jANavuM che to bahAramAM jANavAnuM tyajI de. tArI aMdaramAM jo. yadyapi tArI karma prakRtijanya dazA hovAthI tane tArA doSonuM darzana thaze paNa mUMjhAto nahIM. prathama e doSadarzana dRSTimAM tArI pAse jo prabhuvacananuM baLa haze to te doSo nAza pAmaze ane tane tArA guNonuM darzana thaze. je guNo pragaTa thaI tane amarapada sudhI laI jaze arthAta svadoSadarzana e samyam darzanarUpa rasasiddhi che. evuM amRta mUkIne viSapAna kara mA. 58 maMgalamaya yoga
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjA hInasatva che ane huM kaMIka chuM evo ahaMkAra jIvane jagatamAM vadhu daradrI ane zocanIya banAve che. mATe anyanA doSa jovA nahi. athavA moTA doSa hoya topaNa gauNa karavA. ane tArA nAnA doSane paNa jato na karIza, jue tyArathI teno cheda karaje. huMpaNuM choDIne anyanA upakAra pratye dRSTi keLavaje to RNamukta thaI bhavamukta thaIza. vastra dhonAro paNa dhana laI te kAma kare che. tuM zA mATe maphatamAM e kAma karavA tatpara thayo chuM ? anyanA doSa jovAnuM tyajIne jyAre je samaye tuM tArA doSanuM darzana karIza te ja samaye tArAmAM AnaMdanI lahera UThaze. nirdoSatAnI rasasiddhi tane amarapada sudhI laI javAno bhomiyo banaze. mATe khUba sAhasa karIne paNa tuM A avaguNa tyajI de ane sadguNano ArAdhaka thA. rAgadveSavinAbhUtaM sAmyaM tattvaM yaducyate / svazaMsinAM kva tat teSAM paradUSaNadAyinAm // 60 // bhAvArtha : rAgadveSanA abhAvarUpa je sAmyatattva che te AtmazlAghA karanAra ane bIjAnA doSa jonAramAM kyAMthI hoya ? vivecana : jJAnasAramAM kahyuM che ke je guNavAna che tene potAnI prazaMsA karavAnuM koI prayojana nathI. ane guNo ja nathI to tAre temAM kahevAnuM zuM rahe ? arthAt eke prakAre tuM tArI prazaMsA kare temAM tArI sajjanatA nathI. rAgadveSanA abhAvarUpa je sAmyatattva che te ja AtmA che. jo tuM sAmya bhAvamAM chuM to tAre prazaMsA karavA ke karAvavAnI jarUrata nathI. vizva tArA pratye AdaravALuM banI jaze. pachI tA2e lokonI khuzAmata karI yaza meLavavAnI jarUra nathI. mATe svaprazaMsA ane paradoSadarzanane tyajI samatAbhAvamAM sthira rahe, paramArtha dRSTithI jotAM jagatanA sarva padArthono mULa svabhAva jotAM koI viSamatA nathI. mATe rAgAdi bhedabhAva vagara padArthanuM svarUpa vicAre to doSabuddhi TaLI jAya. vAstavamAM rAgadveSa rahita maMgalamaya yoga Che
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ je AtmaniSThA che. te vizvane AdaraNIya che. sAmyatattvaSTithI mana, vacana, kAyAnA yoganI duSTa pravRttio zamI jAya che. rAgadveSanA nimitta maLavA chatAM jenA cittamAM tevAM pariNAma thatAM nathI te sAmyabhAva che. tenA pariNAme AtmAmAM samyadarzanAdi pragaTa thAya che. khAlI Dhola vAge tenA jevI AtmazlAghA che. ane saMskArano vikAra te paradoSadarzana che. mokSArthIne A baMne doSa varya hoya mAne'pamAne nindAyAM stutau vA loSTukAJcane / jIvite maraNe lAbhAlAbhe raMke maharddhike // 61 // zatro mitre sukhe duHkhe, hapIkArthe zubhAzubhe / sarvatrApi yadekatvaM tattvaM tad bhedyatAM param // 62 // bhAvArtha : mAna ke apamAnamAM, stutimAM ke niMdAmAM mATImAM ke sonAmAM, lAbhamAM ke alAbhamAM, jIvanamAM ke maraNamAM, raMkamAM ke rAjAmAM, zatru ke mitramAM, sukhamAM ke duHkhamAM, padArthonA zubhamAM ke azubhamAM, A sarvemAM jene ekatA - samatA che. te ja tattva che, te ja parama che. vivecana : vizva pUruM padArthothI bharapUra che. temAM laMdAtmaka sthiti che. temAM jenI jAtIta dazA che te yogI che. jene sarvatra abheda varte che te svayaM parama thaI jAya che. koI phUlanA hAra paherAvo ke mRtasarpa kaMThamAM Aropo, chatAM tenI dRSTimAM samatva che. koI prazaMsAnA gAna gAo ke koI niMdAno kaTu rasa dharo, tenI dRSTimAM samatva che. jene mATI ane sonAmAM bannemAM pRthvI tattvanuM darzana che paNa bheda nathI. dRSTi abheda varte che. samatva dhAraka yogI lAbhahAnithI para che. koI AkhuM vizva tene caraNe ghare to paNa tene khapatuM nathI kAraNa ke temAM kaMI lAbha 60 maMgalamaya yoga WWW.jainelibrary.org
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. koI dehane duHkha Ape to paNa kaMI hAni nathI. jIvana Take ke mRtyu Ave temAM kaMI harSa ke viSAda nathI, kudaratanA kramano svIkAra che. tenI pAse koI rAjA ho ke raMka ho tenI dRSTimAM baMne pratye svAtmatulya samabhAva che. yogIne bahAramAM koI zatru nathI ke mitra nathI temaNe tevA durbhAvanuM dahana karyuM che. sukhaduHkha pUrvakarmakRta che temAM tattvaSTie koI bheda nathI paraMtu saMyoga viyoganI avasthA che. temAM sukha zuM, duHkha zuM ! anAsaktinA prabhAve koI padArtha maLe temane zubha bhAva ke na maLe azubha bhAva thato nathI, kAraNa ke te potA vaDe saMtuSTa che. Ama jenAmAM sarva paristhitimAM samatA che. ekatA che te yogI tattvarUpa paramane pAme che. ___ aSTAGgasyApi yogasya sArabhUtamidaM khalu / yato yamAdivyAso'smin sarvo'pyasyaiva hetave // 63 // bhAvArtha : kharekhara aSTAMgayogano sAra paNa samatA ja che. kAraNa ke yogano saghaLo yama Adino vistAra samatA mATe ja che. vivecana : tattvano sAra e samatA che. svayaM AtmA ja samatA che. bAkI saghaLo vANIno vistAra che, tema pAtaMjya racita aSTAMgayogano sAra paNa samatA ja che. 1 yama : ahiMsA, satya, acaurya, brahmacarya, aparigraha e yama che. A vratonuM ArAdhana AtmAne viSamathI samatvamAM AvavA mATe che. pApa pravRttinI viSamatA A vrato dvArA TaLe che. tyAre AtmA samatA svarUpane dhAraNa kare che. 2 niyama : satya, zauca, saMyama, svAdhyAya, praNidhAna je AtmAne vratomAM daDhatA lAve che. tenA pariNAme, samatA vRddhi pAme che. 3 Asana : kAyAnI mAyA ghaTe tyAre Asana jevI sthiratAthI maMgalamaya yoga 61
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogathI kAyazuddhi thAya che. 4 prANAyAma : zarIradhArI AtmAne prANa te jIvananuM sAdhana che. temAM paNa mahAvAyu vagerenuM samatva ane zvAsocchavAsano saMyama sAdhanAnuM aMga che. 5 patyAhAra : indriyonA viSayono parihAra thavo te samatva pratye abhipreta che. 6 dhAraNA : zuddha viSayamAM cittanuM sthira thavuM te samatvanI sAdhanA che. 7 dhyAna : AtmasvarUpamAM lIna thavuM te samatA che. 8 samAdhi : sAte aMgonI phaLazruti samAdhirUpa samatA che. A ATha aMgonI sAdhanA kevaLa samatA mATe che. cetanAzuddhino kramika vikAsa che. temAMnA koI aMgane tyajIne sAdhanA kare to vAstavika samAdhi pAmato nathI. mukhya ke gauNapaNe ATha aMgono samAveza karIne sAdhanAnI siddhi thAya che. kriyate dadhisArAya dadhimantho yathA kila / / tathaiva sAmyasArAya yogAbhyAso yamAdikaH // 64 // bhAvArtha : jema dahIMnA sAra mATe dahIMnuM maMthana karAya che, tema samatArUpI sArane mATe yama niyamAdi abhyAsa karAya che. vivecana : manuSyanuM jIvavuM sArthaka bane che samatApUrNa jIvanathI. samRddhi hoya, saMpatti hoya, svajano hoya, satkAra hoya, paNa samatA na hoya to sarva vyartha che. samRddhi hoya paNa saMtoSa na hoya, saMpatti hoya paNa dAna - udAratA na hoya, svajano hoya paNa saMpa na hoya. satkAra hoya paraMtu namratA na hoya to jIvanamAM uttamatA nathI. tema tapa japAdinA yoga che. anuSThAnono avakAza che paraMtu rAgadveSamukta samatA nathI. to jIvana nisAra che, tuccha che. - dahIM ghaNA divasa rAkho vikRta thaze. tenuM maMthana karavAthI temAMthI sAra nIkaLaze. tema jIvananA caitanya svarUpa sAgaranuM maMthana karavAthI 62 maMgalamaya yoga
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenA svarUpamAM rahelI samatA pragaTa thaze. jIvana kALa pUro thAya ane samAtarasa pragaTa na thAya to jIvana vyartha che. vAstavamAM A samatAnI vizeSatA yogIomAM rahe che. yogInA jIvananI mudrA samatA che. samatA vaDe yogI saMsAra tarI jAya che. te mATe yogIo yama niyamAdinA abhyAsa vaDe tenA phaLasvarUpe samatAnuM amRta pIe che. sAmyabhAvarUpa AtmAnI anubhUti thatAM dRSTi tattvarUpa bane che, anubhUti pahelAnI ane pachInI dRSTimAM aMtara paDe che. jema svapnathI jAgRta thatA jIvane svapnanI vastuo nirarthaka tuccha lAge che, tema AtmAnubhava pachI te prathamanI dRSTi ane jIvana mithyA jaNAya che. AtmAnubhava vaDe zAzvata astitvanI deDha pratIti thAya che. eTale AtmAne mRtyu Adino bhaya naSTa thAya che. potAnA AMtaravaibhavathI jIvane potAnI surakSitatA lAge che, ane nirUpAdhika AnaMda tene vadhu sthira kare che. zraddhA yathArtha bane che. ane mokSamArgano vizvAsa acaLa bane che. AtmAnubhava pachI jIvanamAM parivartana ajabanuM Ave che. bAhya udaya game te ho paraMtu AMtara pravAha to parivartana pAme AtmAnubhava meLavelI vyaktine bAhya kadAca pratikULatA hoya topaNa tenAmAM zAMtino pravAha Take che. cetanAnA uparanA pradezamAM kadAca kSobhanI kSaNo Ave to paNa e sAdhaka svasthatA ane nizcitatA anubhave che. ane khUba vizvAsapUrvaka AgaLanA Daga bhare che. Atma aizvarya uttama koTinuM che. tene mATe unnatinI tako vikAsa pAme che, tenI tattvadeSTi tene cAlu pravAhamAM kheMcatI nathI. praNAlione te vivekabuddhithI grahaNa kare che. zAstranA kathanonuM hArda te pakaDI zake adya kalpe'pi kaivalyaM sAmyenAnena nAnyathA / pramAdaH kSaNamapyatra tataH kartuM na sAMpratam // 65 // bhAvArtha H Aje ke kAle (A bhave ke anya bhave) kevaLa jJAna A sAmyathI thavAnuM che. bIjI rIte nahi, mATe eka kSaNa paNa pramAda na karavo. maMgalamaya yogA 63
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivecanaH jo tuM pUrNajJAna - kevaLajJAnano svAmI chuM tema zraddhA dharAvato hoya to sAmyabhAvano kAmI thA. A mAnavajanma tRNa jevI tucchatA mATe nathI paraMtu sAmyayoganA sAmarthya mATe che. A janme ke lAkha janma tAre jyAre kaivalyadazAne varavuM hoya tyAre prathama sAmyabhAvane dhAraNa karavo. je vaDe rAgadveSanI chAyA mAtrA paNa Take nahi. rAgadveSa rahita sAmyabhAvanI bhUmikAmAM kaivalya pragaTe che. mATe kSaNa mAtrano pramAda karyA vagara prathama sAmyanI sAdhanA para ArUDha thA. manuSyano mahAna zatru pramAda che. manuSya game tevo kuzaLa, kAryakSama ke kriyAyukta hoya to paNa jo tenAmAM jIvanadaSTi mATe samatA nathI ke dharmano Adara nathI to te pramAdI che. bahAranAM kAryomAM niraMtara ekAkAra thayelA manuSyamAM jo aMta:karaNanI zuddhi ke te zuddhi mATe puruSArtha nathI to te pramAdI che. Avo pramAda UdhaInA kIDAnI jema pholIne nAza kare che. kaSAyathI AkuLa, viSayathI vyAkuLa, AhArAdi saMjJAomAM prabaLa saMyamamAM nirbaLa e sarve pramAdanA lakSaNa che. AMtarika kSetre je jAgRta che. te apramAdI che. jyAM jyAM AtmalakSya rahita caryA che tyAM pramAda che. bhAvayukta karelA zubha anuSThAno pramAda chUTavAno prAraMbha che, te jyAre AtmaniSThA bane che tyAre pramAda rahita hoya che. mukhyatve sAtame guNa sthAnake muni apramatta dazAmAM hoya che. pramAdanA aMkura upara kaSAya, viSaya ane aDhAra pApasthAnakanuM vRkSa phAle che. pachI jIva janmo sudhI rakhaDe che, rajhaLe che. mATe pramAda rahita avasthA e ja cittanI sAmyatA che. tenI pratye eka kSaNano paNa pramAda na karavo. kiM buddhena kimIzena kiM dhAtrA kimu viSNunA / kiM jinendreNa rAgAdyairyadi svaM kaluSaM manaH // 66 // bhAvArtha ? jo mana rAgAdi vaDe kaluSita hoya to buddhathI zuM ? mahAdevathIya zuM ? ke brahmAthIya zuM ? ke viSNuthIye zuM ? athavA 64 maMgalamaya yoga
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ jinendrathIya zuM ? arthAt temane bhajavAthI zuM ? vivecana : pramAdanA nikaTavartI rAgAdi bhAva pUrA jIvanane kaluSita kare che. AhArAdino tyAga karanArA paNa jo rAganA phaMdAmAM phasAyelA hoya to temano te tyAga AtmahitArthe banato nathI. mahAmunione paNa jemaNe chetaryA che evo A rAga dIrghakALanA vairAgyano paNa nAza kare che. ethI tenA aMkuramAtranA nAza mATe prathama prazastarAganI bhUmikA ApI che. prazastarAganuM baLavAna nimitta vItarAga che. koI nAmAdi sAthe ke anya mAnyatA sAthe prazasta rAganuM prayojana nathI. paraMtu jenAmAM pUrNa vItarAgatA che. mohanIya Adi karmo jenA nAza pAmyA che. jemane A vizvanA koI paNa padArtha sAthe rAgAdi saMbaMdha nathI tevA satpuruSa vItarAga che. tenuM AlaMbana prazasta rAga che. te sivAyanA devone bhajavAthI zuM thAya ? bhale koI buddha kahAve paNa jo tenuM citta rAgAdi vaDe kaluSita hoya to tene bhajavAthI zuM ? vaLI koI mahAdeva hoya paNa temanI carcA ke upasthitimAM rAgAdi sAdhana hoya. vaLI temane kopAyamAna thavAnAM kAraNo hoya to temane bhajavAthI zuM ? vaLI koI brahmA hoya paNa temanuM astitva jagatanA rAgAdibhAvo sAthe joDAyeluM hoya, sarjana Adino kartAbhAva hoya to pUrNa vItarAgatA na hoya temane bhajavAthI zuM ? bhale te viSNu hoya paraMtu temane avatAra levo paDe, jagatanA prapaMcanI koI lIlA karavI paDe. strI Adi pratye rAga ke dveSanA bhAva UThe to pachI temane bhajavAthI zuM ? are, koI jinendra hoya paNa jo teomAM jagatanA rAgAdi Upaje tevA nimittamAM bAhya ke ataMramAM phasAyelA hoya. zarIrAdinI tevI ceSTAo vaDe jagatane prasiddhi ApatA hoya. satkAra AdimAM tuSTa hoya ane apamAnAdimAM rUSTa hoya temanAmAM vItarAgatA kyAMthI maMgalamaya yoga 65
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ hoya ? pUjanIya kema hoya ? arthAt buddha ho ke jina ho. brahmA ho ke viSNu ho jo te rAgAdi nimittothI ke bhAvathI mukta hoya to tevA vItarAga pUjanIya che. kiM nAgnyena sitai raktaiH kiM paTaiH kiM jaTAbharaiH / kiM muNDamuNDanenApi sAmyaM sarvatra no yadi // 67 // bhAvArtha : nagnatAthI paNa zuM ? rakta ke zveta vastrathI zuM ? jaTA vadhAravAthI zuM ? ke mAthe muMDanathI zuM ? jo teomAM sarvatra samabhAva nathI. vivecana : samAdhizatakamAM paNa kahyuM che ke bAhya liMga e muktinuM kAraNa nathI. bAhya liMgamAM je mukti mAne che, cirakALa saMsAramAM bhamavA chatAM mukti pAmato nathI. bAhya liMgathI mukti te bhrama che. bhramathI brahma pragaTa na thAya. dehabhAvathI mukta thavA mATe nagnatA dhAraNa kare paNa jo sarva jIvomAM temane samatAbhAva nathI. samAnabhAva nathI to nagnatA kevaLa dehakaSTa thaze. dehakaSTa vaDe mukti nathI, dehabhAvano tyAga jarUrI che, vaLI samabhAva jarUrI che. vaLI koI kahe ke rakta ke zveta vastravALA bAhya liMga vagara mukti nathI, paNa mULamAM liMganI mukti nathI AtmAnI karmathI mukti che ane samabhAvathI thAya che. nagnatAmAM ke vastramAM vikalpa thavo te samabhAva nathI tethI tenA vaDe mukti kema hoya ! koI lAMbI jaTA rAkhavAmAM saMnyAsa mAne che, koI kaheze muMDanamAM saMnyAsa che. are bhAI ! jaTAthI ke muMDanathI mukti nathI, mukti to zuddhithI che. AtmA vaDe AtmAnI mukti che. temAM mukhyatA samabhAvanI che sarvatra samabhAvano pokAra, ekarAra, ke tadAkAra thavo te muktinuM cihana che. samabhAvarUpa aMtaradazA muktinuM kAraNa che, te samaye bahAramAM kadAca AvA koI cihana hoya. paraMtu te gauNa che paraMtu dareka avasthAmAM samabhAva ja mukhya che. 66 maMgalamaya yoga
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ kiM vrataiH kiM vratAcAraiH kiM topabhirjapaizca kim / kiM dhyAnaiH kiM tathA dhyeyairna cittaM yadi bhAsvaram // 68 // bhAvArtha : jo citta nirmala nathI to vrato, vratonA AcAro, tapa, japa, dhyAna ke dhyeyothI (AlaMbanothI zuM) paNa zuM ? vivecana : muktimArgano AdhAra kevaLa nirmaLa citta che. pavitratama avasthA svayaM muktisvarUpa che. rAgAdi malinatAno jyAM aMza mAtra nathI te zuddhatA che. evI zuddhatA rahita bhale vratAdi kare te kathaMcita puNyanuM kAraNa bane che. paraMtu muktinuM kAraNa banatuM nathI. yadyapi vrata ke vratanA AcArono hetu nirmaLa thavAno che eTale sanmArge jatA tenI atyaMta jarUra che. prAraMbhamAM sAticAra vrato Akhare niraticAra thAya tyAre te muktinuM kAraNa bane che. tapa dvArA vAsanAo nirmULa thAya to te mokSaphaLadAtA che. tapa sAthe anAsaktabhAva che to te nirmaLatA che. tapa thAya ane padArthonI Asakti rahe to te tapa bALatapa che. japa savizeSa cittanI sthiratA ane nirmaLatA mATe che. japa gaNatarImAM ghaNA vadhI jAya paNa jo citta sthira ke nirmaLa na thAya to te japa paNa nirbadhana dazAnuM kAraNa banatA nathI. japa dvArA cittanI nirmaLatA athavA nirmaLa citta dvArA japa thAya to ISTa phaLa prApta che. dhyAna e cittanI ekAgratA che. jenuM citta saMkalpa vikalpathI malina che, te dhyAna kare tyAre ciMtanamAM te te vikalponI chAyA paDe to dhyAna paNa taraMga bane che. je dhyAna vaDe karmono nAza thAya te dhyAna ja ArtadhyAna banI karmone grahaNa kare che mATe cittanI nirmaLatA vagara dhyAnathI zuM vaLe ? jenA cittamAM saMsAranA padArthonuM AkarSaNa che. kaSAyAdinI kAlImA che. te jyAre dhyeyano nirNaya kare tyAre kathaMcita dhyeya paNa zuddha na hoya, tevA dhyeyathI zuM lAbha ? athavA dhyeyamAM lokottara evA siddhabhagavaMta hoya paNa tenA dhyAnamAM bhAva laukika hoya to maMgalamaya yoga 60
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuM vaLe ? arthAt vrata, tapa, dhyAna, ke dhyeya sarvemAM agrimatA cittanI nirmaLatA che. cittanI nirmaLatA thavA mATe bhakti satsaMga nimitto grAhya che, vaLI jo jIvanI pAtratA hoya to tattvadRSTi ke svarUpanuM lakSya AtmAnA kaSAya pariNAmanI zuddhi kare to te tattvadRSTithI paNa cittanI nirmaLatA saMbhava che. jema malina kApaDane yathArthapaNe raMga caDhato nathI. malina pAtramAM bharavAmAM Avato padArtha paNa malina thAya tema cittanI malinatAthI sarva anuSThAnonI pavitratA jaLavAya nahi to zuM lAbha thAya ? mATe jIvanamAM sAvadhAna rahI cittamAMthI rAgAdine ghaTADavA prayatna karavo. ane nirmaLatA dhAraNa karavI. kiM kliSTendriyarodhena kiM sadA paThAnAdibhiH / kiM sarvasvapradAnena tattvaM nonmIlitaM yadi // 69 // bhAvArtha : indriya nigrahothI zuM ? zuM sadA paThanAdithI ? sarvasva dAnathIye zuM ? pragaTyuM nahi tattva cho ? vivecana : AdhyAtmika mArgamAM mukhyatA tattva dRSTinI che ? mokSamArganI rucimAM bhale tapa japAdi ho paraMtu te mokSamArganI taLeTI jevA che. zikhare pahoMcavA tattvadaSTi ja mAtra upAya che. bhakti, tapa, japa ke koI paNa kriyAmAM jo tattvadRSTi nathI to jIvano saMsAra kSaya thato nathI, te sarve jIvane sadgati sudhI pahoMcADe paNa mukti sudhI na laI jAya. koI kahe ke tapa japAdi karatAM karatAM moze pahoMcI javAze paNa jema muMbaInI TikiTathI dilhI na pahoMcAya tema te sarva anuSThAnomAM tattvanI zraddhAnI mukhyatA che. AthI to tattvArthAdhigamamAM jaNAvyuM che ke "tattvArtha zraddhAnuM samyam darzana'. muktinA paMthanuM ekameva sAdhana paNa jo tattvadeSTine anusaratuM hoya to, sAdhakanI sarva ArAdhanAmAM tattvadRSTinI mukhyatA jarUrI che. yadyapi sarva jIvone tattvano abhyAsa na hoya to paNa prabhuvacana ane AjJAnI yathArthatA jANe to te tattvadRSTi che. 68 maMgalamaya yoga
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ indriyono nigraha kare, viSayonA dvArA baMdha kare paraMtu te nigrahano arka svarUpalakSI na hoya to te viSayono parihAra karavAnA haThAgrahamAM paDe to zuM vaLe ? zAstranA pATha kare, svAdhyAya ke abhyAsa kare, paraMtu tattvadRSTirUpa zuddhi nathI. svarUpAcaraNarUpa vairAgya nathI to paThana-pAThanathI zuM vaLe ? are, kadAca sarvasvanuM dAna karIne AkiMcanya banI jAya, mahAtyAgI thaIne rahe, paraMtu e bAhya tyAga zAne mATe hato te jANe nahi, dAnamAM ja dharma mAne paNa tattvarUpa jJAtAbhAva na hoya to zuM vaLe ? arthAt sarva sAdhana baMdhana na bane te mATe tattvadRSTinI mukhyatA che. svarUpa lakSa sarva sAdhanAnuM sthAna che. sAdhyanI siddhi tattvathI thAya che. mAtra graMtho vAMcI javA, tenA bheda prabhedone kaMThastha karavA, vAdavivAdamAM kuLazatA prApta karavI, te sarva tattvajJAna vagara vyartha che. AjanA yugamAM dareka kSetre ghaNuM jJAna vikasatuM jAya che. ekeeka kSetre evA prakAro prasiddha thAya che ke te jANavA mATe pUrI jiMdagI TUMkI paDe. kadAca eka moTI lAyabrerInAM badhAM ja pustakonI mAhitI meLavI le to paNa zuM ? jo jIvamAM tattvadeSTi nathI to e sarve vyartha kema che? tattvadaSTi e aMdhakArane dUra karI prakAza Ape che. karmono nAza karanAra vidyA che. AtmA saMbaMdhI daSTine tattvadeSTi kahevAmAM Ave che. je cittanI nirmaLatAne sAdhya karI jIvane sanmArge laI jAya che. nAJcalo mukhavastraM na na rAkA nauM caturdazI / na zrAddhAdipratiSThA vA tattvaM kintvamalaM mnH|| // 70 // | bhAvArtha : vastrano cheDo ke mukhavastra (muhapatti) tattva nathI. pUrNimA ke caturdazI tattva nathI ke zrAvakoe karAvelI pratiSThA vagere paNa tattva nathI. paraMtu nirmaLa citta e ja tattva che. vivecana : je je sAdhano sAdhavA mATe che te jo AgrahAdine kAraNe baMdhana banatA hoya to sAdhanA vyartha jAya che te atre maMgalamaya yoga 69
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ graMthakArane batAvavuM che. eka paMtha mAne ke muhapatti jevA sAdhana vagara saMyama vyartha che. bIjo paMtha mAne che ke vastrano cheDo ke muhapatti e parigraha che. tethI teno upayoga vyartha che. paraMtu tevuM sAdhana rAkhavAnuM mULa jIvo pratyeno anukaMpA ke maitrIbhAvanA che. te bhAvanA jALavavAne badale AgrahanuM sevana thAya to te sAdhana ja baMdhananuM kAraNa bane che. pUrNimA ke caturdazIne divase sAdhanAmAM ke saMyamamAM vRddhi thAya te hetunI mukhyatA che. tithi vaDe paMthonI vRddhi karavI ke durAgraha sevavo te cittanI malinatAnuM kAraNa bane che. tithiomAM cittanI nirmaLatA e ja tattvarUpa che. keTalA puNyayoge saMyamano yoga bane che. tyAre tyAgI AvA vyartha pracAra ane AgrahamAM samayanI ane saMyamanI zA mATe hAni kare che ? tithi pALavI te eka praNAli zista che. jIvana sAthe joDAyeluM gaNita che. tattvadRSTinA abhAve sAdhanasaMgharSamAM pariName che. vaLI vividha prakAranA zrAvako dvArA UjavAtA utsavo ane pratiSThAo paNa bAhyADaMbara che. bALa jIvone utsAhita karavAnuM bAhya sAdhana che. paraMtu utsavonI mukhyatA te tattva nathI. evA utsavo mAna ane pratiSThAnA hetu banavAthI tevA prasaMgothI rAgAdi bhAvane paNa uttejanA maLe che. jIvonI bhUmikA pramANe anuSThAno ke AvI praNAlinuM Ayojana hovA chatAM paNa jo cittanI nirdoSatA, nirmaLatA hotI nathI to tenuM tattvarUpa pariNAma AvatuM nathI. bAhya utsavo pUrNa thAya eTale jIvo jANe ke dharma thayo. paraMtu dharma cittanI nirmaLatAmAM che te samajamAM nA AvyuM to te prasaMgo zuM karaze ? dRSTvA zrIgautama buddhastriH pnycshttaapsaiH| bharatapramukhairvApi kva kRto bAhyakugrahaH // 71 // bhAvArtha : zrI gautamasvAmIne joIne bodha pAmelA paMdaraso tApasoe athavA bharata cakravartI vageree bAhya vastuono kadAgraha kyAM karyo hato ! maMgalamaya yoga
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivecana : bAhyakriyA ke bAhyavastuono Agraha zA mATe ? ajJajIvone bAhya kriyAyeSTitapaNuM avalaMbanarUpa thAya che. jethI teo dharmamArgamAM praveza kare che. paraMtu jo temAM prathamathI ja tattvadRSTino bodha maLyo na hoya to te jIvo bAhyakriyA ke vastunA AgrahI banIne sAco mArga bhUlI jAya che. ane bAhyADaMbarone dharma mAne che. dharma prabhAvanA mukhyatve dhanathI pracAra pAmI che. dIkSA ho ke tapano utsava, te sarvano prabhAva dhana upara AdhArita thayo che. oghAno, kAmaLI vagereno caDhAvo vadhAre thAya ke te tapanA utsavamAM dhanano vyaya vadhu thAya to sau mAne ke dharmanI ghaNI prabhAvanA thaI. graMtha vahorAvavAmAM jo caDhAvo vadhu thAya to tyAgI bhogI saunI khuzI thAya. paNa graMthano bodha tyAgIne vairAgamAM ke bhogIne tyAgamAM keTalo pariNamyo ? tenI to kyAre paNa vicAraNA thatI nathI. bhale evI prathA keTaleka aMze jarUrI hoya, chatAM paNa tattvapaNe emAM koI lAbha nathI. evI prathAothI dharma prasAra pAmyo jaNAya che. paraMtu te bAhyaceSTA che. paraMtu huM jJAnasvarUpa AtmA chuM. jJAtA draSTA chuM teno abhyAsa ane ghUMTaNa thAya to viveka janme ane bAhyADaMbaro chUTI jIva aMtaradRSTi pratye vaLe. temAM je zuddha thAya athavA zuddhAtmAnI zraddhA thAya svarUpanuM lakSya rahe to bAhya vastuonA kadAgraha chUTe. atre dRSTAMta ApyuM che ke gautamasvAmIne aSTApada parvata para labdhi vaDe jatAM joIne tApasIne pote je prakAre tapa tapatA hatA teno kadAgraha chUTI gayo, ane A jJAnI che tevo bodha prApta thatAM temaNe gautamasvAmIe je bodha Apyo te tattvane grahaNa karI bahAranI sarva ceSTAo tyajI ataMradaSTi vaDe kevaLajJAna pAmyA. bharata cakravartI paNa bAhyabhAvamAMthI aMtaraMga pratye vaLyA. tattvonA svarUpano bodha pAmyA tyAre tevI jJAnadaSTi vaDe teo kevaLajJAna pAmyA. te vakhate kayA vezamAM chuM, kaMI jAtimAM chuM, kyA sthAnamAM chuM, sarve bAhya vastuono Agraha chUTI javAthI tattvadRSTinA pariNAme kevaLajJAna prApta thayuM. tarata ja saMsAra choDI cAlI nIkaLyA. maMgalamaya yoga.
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ arthAta atre cittanI nirmaLatAnI vizeSatA batAvavI che. bhUmikA pramANe bAhya kriyAdi hoya paNa te dharmarUpa nathI. bAhya kriyAo vaDe ke tenA Agraha vaDe kevaLajJAna nathI. je prakAre citta nirmaLa thAya te vaDe kevaLajJAnanI prApti thAya che. bhUmikA pramANe bAhyakriyAo hovA chatAM te sAdhakanuM lakSya to svarUpanuM ja hoya che. kAMTALAM vRkSonA phUTavA ke tUTavAthI tyAM kAMTAo patharAI jAya che. tyAre te jagyA para cAlatA musApharo duHkha pAme che. tema kadAgrahI mAnavanI maitrI vaDe manuSya duHkha pAme che. vaLI bAvaLa ke boraDI sAthe ugelI keLa kAMTA bhoMkAvAthI jevuM duHkha pAme che. tema kadAgrahI purUSanI maitrI du:khadAyI bane che. kAraNa ke prasaMga Ave kadAgrahI potAno Agraha choDato nathI tene kAraNe paristhiti ke arasaparasanA saMyogo vadhu viSama bane che. kadAgrahamAM kharekhara jaDatA hoya che. tethI sArAsArano viveka karI zakato nathI. huM kahuM ane karuM te ja sAcuM, evo teno Agraha hAnikAraka che. dRDhaprahArivIreNa cilAtIputrayoginA / lAputrAdibhizcaiva sevito yoga uttamaH // 72 // bhAvArtha : daDha prahArI jevA vIra puruSe, cilAtIputra jevA yogIe, ane IlAcIputra Adie paNa uttama yoga ja sevyo hato. vivecana : mokSaprAptinuM mukhya sAdhana zuddha pariNAma che. arthAta dhyAnayoga che. mokSarUpa prayojanamAM joDatA jIvanA zuddha pariNAmane yoga kahe che. nirvANa padane prApta karavAno viziSTa upAya te "yoga daDhaprahArI jevA zUravIra puruSe bahAramAM koI paNa vastuno, vezano kriyAno Agraha rAkhyA vagara potAnA pariNAmane prAyazcitta vaDe, AMtarika kriyA vaDe zuddhi pratye joDyA te "yoga' che. bahAranA duSkRtyathI thayeluM duSyana tyajI aMtaramAM praveza karavo, kaSAyabhAvane tyajI cittane nirmaLa karavuM te bahAranA parAkrama karatA paNa vizeSa che. daDhaprahArI jevA khanIe cittazuddhirUpa uttama yogane sevyo hato. ( re maMgalamaya yoga.
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ cilAtIputra ke jenA hAthamAM hajI zastra ane potAnI priyatamAnuM pote ja ghAta kareluM mAthuM hatuM, teNe jyAre bodhadAyaka traNa zabda sAMbhaLyA ane tIvrapaNe udayamAM vartatA kaSAyathI pAcho vALyo, te teno yoga hato. upazama, saMvega, ane viveka A traNa zabdamAM teNe potAnA upayoga vaDe maMthana karyuM. AtmAnAM te te guNonuM hArda tenI samajamAM AvyuM. tema tema te pazcAttApa vaDe zuddhi pAmato uttama "yogane pAmyo. arthAt tenI pAse bAhya koI sAdhana vastuo hatI nahi, teno Agraha teNe sevyo nahi. cAritra mATe koI Ayojana karyuM nahi. kevaLa cittavizuddhinA mArge uttama yogane sAdhya karI mukti pAmyo. IlAcIputra potAnI yuvarAja padavI tyajIne eka naTInA rUpamAM lubdha thayo. ane dora para jIvasaTosaTanA khela karato thayo. eka ja lagana hatI dhana prApta karuM ane naTIne paraNuM." yogAnuyoga dora para nAcatA tene dUrathI bhikSArthI muninAM darzana thayAM ane dora para nAcatA thAkelo te have bhavathI thAkI gayo. bahAramAM naTInA rUpanuM dhyAna parivartana thaI tasvarUpe pariNamyuM ke, aho ! huM koNa ? kyAM AvI caDhyo. dhikkAra che mane, AvA munidharmano uttama saMyama choDI meM A zuM AdaryuM ? Ama bahAramAMthI aMtara tarapha vaLyo. aMtaraMgamAM uttama dhyAnayogane prApta thaI kevaLajJAna pAmyo. A traNe daSTAMta sUcave che aMtaraMganI zuddhirUpa uttama dhyAnayoga muktinuM kAraNa che. yena kena prakAreNa devatArAdhanAdinA / cittaM candrojjvalaM kAryaM kimanyairgrahakugrahaiH // 73 // bhAvArtha : koI paNa upAyothI paramAtmAnA ArAdhana Adi vaDe cittane caMdra jevuM nirmaLa karavuM. ane anya Agraha ke kadAgrahane tyajI devA. vivecana : keTalAka uttama jIvo pUrvanA ArAdhananA baLe tattvadRSTi arthAt mULasvarUpane lakSyamAM rAkhI dhyeyane prApta kare che. paraMtu anya maMgalamaya yogA ko3
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ kadAgrahamAM paDatA nathI. kadAca tattvadRSTirUpa sIdhuM ArohaNa karavAnuM baLa na hoya to svarUpalakSe jJAnabaLane puSTa karavA paramAtmAnI bhakti vaDe cittane nirmaLa karavuM. anAdikALanA vAsanA, vikAra, viSayo ane vRttio vaDe malina citta tattvane grahaNa kyAMthI kare ? malina vastra kevaLa jaLanA yogathI svaccha kema bane ? malinatAne dUra karavA sAbu jevuM sAdhana jarUrI bane che. tema malina avasthAmAM tattvadRSTi, svarUpalakSya ke AtmabhAvanA thatI nathI. tevA jIvone bhakti te saraLa upAya che. bhakti e kevaLa kriyAyoga nathI paraMtu bhakti yogya je je kartavya che te kriyA che, temAM kadAgraha nathI ke AkuLatA nathI. zAMta citte, nikAMkSabhAve thatI bhakti cittane zuddha kare che. te jenI bhakti kare che. tenA guNomAM cittane joDe che. cittane nirmaLa karavAnuM e uttama sAdhana che. paramAtmAnA guNomAM lIna baneluM citta vikArone tyajI nirmaLa thAya che. cittanI nirmaLatA mATe bhaktirUpa uttama sAdhanamAM jarUrI zuddhi rAkhavI, paraMtu kevaLa kriyAno Agraha na rAkhavo. jemake koI kAraNasara eka jagAe lakhyuM hoya ke pratimAjIne varakha na lagADavA, eka aMge pUjA karavI. tyAre koI Agraha rAkhIne chUpI rIte varakha lagADI de. badhA aMge pUjA karI le, te mAne ke meM mArI kriyA pUrI karI, paraMtu temAM potAno Agraha hato. teno lAbha zo ? zistabhaMgano ke kapaTano lAbha zuM hoI zake ? mATe je vakhate je karavA jevI kriyA karIne cittane cokhkhuM rAkhavuM. "melane dhAraNa karavo, du:khe tapI zakAya tevo tapa tapavo, indriyono nirodha karavo saraLa che paNa cittane zuddha karavuM duSkara che." tathA cintyaM tathA vAcyaM ceSTitavyaM tathA tathA / malImarsa mano'tyartha yathA nirmalatAM vrajet // 74 // bhAvArtha : malina mana je rIte atyaMta nirmaLa thAya tevuM vicAravuM. tevuM bolavuM ane tevuM ja AcaravuM. 4 maMgalamaya yoga.
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivecana : mana e dIrdhakALanA vikalpono pUMja che. temAM ja parabhAva ke vibhAvarUpa je saMskAro paDyA che, te malinatA che. citta jyAre nirmaLa bane che. sAmyabhAvavALuM bane che tyAre tenA vANI, vicAra ane vartana paNa samyaguM bane che. jevA vicAra (mana) tevI vANI ane vANI tevuM vartana, jo samyapaNe hoya to Atmika vikAsa saMbhava che. svachaMda ke avivekI jana manamAM jevuM Ave tevAM vicAra pramANe vANI uccAre ke vartana kare to te sva-para ahitakArI che. mATe jenAmAM viveka che, samyagRSTi che, tenA vicAra savicAra hoya che. tenI vANI hitakArI hoya che. tenuM vartana saMyamita hoya che. AthI tenuM mana paNa nirmaLa hoya che. nirmaLa cittayukta je kaMI sAdhanA thAya, vratAdi thAya te sarve AtmavikAsane yogya hoya che. mokSamArganI sAdhanAno pAyo mananI zuddhi upara che. je upAya vaDe mana zuddha thAya te prayojanane agrimatA ApavI. prathama azubha nimittothI dUra thavuM, pachI zubha nimittonuM avalaMbana laI sarva prakAranA Atmika baLa vaDe mana:zuddhine sevavI. manane nirmaLa karavAnA upAyamAM zAstrabodha e eka sAdhana che. satapuruSonA jIvana prasaMgonuM smaraNa paNa upakArI che. maMtrajapa vaDe mana nirmaLa thAya che. mana nirmaLa thatAM vANI hitakArI thAya che. ane vartana paNa sadarUpa thAya che. caJcalasyAsya cittasya sadaivotpathacAriNaH / upayogaparaiH stheyaM yogibhiryogakAMkSimiH // 75 // bhAvArtha : yoganA abhilASI evA yogIoe haMmezA unmArge javAnA svabhAvALA ane caMcaLa evA A cittanA upayogamAM lIna rahevuM joIe. vivecana :sanmArganI yAtrAnA abhilASIe, yoganA ArAdhaka yogIoe unmArge javAvALA caMcaLa cittane zuddha upayogamAM lIna rAkhavuM. arthAt te tarapha sAvadhAna rahevuM. jene mokSamArganI tIvra maMgalamaya yoga o5
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ jijJAsA che teNe potAnA pariNAmane te mArganA upAyomAM cittane joDeluM rAkhavuM. cittanI caMcaLatA sAdhakanuM sAdhya paDatuM mukAvI koI anya yAtrAe nIkaLI paDe che. sAgaranA mojAMnI jema niraMtara jaLakallola jevuM A citta mukti abhilASIne paNa mUMjhavI de che. bhale te jJAnano ArAdhaka hoya, ke dhyAnano ArAdhaka hoya, paNa A caMcaLa citta ene garva ke labdhi jevA avaLe pATe caDhAvI de che. yogI bhramamAM rahe che ane zuM thavAnuM che ? meM to saMsArano tyAga karyo che. paraMtu A citta tenA aMtaramAM eka navo saMsAra Ubho karI de che. yogI jAgRta thaIne jue che tyAre A citta to anya sthaLe jaI keTalIye malInatAo laIne Ave che. AthI A cittane markaTanI upamA ApI che. eka vRkSa parathI bIjA vRkSa para kUdakA mAratA markaTanI jema caMcaLa citta eka vikalpa pUro na thAya tyAM bIjA vikalpamAM kUdako mAre che vaLI azvanA jevI jhaDapI gativALuM che. pavananA veganI jema eka viSaya parathI bIjA viSaya para doDe che. evuM citta AtmajJAna vaDe ke saMyama dvArA zAMta thAya che. ___ sukaraM maladhAritvaM sukaraM dustapaM tpH| sukaro'kSanirodhazca duSkaraM cittazodhanam // 76 // bhAvArtha : vastra ke zarIrAdi para mela dhAraNa karavo. kaThina tapa karavuM saraLa che. indriyono nigraha karavo paNa sukara che. paraMtu cittanuM zodhana karavuM te ja duSkara che. ' vivecana : agAu jaNAvyuM che tema bahAranA vividha prayojana kare paraMtu aMtaraMga zuddha nathI to sarva vyartha che. kAraNa ke vastrAdi malinatA samaya jatAM Teva bane che eTale kaThina chatAM saraLa thAya che. tapa-upAvAsAdika karavA jo ArAdhanano saMskAra che to te saraLa che, paraMtu tapasvIne cittazuddhi kaThina che. indriya vijetA hoya te paNa cittanA koI ne koI vikalpamAM mUMjhAya che. * tapa Adi sarve prakAra sAdhanAmArgamAM Avazyaka che chatAM teno phe maMgalamaya yogA
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ Agraha vadhe ane cittamAM samabhAvarUpa zuddhi na Ave to yAtrA pUrNa thatI nathI. bahAranA kAyAnA kaSTane jeTaluM tvarAthI sAdhaka sAdhya kare che, teTalA manamAM paDelA mAnAdi dUSaNa ke prazaMsAthI mukta rahI zakato nathI. ahaMkAranI mAyAjALa bhulabhulAmaNI jevI che. malina vastrAdine dhAraNa karanArane prazaMsA mIThI lAge. athavA anya jo tenA vicAra pramANe na kare to AkuLa thaI UThe. tapasvI AhArAdino Azcaryajanaka tyAga kare paraMtu mana para kAbU rAkhI na zake, tapano agni karmane bALavAne badale, krodhAgni pedA karI tapane ja bhasma karI de. indriyonA viSayono saMyama rAkhanAra saMyama vaDe zuddhi tarapha na jAya to ahaMkAra ke ugratAmAM aTakI jAya. AvA uttama anuSThAnonI ArAdhanA pachI AvI paristhiti pedA karanArane tattvadRSTino abhAva che. kaThina vastu saraLa lAge ane aMtarasaMzodhana saraLa chatAM kaThina lAge te prakRtinI vicitratA che. pApabuddhayA bhavet pApaM ko mugdho'pi na vettyadaH / dharmabudvayA tu yat pApaM tazcintyaM nipuNairbudhaiH // 77 // bhAvArtha : pApabuddhithI pApa thAya che, A hakIkata kayo bhoLo mANasa jANato nathI paraMtu dharmabuddhithI je pApa thAya che' te catura vidvAnoe vicAravuM joIe. vivecana : saMsArIjano saMsAranA svArthane kAraNe pApabuddhithI pApa kare che. temane evuM jJAna paNa nathI ke pApa kyAM thAya che, kema thAya che. saMsArInI dareka pravRttimAM aDhAramAMthI koIka pApa to joDAya che. ane te jIvo pApanuM pariNAma bhogave che. vaLI keTalAMka pApa evAM che ke maMdabuddhi paNa jANI zake ke A to pApa che, koIne haNavA, asatya bolavuM, corI karavI, vyabhicAra ke durAcAra sevavo, ati AraMbha parigrahanuM sevana karavuM, mUrchA rAkhavI vageremAM pApa che te sAmAnya mAnavI jANe che, paraMtu ajJAnavaza te pApa karavAnuM choDato nathI. paraMtu vidvatjhanone zA mATe pApapravRtti karavI paDatI haze ? maMgalamaya yoga tolo
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI potAnA vicAranA matanA Agrahane sAco karAvavA, saMgaThanonuM baLa vadhAravA bhagavAnanA vacana zAstralekhanane nAme caDhAvI, e bhoLAjanone zabdanA arthane pheravIne bhramamAM nAkhe che. chatAM pote ema jANe che ke A to dharmanI sevA ke pracAra karIe chIe. bhagavAne kahelA vacanane potAnA svArtha mATe kuzaLatApUrvaka rajU karIne kevA yaza ke dhana meLavavA prayatna kare che ? vaLI koIka to dharmano svAMga sajI khoTA camatkAro UbhA karI lokomAM AkarSaNa UbhuM kare che. dhana ApavuM paDe to ApIne paNa lokone potAnA matamAM bheLave che, kathaMcita koI puNyodayano duraupayoga karI pApamAM paDatA vidvAnoe pariNAmano vicAra karI evI pApabuddhine tyajI devI. aNumAtrA api guNA dRzyante svAdhiyA''tmani / doSAstu parvatasthUlA api naiva kathaMcana // 78 // ta eva vaiparItyena vijJAtavyAH paraM vacaH / digmoha iva ko'pyeSa mahAmoho mahAbalaH // 79 // bhAvArtha : potAmAM rahelA aNu jeTalA guNo potAne mahAna dekhAya che. paraMtu parvata jeTalA doSo rajamAtra potAne dekhAtA nathI. 78 Avo dizAbhrama eka prakArano mahAbaLavAna moha che, tene viparIta - (ahitarUpa) jovo joIe tevuM AHvacana che. 79 vivecana : mAnavanA cittanI eka mahAna truTi che, ke tene potAnAmAM guNa na hoya to paNa potAnI mahAnatA lAge che. ethI tenuM ahita ema thAya che ke tenA guNo vikAsa thavAne badale kadAca nAno sarakho guNa hoya to paNa naSTa thAya che. ane doSa parvata jevo moTo arthAt ghaNuM ahita karanAro hoya to tene te rAInA dANA jeTalo paNa dekhAto nathI. mAnava Ama to buddhimAna che tene Avo bhrama kema pedA thato haze. enuM kAraNa eka ja che ke tenI prakRtimAM mahAbaLavAna mohano udaya che. o8 maMgalamaya yoga
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI A motanuM kArya e che ke svayaM potAnuM ja ahita thatuM hoya to paNa te jIvane cittabhrama karAvI de che. jema ke be bhAIone alpa evA dhana mATe matabheda karAve. pachI svArthane joDIne e mata sAco che tema TharAve, temAMthI baMnene manaduHkha karAve, temAMthI jhaghaDo Ubho thAya. baMdhuprema bhUlIne baMne bhAIo veranA jhera UbhAM karI korTa-kacerIe jaI baMdhutAne pUrI zatrutAmAM pheravI A moha kevo baLavAna che ke baMne bhAInA manamAM eka sarakho ja bhrama pedA kare. are dharmakSetramAM sAdharmikomAM paNa Avo bhrama pedA karAve. ane jyAM chUTavAno mArga levAno hoya tyAM ja AgrahathI baMdhana pedA kare. darekane ema lAge huM sarjana chuM. anya durjana che. vAstavamAM baMne pakSa durjanatA Adare che. mATe Apta puruSonA jJAnI puruSonAM vacana grahaNa karI AvA svArthajanita doSone tyajI devA ane uttama guNone dhAraNa karavA. dharmasya bagudhA'dhvAno loke vibhrmhetvH| teSu bAhyaphaTATopAttattvavibhrAntadRSTayaH // 10 // svasvadarzanarAgeNa vivandato mitho jnaaH| sarvathaivAtmano dharmaM manyante na parasya tu // 81 // bhAvArtha : lokamAM vibhramanA kAraNabhUta aneka dharmamArgo che, temAM bAhyADaMbaronA yoge tattvamAM bhrAMta daSTivALA banelA loko potapotAnA dharmane sAco mAne che. paNa bIjAnA dharmane dharma mAnatA nathI. vivecana : jeTalA mata teTalA paMtha, jJAnanA kSayopazamanA A kALamAM lokamAM dharmanA mata paNa ghaNA che. dharmakSetre kaMIka prasiddhi maLe vidvAnomAM kyAreka bhrama pedA thAya che. ane potAnI mAnyatA pramANe dharmamArganI prarUpaNA kare che. bAhya ADaMbaronA prabhAve lokomAM paNa bhrAMti phelAve che. tattvanI vAta AgaLa dharIne potAno dharma sAco che tema kahIne anyano dharma khoTo che tema mAne che. ane anyonya vAdavivAda karI dharmano bhrama pedA kare che. maMgalamaya yoga o
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ yatra sAmyaM sa tatraiva kimAtmaparacintayA / jAnIta tadvinA haho ! nAtmano na parasya ca // 2 // bhAvArtha : jyAM samatA che tyAM dharma che, pachI potAno ane pArako evA dharmanI ciMtA zI ? samatA rahita dharma hoya to te dharma nathI to pachI te potAnA zuM ane pArakA zuM ? vivecana : jenuM citta rAgAdibhAva rahita nirmaLa che. athavA samatArUpa che te dharma che. evA dharmamAM koI vivAda nathI ke ciMtA nathI. samatA rahita dharma, dharma nathI to pachI te dharma potAno paNa nathI pArako nathI. samasta dharmano sAra samatA che ema jANI bAhyADaMbarano Agraha choDI cittane nirmaLa karavuM' samatA rahita arthAt sarva jIvo pratye samadRSTi na hovI. ane pote rAgAdibhAvanI tIvratAvALo hoya to evo samatA rahita dharma nathI tema jANavuM. kSAntyAdirdazadhA dharmaH sarvadharmaziromaNiH / so'pi sAmyavatAmeva maitryAdikRtakarmaNAm // 83 // bhAvArtha : sarva dharmamAM ziromaNi evo kSamA Adi daza prakArano yatidharma che ane te paNa maitrI Adi bhAvanAnA abhyAsI evA samatAvALA jIvone ja hoya che. vivecana : tamAre jo sAco dharma pAmavo che to uttama kSamA Adi daza prakAre yati dharma che teno svIkAra karo. jemAM koI pakSano ke paMthano vAdavivAda nathI. mAro ke parAyo bheda nathI. sAco khoTo evo kadAgraha nathI. jyAM kSamA Adino AcAra che te dharma che. uttama kSamA Adine dhAraNa karanAra munijano che. te dharmo dasa prakAre che. kSamA, namratA, saraLatA, saMtoSa, zauca, saMyama, satya, tyAga, AkiMcanya ane brahmacarya che. A dareka guNonuM yatio prANAMte paNa pAlana kare che, deha jato kare, paNa kSamAno tyAga na kare. 80 maMgalamaya yoga
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ jema jJAnAdi ArAdhanA vadhe tema namratA vadhe, sarva jIvo pratye saraLa vyavahAra hoya che. yatine koI padArthanI AkAMkSA nathI tethI saMtoSa hoya che. mananI pavitratA e tenuM anokhuM lakSaNa che. pAMca indriyono saMyama rAkhanArA che, satyAdi vacanano tyAga karatA nathI. pArthiva padArthono saMgraha karatA nathI. akhaMDa brahmacaryanuM pAlana kare che. A uparAMta maitrI, pramoda, karuNA ane madhyasthabhAvanAnA abhyAsI che. tethI samatA e ja temanI jIvanacaryA che, uttama samatAnA dhAraka yati dasa dharmonuM yathArtha pAlana kare che. munidharmanI A suvAsa jagatanA jIvone zikSaNadAtA che. sAmyaM samastadharmANAM sAraM jJAtvA tato budhaH / bAhyaM dRSTigrahaM muktvA cittaM kuruta nirmalam // 84 // bhAvArtha: he vidvAno, tethI samabhAva te sarva dharmono sAra che ema jANIne bAhya darzanono kadAgraha mUkI cittane nirmaLa karo. vivecana : he vidvAno ! sujJo ! sarva dharmAcaraNamAM samabhAvanI mukhyatA che. tapa-japAdi kare, saMyamAdinA kaSTa veThe, jaMgalamAM ekAMtavAsa kare, ahiMsAdi AcAro pALe, mauna seve, haThayoga karIne Asana-prANAyAmano japa kare, zAstro kaMThe karI vAdavivAdamAM jIte, to paNa jo sAmyabhAva-samatA nathI to te koI prakAramAM dharma nathI. kAraNa ke samatA e dharmono sAra che. dharmanI prabhAvanA thaze ema mAnIne vidhividhAnono ke bAhya darzanono Agraha rAkhe to paNa dharmanI prApti nathI, vicAro, samaja rahita karelI sarva kriyAkalApa kevaLa vyagratA che. mArA tArA matanA bheda che. tyAM dharmane sthAna nathI. jema dharma samatAmAM che, tema cittanI nirmaLatA dharmano marma che. sarva prakAranI zreSTha kriyA paNa cittanI nirmaLatA vagara yathArtha phaLadAtA banatI nathI. mATe dharma prApti mATe prathama citta nirmaLa karavuM. maMgalamaya yoga 81
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ tRtIya prastAva sAmyopadezaH / sahajAnandasAmyasya vimukhA mUDhabuddhayaH / icchanti duHkhadaM duHkhotpAdyaM vaiSayikaM sukham // 85 // bhAvArtha : svAbhAvika AnaMda ApanAra samabhAvathI vimukha banelA mUDha buddhivALAo, duHkha ApanAra ane duHkhathI utpanna thanAra evA vaiyika sukhane icche che. vivecana : caitanyasvarUpa AtmA svAbhAvikapaNe ja AnaMdamaya che. te AnaMda AtmAnA svayaM samabhAvathI ja anubhavamAM Ave che. jaMgalamAM bhautika jagatanI koI sagavaDa-sAmagrI na hovA chatAM munio prasanna hoya che tenA mULamAM samabhAva che. samabhAvane kAraNe upayoga paNa sthira thavAthI caMcaLa cittanI du:khada vikalpAtmaka sthiti paNa zame che. Ama AkuLatA rahita zAMta cittavALA muni samatAnA sudhArasanuM pAna karIne sthaLa ke kALanA bheda rahita sarvadA sukhI che. paraMtu je jIvo svAbhAvika samatAthI ajJAna che ke samatAnA AnaMdathI ajANa che teone vaiyika padArthothI sukha che ke nahi tenI khabara hoya ke na hoya paNa teo te tarapha doDa mUke che. te buddhimaMda jano jANatA nathI ke te sukho ja duHkhanA kAraNa che. vaiyika sukhane meLavavA zrama karavo paDe, strI-puruSane anyonya khuzAmata karavI paDe. temAM vaicArika gharSaNo sahana karavAM paDe chatAM vaiyika sukha aMte kSaNika nIvaDe che. sukhanI AzA chatAM nirAzA sAMpaDe che. tevA sukhane koI buddhimAna icchato nathI. 82 kaSAyA viSayA duHkhamiti vetti janaH sphuTam / tathApi tanmukhaH kasmAd dhAvatIti na budhyate // 86 // bhAvArtha : kaMSAyo ane viSayo du:khanuM kAraNa che, evuM manuSya spaSTapaNe jANe che, chatAM te tarapha kema doDe che te samajI zakAtuM maMgalamaya yoga
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI. vivecana : jagatanA viSayasukhanA Arta jIvone Azcarya che ke jaMgalamAM kaSTa veThavAmAM duHkha dekhAya che tyAM sukhanI kaMI apekSAe munio saMyamarUpa kaSTa pALe che ? ane mahelane badale jaMgalamAM tapa tapatA munione Azcarya thAya che ke viSayathI kaSAyo utpanna thAya che te viSaya kaSAya duHkhanuM kAraNa che tema jANavA chatAM buddhimAna mAnavo te tarapha doDa kema mUke che ? indriyonI kSudratA evI che ke tene thoDA suMvALA ke komaLa sparza maLe, gamato AhAra maLe, dezya Adi maLe, jANe ke tene mATe svargaloka hAjara thaI gayuM hoya tema viSayomAM ekAkAra thaI jAya che, vAstavamAM AkuLa thAya che, chatAM temAM sukha che tema mAnI nitanita navAM prayojana UbhAM kare che. tema karavAmAM saccidAnaMda svarUpanI vimukhatArUpa duHkha che te mANasa jANato nathI. sarvasaMgaparityAgaH sukhamityapi vetti sH| saMmukho'pi bhavet kiM na taspetyapi na budhyate // 87 // bhAvArtha : sarva prakAranA saMgano parityAga te ja sukha che, te manuSya kyAreka jANe che chatAM paNa te sarvasaMga parityAga kema karato nathI ? vivecana : mahAmAnavoe jyAM nirAmaya sukha joyuM. te sukha saune prApta thAya tevo bodha Apyo ke saMsArano koI paNa saMga sukhadAyaka nathI. kAraNa ke saMgano koI aMta nathI, aneka janamo sudhI e saMgano raMga caDhelo rahe che. jJAnIjano kahe che ke he mAnava ! jo tuM sAcuM sukha icchato hoya to saMsAranA saMgano tyAga kara. sarvasaMga parityAga karIne jo ke temAM kevI nizcitatA sUkSmAH sUkSmatarA bhAvA bhedyante suukssmbuddhibhiH| etad dvayaM tuM durbhedaM teSAmapi hi kA gatiH // 18 // bhAvArtha : sUkSma buddhivALA manuSyo vaDe sUkSma ane atisUkSma maMgalamaya yoga 83
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ vastuo jANI zakAya che, paraMtu A be to temanA mATe paNa duHkhe karIne jaNAya che. vivecana : sUkSmabuddhi eTale prajJA che, nirmaLa cittavALA jIvo prAjJa hoya che. bAhya jagatanA svarUpanA bheda prabheda jANI temAM AtmAnI zuddhine pRSTa kare che. aMtaraMgamAM sUkSma doSo ane kaSAyone jANI te doSo Adine dUra karavA sAvadhAna rahe che. sUkSmabuddhi tIkSNa zastra jevI hoya che. te doSone chedI zake che. upayoganI sUkSmatA Atmazuddhino pAyo che. sUkSmabuddhi - upayoga sUkSma ane atisUkSma padArthone jANavAnI kSamatA dharAve che. vizvanuM jaDa ane cetananuM svarUpa sthUla ane sUkSma be prakAre che, Indriyo dvArA jaNAtuM sarva jagata skUla che. buddhi vaDe thatI zodho paNa dhUla che. jemake atyaMta sUkSma hIrA jevo padArtha paNa sthUla che. vizALa vastudarzaka yaMtra vaDe te ghaNo moTo dekhAya che. dhULanI sUkSma rajakaNa paNa sthaLa che. arthAt narI najare je kaMI dekhAya che te sthUla che. vaijJAnika kSetre yaMtra dvArA jaNAtA pANInA hAlatAcalatA jIvANuo paNa sUkSma nigoda karatA sthUla kAyavALA che. vizvamAM evA ghaNA padArtho che ke je AMkha ke yaMtra vaDe jaNAtA nathI chatAM temanuM astitva che, te padArtho temanA asAdhAraNa lakSaNa vaDe jaNAya che. sUkSma ke ati sUkSma padArtho jema sUkSma che tema temane jANavAnuM sAdhana paNa sUkSma che, te jJAna che, jema jema jJAnanI zuddhi thatI jAya che, tema tema jJAna AvaraNa rahita bane che. tyAre atindriya jJAnamAM te baMne padArtho spaSTa jaNAya che. sUkSma ane ati sUkSmamAM kaMI aMtara che. koI paNa sUkSma padArtha AMkha vaDe jaNAto nathI. te indriya agocara che. chatAM pragADha zrutajJAna vaDe te sUkSma padArthonuM svarUpa samajamAM Ave che. vizvamAM keTalAka padArtho evA che ke sUkSma hovA chatAM kaMIka aMze zuddha jJAnamAM jaNAya che. ati sUkSma padArtho arUpI hovAthI te kevaLI gamya che. maMgalamaya yogA
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ udAharaNa tarIke sUkSma padArthomAM kAryaNavargaNA laIe to te paudgalika che eTale dRzyamAna hovI joIe. paraMtu kAryaNavargaNA paudgalika hovA chatAM sUkSma hovAthI te mati zrutajJAnano viSaya banatI nathI paraMtu anubhavano viSaya bane che, jJAnAvaraNanA karmo dekhAtA nathI paraMtu anubhavI zakAya che, A kAmaNavargaNA paulika hovAthI avidhajJAnI joI zake che. manavALA jIvonA vicAro paudgalika che. chatAM te sUkSma hovAthI joI zakAtA nathI. te vicAra manaHparyavajJAnI jJAnanI sUkSmatA ane zuddhatAne kAraNe jANI zake che. AtmA, dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya, kALa jevA arUpI ati sUkSma padArthone AMkhathI ke buddhithI jANI zakAtA nathI. nirAvaraNajJAna-kevaLajJAnamAM te jaNAya che. arUpI padArtho ati sUkSma che. paudagalika keTalAka padArtho paramANu sUkSma che. tevA padArthone jANavA te prAjJa puruSane mATe paNa kaThina che. kAraNa ke te padArtho pratyakSa jJAnano viSaya che. jJAnanuM AvaraNa TaLe te sUkSma padArtho jaNAya che, te sUkSma padArthonuM jJAna upayoganI sthiratA lAve che. upayoganI sthiratA karmanI nirjarAnuM kAraNa bane che. - aparAdhAkSamA krodho mAno cAtyAdyahaMkRtiH / lobhaH padArthatRSNA ca mAyA kapaTaceSTitam // 89 // zabdarUparasparzagandhAzca mRgatRSNikA / duHkhayanti janaM sarva sukhAbhAsavimohitam // 90 // bhAvArtha : anyathA aparAdhane kSamA na karavA te krodha, jAti vagereno mada te ahaMkAra, padArthonI tRSNA te lobha, kapaTapUrvakanuM AcaraNa te mAyA. vivecana : vaLI zabda, rUpa, rasa, sparza ane gaMdhanA sukho mRgajaLa jevAM che. tenA sukhanA AbhAsamAM mohita thayelA sarva jIvo duHkha pAme che. jIvanI jyAM sudhI avaLIti ane avaLI gati che tyAM sudhI maMgalamaya yoga 85
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ ( cha, ka, ( (U tene anyanA aparAdha pratye krodha Upaje che, te jyAre krodha kare che tyAre svaye krodhAgnithI baLI rahyo che. tenuM tene bhAna nathI. huM ucca jAtino chuM tevo jAtimada huM ghaNA dhanano svAmI chuM te lAbhamada huM uttama kuLano chuM tevo kuLamada huM ghaNI sattAvALo chuM tevo sattAmada huM zArIrika ghaNuM baLa dharAvuM chuM tevo baLamada huM ghaNo rUpavAna chuM tevo rUpamada huM ghaNuM tapa karanAro tapasvI chuM, tapamada huM ghaNuM jJAna dharAvanAra vidvAna chuM, jJAnamada. ATha prakAranA madathI sahita game tevo manuSya ahaMkArI che. potAnI pAse potAnA parivArano nirvAha sukhapUrvaka cAle tevuM hoya topaNa adhika meLavavAnI tRSNA lobha che. manamAM anyane viSe vera rAkhe ane mukhamAMthI mIThAM veNa bole, dekhAvamAM satya che tevuM jaNAve pariNAme naryuM asatya hoya che. tene mAyA mRSAvAda kahe che. AvA doSavALo mAnava ghaNAM kaSTa bhogavAya tevA karmo bAMdhe ( Aje bhautika jagatamAM sAdhanonI vipulatA vadhI rahI che, tenI pratiSThA paNa vadhatI rahI che. A vipulatA ane pratiSThA eTale zabda, rUpa, rasa, sparza ane gaMdhanA viSayonuM jagata, jenI pAchaLa mAnava bhUkhyA bhikSukanI jema te sarva padArtho meLavavA Atura thAya che. moha vaDe grasita mAnava jANato nathI ke A zabdAdi lobhamaNA padArtho atyaMta chetarAmaNA che, prAraMbhamAM sukhano AbhAsa pedA karI pachI AkuLatA UbhI kare che. ekeeka viSaya vyasana jevA che, tenA vagara jIva becena banI jAya che. zabdAdi viSayanI vividhatA vagara jIva muMjhAI jAya che. teNe 86 maMgalamaya yoga
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAranA paribhramaNamAM indriyonA viSayo sivAya nirviSaya sukhane sAMbhaLyuM nathI, vicAryuM nathI, to pachI anubhava to kyAMthI ja hoya ? ane jIva mAtra sukhano abhilASI to hoya che, tethI najara sAme je sukha lAge che tene te sukha mAnI vaLagI rahe che. pariNAme duHkha bhogave che. e duHkha mULa vaiSayika sukha che, tenAthI te ajJAna che. vaLI zabdAdi viSayo niraMtara rUpAMtara thanArA che temAM mohita jIva navAI pAme che. judA judA vAjiMtranA svara sAMbhaLe ke vividha gaMdha sugaMdhano anubhava kare tyAre ene ema lAge che AvuM teNe pahelAM anubhavyuM nathI. ane tethI te te viSayomAM lubdha thaI temAM sukha mAne che, ahaMkAra ke tRSA jIvane kSudratAthI AvarI le che. nopendrasya na cendrasya tat sukhaM naiva cakriNaH / sAmyAmRtavinirmagno yogI prApnoti yat sukham // 91 // bhAvArtha : sAmyarUpI amRtamAM magna thayelo yogI je sukhane prApta kare che, te sukha viSNu, indra ke cakravartI prApta karI zakatA nathI. vivecana : zabdAdi viSayonI AkuLatA rahita kevaLa caitanyanA zAMta rasamAM je sukha che te anubhavyA vagara jaNAya nahi. vaLI jyAM sudhI zabdAdi viSayane tyaje nahi tyAM sudhI tene sAmyarUpI amRtanuM sukha jaNAya nahi. AthI moTA bhAganA mAnavo amRtane icchatA nathI. jo tene amRtanI pipAsA jAge to te viSayarUpI viSayane grahaNa na kare. viSNunuM sukha paNa jagatanI sthitine AdhIna, IndranuM sukha paNa svarganAM sAdhanone AdhIna kALanI maryAdAvALuM che, cakravartI cha khaMDano adhipati paNa vadhatA parigrahanA rakSaNano AkAMkSI ke AkuLatAvALo che. kadAca teo puNyayoge kaMI sukhavALA hoya to paNa te sukha koI parapadArthanA AzrayavALuM hovAthI vizvasanIya nathI. jyAre yogI svayaM samatA sukhanA amRtanuM pAna karIne temAM 8o maMgalamaya yoga
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ ja magna rahenArA che, tethI temane koI viSamatA nathI, viSamatA nathI eTale viSamatAnuM du:kha nathI. jema prakAza ane aMdhakAra sAthe rahI zakatA nathI tema, viSamatA ane samatAno meLApa thato nathI. AthI sAmyabhAvane dhAraNa karanAra temAM ja magna rahenAra yogI sadAye sukhI che. viSa eTale jemAMthI du:khano anubhava thAya. amRta e AtmAnuM lakSaNa hovAthI arUpI chatAM sukhano anubhava ApanAruM che. paraMtu bhUladaSTimAM viSanI khabara hoya che. paNa amRtanI khabara na hovAthI te duHkha pAmavA chatAM viSanuM pAna kare che, viSaya sukhane icche rAgo'bhiSTeSu sarveSu dveSo'niSTeSu vastuSu / krodhaH kRtAparAdheSu mAnaH paraparAbhave // 92 // lobhaH parArthasaMprAptau mAyA ca paravaJcane / gate mRte tathA zoko harSacAgatajAtayoH // 93 // bhAvArtha : jyAre munine tenA cittamAMthI sarva abhiSTa vastuomAM rAga, aniSTa vastuomAM dveSa, aparAdhIo pratye krodha, bIjAthI thatA parAbhAvamAM mAna, vastunI prAptimAM lobha, bIjAne ThagavAmAM mAyA cAlI jAya tyAre tathA mRtyu thAya tyAre zoka ane vastu prApta thatAM ke janma thatAM harSa thAya, tevA badhA prakAro nAza pAme che tyAre samatArUpI amRta utpanna thAya che. vivecana : jyAre ApaNe nagara, bajAra, ghara ke kabATa jevA zabdo bolIe tyAre tarata ja ApaNane te te zabdasUcaka vastunI vividhatAnuM jJAna thAya che ke nagara eTale mANaso vase che, tyAM havelIonI zobhA che, suMdara mArgo ane udyAno hoya che, maMdiro jevAM pavitra sthAno hoya che, sukhasAmagrIthI bharapUra hoya che. A pramANe bajAra Adi viSe mAnavanA cittamAM tenuM citarAmaNa hoya e pramANe samatA kahetAM te nagara kevuM hoya te jaNAve che. 88 maMgalamaya yoga
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ samatAnagara eTale munijanono pavitra AtmA. e AtmAnA guNane vyakta karatuM temanuM citta paNa samatAnI zobhAvALuM hoya che. ISTa vastu maLe to temAM kaMI anurAga nathI. aniSTa vastu maLe kyAMya vaiSa ke harSa nathI. koI tene game tevA upadrava kare, zastrathI zarIra chede topaNa krodha nathI. koI apamAna kare to temane teno sparza thato nathI. A jagatamAM koI padArtha meLavavAnI jemane AkAMkSA nathI temanuM citta evuM saraLa che, tyAM mAyAkapaTano praveza nathI. 92 munine maraNano bhaya nathI tethI zoka nathI, dehanA sukhane tyajI dIdhuM che tethI mRtyu temane mArI zakatuM nathI. teo maratA nathI tethI janma levAno paNa harSa nathI. vAstavamAM janma-maraNa e temane mATe sukhaduHkha UpajAvI zakatAM nathI. citta jyAre AvuM nirdoSa bane, prapaMcanA taraMga rahita bane che tyAre temAM samatArUpa amRtanI saravANI utpanna thAya che. muni prajJAvAna che teo AvA kiMthI mukta che tethI samatAnuM amRtapAna temanuM jIvana che. 93 aratirviSayagrAme yA'zubhe ca zubhe ratiH / caurAdibhyo bhayaM caiva kutsA kutsitavastuSu // 94 // vedodayazca saMbhoge vyalIyeta muneryadA / antaHzuddhikaraM sAmyAmRtamujjRmbhate tadA // 95 // bhAvArtha : azubha viSayonI prAptimAM arati (duHkha) ane zubha viSayonI prAptimAM rati (sukha). cora vagerethI bhaya, bibhatsa vastuomAM tiraskAra bhoganI icchAno udaya (veda) A sarve nAza pAme che tyAre aMta:karaNanI zuddhi karanAruM samatArUpI amRta vRddhi pAme che. vivecana : AtmAnA anaMta guNo che, samatA, AnaMda vagere zuddha cAritranI dazAo che. jeTalI cAritranI zuddhi teTalo samatAguNa vikase che. cAritranI avadazA krodhAdi kaSAyo ane nokaSAyo vaDe thAya che. krodhAdi kaSAyo naSTa thatAM tene sahAyaka thanArA nokaSAyo paNa naSTa thAya che, Ama kaSAyo ane nokaSAyonA naSTa thavAthI citta atyaMta nirmaLa thAya che. mohanIya karmanA kSaya thavAthI zuddha maMgalamaya yoga
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAritra pragaTe che, te cAritra samatArUpI amRtajaLathI sicana pAmeluM che samatAno vistAra karatAM jaNAve che ke je munio A samatArUpI amRtane dhAraNa kare che temanAM citta evAM saMtuSTa che ke zubha maLo yA azubha padArtho maLo temAM temane rati (sukha) nathI ke arati duHkha) nathI. temanI pAse bhautika jagatanI evI sAmagrI nathI ke temane lUMTAI javAno bhaya utpanna thAya. ane temanI pAse je saMpatti che te koI cora lUMTI zake tema nathI. vaLI temane koI prakAre zoka nathI ke tiraskAra nathI. bhoganI icchA to temaNe samAvI dIdhI che. jenuM citta-aMtaHkaraNa AvA prakAre zuddha che tene pachI samatAnAM amRta ja prApta thAya temAM kaMI Azcarya nathI. viSayo-kaSAyonI malinatA dUra thatAM cittanI zuddhi thavI e ja samatAguNanI dharatI che. temAM amRta dhAraNa thAya che. 95 eteSu yena kenApi kRSNasarpaNa dehinH|| dRSTasya nazyati kSipraM vivekavarajIvitam // 96 // bhAvArtha : A upara kahelA kALA nAgomAMthI koI paNa ekathI DasAyelA prANInuM vivekarUpI zreSTha jIvana turata ja nAza pAme che. vivecana : ghaNI vAra ApaNA sAMbhaLavAmAM Ave che ke amuka vyakti dharma kare che paraMtu krodhAdi tyajI zakatA nathI. tenuM kAraNa vivekarUpI cakSuno abhAva che. temano dharma viveka vagara dharmarUpe pariNamato nathI. kahe che ke nAgano DaMkha to kadAca nIkaLI jAya. athavA eka vAra mRtyu nIpajAve. paraMtu rAgAdibhAvono saMskAra jo mULa-ghara karI gayo to dIrghakALa sudhI sAthe rahe che. tene dharmanA kriyAkAMDa vaDe dUra karI zakAto nathI, paraMtu sAcA bodhathI, ke tattvarUpa dRSTithI dUra karI zakAya che. sAdhakamAtrane satata jAgRta rahevuM paDe che. agara to rAgAdi doSane koI chidra maLI jatAM te pesI ja jAya che, eka vAra tene praveza maLe che pachI tamArA jIvananI sarva bAjI tenA hAthamAM AvI maMgalamaya yoga
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ jAya che. vaLI rAgAdibhAvanA mULamAM moha hovAthI te tamane doSa sahita nirAMte sUvA ane jamavA de che. koI yogAnuyoga vivekadRSTi jAgRta thatAM te doSo bhAge che. nahi to e doSo svayaM ajagaranI jema tamArA jIvanane gaLI jAya che. tamArI sajjanatAnI te hAMsI uDAve che. bahAramAM dekhAtI sajjanatA, aMtaraMga IrSA jevI durjanatAthI bharapUra hoya che. Ama mAMDa zreSTha jIvananuM puNya pragaTe che tyAM aviveka tene svAhA karI jAya che. mATe satsaMganA yoga vaDe vivekane dhAraNa karavo, ane doSarUpa jhera-sarpathI dUra rahevuM. durvijeyA durucchedyA ete'bhyantarakhairiNaH / uttiSThamAnA evAto rakSaNIyAH prayatnataH // 97 // bhAvArtha : A upara kahyA te AMtara zatruo duHkhe karIne jItAya tevA che. duHkhe karIne nAza karAya tevA che. tethI te AMtarazatruone UbhA thatAM ja prayatnapUrvaka dAbI devA joIe. vivecana : potAnA ja karelA verajheranA pariNAme bahAranA zatruono bheTo thAya che. tyAre jIva te zatru pratye pakSapAta karato nathI. vaLI tene jItavA prayatna kare che. athavA tenAthI dUra rahe che. mahadaMze subhaTa ke buddhimAna paNa A aMtaraMga zatruone jANato nathI. kadAca krodha jevA pragaTa thatA aMtaraMga zatrune jANe topaNa temAM potAno doSa hovAthI te zatru che tema vicArato nathI. krodhanI saMtati jevA mAna, dreSa, rAga, vagere doSarUpI zatruone to te zatru tarIke svIkArato nathI ke tene teno bhaya nathI, AthI bahAranA zatruone jItavA ke dUra karavA jeTalA sahelA che teTalA A aMtaraMga zatruone jItavA sahelA nathI paNa kaThina che. bahAranA zatruothI sajAga manuSya A zatruone zA mATe poSaNa Ape che ? rAgAdi aMtaraMga zatruo UdhaI jevA che. aMdara rahIne pholI nAMkhe bahAramAM mohano paDado aMdaranI avadazA jaNAvA deto nathI, vaLI A rAgAdino saMskAra ghaNA purANAkALano che, ane jo tene jItavAmAM na Ave to tenA saMgano aMta Ave tema maMgalamaya yoga 1
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI, mATe AMtarazatruone kSaNamAtra poSaNa ApavuM nahi, paraMtu tene UbhA thatA ja dAbI devA joIe. tene mATe paramAtmAnI bhakti saddaguruno bodha ane jagatanA jIvo pratye maitrIbhAvanA te uttama upAya che. yadyAtmA nirjito'mIbhistato duHkhAgamo mahAn / yadyAtmanA jitA ete mahAn saukhyAgamastadA // 98 // bhAvArtha : jo A rAgAdithI AtmA jitAI gayo to tethI mahAna duHkha Ave che, paraMtu jo AtmA vaDe A rAgAdi jitAI jAya to mahAna sukhanuM Agamana thAya che. vivecana : A rAgAdi bhAvonuM sthAna mAnavanuM mana che. bahAramAM te rAgane tadAkAra thavAnAM kAraNo strI, putrAdi parivAra che, dhana, yaza, kIrti jevA saMyoga che, dveSa thavAnA nimitto zatru che ke daridratA, roga, apayaza jevA karmanA udaya che, bahAranA nimitto tane AdhIna nathI paraMtu A mana jo tane AdhIna varte to rAgAdi jItAya che, paNa jo A mana gamatA yogasaMyogamAM rAgAdine AdhIna thaI jAya to tethI te svayaM duHkha pAme che. kAraNa ke te jenA para rAga kare che te te jIvo potAnI karmaprakRtine AdhIna che, te tane anukULa na paNa rahe tyAre tane duHkha thAya che, vaLI rAgAdi doSo janmAMtare sAthe rahI mahAna duHkha apAve che. paraMtu je mahAmAnavoe A rAgAdinAM lakSaNone jANyAM, tenI vicitratA jANI ke Aje je vastuomAM rAga Upaje te vastuo kALakrame dveSajanita thAya che. potAno ja priya deha yuvAnImAM mITho lAge che, te ja deha vRddhAvasthAmAM ke rogamAM apriya lAge che. strI, puruSa, putra ke mitra paNa svArtha ke mohe karI viparIta cAle che tyAre rAganuM sthAna leSa le che, mATe A rAgAdine poSavA jevA nathI tethI je je rAgAdinA saMbaMdho hatA teno ja temaNe parihAra karyo, aMtaramAMthI temane vidAya ApI, evA nimittone tyajI dIdhA teo mahAna-uttama sukhane pAmyA. re rAga ke mitra paNa lathAmAM ke ropiya dehane vastuo 92 maMgalamaya yoga
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ sahajAnandatA seyaM saivAtmArAmatA mtaa| unmanIkaraNaM tad yad muneH zamarase layaH // 99 // bhAvArtha : munine vividha viSayomAMthI jyAre asaMgatA Ave che, rAgAdibhAva atyaMta kSINa thAya che. kadAca udayamAM bhoga hoya topaNa yogI temAM udAsIna che, A udAsInatAnuM pariNAma saccidAnaMda che, te mokSanuM bIja che. vivecana : munine samabhAvarUpI rasamAM je laya thAya che te ja sahajAnaMdapaNuM che, te ja AtmArAmapaNuM che, te ja unmanIkaraNa (manano nAza-udAsInatA) che. jagatanA sarva prapaMca-vyApArothI mukta thaI svabhAvarUpa samabhAvamAM ja jemanuM mana laya pAmyuM che te munine sahajAnaMdapaNuM prApta thAya che. temanuM mana AtmabhAvamAM ramaNa kare che. temanuM mana jagatanA svarUpane jANe che paraMtu udAsInapaNe varte che. bahAranAM pralobhanothI mukta muni udAsIna che. vaLI mAyArahita evA unmanI bhAvane prApta karI muktine paMthe vihare che. vaLI bAhya ane aMtaraMga sarva avasthAmAM ciMtArahita ane bAhya ceSTArahita AtmabhAvamAM tanmaya thAya che. tethI mana amana bane che arthAt ajJAna dazAvaza AtmA manane je phuraNA karato hato, te mana indriyone uttejita karatuM hatuM tevuM ubhaya bhraSTa thayeluM mana nAza pAme che tyAre AtmA tattvajJAnane pAme che. arthAt zuddhAtmAnI anubhUti kare che. sAmyaM mAnasabhAveSu sAmyaM vacanavIciSu / sAmyaM kAyikaceSTAsu sAmyaM sarvatra sarvadA // 100 // svapatA jAgratA rAtrau divA cAkhilakarmasu / kAyena manasA vAcA sAmyaM sevyaM suyoginA // 101 // bhAvArtha : uttama yogIe mananA vicAromAM, vacananA upayogamAM ane kAyAnI ceSTAmAM dareka sthaLe ane dareka kSaNe sAmya sevavuM joIe. | vivecana : uttama yogIe arthAt AtmArthIe mokSanA abhilASIe 93 maMgalamaya yoga
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ mana, vacana ane kAyAnA traNe yogamAM samapariNAmI rahevuM. yogIone A traNe yoga svAdhIna hovA joIe. mananA vicAromAM durgAna ke duSTaciMtana na karatAM vicAromAM sAmyabhAva rAkhavo joIe. athavA manane gopavavuM joIe. vacananA yogamAM satya ane madhurabhASI hovo joIe. samyagu prakAre vacanano upayoga kare ke mauna rAkhe. kAyAnI ceSTA vaDe koI virAdhanA na thAya ke vikAronuM poSaNa na thAya tevuM sAmya rAkhavuM joIe. yogIo bhAvasAmya-madhura pariNAma vaDe sarvajIvomAM samAnabhAva rAkhI koIne duHkha pahoMcADatA nathI. uttama yogIe sUtA ke jAgatA, rAte ke divase badhAM ja kAryomAM mana, vacana ane kAyAthI sAmya sevavuM joIe. uttama yogI sUtA ke jAgatA pramAdI nathI, yogI sUe tyAre tene yoganidrA hoya che, temanuM sUvuM paNa samAdhiyukta hoya che. temanuM jAgavuM paNa AtmabhAvayukta hoya che. temanI carcAmAM rAtrI ane divasanA bheda nathI, temanI sAdhanA avirata che. arthAt sUtA ke jAgatA, divase ke rAtre temanA mana, vacana, kAyAnA yoga koI bhedapUrvaka vartatA nathI. vizrAma samaye AtmAnuM vismaraNa nathI. te to nidrAmAM paNa jAgRta che, ane jAgRta avasthAmAM sAvadhAna che. rAtrI-divasanA bheda vagara temanI AtmaramaNatA samatAyukta che. mana, vacana, kAyAnA traNe yogamAM samyag pravRtti hoya che. athavA nivRtti hoya che. AvA yogI AtmAmAM laya pAmelA hovAthI te jAgatA nathI ane UMghatA paNa nathI. kevaLa AtmarAmapaNe hoya che. yadi tvaM sAmyasaMtuSTo vizvaM tuSTaM tadA tava / tallokasyAnuvRttyA kiM svamevekaM samaM kuru // 102 // bhAvArtha : jo tuM samabhAvamAM saMtuSTa che to tArA mATe jagata saMtuSTa che, to pachI lokone anusaravAthI zuM ? tuM eka potAne ja samabhAvavALo kara. 94 maMgalamaya yoga
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivecana : mananI sarva icchAothI tuM mukta chuM. tArA potAnA AtmA vaDe ja tuM saMtuSTa che, to pachI jagatamAM sau tArA vaDe saMtuSTa che, kAraNa ke tArA mATe jagatanA jIvo Atmatulya che, tane temanI pAsethI kaMI meLavavAnI apekSA nathI, tAro vizvabaMdhutva bhAva saune mATe saMtoSadAyaka che. pachI tAre lokone khuza karavAnuM prayojana rahetuM nathI. tAre koInI khuzAmata karavAnI rahetI nathI. mATe tAre have eka kartavya karavAnuM che ke tene potAne ja samabhAvamAM TakAvI rAkha. zrutazrAmaNyayogAnAM prapaJcaH sAmyahetave / tathApi tattvatastasmAjanoyaM plavate bahiH // 103 // bhAvArtha : zAstro, sAdhutva ane yogonA vistAra sAmya mATe che. chatAM A loka te tattvathI bahAra ThekaDA mAre che. vivecana : jyAre jIvo saMkSipta ane sArabhUta evA sAmyathI samabhAvathI samajyA nahi tyAre paropakArI graMthakAroe samabhAvanuM mAhAbhya samajAvavA zAstronI racanA karI. AtmAe je sAmya bhAvano dIpaka pragaTAvavAno che tenAM tela-diveTa zAstrakAroe bodha dvArA taiyAra karyA. ane vividharUpe samabhAva kema rAkhavo ke kone kahevo te samajAvyuM. teno vistAra karyo. dharmanI rucine madhura pariNAma kahyAM che. rAga-dveSarahita pariNAmane tulA pariNAma kahyAM che. ane vartamAna dazAne - vaibhAvika paryAyamAMthI svabhAvamAM laI javI te khIrakhaMDa pariNAma kahyAM che. moTA pAtramAMthI khIrane nAnA pAtramAM kADhIe to paNa te khIra kahevAya che, tema zuddha paryAya-svabhAva tarapha vaLelI paryAya svayaM dravyamaya thAya che, A sarve samapariNAmano vistAra che. sAdhu sahana kare, Atmatulya vRtti rAkhe. samabhAvane dhAraNa kare te sAdhutva che. sAmya e bhAva sAdhutA che. jema mogarAnA puSpane bIjI gaMdhanI jarUra nathI, tema sAdhutvamAM sAmya sivAya bIjI vastu nathI. jaLarahita sarovara ke phaLa rahita vRkSa zobhatuM nathI tema sAmya maMgalamaya yoga
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ vagara sAdhutva zobhatuM nathI. arthAt sAdhutva paNa sAmya mATe che. aSTAMga yogono vistAra paNa aMte samAdhi mATe che. yoga sAdhanAno hetu sAmya mATe che. paraMtu e pahelAM sAta aMga e samatAno vistAra che. savizeSatA yogIne sAmyanuM sukha che tevuM sukha jagatamAM koI kSetre nathI. to pachI manuSya zA mATe A tattvane tyajIne anya kSetre doDa mUke che ? potAnA samatvamAM ja samAvAne badale te zA mATe viSamatAnAM kAryo kare che ? svAdhInaM svaM parityajya viSamaM doSamandiram / asvAdhInaM paraM mUDha samIktuM kimAgrahaH // 104 // bhAvArtha : he mUDha ! tuM doSonA ghara evA, ane samabhAva vinAnA evA potAne sudhAravAnuM svAdhIna hovA chatAM, te choDI daIne parAdhIna evA bIjAne samabhAvavALo karavA mATe kema Agraha rAkhe che ? vivecana : he mUDha mAnava ! tArAmAM samabhAva nathI to jANaje ke tAruM potAnuM AtmArUpI nijadhara doSothI bhareluM che. chatAM tuM samaje to tane sudhAravo tAre mATe svAdhIna che. tAre asatya AcaravuM ke hiMsA jevA doSo karavA te tane koI kahetuM nathI. tuM ja svAdhInapaNe te doSone seve che. to pachI tene choDavA mATe tuM svAdhIna ja che. kadAca tane bhrama hoya ke huM koI nimittAdhIna doSa sevuM chuM, to ema kema vicArato nathI ke tane maLelA uttama bodhanA yoga vaDe guNonuM sevana karuM. doSamAM tAre anyane nimitta mAnavuM che. ane guNamAM nahi ? AvA asamatola trAjavA vaDe tuM samabhAvamAM kevI rIte rahI zakIza ? vaLI jyAre tuM samabhAvamAM TakI zakato nathI to pachI je tane AdhIna nathI tevA anyane samabhAvamAM lAvavA zA mATe bodha Ape che ? dareka mAnava potAnA manapradezamAM svataMtra che. temane samabhAvamAM AvatA koI rokatuM nathI. to pachI tuM svayaM samabhAvarahita anyane sudhAravAno parizrama zA mATe uThAve che ? vAstavamAM tuM jo samabhAvamAM maMgalamaya yoga
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahIza to tArA e guNathI tArA svajana Adi prabhAvita thaI tArA guNane anusaraze. mATe tuM anyane upadeza na detAM svayaM tane ja upadeza deje. vRkSasya cchedyamAnasya bhUSyamANasya vaajinH| yathA na roSastoSazca bhaved yogI samastathA // 105 bhAvArtha : jema chedAtA vRkSane roSa (dviSa) nathI. zaNagArAtA ghoDAne toSa (rAga) nathI. tema yogIe paNa samatva dhAraNa karavuM. vivecana : samabhAvathI dUra nIkaLelA ke samabhAvamAM rahetA saue e satvane jALavavA TakAvavA manodazAne nakkara banAvavI joIe. jema koI vRkSane chedI nAMkhe to paNa te roSa (dviSa) karatuM nathI ke ghoDAne zaNagAra karyA pachI te temAM rAga karato nathI. vRkSane dveSa nathI ghoDAne rAga nathI. bhale temane samabhAvano marma khabara nathI. paraMtu te prAkRta avasthAthI paNa ApaNane samabhAvano paricaya Ape che. yogIonI manaH sthiti samajAvavA ke temane bodha ApavA AvA lokasthitinAM udAharaNa ApyAM che. yogInA dehane koI tADana kare, ke caMdanano lepa kare yogIne temAM kaMI zoka ke harSa nathI. paraMtu eka samatvamAM ja teo sthira che. vAstavamAM yogIe samatvamAM sthira rahevuM. sUryo vanasya tAva toH zItA vidyate | tad yogI sUryasomAbhaH sahajAnandatAM bhajet // 106 // bhAvArtha : jema sUrya lokone uSNatA ApavA mATe ane caMdra zItaLatA ApavA mATe zrama kare che tema sUrya ane caMdranA guNa samAna yogIe sahajAnaMda mATe prayatna karavo. vivecana : sUryane uSNatA ApavI te sahaja, prayAsarahita che. kAraNa uSNatA e sUryano guNa che, lakSaNa che. caMdrane zItaLatA ApavI te sahaja che. kAraNa ke te teno guNa che, lakSaNa che. tethI temAM koI parizrama nathI. maMgalamaya yoga to
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAre sAdhaka yogIpaNuM prApta kare che tyAre temane sahajAnaMdarUpa AtmAne anubhavavA mATe prayAsa karavo paDato nathI. je yogInuM citta rAgAdi bhAva rahita nirmaLa che. kaSAya-viSayanI AkuLatArahita samatA che te yogIne AtmAnA sahajAnaMdano anubhava vinA zrame hoya che. jagatanA saMsArIjanone AtmAnA AnaMdaguNanI sahajatA na hovAthI teo indriyonA viSayo dvArA vikRta AnaMda meLave che. ane AtmAnA sahajAnaMdanuM jJAna na hovAthI te AnaMdane satya mAne che. sAdhakane prAraMbhamAM sahajAnaMda hoto nathI paraMtu tenI zraddhAmAM e bodha hovAthI prathama rAgAdi bhAvane kSINa karI samatAmAM Ave che. jema jema samatAnI vRddhi thAya che tema tema sAdhakanuM jIvana yogasvarUpa thAya che. tyAre tene sahajAnaMdano anubhava thAya che. mATe yogIe niraMtara sahajAnaMdano prayatna karavo. yathA guDAdidAnena yat kizcit tyAjyate zizuH / calaM citaM zubhadhyAnenAzubhaM tyAjyate tathA // 107 // bhAvArtha : jema goLa Adi ApIne bALakane koI paNa vastu choDAvI zakAya che, tema zubha dhyAna vaDe caMcala cittamAMthI azubha dhyAna choDAvI zakAya che. vivecana : mAnava vaya vadhavAthI te jJAnavRddha thato nathI paNa bALabodha jevI avasthA hoya che, tethI jema koI bALakane vyartha vastu choDavavI hoya ke auSadha Adi ApavuM hoya to goLanA gaLapaNa vaDe tema karI zakAya che tema manuSyanuM citta bALaka jevuM capaLa atyaMta capaLa che. te koI eka vicAra ke AlaMbanamAM TakatuM nathI. dIrghakALathI te arasaparasa viSayomAM bhamatuM rahyuM che. tethI koI eka avalaMbanamAM sthira thatuM nathI. cittanI caMcaLatA te azubha dhyAna che. ane teno abhyAsa jIvane ghaNo deDha thayelo che. AthI te azubha dhyAnathI chUTavA tene prathama zubha dhyAnamAM joDavuM joIe. bAhyavastune sukhabuddhithI meLavavA ciMtA karavI, ke aNagamatI vastumAM niraMtara kheda karavo te durbAna che. evA durgAnathI dUra thavA dhArmika 98 maMgalamaya yoga
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ anuSThAno karI prathama zubha dhyAnamAM AvavuM. azubha dhyAna eTale sAMsArika gamatA padArtho meLavavA mATe cittamAM tenA vikalpo karyA ja karavA, te meLavyA pachI tene bhogavavAnA vikalpo karyA karavA, bhogavyA pachI tenI smRtine vAgoLyA ja karavI te ISTanuM azubha dhyAna che. vaLI zarIramAM rogAdi thAya tyAre tene satata dUra karavAnuM ciMtana karyA ja karavuM. koI zokAdi prasaMgamAM tenAM kAraNonA vikalpa karyA ja karavA. koI vyakti pratyenA rAganA ke dveSanA bhAva UThe te aniSTane dUra karavAnuM azubha dhyAna che. A dhyAna e cittanI caMcaLatA che te karmabaMdhanuM kAraNa bane che. e dhyAnanuM sAtatya ghaNo samaya rahe che, chatAM jIvane te azubha che tevo khyAla Avato nathI. tevA dhyAna vaDe jIvanI azubhagati thAya che. teno aparicaya thavA mATe jIve prathama zuddha avalaMbana vaDe zubha dhyAnamAM rahevuM joIe. te zubha dhyAnanA avalaMbana bhakti, pUjA, maMtra, jApa, sAmAyika, svAdhyAya vagere che. zubha dhyAna arthAt zubhopayogamAM sthiratA thavAthI cittanI zuddhi thAya che. tyAre te zuddhi vaDe jIvane zuddha dhyAna thAya che. zubha dhyAna pachI prathama dharmadhyAnanI bhUmikA Ave che, tyAra pachI zuddha dhyAnanI bhUmikA nirmANa thAya che. kathaMcita dharmadhyAna zubha dhyAna che. zubha dhyAnamAM dhyeya zuddhAtmAnuM che tethI te zubha dhyAna zuddhanA lakSyanuM che. te uttarottara zuddhi karatuM zukla dhyAna sudhI pahoMce che. sarvabhUtAvinAbhUtaM svaM pazyan sarvadA muniH / maitrAyamRtasaMmagnaH kva klezAMzamapi spRzet // 108 // bhAvArtha : maitrI vagere bhAvanArUpI amRtamAM puSkaLa magna ane potAnI jAtane haMmezAM sarva jIvothI abhinna joto muni klezanA aMzane paNa kyAMthI sparze ? vivecana : phlezanAM kAraNomAM koI eka kAraNa jIvo pratyeno amaitrI Adi bhAva che. maitrIbhAva vaDe samatA sAdhIne, pramodabhAvanA maMgalamaya yoga CE
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaDe prasannatA prApta karatA, karuNAbhAvanA vaDe nirdoSa vAtsalyane vyakta karatA ane madhyasthabhAva vaDe nirmaLa cittane dhAraNa karatA muni harapaLe amRtasAgaramAM magna hoya che. jeNe klezanA kAraNane dUra karyA che te muni amRtanuM pAna kare che. arthAt zuddha bhAvanAmAM lIna hoya che. kAraNa ke maitrI Adi bhAvanAo dharma dhyAnamAM praveza karAvanArI che. maitrI Adi bhAvanAthI muninuM citta sarva jIvarAzi pratye caitanyasvarUpa aikya dharAve che. munine sarvAtmamAM samadRSTi che. jagatamAM saMsArI jIvone arasaparasa rAgAdibhAvano bheda varte che tethI potAnA ja svajanomAM paNa sadbhAvanA hotI nathI. tethI klezanA pariNAma thAya che. muninI bhAvanA ane AcaraNa sarva jIvo pratye samAnavRtti-stulyavRttivALuM hovAthI temane klezano aMza mAtra paNa sparzato nathI. nAjJAnAd bAlako vetti zatrumitrAdikaM yathA / tathAtra ceSTate jJAnI tadihaiva paraM sukham // 109 // bhAvArtha : jema ajJAnathI bALaka, zatru mitra vagerene zatru mitra rUpe jANato nathI. tema jJAnI A lokamAM tevI ceSTA kare to tene A lokamAM paramasukha thAya che. vivecana : - jagatamAM bALakanI ceSTA nirdoSa manAya che. tenI AMkha tenI mukhAkRti tenA hAthapaganI ceSTA nirdoSa manAya che. vaLI bALakane koI zatru ke mitra nathI kAraNa ke tene tevA bhAva UThatA nathI. bALaka janme tyAre koI zatrubhAve hAthamAM le ke mitrabhAve hAthamAM le bALakane tenuM jJAna na hovAthI te pratikAra ke svIkAra karato nathI. A pramANe muni-jJAnInuM citta nirdoSa hovAthI teo tADana-pIDana karanArane zatru mAnatA nathI ke bhaktiAdara karanArane mitra mAnatA nathI. jagatanA tamAma jIvo pratye temano samAna bhAva che. koI 100 maMgalamaya yoga
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ stuti kare ke niMdA kare to temanA manobhAvamAM koI aMtara paDatuM nathI. jJAnIne koI zatru nathI ke koI mitra nathI paNa sarvamAM samAna bhAva che tethI temanI ceSTA paNa samAna che. te samabhAva A lokamAM temanA sukhanuM kAraNa thAya che. jJAnIe mohano nAza karyo che, tethI temane jagatamAM sarva vyavahAra paramArtharUpa hoya che. temane mAna-moTAI joItI nathI, pUjA-satkArane to te anartha jANe che, saMsAra temane kArAvAsa jevo lAge che. deha paNa jemane kevaLa dharmanuM sAdhana che. tevA jJAnInI nirdoSatA ja temane sukhanuM kAraNa che. toSaNIyo jaganAthastoSaNIyazca sdguruH| toSaNIyastathA svAtmA kimanyairvata toSitaiH // 110 // kaSAyaviSayAkrAnto bahirbuddhirayaM jnH|| kiM tena ruSTatuSTena toSaroSau ca tatra kim // 111 // bhAvArtha : jagatanA nAtha, uttama guru ane potAno AtmA saMtuSTa karavA yogya che, bIjAone rIjhavavAthI zuM ? - vivecanaH A loka kaSAya viSayomAM DUbelo hovAthI bahirdaSTivALo che. tethI te rUjha thAya ke saMtuSTa thAya tethI zuM ? ane tenA para tAre roSa ke toSa zA mATe karavA ? vaLI jIvo sarva prakAre khuza thAya tevA nirdoSa paNa kyAM che ? jagatanA nAtha vitarAga deva, uttama guru nigraMtha paMcamahAvratadhArI, ane svayaM potAno zuddhAtmA A traNane saMtuSTa karavA jevA che. kAraNa ke be vItarAga deva rIjhe, saMtuSTa thAya to te anaMtakALa javA chatAM tAro saMga pariharatA nathI. tArI bhakti ane samarpaNa dvArA vItarAga deva saMtuSTa thAya che. tyAre tane te temanA jevuM pada Ape che. jene saMtuSTa karavAthI traNa lokamAM tAre koIne saMtuSTa karavAnI jarUra UbhI thatI nathI. yadyapi vItarAganuM sAmarthya evuM che ke tenuM sevana karanAra tenA jevuM pada prApta kare che. uttama guru - jeo rAgAdi graMthi rahita che. koI bhautika maMgalamaya yoga 101
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ apekSAo rahita che. vaLI teo atyaMta nispRha che. te temanI AjJAno ArAdhaka banIne temane saMtuSTa kara, to tuM A jagatamAM nirmohI thaI sukhane prApta karIza. gurujanonuM vAtsalya apAra hoya che. ziSya saMsAranAM duHkhothI mukta kema thAya che temanI bhAvanA che, mATe uttama gurune AdhIna rahI temane saMtuSTa karavA. aMte tArA ja zuddhAtmAmAM lIna thaI tArA AtmAmAM ja saMtuSTa thaI jA. mananA sarva taraMga - vikalpono tyAga karI, sarva vAsanAono tyAga karI, tArA AtmAmAM sthira thA. saMtuSTa thA. pachI tane AkuLatA zAne ? hA, jo tuM jagatanA lokone rIjhavavAno ke saMtoSa ApavAno prayatna karIza to te vyartha thaze. kAraNa ke jagatanA jIvonA matanI-buddhinI aneka bhinnatAo ane bheda che, tene kema saMtuSTa karI zakIza ? tuM traNa sAdhIza tyAM tera tUTI jaze. ema lokone saMtuSTa karavAmAM tArI jiMdagI pUrI thaze. kAraNa ke lokasamUha to viSayo ane kaSAyomAM rAcato kevaLa bahirmukha deSTivALo che te tArA zuddhAtmAnI vAta kevI rIte jANaze ? te sarvajJa vItarAgadeva ane uttama guruno paricaya kema pAmaze ? ane tArI vAtane kema samajaze ? zuM tAro anubhava nathI ke thoDA svajana ane mitrone saMtoSa ApI zakAto nathI. te bahirmukha jIvo aMtaranI dazAne jANatA nathI tethI teo rAjI thAya ke nArAja thAya temAM tane zuM ? ane tAre paNa temanI vartaNUkathI zA mATe roSa ke toSa karavo ? jyAM tAruM kArya nipaTI zake tevuM che tevA devagurune saMtoSa thAya tema karavA prayatna karavo. jemAM tAruM Atma kalyANa che. tAre paramArtha pAmavo che, sat pAmavuM che, paNa tAro saMga konI sAthe che ? kuTuMbIjano pAsethI sat maLe ema che ? tArI sosAyaTImAMthI sat maLaze ? tArA samAjamAMthI maLaze ? tAre sat joIe to jyAM sat maLe tyAM tuM jAne ! je saguru pAse AtmadaSTi che. jemaNe sat anubhavyuM che te tene sat batAvaze. tArAthI sat keTaluM dUra che ? tuM enA vagara eka paLamAM zaba 102 maMgalamaya yoga
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ kahevAze. jenI sattAthI tAruM taMtra cAle che tenA tarapha tAruM dhyAna nathI. ane je kevaLa zabavata che tenA tarapha tArI dRSTi che. bhagavAnanI AjJA che ke tuM sarvamAM samadaSTi rAkha, ane tuM ghara-kuTuMbanI cAra vyaktimAM paNa samabhAva rAkhI zakato nathI ? ane teo kaMI tArAthI rIjhavAnA nathI mATe sat devAdi pratye Adara rAkha. temanI AjJAmAM rahe, temane mana, vacana kAyAthI arpaNa thA, teonA ni:spRhatAvALA bodhavacano tArA karmone nAza karI, tane sAcA sukha pratye laI jaze, mATe teone saMtuSTa karavA temAM sukha che. asadAcAriNaH prAyo lokAH kAlAnubhAvataH / dveSasteSu na kartavyaH saMvibhAvya bhavasthitim // 112 // bhAvArtha : kAlanA prabhAvathI loko prAyaH sadAcArarahita hoya che, tethI saMsAranI sthitino vicAra karIne te loko pratye dveSa na karavo joIe. vivecana : lokasthiti pramANe A paMcamakALa-duSamakALa kahevAya che. Ama to bhautika jagatamAM bhautika sAdhanonI vipulatA thaI che. cAre dizAmAM varNAdinA pudgalanA paDaghama vAgI rahyA che. temAM mohanIya karmanI vizeSatA hovAthI jIvo paulika sukha mATe sadAcAra jevA guNone tyajI de che. parapadArthamAM sukha buddhi karIne jIvoe hiMsA-ahiMsA, maitrI-amaitrI ke satyAsatya jevo viveka tyajI dIdho che. jo kaMI dhanano vizeSa lAbha maLato hoya to corI jevA kRtyAkRtyano viveka tyajI dIdho che. putra parivAranA moha khAtara dhananI mUchamAM vRddhi kare che. bhakSyAbhaDhyanI buddhino paNa koI vAra tyAga kare che, Ama sadAcArarahita lokonI ajJAnatAno vicAra karI temanA pratye dveSa na karavo. jagatanA jIvo udaya karmane AdhIna varte che. ajJAnavaza teo jANatA nathI ke teo jIvanarUpI je DALa para beThA che te DALane asadAcAra vaDe kApI rahyA che. pariNAme duHkha pAmavAnA che. duHkha pAmatA jIvo para temane vadhu duHkha pahoMcADavA sujJajano temanA maMgalamaya yogA 103
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ vartana patye dveSa karatA nathI. A kALamAM jIvo hIna puNyavALA hovAthI hIna sattva paNa hoya che. teo vyavahArazuddhi sAcavatA nathI. je A lokamAM sukhanuM kAraNa che. mATe potAnA ja sukhane tyajI denAra sadAcArarahita jIvo pratye dveSa na karavo. niHsaMgo nirmamaH zAnto nirIhaH saMyame rtH| thatA yogI mahattastavamurmAsane tA113 | bhAvArtha : yogI jyAre saMgarahita, mamatArahita, zAMta hoya ane IcchA rahita saMyamamAM lIna hoya che tyAre tene aMtaraMga tattvano bhAsa thAya che. vivecana : jagatanA jaDa ane cetana padArthanA saMga rahita ke tevA padArthonA mamatva rahita yogI jyAre AtmazAMtimAM lIna thAya che tyAre svAtmAne anubhave che. vaLI sarva icchAothI mukta kevaLa saMyamamAM je yogI lIna thAya che te aMtaraMga tattvamaya AtmAne anubhave che. samagra saMsArI jIvo indriyanA viSayomAM ekAkAra che paraMtu muniyogI to AtamarAmI che. vaLI AtamarAmI che te saMga rahita, mamatA rahita, niSkAmI che. jagatanA padArthone indriya dvArA jANavA te to anAdikALano abhyAsa thaI gayo che. paraMtu aciMtya evA AtmAne jANavo te mAnava janmanI utkRSTatA ane sAhasa che. dravyathI sarva padArthothI bhinna evo asaMga, kSetrathI svAtma pradezothI yukta, kALathI janmamaraNa rahita asaMga, bhAvathI kevaLa jJAtA dekhA AvI jenI asaMgatA che, ane rajakaNa ho ke apAra aizvarya ho sarvemAM samAnatA. arthAt game tevI bhautika samRddhi ho to paNa mamatA rahita. vaLI, jagatamAM jene kazuM meLavavAnuM nathI tevI tRpti che, tevA saMyamamAM lIna yogIne AtmAnubhava thAya che. Indriyajanya anubhavano aparicaya keLave to tene aMtaraMga tattvanA anubhavanI pratIti thAya. paraMtu svacchaMdI manane prathama saMyamamAM AvavuM 104 maMgalamaya yoga
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaThaNa lAgavAthI te Atma anubhavane durlabha mAne che, parapadArthanA tAdAmyathI svAtmAnuM vismaraNa thayuM che. paraMtu deva guru anugraha jo bodha pAme to zAMta ane saMtuSTa thaI potAnA AtmAnuM sukha anubhave. tatva kaMI verAna bhUmi jevuM nathI, kaMgALa mAnavI jevuM nathI. tattvadRSTi sAthe bhakti, vairAgya ane AtmavicAra hoya to ja jJAnasAdhaka svapariNatinI maryAdAnI bahAra jato nathI. bhUmikA pramANe vikalpa Ave to paNa te svabhAva cUkato nathI. tattva AvuM mahimAvaMta che. vibhAvamAM rokAvA jevuM nathI tevI zraddhA jene varte che, te sapuruSo kevI rIte vartI rahyA che, te dRSTimAM lAvIne upayogane AtmA tarapha vALe che. tattva eTale AtmA. jene AtmA pAmavo che tene svAdhyAyarUpI tapa, ane AtmavicAra mukhya hoya che. aMtarathI jeTalA vairAgya pariNAma thAya teTalo bahArathI chUTo paDato jAya. mATe sAcA bodhane prApta karavA zravaNa, manana, ke svAdhyAyanI AvazyakatA che. savRkSaM prApya nirvAti ravitapto yatA'dhvagaH / mokSAdhvasthastapastaptastathA yogI paraM layam // 114 // bhAvArtha : jema sUryanA tApathI tapelo musAphara sArA vRkSane pAmIne vizrAma pAme che, tema mokSamArgamAM rahela ane tapathI tapelo yogI zreSTha layane pAmIne vizrAMti pAme che. vivecana : gAmAnugAma jato musAphara mArgamAM madhyAnha sUryanA tApathI tapI gayo hoya tene AgaLa jatAM mArgamAM koI ghaTAdAra vRkSanI chAyA maLatA te vizrAma pAme che, tema mokSanI yAtrAe nIkaLelo yogI-yAtrALu ahorAtranA bAhya atyaMtara tapa vaDe puSTa thayelo jyAre AtmabhAvamAM laya pAme che tyAre vizrAMtino anubhava kare che. sAdhaka mithyA darzanamAMthI chUTI jyAre Atmadarzanane pAme che. tyAre tenA aMtaramAM karmano bhAra haLavo thayAnI vizrAMti hoya che. maMgalamaya yoga 105
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogI jyAre AtmasvarUpamAM ramaNatA kare che tyAre saMsAranI bahirmukhayAtrAthI vizrAMti pAme che. aMtamAM AtmA sarva karmano sarvathA nAza karI svarUpamaya bane che, nirvANa pAme che tyAre te AtyaMtika vizrAMti pAme che. jema ghaTAdAra vRkSanI chAyAmAM dehadhArI AtmAne hAza thAya che te samaye jANe svargamAM birAjato hoya tevo tene anubhava thAya che. tethI vizeSa yogIne karmanA bhAvarahita sahajAnaMdamAM je sthiti thaI che temAM anupama zAMti maLe che. kahevAya che ke khAkharAnA vRkSamAM ramatI khAkharAnA pAnano svAda letI khIsakolI sAkaranA svAdane kema jANe ? tema te buddhimAna ! saMsAramAM ja ramato ane indriya viSayanA sukhane ja jANato saMsArI yogInA Atmika sukhane kyAMthI jANe ! jo jIvane vItarAganA vacanamAM vizvAsa Ave ane bahirmukhatA tyajI aMtaramukha thAya to krame karIne te paNa AvI apUrva vizrAMti pAmI zake. iti saamytnutraanntraatcaaritrvigrhH|| mohasya dhvajinIM dhIro vidhvaMsayati lIlayA // 115 // bhAvArtha H A pramANe samabhAvarUpI bakhtarathI cAritrarUpI zarIranI rakSA karato dhIra puruSa mohanI senAno lIlApUrvaka nAza kare che. vivecana : samabhAvanuM mAhAsya apUrva che. cetanAnA pUrNa vikAsanuM, pUrNa svarUpanuM e sauMdarya che. zabdAtIta tenA mAhAbhyane jJAnIo yogInA AMtarika jIvana vaDe jIvone samabhAvanA sukhanI pratIti karAve che. vAstavamAM saptadhAtunuM zarIra e AtmAnuM zarIra nathI paraMtu samabhAvajanita samUha te AtmAnI kAyA che. atre temAMnA cAritraguNane zarIranI upamA ApI kahe che ke cAritrarUpI zarIrane yogI samabhAvathI rakSe che, je sadA samabhAvI che te dhIra che, vIra che. evo dhIra ke vIra puruSa ja mohanI senAno arthAt je samaye mohanIya karmanI je prakRti udayamAM Ave tenAM pratipakSa tarIke Atmika guNonI 106 maMgalamaya yoga
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ lIlApUrvaka-vividhatApUrvaka yogI te senAno parihAra kare che. anya pravRtio karatAM mohanIyanI prakRti lobhAmaNI che. AtmAnA AdhyAtmika vikAsanA sopAna caDhatA jIvane paugalika padArthono lobha nIce pADe che. tethI dhIra puruSa ja samabhAvanA AMtarika baLa vaDe te mohanI mahAsenAno nAza karI AdhyAtmika zikharane sara kare che. samabhAva e sAdhutAnuM anupama aMga che. mAnavajanmanI durlabhatA samabhAva vaDe rakSaNa pAme che. evA mAnavadehamAM rahelA AtmAne viSamatAnA havAle soMpI devA jevo nathI. samabhAvamAM rahevAno saraLa upAya sarvajIvo pratye samAna dRSTi che. parahita ciMtA che. mAnavajIvanamAM A jagatanA sajIva, nirjIva padArthonuM atyaMta RNa che. te sarva jIvonA RNane pUrNa karavAno upAya sarva jIvo pratye maitrIbhAva-samAnabhAva che. samabhAva vaDe kaThora karmo naSTa thAya che. mohanI senAno nAza thAya che. vikAro zamI jAya che. jIva paramArtha prasannatA pAme che, mATe viSamatAnA tamAma prakAro tyajIne samabhAvamAM rahevuM te sArthaka che. kAkA kAma karatA kAra cittanuM judI judI vRttio pratyethI rokavuM te yoga che. rokavuM eTale cittanI bAhyavRttionuM vilInIkaraNa. aMtaraMga cittavRtti e AtmasvarUpanuM phuraNa che. A vRttio nirmaLa thaI sthira thAya to AtmA anubhavamAM Ave. sarovaranuM sthira pANI te AtmA, ane sarovaramAM pavanathI UThatA taraMgonI jema cittavRttio che. yoganA abhyAsa vaDe cittavRttio zAMta thAya che. 1oo maMgalamaya yogA
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ caturtha prastAvaH sattvano upadezaH tyaktvA rajastamobhAvau sattve cittaM sthirIkuru / na hi dharmAdhikAro'sti hInasattvasya dehinaH // 116 // bhAvArtha : rajobhAva ane tamobhAvano tyAga karIne sattvabhAvamAM sthira kara. kAraNa ke sattvahIna jIvane dharmano adhikAra nathI. - vivecanaH zAstrakAroe prakRtinA doSathI triguNAtmaka sthiti batAvI che. te tamasa, rajasa ane sattva che. tamasa eTale vaicArika, mAnasika ke Atmika ajJAnarUpI aMdhakAra dazA che. cetanA chatAM avikasita che, jAtigata prakRtino A doSa ekendriyathI mAMDIne caurindraya sudhI hoya che. tiryaMca paMcendriyamAM paNa prAyaH ema che, mAnavamAM tamasa prakRtino aMdhakAra hoya che. A prakRtine vaza mAnava ema mAne che ke huM ja sukhI rahuM, dareke mane sukha ApavAno zrama karavo joIe. anyanA sukhanA bhoge paNa jo sukha maLatuM hoya to temAM te sukhI che. arthAt mAruM to mAruM che paNa tamAruM e mAruM che, evI svArthajanita tamasa prakRtino tyAga karyA vagara jIva sattvaguNano adhikAra banato nathI. rajasa, tamasa karatAM kaMIka aMdhakAra ghaTyo hoya che. svArtha janita vRttimAM kaMIka sudhAro thAya che. potAne sukha maLe tema bIjAnA sukhamAM te rAjI hoya che. hajI tamasano aMza hovAthI potAno svArtha seve che, chatAM anyanA sukhamAM sahAya kare che. mAruM te mAruM, sAthe tamAruM sukha tamane maLo tevI bhAvanAvALAne rajasa prakRti hoya che. sarva prakRtivALo potAnuM sukha karIne anyane sukha ApavA sadA tatpara hoya che. tamobhAva aMdhakArarUpI ajJAna che, rajasa paNa aMdhakAra samAna che, kAraNa sattvabhAva jevI parahitaciMtAnA bhAva temAM nathI, tethI samabhAva paNa nathI. tevo satvahIna mAnava dharmano adhikArI banato nathI. 108 maMgalamaya yoga
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ hInasattvo yato janturbAdhito viSayAdibhiH / bADhaM patati saMsAre svapratijJAvilopanAt // 117 // bhAvArtha ? kAraNa ke sattvahIna prANI viSayAdithI pIDita thatAM potAnI pratijJAno bhaMga karI, pharI saMsAramAM Asakta thAya che. vivecana : dharma e AMtarika zuddha avasthA che, temAM ghaNA sattvanI AvazyakatA che. tamasa prakRtivALo prANI kevaLa viSayanI pAchaLa doDe che, aharniza te viSayonA padArtho meLavavA mathe che, tenA mATe apakRtyo kare che, anyane Thage che. enI jIvanacaryAnuM Ayojana e prakAranuM hoya che ke te niraMtara anyanA duHkhamAM rAjI thAya che, anyane du:kha pahoMcADavAmAM sukha mAne che. AvA subdha cittavALo mAnava-prANI kevI rIte zuddha dharmanI prApti kare ? rajasa prakRtivALo prANI kadAca bahAramAM kaMI paropakAra ityAdi kArya karato jaNAya topaNa temAM tene potAno kaMI svArtha lAge. athavA bIjAne du:kha na Ape, paraMtu potAne maLelA sukhabhogamAM magna hoya. Avo viSayamAM lubdha mAnava paNa zuddha dharmane kevI rIte prApta kare ? kadAca tamasa ane rajasa prakRtivALo dharmamArgamAM praveza karavA ke anya kAraNothI utAvaLo thaI pratijJA kare to paNa te pratijJAno bhaMga kare. kAraNa ke te viSayanA sukha, dhanano lobha, parivAranI Asakti ke yazakIrtine tyajI zakato nathI, tethI kaMI kAraNa maLatAM te lIdhelI pratijJAno bhaMga kare che. prAyaH te prANIonuM mana nirbaLa hoya che tethI citta nirmaLa thAya tevI pratijJAno te udyama ja karI zakato nathI. arthAt azubhakriyAmAM pravRtti ane zubhamAM nivRtti te tenI manaHsthiti che. AthI te saMsAramAM Asakta thaI vyartha janma gumAve che. AtmA anaMtaguNanuM pAtra che, ajJAnavaza jIva tenA A sAmarthyanuM mUlya jANato nathI tethI bhautika padArthomAM mugdha thaI satvahIna bane che, pratijJA e tene mATe ati kaSTadAyaka che, tethI svacchaMda vaDe pratijJAnI maryAdA vagarano te punaH punaH saMsAranA paribhramaNane pAme che. maMgalamaya yogA 109
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAvadyaM sakalaM yogaM pratyAkhyAyAnyasAkSikam / vismRtAtmA punaH klIbaH sevate dhairyavarjitaH // 118 // bhAvArtha : satva vinAno kAyara jIva anyanI sAkSIe saghaLI sAvagha pravRttionI pratijJA karyA chatAM paNa tene bhUlI jaI pharI te sAvagha pravRttionuM sevana kare che. vivecana : je prANI sattva eTale saMsArakSetre paNa paropakAra vRtti rahita, udAratA, sadAcAra, kSamA, saraLatA, saMtoSa ke namratA jevA guNo rahita che te kAyara jIva che, dharma kSetre nispRhabhAve sevAvRtti rahita che te kAyara che. te jyAre pratijJAo le che tyAre pAtratA na hovAthI kAyara thaIne tyajI de che. dA.ta., sattvahIna mAnava pratijJA le ke (1) huM abhakSya AhAra ke auSadha grahaNa karIza nahi. (2) vyavahAramAM vANInuM satya pALIza, (3) koI prakAranI corI nahi karuM, (4) amuka samaya brahmacarya pALIza. (5) dhananA lobhe hiMsAyukta vyApAra nahi karuM, (6) svArthajanita koI duSkRtya nahi karuM, paraMtu (1) jIbhanA svAdathI ke dehanA mamatvathI te pratijJAno bhaMga kare che. (2) vyavahAramAM ahaMkAra ke mAyAvaza asatya bolI jAya. (3) koI kSetramAM lAbha maLato joIne vastune meLavI le (4) nabaLAIne kAraNe brahmacaryanI pratijJAno bhaMga kare. (5) ayogya vyApAramAM dhananA lobhe vyApAra kare. Ama nAnAmoTA niyama le kharo paNa te pALavAmAM TakI zake nahi. vaLI jenAthI para jIvane hAni thAya ke mana kaluSita thAya tevI pravRtti kare. te prANI sattvahIna hovAthI pratijJAno bhaMga kare che. vaLI pratijJAnuM mAhAtmya na hovAthI, kevaLa manathI ja saMkalpa karelo hovAthI tevI nabaLAIne kAraNe pratijJAnuM vismaraNa thAya che. vaLI tene sAdhusaMtono paricaya na hovAthI ke zraddhA na hovAthI temanI AjJAnuM pAlana karavA asamartha nIvaDe che. tAvad guruvacaH zAstraM tAvat tAvacca bhAvanAH / kaSAyaviSayairyAvad na manastaralIbhavet // 119 // bhAvArtha : jyAM sudhI mana viSayo ke kaSAyothI caMcaLa nathI, 110 maMgalamaya yoga
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAM sudhI guru vacana, zAstrabodha ane zubha bhAvanAo Take che. vivecana : A samasta vizvamAM prANI prAyaH viSayothI vyAkuLa hoya che. kyAM to kaSAyothI pIDita hoya che. yadyapi jyAM sudhI puNyayoge saMsAramAM jIvanavyavasthA nabhe che tyAM sudhI pote to jANato ja nathI ke tene AvI koI vyAkuLatA ke pIDA che. zArIrika ke Arthika vighno samaye kathaMcita te vyAkuLatA anubhave topaNa temAM vAstavika rIte tenuM kAraNa jANato nathI. paraMtu viSayothI vividha mAMga tenA manane atyaMta asthira kare che. krodhAdi kaSAyo to vaLI tenA cittane atyaMta caMcaLa kare che. vikalponI vaNajhAra UThe che tyAre te vivaza bane che. AvI vivazatAmAM jo tene koI saddaguruno yoga maLe temanAM vacanone bodha svarUpe svIkAre, temanI AjJAmAM rahe, temanI trividha sevA kare, temanA pratye atyaMta Adara rAkhe to mana viSayo ke kaSAyothI vimukha thaI tene sthAne tenI zubha bhAvanAo Take che. vaLI sadguruno yoga niraMtara na bane tyAre tene satzAstrono bodha sahAya kare che, sadgurunA vacanamAM pratIti lAve che, zAstrabodhane prabhuvacana pramANa mAnI tenAM rahasyonuM ciMtana-manana kare che. tethI zubha bhAvanAo Take che. savizeSa jo te viSayonI pAchaLa bhamato nathI ke te meLavavAmAM samaya gumAvato nathI, tene badale manane zubha kriyAmAM ke zAstra adhyayanamAM joDeluM rAkhe to zubha bhAvanAo Take che. kaSAyonI maMdatA thatAM tene zAstrabodha pariNAma pAme che, guNonI vRddhi thAya che tyAre zubha bhAvanAo Take che. kaSAyaviSayagrAme dhAvantamatidurjayam / caH svameva naya ta vItinaH sutaH | 120 || bhAvArtha : kaSAya ane viSayonA samUha tarapha doDatA ati durjaya eka potAne ja jIte che te viromAM tilaka samAna puruSa kyAM ? vivecana : saMsAramAM prANI mAtra kaSAya ane viSayothI parAbhava maMgalamaya yoga 111
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAme che. Adhunika bhautika vijJAna e viSayonI vividhatAnI vRddhi kare che, temAM mAnava mAnato thayo che emAM vikAsa che. athavA A sAdhanothI sukha che. mAnava samAjano moTo bhAga jemAM phasAyelo che tevA saMsAramAM koI viralA ja potAnA cittane jIte che. cAre bAju AkarSita jALamAM phasAyA vagara tevA prakArothI vimukha rahevuM te durlabha che, kAraNa ke cittanI caMcaLatA ati durjaya che. temAM koI virala puruSa ja caMcaLa cittane jIte che. purANA saMskAravaza kaSAya ane viSayo tarapha doDatA durjaya manane jIte tevA zUravIra puruSo kyAM che ? paMcamakALamAM zuM tevA puruSono dukALa paDyo che ? kaSAya viSayonA saMskAronA cheda karanArA puruSa ja vIromAM zreSTha che, te jANe che ke kaSAya viSayo e AtmAnA svarUpathI viruddhanA che, te vaDe duHkha prApta thAya che. mATe subhaTanI jema zUravIra thaIne teno parihAra kare che, evo koIka ja vIra ziromaNI hoya che ke je dhIra puruSone paNa adhIra kare tevA bhayaMkara pariSado AvavA chatAM tenI sAme jAya che. dhIrANApi vaidhuryakarai raudrpriisshaiH| spRSTaH san ko'pi vIrendraH saMmukho yadi dhAvati // 121 // bhAvArtha : pariSaho eTale ati garamI ThaMDImAM paNa muni zarIrane kaMI sagavaDa na Ape, sahI le, macchara AdinA DaMkhane sahana karI le. lAbha maLe ke geralAbha muni prasanna hoya che. aMtaraMganA saMskArone paNa baLa karIne paNa zAMta kare che. evA vIra ziromaNI muninI samatA AzcaryakAraka hoya che. dhIratAnA svAmI evA puruSone paNa muninI A aDagatA mUMjhave tevI hoya che. | vivecanaH bhagavAna mahAvIre aThThamano parigraha pUrNa thatAM ekaso paMcotera divasa sudhI sudhA tRSAnA alAbhane dhIraja vaDe dhyAnanA baLe sahI lIdho. magadhanA samrATa, zreSThio sau ciMtAtura hatA paNa bhagavAna to samatvamAM hatA. 112 maMgalamaya yoga.
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaLI bhagavAna mahAvIre Arya deza tyajI anArya dezamAM vihAra karyo, ane pariSahone sAme cAlIne AmaMtraNa ApyuM. e pariSaho vaDe kaThaNa karmone kApatA ja rahyA. RSabhadeva bhagavAne dIkSAkALamAM ThaMDI-garamI, kSudhA-tRSAnA pariSahone divaso sudhI sahI lIdhA, ke jyAM dhairyavAna paNa pAcho paDe. teo Atma pratItinA zikhare pahoMcyA hovAthI pariSahanuM aniSTa temane bAdhA pahoMcADatuM nathI. pariSahonA mukhya prakAra bAvIsa che. temAM kathaMcita koI pariSa anukULa hoya, mAnAdi jevA satkArano puNyayoga hoya, paraMtu mahadaMze to pratikULa saMyogo hoya che. vaLI ThaMDI-garamI jevA pariSahomAM to munio svayaM sAme jAya che. ane te vaDe dehAdhyAsa tyajI saMsArathI mukta thavA prabaLa puruSArtha kare che. saMyamamArge jatAM yogI munine kasoTIe caDhAvavA bhayaMkara pariSaho Ave che, tenI kathA sAMbhaLIne paNa mAnava muMjhAI jAya. sukumAra evA sukozala munine siMhaNe phADI nAMkhyA. vaLI koI tarata ja vihAyelI ziyANIe muninA zarI2 vaDe potAnI udara pUrti karI, are baMdhaka muninA zarIranI cAmaDI keLAnI chAlanI jema UtaraDI nAMkhI chatAM tevA bhayaMkara upasargamAM teo samatApUrvaka TakI rahyA. AvA virala puruSonI dhIraja subhaTone paNa akaLAvI mUke. tevI paristhitimAM A mahApuruSo AzcaryakAraka dhIraja vaDe e upasargonI sAme gayA, jANe karmono mULathI nAza karavAno koI utsava hoya tema te pariSahomAM vijetA thayA. upasarge sudhIratvaM subhIrutvamasaMyame / lokAtigaM dvayamidaM muneH syAd yadi kasyacit // 122 // bhAvArtha : upasargomAM puSkaLa dhIratA ane asaMyamamAM puSkaLa bhIrutA A be lokottara vastuo jo hoya to koI munimAM ja hoya. vivecana : pariSahonI jema upasargo jagatanI dRSTie duHkhadAyaka che. mahadaMze zArIrika atyaMta pratikULatArUpa upasargo hoya che. jema maMgalamaya yoga 113
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke bhagavAna mahAvIranA kAnamAM khIlAnuM naMkhAvuM, saMgame cha mAsa sudhI bhayaMkara pIDAkArI upasargo karyA tyAre bhagavAna aDola rahyA hatA. jyAM Indra paNa mUMjhAI gayA. vIra ativIranuM A parAkrama Azcaryajanaka hatuM. metAraka munino kaMI ja aparAdha na hato. chatAM sonIe mAthe carmavAghera bAMdhI. temaNe zarIranI asahya pIDA samatAbhAve sahI lIdhI. munionI AvI anupama dhIraja avarNanIya che. bAhyamAM munijIvana eTale prANAMte parajIva rakSA ane aMtaraMgamAM pAMca indriyo ane manano saMyama. sAmAnya mAnava to Ano vicAra kare to paNa mUMjhAya ane koI kasoTI Ave te prathama ja te sukhanAM sAdhana UbhAM kare, paraMtu jene saMsAranA bhramaNanuM mULa chedavuM che teo to upasargone khUba ja dhIratArapUrvaka sahana kare, ane jyAM saMyamamAM aMza mAtra paNa zithilatA Ave tyAM bhIrutA rAkhI saMyamamAM daDha rahe che. saMsAranuM unmUlana karavA mATenAM A be lokottara sAdhana che. upasargomAM dhIratA ane asaMyamamAM bhIrutA e munionuM mahAna kartavya che. mahApuruSone bIjA utsavothI zuM ? teone mATe upasarganuM Agamana te ja utsava che. karmono nAza karavAnuM zastra che. koI deva tADana-pIDana kare, ke koI bhakti karI anukULatA UbhI kare, muni baMnemAM samabhAve rahe che. dussahA viSayAstAvat kaSAyA atiduHsahAH / parISadosaghavakuDasadu sadAH || 123 che bhAvArtha: viSayo duHsaha che, kaSAyo atidurasaha che ane pariSado tathA upasargo duHsaha-duHsaha che. vivecana : munine muktinA paMthanI yAtrA ja lakSya hovAthI temAM vighna karatAM viSayo temane duHsaha lAge che, kaSAyo to vaLI tenAthI vizeSa duHsaha lAge che ane tenAthI vizeSa pariSado ane upasargo dusaha dusaha che. arthAt viSayone duHkhe karIne jItI zakAya che, kaSAyo to 114 maMgalamaya yoga.
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenAthI paNa duHkhe karI jItI zakAya che, ane pariSaha ke upasarga to ghaNA sAhasa vaDe jItI zakAya che. kAraNa ke pariSaho prAyaH bAhya vinorUpe hoya che. upasargo anya dvArA TreSanA kAraNe hoya viSayo zA mATe duHsaha che ? jagata to viSayomAM DUbeluM che. roja navA navA viSayo meLavavA ghaNo parizrama uThAve che. viSayonI mAMga pUrI na thAya to AkuLa thAya che, ghaDIkamAM tene viSaya kAmanA paDe che, te pUrI kare na kare tyAM to rasanA svAdiSTa bhojana cAhe che, ane dhrANendriya navA sugaMdhI padArtho mAMge che, ema karatAM kaMI nirAMte besavAnuM maLe tyAM to zravaNanI mAMga UbhI thAya che. surIlA saMgIta sAMbhaLavA te talase che. evA viSayonA talasATathI chUTavuM kharekhara duHsaha che. vaLI viSayonI mAMga pUrI karavA mATe tRSNA, lobha mAyA jevA kaSAyo manane gherI vaLe che. e kaSAyone jItavA ghaNA duHsaha che. temAM vaLI sudhA, tRSA ane sarva paristhitimAM samabhAve rahI pariSadone jItavA dusaha duHsaha che. temAM vaLI koI pUrvanA prArabdha zarIrane yAtanA pahoMce, koI pazuo pIDA Ape, koI durjana zarIrane chedI nAMkhe tyAre dehAdhyAsa tyajI mahAvIranI jema upasargone sahI levA atyaMta duHsaha che. tapAdi dvArA je munio kAyA upara saMyama keLave che, dehane AtmapaNe mAnatA nathI. dehanuM pUrNa prakAre mamatva tyaje che, te ja AvA pariSado ane upasargothI vijaya prApta kare che. jagattrayaikamalaca kAmaH kena vijIyate / munivIraM vinA kaMcicittanigrahakAriNam // 124 // bhAvArtha : cittano nigraha karanAra koI munivara vinA traNa jagatamAM advitIya malasamAna kAma konAthI jItI zakAya ? ati caMcaLa evA cittano virodha karavo duSkara che. dareka paLe maMgalamaya yoga 115
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ citta koIne koI viSayanI mAMga kare che, temAM paNa sparzasukhane tyajavuM, teno nigraha karavo munivara sivAya anya koIthI A banavuM zakya nathI. temAM paNa ati baLavAna tevI kAmavAsanAne jItI levI te to mahAmunio ja karI zake che. vivecana : paMcamahAvrattamAM brahmacaryavrata duSkara manAyuM che. anAdikALathI jIve dehavAsanAne poSaNa ApyuM che. teno saMskAra evo dRDha che ke te viSayabhoga pAse jIvane nacAve che. koI vIralA jIvo ja A brahmacaryane sAdhya karI zakyA che. moTA rAvaNa jevA narapuMgavo paNa kAma pAse rAMka thaIne rahyA che. rUpa pratyenA AkarSaNamAM vIroe paNa potAnuM nUra gumAvI dIdhuM che. dIrghakALanA tapasvIne paNa A kAmadeva parAjaya Ape che. gurukRpA vaDe ja AvA kAmathI prabhAvita cittano nirodha thaI zake che. muni eTale mokSArthI. mokSArthI eTale mokSane prayojanabhUta jenI cittavRttio nirAbAdhapaNe rahe che. viSayonA aMkuro to teNe mULamAMthI dUra karyA che. kaSAya upara jemaNe vijaya meLavyo che. tenA mULamAM temanI cittavRtti nirodha yoganI sAdhanA che. traNa khaMDa jItavA vAsudeva mATe sahelA che. puNyapratApe cha khaMDanA adhipati thavuM cakravartI mATe saraLa che, paraMtu A napuMsaka evA cittano temAM UThatI vRttiono nigraha karavo kaThina che paraMtu munijano to subhaTanI jema raNamedAne paDyA che. jagatanA pralobhanothI mukta che te munivaro cittano nigraha karI cittane caitanyasvarUpamAM joDI de che. munayo'pi yatastena vivazIkRtacetasaH / ghore bhavAndhakUpe'smin patitvA yAntyadhastalam // 125 // bhAvArtha : kAraNa ke kAmathI vivaza thayuM che jenuM citta evA munio paNa A bhayaMkara saMsArarUpI aMdhakUpamAM paDI cheka taLiye pahoMcI jAya che. vivecana : dehavAsanA ghaNI bhUMDI che, bhalabhalA narapuMgavo paNa 116 maMgalamaya yoga
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ e vAsanA pAse maNanI jema pIgaLI gayA che, moTA samrATo paNa e vRttine vaza thaI rAMka banI jAya che. kAmanI uttejanA saMyamIone paNa akaLAvI mUke che. kAmavAsanAthI vivaza baneluM mana munione saMyamanA zikharethI gabaDAvI bhoMya pachADe che. muni paNa jo asAvadhAna rahe ane AhArAdi asaMyama seve ke lokasaMparkanI vizeSa vRddhi kare ke strIAdino paricaya seve to te paNa saMsArarUpI aMdhakArabharyA kUpamAM paDI cheka taLiye pahoMcI jAya che. arthAt saMyamano tyAga karIne saMsAranI kAmavAsanAnuM sevana kare to adhogatine pAme che, mATe saMsAra tyAgI evA munie vRttione uttejita kare tevA nimittothI dUra rahevuM. lokasaMparkathI dUra rahevuM kAraNa ke lokasaMparka kaMI pavitra bhAvavALo nathI. vikArajanita mAnavonI asara nabaLA mananA mAnavIne vikAra paratve kheMcI jAya che, mATe cittanigraha mATe lokasaMparka tyajavo jarUrI che. athavA guruAjJAmAM rahI saMyamanuM pAlana karavuM jarUrI che. tAvad dhairya mahattvaM ca tAvad tAvad vivekitaa| kaTAkSavizikhAn yAvad na kSipanti mRgekSaNAH // 126 // bhAvArtha : dhairya tyAM sudhI ja rahe che, mahattva paNa tyAM sudhI ja Take che, ane vivekIpaNuM paNa tyAM sudhI ja Take che ke jyAM sudhI mRga samAna netrovALI strIo kaTAkSabANone pheMkatI nathI. vivecana : prANImAtramAM vRttionI jaDa ghaNI UMDI paDelI che, kAmavAsanAnAM mULa ghaNA vistAra pAmelA che, tevI vRttio utpanna thavAnA nimitto maLatAM strI puruSa pratye ke puruSa strI pratye AkarSita thAya che, jyAM sudhI tevA nimitto maLatA nathI tyAM sudhI kathaMcita vairya Take che. saMyamanuM mAhAbhya paNa Take che, ane hitAhitano ke kRtyAkRtyano viveka Take che. paraMtu vijAtiya paribaLonuM AkarSaNa maLatAM manuSya calita thAya che, mATe sAdhake bhramamAM na rahevuM ke amAruM mana have vazamAM che tethI amane kAmottejaka nimitto zuM karavAnA che ? jyAM sudhI pUrNa saMyamarUpI vItarAganuM baLa na Ave ke tevI pAtratA na Ave tyAM sudhI niraMtara sAvadhAna rahevuM. 11o maMgalamaya yoga
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAstavamAM sanmArgane icchatA strI-puruSa sarvee vRttiono saMyama keLavavo. gRhaM ca gRhavartA ca rAjyaM rAjyazriyo'pi ca / samarpya sakalaM strINAM ceSTante dAsavajanAH // 127 // bhAvArtha : loko ghara, gharanI vAta, rAjya ane rAjya lakSmI e badhuM strIone soMpIne tenA dAsanI mAphaka varte che. vivecana : sAmAnya rIte puruSa parAkramI manAyo che, paraMtu potAnI kAmavAsanathI nirbaLa banI, potAnuM sattva gumAvI gharanuM taMtra ke rAjyanuM taMtra sarva strInA caraNamAM mUkI teno dAsa banavA taiyAra thAya che. jo ke strI puruSa anyonya jyAre vAsanAne vaza bane che tyAre anyAya prabhAvita thaI vivaza bane che, sAmAnya rIte puruSa jyAre strIne vaza bane che tyAre kartavya cUkI akArya kare che. potAnA svajanonI hatyA paNa kare, mAtA-pitAno tyAga kare. strIne khAtara yuddha karI mahA vinAzane notare evAM dRSTAMto banyAM che. rAvaNe sItA meLavavA, duryodhane draupadI meLavavA mahAyuddha khelyAM hatAM. vartamAnamAM paNa sattArUpI strI ke manamAnI patnI meLavavA apakRtyo thatAM hoya che. gharamAM paNa strI ja sarvasva hoya tema varte che. paraMtu tema karavAmAM te duHkhI thAya che, chatAM kAmavaza te vRttine tyajI zakato nathI. strI paNa jo muktine icche to teNe puruSa pratyenI bhogavAsanA tyajI devI joIe. puruSanI kAmanA uttejita na thAya te pramANe vivekI banavuM joIe. sA mitraM saiva mantrI ca sA bandhuH saiva jIvitam / sA devaH sA guruzcaiva sA tattvaM svAminI ca sA // 128 // rAtrau divA ca sA sA sA sarvaM sarvatra saiva hi / evaM stryAsaktacittAnAM kva dharmakaraNe ratiH // 129 // bhAvArtha : strI e ja mitra, te ja maMtrI, te ja banyuM ane 118 maMgalamaya yoga
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ te ja jIvana te ja deva, te ja guru, te ja sattva ane te ja svAminI, rAte ke divase sarva sthaLe je kaMI che te, te ane te ja che, A pramANe strImAM ja Asakta cittavALAM prANIone dharma karavAmAM AnaMda kyAMthI hoya ? vivecana : atyaMta kAmI puruSanuM kathana AvuM che. tene potAnI AMkhe jovAnuM baLa nathI te parAyI AMkhe joto thAya che, tyAre tenuM citta strIAkAre pariName che, tenI AMkha te sivAya kaMI joI zakatI nathI. tethI te eka strImAM ja Asakta bane che. mitra ke maMtrI, deva ke guru sarva tene strImAM samAya che. bhakta bhagavAnane sarvasva mAne che tyAre bhakta svayaM bhagavAna svarUpe pragaTa thAya che. paraMtu puruSa jyAre strIne sarvasva mAne che tyAre kAmI tarIke pIDA pAme che. jo puNyayoga hoya to baMne anyonya nirdoSa vyavahAra karI jIvanane uttama mArge laI jAya. paraMtuM paraspara saMbaMdhamAM kevaLa vAsanA hoya to temAM vaphAdArI TakatI nathI, gharSaNa pedA thaI chevaTe baMne duHkhI thAya che. mATe kAmanI mukhyatAthI saMbaMdha na karatAM gRhasthajIvananI maryAdA rAkhavI, jenuM jyAM sthAna teno viveka rAkhavo. strIsamudre'tra gambhIre nimagnamakhilaM jagat / unmajjati mahAtmA'smAd yadi ko'pi kathaMcana // 130 // bhAvArtha: A gaMbhIra strIrUpa samudramAM samagra jagata DUbeluM che, koI mahAtmA ja emAMthI bahAra nIkaLe che. vivecana : dareka prANI tenI AkRti pramANe prakRtine vaza hoya che, siMha krUratAne vaza hoya che, strI mAyAnI prakRtine vaza hoya che. sarpa viSa-krodhane vaza hoya che, puruSa mAna ane kAmane vaza hoya che. tenuM nimitte tene mATe strI che. strIrUpI vRttine vaza samagra vizva temAM ja tadAkAra che. vRttine vaza thavAne badale je vRttino vijetA thAya che tevA mahAtmA ja A gahana samudramAMthI tarI pAra utare che. puruSano kAma zAMta thAya ane vairAgyanuM baLa vadhe te 119 maMgalamaya yoga
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe zAstrakAro AvuM kathana kare che. dUre dUratare vA'stu khaDgadhAropamaM vratam / hInasattvasya hI cintA, svodarasyApi pUraNe // 131 // bhAvArtha : hInasattva puruSane talavAranI dhAra jevuM vrata to dUra raho, ati dUra raho paraMtu te potAnA udarabharaNanI ciMtA kare che. vivecana : vizvamAM prANImAtrane uMdara che, udarapUrtinI vAsanA hoya che. udara na hota to vizvanI racanA ke prANImAtranuM jIvana kaMI juduM ja hota ! prANIne udarapUrti karavA prayAsa karavo paDe te jeTaluM hAnikAraka nathI tethI vizeSa hAnikAraka udarapUrti thayA pachI paNa vizeSa padArtho meLavavAnI je ciMtA che te tene hInasattva banAve che. mAnava vizeSa vicAravAna che, te samajI zake ke mAnavadeha kevaLa pazunI jema udarapUrti mATe maLyo nathI, vratAdi karI jIvanane zuddha karavA mATe maLyo che, udarapUrti jeTaluM kSudra kArya mAnavanuM nathI, paraMtu AtmavikAsanA zreSTha kArya mATe Avo deha maLyo che, mAnavano deha jeTalo utkRSTa teTaluM tenuM kArya utkRSTa che. yat tadarthaM gRhasthAnAM bahucATuzatAni saH / bahudhA ca karotyuccaiH zveva dainyaM pradarzayat // 132 // bhAvArtha : kAraNa ke te potAnA udaranI pUrti mATe kUtarAnI jema aneka prakAre dInatA darzAvato gRhasthonI seMkaDo khuzAmato kare che. bhAI ! A saMsAramAM ciMtA, bhaya, arakSA, mAnavanA jIvana sAthe joDAyelA che. rAjA ho ke raMka ho, saune peTanI pIDA che, bhikhArIne vastuno abhAva che, rAjA ke rASTrapatine vastu che paNa tRSNA che, sattAno javAno bhaya che. AvA klezothI bharelA saMsAramAM mAnava kema jIvI zake che ? samagra mAnavasamAja AvA klezothI grasAyelo che, e jhera pacAvI virala mahAtmAoe samatvanuM amRta zodhyuM ane pelI tRSNAnA 120 maMgalamaya yoga
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ mULane ukheDI pheMkI dIdhuM. vivecana : manuSya kevaLa udarapUrti karavA mATe prayAsa kare to temAM kaMI hInatA nathI paraMtu udarapUrti mATe je prapaMca kare che, udarapUrtinI AgaLa pAchaLa moTI jaMjALa UbhI kare che. te tene hInasattva banAve che. kahevAya che ke udara to savAzera AhAranuM pAtra che, paraMtu e pAtra ajabanuM hoya tema bharAya che ane khAlI thAya che, udara kaMI vividhatA mAMgatuM nathI paraMtu tenA upara rasanAnuM rAjya varte che, tenI mAMga pAchaLa mAnava doDe che. te mAMga pUrI karavA te keTalAyanI khuzAmata kare che, jyAM tyAM mAnI thaIne pharato puruSa paNa A udarapUrti mATe dIna banI yAcanA kare che. vaLI dAridratA vaza prANIne udarapUrti mATe ja gheraghera bhikSA mAMgavI paDe che. tyAre tenA mAna svamAna sarva chUTI jAya che, A udaranI racanA kevI aTapaTI che ke prANI bhUkhanuM duHkha sahana karI zakato nathI. rAjA rANA parAkramI paNa jo karmavaza paravaza thaI jAya to bhUkhanA duHkhe dIna banI jAya che. tvamAryA tvaM ca mAtA me tvaM svasA tvaM pituHSvasA / ityAdijJAtisaMbandhAn kurute dainyamAzritaH // 133 // bhAvArtha : dInatAno Azraya karanAro tame sAsu, tame mAtA cho, bahena cho, mArI phoI cho A pramANe saMbaMdha bAMdhe che. vivecana : dInahIna banelo mAnava jyAre saMsAranA paricayathI gherAI jAya che tyAre koIne sAsu ke mAtA mAnIne ke koIne bahena Adi mAnIne saunI sAthe saMbaMdha bAMdhe che. potAne mAtA ke bahena na hoya to anyane mAtA ke bahena banAve che. ane tenI khuzAmata kare che. jagatamAM janmelA mAnavane saMsAramAM vividha paricayo hoya che. mAtA sAsu jevA saMbaMdhanI vyavasthA hoya che. e vyavasthAne mAnava potAnI ja avasthA mAnI lAgaNIo UbhI kare che. rAgAdine UbhA kare che, ane te te saMbaMdhomAM kaMI UNapa AvatAM duHkhI thAya che. maMgalamaya yoga 121 Jan Education International
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ potAnA hatA te parAyA lAge che, jJAnI kahe che bhAI ! A jagatamAM koI koInA mAtA ityAdi kAyama mATe che nahi ane hatA nahi, tuM nAhakanuM jagatanI vyavasthAnA saMbaMdhanI koTe vaLagI paDe che. eka janama pUratA maLelA A saMbaMdhomAM dharmabhAvanA ke maitrIbhAvanA joDIne paramArthane sAdhI le to tArI dInatA dUra thaze. ahaM tvadIyaputro'smi kavalaistava vardhitaH / tava bhAgaharazcaiva jIvakaste tavehakaH // evamAdIni dainyAni klIbaH pratijanaM muhuH / kurute naikAzastAni kaH prakAzayituM kSamaH ? // 135 // 134 // bhAvArtha : 'huM tamAro putra chuM" tamArA koLiyAthI vRddhi pAmyo chuM, tamAro bhAgIdAra chuM, tamAro Azrita chuM, tamane cAhanAro chuM, A pramANe kAyara puruSa pratyeka manuSya pAse vAraMvAra aneka prakAranI dInatA kare che, tene pragaTa karavA koNa samartha che ? vivecana : janma janmAMtare saMbaMdha badalAya che. A janmano putra kyAreka pitA bane, pitA mAtA bane tevI vicitratA nahi jANato jIva ema mAne che ke A janmanA maLelA A pitAnA saMbaMdho kAyamanA che. ane tethI te te saMbaMdhamAM rAgAdi vaDe sukhI ke duHkhI thAya che. vaLI jyAre ekano viyoga thAya tyAre te zokathI mUMjhAI jAya che, tene lAge che ke huM to temane Azrita temane cAhanAro have kema jIvI zakIza ? A pramANenA pitA ke putranA viyoga anaMta janmomAM anaMtavA2 jIve sahana karyo che. AMsu sAryAM che, ane kAyara banI dIna thaI jAya che. aneka janmanI jIvanI AvI dInatAnuM varNana karavAmAM Ave to teno cheDo dekhAya tema nathI. mATe A janmamAM maLelA saMbaMdhomAM Adara ane nirdoSa prema vaDe rAdine ghaTADI de, to tane bhaviSyamAM AvI dInatA karavAno samaya nahi Ave. jo ke tane buddhimAM AvI vigato Utaraze nahi, tAruM mana anya vikalpone mAnaze paraMtu A hakIkatane svIkAraze nahi. temAM 122 maMgalamaya yoga
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ tuM paNa zuM kare ? phUTapaTTI laIne dharatInuM mApa kevI rIte nIkaLe ? tema pUrNa zuddha jJAnamAM jagatanuM je svarUpa jaNAyuM te tane AMzika buddhimAM kevI rIte samajAya ? mATe kaMIka samaja jJAnInA vacanamAM zraddhA rAkha. pUrvajanmanI vAta javA de paNa A janmamAM paNa AvuM bane che ke je pitA putra vagara jIvI zake nahi, A to mAro vahAlo dikaro che, tema kahetA hatA te pitA kaMI vicArabheda thatAM putranuM mukha jovuM nahi tevAM vacana kuzaLatApUrvaka bole che. ane je putra kaheto hato tame mArAM mAtA cho, pitA cho, te putra yuvAnI AvatAM patnInA anurAgathI mAtA-pitAne gharanA AMgaNe paNa AvavAnI manAI kare che. A pramANe pati ane patnImAM paNa bane che. tyAre paNa jIvane samajAya to sAruM ke A jagatanI lIlA vizvanIya nathI. paraMtu prabhuvacana ja pramANa che. Agame yoginAM yA tu saiMhI vRttiH pradarzitA / tasyAstrasyati nAmnApi kA kathA''caraNe punaH ? // 136 ? // bhAvArtha H AgamamAM yogIone siMha jevI vRtti rAkhavAnuM darzAvavAmAM AvyuM che, tenA to nAmathI paNa te trAsa pAme che to pachI AcaraNamAM mUkavAnI to vAta ja kyAM ! vivecana : siMhavRtti eTale siMhane koI lAkaDI mAre to te kUtarAnI jema lAkaDIne pakaDato nathI paNa lAkaDI mAranAra mAnava tarapha dhasI jAya che. arthAt jyAM mAravAno bhaya che tene ja nAbUda kare che, tema yogIo vRttionA mULa manane ja vaza kare che. manane svacchede javA de ane vRttione kAbUmAM levA jAya to vRttionuM mULa mana hajI baLavAna che, tethI thoDI vRttio dabAya ne bIjI aneka vRttio vaLI UbhI thAya. mATe yogIo mananI capaLatAne vaza karI le che. jagatano saMsArI jIva siMhanuM nAma sAMbhaLatAM ja bhaya pAme che, yogI vikArone siMhanI jema trADa pADI bhagADI mUke che. jyAre maMgalamaya yoga 123
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsArI to vRttione vaza thaI tenAthI trAsa pAme topaNa choDI zakato nathI. yogI vRttiothI trAsa pAme che, tethI tenuM sevana te kevI rIte kare ! yogI jIvananI saMyamI caryAthI saMsArI jIva trAsa pAme che, to pachI saMyama jIvananuM AcaraNa te kyAMthI karI zake ? saMsArI vicAre che ke A yogInI jema zarIranAM sukha choDIne ThaMDI garamInAM kaSTa kevI rIte sahana thAya ? je samaye je IcchA thAya te pUrI karavAnAM koI sAdhana na hoya to jIvana jivAya kevI rIte ? jaMgalamAM vanya pazuo vacce nirbhayatAthI rahevuM te to vaLI duSkara che. snAnAdi vagara cAle kevI rIte ? Ama yogIjIvananI carcAnA vicAramAtrathI saMsArI trAsa pAme che. to pachI te yogI jIvananuM AcaraNa to kyAMthI karI zake ? kintu sAtaikalipsuH sa vastrAhArAdimUrchayA / kurvANo mantratantrAdi gRhavyAptiM ca gehinAm // 137 // kathayaMzca nimittAyaM lAbhAlAbhaM zubhAzubham / koTi kAkiNimAtreNa hArayet svaM vrataM tyajan // 138 // bhAvArtha : paraMtu te sukhanI ja eka abhilASAvALo banI, vastra Adi AhAranI mUrchAthI maMtra-taMtra kare che. gRhasthanA ghara saMbaMdhI ciMtAo kare che. ane nimitta vagerene tathA lAbha, nukasAna, zubha, azubha vagere kahe che. A rIte potAnA vratane tyAga karato te eka kAkiNI mATe karoDone harI jAya che. vivecana : vAstavamAM yogI saMsArano tyAga vRttinA jaya mATe ja kare che. manane vaza rAkhavuM te temanA jIvananuM prayojana che. tene badale jo te saMsAranA sukhano abhilASI bane to tene vastra Adi meLavavAnI apekSA rahe che. vividha svAdiSTa AhAranI mUcha thAya che vaLI te vezadhArI hovAthI bhoLAjano tene te prakAranI suvidhA karI Ape che. evA ajJAtajanone paNa potAne kaMI maLaze tevo svArtha hoya che. 124 maMgalamaya cogA
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhoLAjanonI AvI manovRtti joI koI yogI potAnA AdarzathI vimukha thaI maMtrataMtranA camatkAra karI janatAmAM AkarSaNa pedA karI thoDo dekhAva karI. asatyano AdhAra laI camatkAra batAve che. AthI bhautika sukhanA abhilASI AvA kahevAtA yogIthI bhramita thaI adharma Acare che. vaLI AvA yogIo gRhasthanA ghara ane svajano sudhI pagapesAro kare che. temanA gharanI ciMtA kare che. jyotiSa jevI kaMI jANakArI meLavI lokonA hAthanI rekhAo joI kuMDaLI kADhI lAbha-nukasAnanAM nimitto jaNAve che. temane zubhAzubha kevo yoga che, te jaNAve che. ane tenA upAya tarIke maMtra, taMtra, dhAgA mALiyAM karI Ape che. AvA kahevAtA yogIo pote DUbe che ane bhoLAnone DubADe che. kAgaLanI nAva jema nadI ke udadhine taravAmAM kAma AvatI nathI tema AvA yogIo koI taravAno mArga batAvI zakatA nathI. jema koI koDIne mATe ratna tyaje tema amUlya vrata choDIne ke saMsAra taravAnA sAdhanane tyajIne kSudra evA camatkAramAM paDI yogI saMyama hArI jAya che. cAritraizvaryasaMpanna puNyaprAgbhArabhAjanam / mUDhabuddhirna vetti svaM trailokyoparivarttinam // 139 // bhAvArtha : paraMtu mUDha dRSTivALo te, AtmA pote cAritranA aizvaryathI sahita hovAthI puNyanA samudAyanA bhAjanabhUta che. ane traNeya lokamAM zreSTha che, te vAta jANato nathI. vivecana : lokasamUhanA camatkAramAM paDelA mUDhadRSTivALA kahevAtA yogI, saMyamamArge nIkaLavA chatAM pote ja bhramamAM paDI jAya che. te jANato nathI AtmA svayaM samyag cAritrathI, tapa vairAgya ane samatAnA aizvaryathI yukta che. zuddha cAritra e yogIono dharma che. niraMtara zuddha pariNAmamAM ramato hoya te yogI che. vaLI te jANato nathI ke maMtra-taMtra vagerethI meLaveluM game tevuM puNya to taddana tuccha che. temAM lokamAnyatA vadhe to paNa te puNya tenA saMmaya ane maMgalamaya yoga 125
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ vratane lUMTI janAruM che. vairAgya, saMyama ane zuddha AcAranuM je uttama puNya che tenA samudAyano AtmA pAtra che. te puNya jyAre tIrthaMkara nAmakarmanI koTinuM bane che tyAre te traNe lokamAM zreSTha manAya che. evA uttama puNyane tyajIne tuM AvI kSudra jALamAM kyAM phasAI gayo chuM ! je saMyamanA yogathI tuM saMsArasAgarane tarI jAya tene badale te saMyamanI naukAne tyajIne DUbI javAya tevA nimittono bhoga zA mATe thAya che ! kevaLa temAM tAruM ajJAna ja kAraNabhUta che. zuddha cAritranuM baLa evuM uttama che ke tene cakravartIo paNa icche che. zuddha cAritranA AdhAra para jIva sarvajJatA pAme che. siddha buddha thaI anaMta avyAbAdha sukhane pAme che. tatazca bhikSukaprAyaM manyamAno viparyayAt / bhAvaniH svadhanezAnAM lalanAni karotyasau // 140 // bhAvArtha : viparyAsanA yoge potAne bhikSuka jevo mAnato e A prANI bhAvarUpI dhana vinAnA evA dhanikonI khuzAmata kare che. vivecana : buddhinA viparItapaNAne lIdhe, asatbuddhine kAraNe pote Atma vaibhavavALo chatAM potAne eka sAmAnya bhikSuka mAne che. tethI uttama bhAvarUpI dhana rahita, zrImaMtAInI udAratA rahita kahevAtA dhanikonI te khuzAmata kare che. dhaniko vadhu dhana meLavavA e bhikSukanA caraNa cAMpe che. dhanika pote potAnA svArthe sevA kare che. te mATe dhana Ape che. ane bhikSuka Avo ziSya samudAya TaLI na jAya tene mATe temanI khuzAmata kare che. pariNAme baMne saMsAranuM bhramaNa kare che. anaMta guNothI bharapUra evo aizvaryavAna, e guNonA samUha vaDe puNyavaMto AtmA potAne jANato na hovAthI jaDa padArtho tathA dhanathI mohita thaIne dhanavAnonI khuzAmata kare che. je dhaniko manathI to daridrI che, temane saMtoSa nathI tethI teo niraMtara dhana meLavavA mATe jIvanano kiMmatI samaya gumAvI beThA che, evA dhanika chatAM 126 maMgalamaya yoga www.jainelibfary.org
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ daridrI pAse tamane zuM maLaze ? prazAntasya nirIhasya, sadAnandasya yoginaH / indrAdrayo'pi te raMkaprAyaH syuH kimutAparAH ? // 141 // bhAvArtha : jenI AtyaMtara vRttio zAMta thaI che. jene koI spRhA nathI. ane je sadA AnaMdamAM magna che, tevA yogI AgaLa Indra vagere paNa raMka jevA che. to bIjAonI to vAta ja zI ? vivecana : sAcA arthAt bhAvayogI kevA hoya ? te kahe che, jeNe bahAramAM to sarva tyAga karyo che. paraMtu temanI aMtaraMga vRttio paNa zAMta thaI che te yogI che. daMbha, chaLa, kapaTa, lobha, janasamUhamAM kaMI paNa apekSA jevA doSo jenAmAM naSTa thayA che. jene kaMI paNa bahAramAM meLavavAnuM nathI tevA yogI sadA svAnubhUtiyukta AnaMdamAM magna hoya che. A yogIne indrAdi paNa vaMde che. yogInA AMtarika vaibhava pAse Indrano vaibhava tuccha jaNAya che. jaMgalanA ekAMtamAM rahetA zIta ane uSNa paristhitimAM vastrAdi sAdhana rahita, AhAranA svAdiSTa padArtho rahita, anya sukhada sAmagrI rahita yogIne zAnA vaDe sukha haze ? evuM zuM baLa temanI pAse che ke saghaLI pratikULatA chatAM teo sadA AnaMdamAM magna hoya che ! jeNe jagatamAM indriyonA koI sukha-sAdhananI jarUra nathI eTale tenA saMgrahanI ciMtA nathI, parAdhInatA nathI. bhautika padArtha rahita aMtaraMga zuddhino AnaMda akhkhalita vaheto hoya tevA yogIne sadA AnaMda hoya che. prathama tIrthakara tathA aMtima tIrthakara digaMbara avasthAmAM hatA, mugaTa AdinI upAdhirahita hatA, chatAM temanA caraNamAM cakravartIo jhUkatA hatA. kAraNa ke te tIrthaMkarAdi pAse Atma aizvarya hatuM. tethI IndrAdi paNa temanA caraNamAM vAsa IcchatA hatA. kiM vibhutvena kiM bhogaiH kiM sauMndaryeNa kiM zriyA / kiM jIvitena jIvAnAM duHkhaM cet praguNaM puraH // 142 // bhAvArtha ? jo AgaLa duHkha AvavAnuM nakkI hoya to jIvone maMgalamaya yoga 120
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ sattA bhogo sauMdarya lakSmI ke jIvitathI ya zuM ? vivecana : karma ke kudaratanA niyamathI je ajJAna che te to mAne che, ke A jIvanamAM Aje je maLe te bhogavo, kAlanI kone khabara che. ane karma ke kudarata jevuM kaMI che paNa nahi AthI teo duHkhanAM kAraNo hovA chatAM sattA AdimAM sukha mAnI apakRtyane tyajatA nathI ke nAnA prakAranI pApavRttine paNa tyajatA nathI. kevaLa tamasanA aMdhakAramAM jIve che. vaLI buddhimAna lokone karmano kaMIka khyAla che. paraMtu pUrvano draDha saMskAra bhautika jagatanA sukho pratyeno hovAthI teo game te prakAre sattA meLavavA prayatna kare che. temAM Atmika sattva gumAvI yuddha, chaLa, kapaTa paNa karatA aTakatA nathI. ema karavAmAM bhAvi duHkhanAM poTalAM ekaThAM thAya che tene jANatA nathI. zArIrika bhoga ke sauMdaryamAM ja sukha che tethI buddhinA prabhAve, puNyayoge maLelA sukhanA sAdhanamAM teo magna thaIne mahAle che. e bhoga, sauMdarya chUTI javAnA che tenI smRti paNa teo rAkhatA nathI. Aje bhogavI lo pachI paDaze tevA devAze. jo ke duHkha Ave tyAre atyaMta dInadazA thaI jAya che, tyAM mAnava nirUpAya bane che. vaLI lakSmI gRhasthajIvananuM eka jarUrI sAdhana che. te sapramANa na hoya to dAridratA ke atidhanathI ciMtAnuM kAraNa bane che. vaLI janmanuM duHkha manuSyane yAda na hoya paraMtu janma pachI maraNanA duHkhanI khabara che. eTale janmIne maraNano bhaya rahe che Ama sattA Adi koI padArthanI pAchaLa du:kha hoya to pachI te meLavIne zuM ? nArthyate yAvadaizvaryaM tAvadAyAti saMmukham / yAvadabhyarthyate tAvat punaryAti parAGmukham // 143 // adhairyAdavicAryedamicchAvyAkulamAnasaH / hA hA heti tadarthaM sa dhAvan dhAvan na khidyate // 144 / / bhAvArtha : jyAM sudhI aizvaryanI icchA nathI hotI, tyAM sudhI 128 maMgalamaya yoga
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ te sanmukha Ave che. ane jyAre tenI icchA karavAmAM Ave che, tyAre te moM pheravIne cAlyuM jAya che. paraMtu khedanI vAta che ke adhIratAne yoge A vastuno vicAra karyA vinA mAtra icchAthI vyAkuLa manavALo te vastune mATe doDAdoDI karatA thAkato nathI. vivecana : prArabdha evuM akaLa che ke koI saMtoSI mAnavane dhana Adi saMpattinI icchA na hovA chatAM te vRddhi pAme che. ane koIne tenI jarUra che athavA vadhatA mAna aizvarya Adine icchA che tene mATe ghaNo parizrama uThAve che. chatAM te vastu mATe tenI niraMtara amaitrI ja rahe che. vaLI khedanI vAta e che ke jyAre vastunI aprApti hoya tyAre dhIrajapUrvaka zrama karavAne badale te vyakti adhIra bane che. adhIratAne kAraNe tene sAcI dizA maLatI nathI. tethI vyAkuLa thaIne te vadhu taDape che. te vastu meLavavA ghaNuM duHkha bhogave che paNa te vyartha jAya che. aizvarya AdinI prApti-aprApti kevaLa A snenI koI paristhiti che evuM paNa nathI, paraMtu mukhyatve pUrvajanmanA zubha-azubha karmonI vicitratA tenuM kAraNa hoya che. jyAre mAnavanI sArI paristhiti hoya, saMpatti Adi hoya paNa kRpaNa thaI pote ja teno svAmI che tema mAnI svArthamaya jIvana jIve tenuM pariNAme pote ja sAdhanahInatA pAme che. ane jo potAnA AtmA, deha, dhana, sattA sarveno saupayoga karyo hoya che to tene na mAMge doDatuM Ave tema dhanAdi tenI sAme Ave che. mATe vicAravAna mAnave sarvamAM samAna AtmA jANI samabhAve vyavahAra karavo. deha vaDe paropakAranAM kAryo karavAM, dhana vaDe dInadu:khiyAnAM dardo dUra karavA. pratiSThAno ahaMkAra na karatAM tevA yoga vaDe sAmAnya varganA mAnavonuM kalyANa karavuM. vANI vaDe madhuratA jALavavI ane manathI darekanuM sukha icchavuM, Ama karavAthI na mAMge to paNa ucca vastunI prApti thAya che. sthiro dhIrastu gambhIraH saMpatsu ca vipatsu ca / bAdhyate na ca harSeNa viSAdena na ca kvacit // 145 // maMgalamaya yoga 129
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhAvArtha : je prANI sthiratAvALuM che, dhIra ane gaMbhIra che. te kadI paNa saMpattiomAM harSathI vyApta banatuM nathI. ane vipattiomAM viSAdathI gherAtuM nathI. vivecana : je jIva mananI caMcaLatAothI vyagra nathI paNa sAdhanAkALamAM koI zuddha avalaMbana vaDe sthiratAno abhyAsa hovAthI te aMtara ke bAhya paristhitimAM vicalita thato nathI. sthiratAnA abhyAsane kAraNe citta paNa samavasthita hovAthI te jIva cetanazuddhimAM AgaLa vadhe che. vaLI te dhIra ane gaMbhIra hoya che jene kAraNe te vipula sAdhanasAmagrI ke saMpatti hovA chatAM tenAthI tAdAbhya pAmIne te pArthiva padArtho vaDe sukha mAnato nathI. saMpatti AdinI vRddhimAM teno harSa UbharAto nathI. tethI te vipattimAM mUMjhAto nathI. roga, zoka ke saMtApa thAya tevA prasaMgamAM te viSAdathI gherAI jato nathI paraMtu dhIrajapUrvaka tevI vipattimAMthI mArga kADhe che. jema te saMpattimAM mAna ke ahaMkArathI chakI jato nathI paraMtu gaMbhIratA rAkhe che. tema vipattimAM duHkhathI hiMmata hArato nathI. saMpatti ke vipatti, sukha ke duHkha, saMpada ke vipada baMne saMsAralIlAnuM nATaka che. te potAnA ja zubhAzubha karmonuM pariNAma che, tevI tAtvika zraddhA hovAthI te prAjJa AtmA sthiratA ke samatAne tyajI deto nathI. te jema samatA dhAraNa kare che tema tema tene sAnukULa saMyoga maLatA jAya che. tenuM jIvana prabhunA anugrahe Atmahitamaya ekadhArAe vahe che. dhIratA ane gaMbhIratA vaDe mAnava uttama jIvananuM ghaDatara karI zake che. utAvaLA mAnavo jIvanamAM maLelA sukhane paNa gumAve che. paraMtu je dhIra ke gaMbhIra che tenuM sukha vadhe che. ye siddhA ye ca setsyanti sarve sattve pratiSThitAH / sattvaM vinA hi siddhirna proktA kutrApi zAsane // 146 // bhAvArtha : je AtmAo siddhipadane pAmyA che, ane jeo siddhipadane pAmaze te badhA satvabhAvamAM sthira thayelA hovAthI ja. 130 maMgalamaya yoga.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ sattva vagara siddhi thavAnuM koI paNa zAsanamAM kahyuM nathI. vivecana : saMsAranI dvandAtmaka sarva avasthAone saMkelIne je sarva siddhipadane pAmyA che ke bhaviSyamAM pAmaze te sarve AtmAo potAnA sattvabhAvamAM sthira thaI Atma tattvanI mukhyatA karIne pAmyA che, tamasa ane rajasa prakRti jyAre zamI jAya che tyAre sattvabhAvano udaya thAya che. sattvabhAvavALo AtmA sarva jIvamAM samAnabhAvavALo hoya che. parahitaciMtArUpa maitrI Adi bhAvAnAvALo hovAthI tene tattvadeSTi prApta thaI hoya che, tattvadRSTinuM pariNAma ja siddhipada che. je padanI prApti kRtakRtyaparAyaNa hoya che. sattvavALI jagatanA sarva jIvonI sukhanI abhilASAvALo hovAthI tenAmAM svArtha, moha ke ajJAna jevA doSo naSTa thAya che. cittanI evI samasthiti ja cetanAnI uttarouttara zuddhi prApta kare che. sattvaguNa e samayamAM AvatA bahAranA malinatAyukta doSone dUra rAkhe che ane pUrvanA malina doSone naSTa kare che. tAttvikatAthI jIvane jagatanuM sAcuM svarUpa jaNAya che. tethI tenAM AMtaracakSu khUle che. te bahAra nAmarUpa raMgamAM AkarSaNa pAmato nathI. te have karmanI prakRti janya jIvana jIvato nathI paraMtu cetanAnI phuraNAno svIkAra karI yoga vyavahAra kare che. tyajavA jevuM tyajI de che. ane AdaravA jevuM AdarI aMte dvandranA bheda rahita siddhipadane pAme che. evA sattvanA sAmarthya vagara koI siddhipadane pAmaze tema zAsanamAM kahyuM nathI. evameva sukhenaiva sidhyanti yadi kaulikAH / tad gRhasthAdayo'pyete kiM na sidhyanti kathyatAm ? // 147 // bhAvArtha ? jo emane ema sukhapUrvaka ja vAmamArgIo siddhi prApta karatA hoya to pachI gRhastho vagere paNa kema siddhi prApta na kare ! - vivecanaH siddhino, mokSano ke muktino mArga kramane grahaNa kare che. e mArgano krama apavAdarUpe koIe prApta karyo hoya tyAre 131 maMgalamaya yoga
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ temAM akrama lAge kharo paraMtu e sAdhakanI avasthA ati zIvratAe vadhatI hovAthI teno krama dRSTAMtamAM jaNAto nathI, tethI lokone akramano bhrama pedA thAya che. apavAda e che ke ilAciputra ke bharata cakravartI jevA gRhasthoe sarvavirati grahaNa karyA vagara kevalyanI prApti karI hatI. ema hovA chatAM AMtarapariNatimAM teo guNArohaNanI zreNinA krama pramANe ja kaivalya pAmyA hatA. teno kALa aMtaramuhUrtano hovAthI koIne be pAMca miniTa jevo ke kaMI vadhu samaya hoI zake, vaLI teo apavAdarUpe gRhastha dazAmAM kaivalya pAmyA pachI saMsAramAM eka ghaDI paNa rokAyA na hatA. sarvaviratine dhAraNa karI siddhipadane pAmyA hatA. cAraghAtI karmono nAza karI, sva-para prakAzaka pUrNajJAnane prApta thAya te kaivalya che. AvA krama rahita koI vyakti, ke mata ema mAnatA hoya ke siddhipadanI prAptimAM koI tyAga vairAgyanI jarUra nathI ke sarva saMga parityAganI jarUra nathI to saghaLA sAdhaka gRhastho uttama cAritra pALavA chatAM siddhipadane prApta kema thatAM nathI ? vaLI pUrvanA ArAdhananA utkRSTa baLavALA sAdhaka kadAca koI viziSTatA vaDe kaivalya prApta kare to paNa kaivalyanA anya je lakSaNo hoya te vaDe tenI prasiddhi hoya che. tenAthI UtaratI koTinI dazAne koI kaivalya mAne to to kaivalya dazA dareka gharanI ke potAnA matanI banI jAya. sukhAbhilASiNo'tyarthaM, grastA RddayAdigauravaiH / pravAhavAhino hyatra dRzyante sarvajantavaH // 148 // bhAvArtha : A saMsAramAM sarva jIvo sukhanA atyaMta abhilASaka ane Rddhi AdinA gauravathI grasta thayelA hoya che. tethI pravAhamAM taNAtA dekhAya che. vivecana : saMsAramAM mahadaMze jIvo bhautika sukhanA abhilASI hoya che, temane ema kahevAmAM Ave ke sukha e ja mokSa che. kAraNa ke mokSamAM jaIne paNa sukha bhogavavAnuM che to pachI A 132 maMgalamaya yoga
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1pamAM kara mA zAtAne ja saMsAranI rItane sukha AvA sukhane ja mokSa mAno, ajJa jIvo AvA sahelA mokSanI vAtothI bhoLavAI te pravAhamAM taNAya che. vaLI AhArAdinI lolupatAthI tapamAM kaSTa mAne, RddhinA sukhanI lolupatAne tyajavAmAM duHkha mAne ane zarIranI zAtAne tyajavAmAM ke saMyama pALavAmAM kaSTa mAne AvI lolupatAne kAraNe teo saMsAranA sukhane mokSa mAnavAnI vAtamAM lalacAI jAya che, vaLI tevuM kahenArA temane sukhanA sAdhano batAvI, potAne paNa tevAM sAdhano maLe tevI abhilASAthI AvA kumArgane sanmArga kahe che. tethI te pravAhamAM janasamUha taNAya che. temAM paraspara lolupatAnuM ja sevana thAya che. vaLI evA prakArano janasamUha ghaNo moTo che, tethI sau temAM taNAya che. evameva sukhenaiva siddhiryadi ca manyate / tatprAptau sarvajantUnAM tadA rikto bhaved bhavaH // 149 // bhAvArtha : jo A pramANe sukhathI ja mokSa mAnavAmAM Ave to sarva jIvone tenI prApti thaI jAya ane saMsAra khAlI thaI jAya. vivecana : je dhArmika kSetranI baMdha mokSa vyavasthAne kAlpanika mAne che, te A saMsAramAM mohavaza ema kahe che ke A jIvanamAM je kaMI sukha maLyuM che te bhogavavA jevuM che. e sukha bhogavatAM bhogavatAM mokSa thAya che. athavA A sukha te ja mokSa che. sukhabhoga sivAya jenA cittamAM tyAga vairAgyanI utkRSTatA nathI tene A mArganI prApti nathI. potAnI kalpanA pramANe mokSa mAne ane sarva jIvo mATe evo mokSa batAve. te sAcI hota to pachI A saMsAra ane mokSanI alaga vyavasthA paNa na hota. athavA jo sukhane mokSa mAnavAmAM Ave to saune mokSa sulabhatAthI maLI jAya ane saMsAra jevuM kaMI rahe nahi paNa ema banavuM saMbhava nathI. evI mokSanI kevaLa vAto karanArAne saMsArano moha chUTyo nathI, te jJAnIjanonA bodhane samajyA nathI. emanI alpamati mokSanA hetu ane upAyone kevI rIte jANI zake ? maMgalamaya yoga. 133
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ loke'pi sAttvikenaiva jIyate paravAhinI / udhUliko'pi nAnyeSAM, dRzyate'hnAya nazyatAm // 150 // bhAvArtha : duniyAmAM sAtvika manuSya dvArA ja duzamananI senA jitAya che, jaldIthI nAsI chUTatA bIjAono to patto paNa lAgato nathI. vivecana : raNamedAnamAM UtarelA sainiko jyAre duzmananA mArathI gabharAI jAya che, tyAre raNamedAna choDI bhAgI jAya che, pachI temano koI patto lAgato nathI. paraMtu je sainikomAM sAttvikatA che, prAmANikatAnuM khamIra che teo raNamedAnamAMthI pIchehaTha karatA nathI. paraMtu prANa jatAM sudhI laDI le che. e pramANe viSaya kaSAyarUpI AMtarika zatruone harAvavAmAM sAttvika manuSyo ja Take che. ane kaSTa veThIne paNa temane jIte che. yogIjanone mATe AMtarika saMgrAma e saMyamanA baLanI vRddhi mATe sAtvika arthAt sattvavALA manuSyo teo je kAmanI javAbadArI le tene pUrepUrI nibhAve che, koI vikaTa paristhitimAM pAchA paDatA nathI. dunyavI padArthonuM mamatva maMda paDavAthI e sattva pragaTa thAya che. sAttvika mAnavo prathama to paropakArAdi jevAM kAryo karIne sAttvikatA keLave che. te sAttvikatAno saMskAra temane pAramArthika sAdhanAmAM TakAvI rAkhe che. temAM teo nabaLAIne poSatA ja nathI. AthI sAttvika manuSyo pAraithika kArya siddhi kare che. lokottarAntaraMgasya, mohasainyasya taM vinA / saMmukhaM nAparaiH sthAtuM zakyate nAtra kautukam // 151 // bhAvArtha : alaukika evA aMtaraMga moha sainyanI sanmukha bIjAothI to sattva vinA UbhA paNa rahI zakAtuM nathI. AmAM Azcarya pAmavA jevuM nathI. vivecanaH aMtaraMga mohanI prabaLatA evI che ke jANe te sarva 134 maMgalamaya yoga
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ kAryamAM mokhare rahe che. saMsArI jIvo ne te sarvoparI che, eTale kevaLa laukika bhAva vaDe ja tenuM poSaNa thavA chatAM tenI sarvoparitA alaukika che. vAstavamAM paramatattva e vizvamAM sarvoparI hovAthI alaukika che. paraMtu virala jIvone bAda karatAM samasta saMsAra upara eka chatrI sAmrAjya mohanuM pravarte che. kadAcita bahAramAM dekhAtA tyAga virAganI aMtaraMga A moha tenI senA sahita hAjara hovAthI sAdhako paNa bhramamAM paDe che. AvA mohanA sainyanI sAme sAmarthyavALo TakIne motane haMphAve che. te sivAya sattvahIna mAnava to tyAM TakI zakato ja nathI. guru anugraha maLe A sattva AtmabaLanI vRddhi kare che. dhananI vRddhi mATe game tevA prayojana karI mohavaza sattvahIna thato nathI. strI Adi pratye mohavaza thaI anya apakRtyo karato nathI. mAnapratiSThA mATe koI chaLa-kapaTa karato nathI. AthI sAttvikatAnA baLe te jIvananI uttamatAne TakAve che. paraMtu jenAmAM AvuM sattva nathI te to thoDA lobha khAtara dhana meLavavA game tenI khuzAmata kare che. karelI pratijJAomAM paNa mohavaza nabaLo paDe che. pratijJA levAmAM paNa tene moha chetare che. mohavaza te ema mAne che ke A jiMdagImAM bhoga sukha sivAya anya kaMI karavA jevuM nathI. AvI paravazatAthI satvahIna thayelo te mohanA aMtaraMga anya sainya sAme TakI zakato nathI. kharekhara to alaukika evA aMtaraMga AtmabaLa sivAya mohanA sAmrAjyane harAvI zakto nathI. sarvamajJasya dInasya, duSkaraM pratibhAsate / sattvaikavRttivIrasya jJAninaH sukaraM punaH // 152 // bhAvArtha : ajJAnI evA dIna puruSane badhuM ja duSkara lAge che. jyAre sattva e ja eka jIvana che jenuM evA vIra sattvazALI jJAnI puruSane badhuM ja saheluM lAge che. vivecana : saMsAramAM aneka prakArano udyama karanAra kuzaLa manAto, maMgalamaya yoga. 135
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ lokasabhAmAM agragaNya gaNAto, samAjamAM pratiSThita manAto paNa jo ajJAnI che to tenI sAttvika jIvana pratye dRSTi thaI nathI. te kadAca sajjanatA sudhI pahoMcaze, paraMtu tene saMsAranI rajasa pravRttio chUTatI nathI. jyAM tene mAnAdi na maLe tyAM tene kaMI rUcatuM nathI, niSkAmabhAve pravRtti karavI te puruSane duSkara lAge che. ajJAnIne saMsAranI azubhakriyAmAM puruSArtha karavo ruce che. paraMtu zubhakriyAmAM kaMI paNa karavuM tene duSkara lAge che. jyAre sAttvika guNavALo sattvazALI bane che tyAre tenAmAM jJAnIpuruSa jevI pratibhA pragaTa thAya che. tene Atmikahita mATe kaMI paNa karavAnuM hoya to tene sarva saheluM lAge che. jema bhikhArInA hAthamAM raheluM tUTeluM pAtra tene tyajavuM kaThaNa lAge che. paraMtu samakti dRSTivaMta cakravartIne cha khaMDanuM Adhipatya tyajI devuM saheluM hoya che. jenI pAse svarUpaniSThAnuM baLa che. te vibhAvathI mukta thavA prayatna karI jJAnasvarUpa AtmA pratye ruci kare che. evo sattvazALI jJAnI che. dvitrAstricaturA vApi yadi sarvajagatyapi / prApyante dhairyagAmbhIryodAryAdiguNazAlinaH // 153 // bhAvArtha : AkhA vizvamAM jo dhIratA, gaMbhIratA ane udAratA Adi guNothI zobhatA manuSyo maLe to te be-traNa ke cAra ja maLI zake tema che. vivecana : vizvamAM pAramArthika dRSTie jJAnI ke guNIjanono dukALa hoya tevuM lAge che. kemake janasamUhamAM dhIra, gaMbhIra ane udAracitta mAnavo javalle jovA maLe che. AraMbha parigrahanI mUe mAnavane svArthI, mohI, ahaMkArI banAvI mUkyo che. koI paristhitimAM kaMI muzkelI Ave utAvaLA thaI javAnuM tene mATe sukara che. paNa dhIrajapUrvaka samAdhAna karavuM tene mATe kaThaNa che. ghara kuTuMba ke janasamUhamAM gaMbhIratApUrvaka vartavAnuM tene phAvatuM nathI ke samayanI gaMbhIratA paNa te jANato nathI. vaLI saunI sAthe vicAranI ke 136 maMgalamaya yoga
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ vartananI udAratA paNa jALavato nathI. mahadaMze mAnavanI mAnasika bhUmikA AvI che. kvacita ja dhIra gaMbhIra ane udAra mAnavanAM darzana thAya che. saMkaTa Ave satyane cUke nahi, Apada Ave Tekane cUkato nathI, evI dhIratA zrAvakano sAdhakano uttama guNa che. te sAMsArika kSetre ane savizeSa, AdhyAtmika kSetre gaMbhIratApUrvaka varte che, dareka prasaMgane oLakhe che ane temAM yogya gaMbhIratA jALave che. dhanAdinA vyavahAramAM vicAramAM bhAvanAmAM ke anyonya vyavahAramAM udAratAthI varte che. vyavahArika kSetre AvA guNonI jarUra che tethI paNa savizeSa AdhyAtmika kSetre AvA guNonI jarUra che. kAraNa AvA guNo vagara AdhyAtmika baLanuM UMDANa AvatuM nathI. kSudratA e mahAdoSa che, AvA guNo bhale virala vyaktimAM hoya te sarva jIvane AdarzarUpa ane hitakArI che. - bAhulyena tadAbhAsamAtrA api kalau kutaH / busaprAyaistu loko'yaM pUrito bhavapUrakaiH // 154 // bhAvArtha : upara kahyA tevA to nahi paNa teno AbhAsa jenAmAM dekhAya tevA manuSyo paNa A kalikAlamAM ghaNA pramANamAM kyAMthI hoya ? kAraNake A jagata to bhava pUro karanArA niHsattva jIvothI bhareluM che. maMgalamaya yoga vivecana : dhIra, gaMbhIra ane udAra guNo pUrNapaNe bhale na hoya paNa teno Acho saMskAra paNa jIvamAM hoya to te hitakArI bane. A kaLikALamAM evAM te kevA doSa laIne jIvo janmyA ke sattvamaya guNo paNa dhAraNa karI zakatA nathI. mAnavajanma durlabha manAyo che, abajo manuSyo A dharatI para jIve che. temAMnA moTA bhAganA mAnavo AvA guNo rahita hinasattva jIvana jIvI rahyA che. te kadAca koI padavIdhArI paNa hoI zake, zikSita hoI zake. samAjamAM agresara hoI zake chatAM paNa jo AvA guNo nathI to temanuM jIvana niHsattva che. mAnavajanmanuM sArthakapaNuM guNonA vikAsamAM O 130
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ raheluM che. mAnavajanmamAM daDha karelA guNo janmAMtare paNa saMskArarUpe sAthe Ave che. jo jIvana niHsattva haze to kusaMskAranuM poTaluM zira upara laI javAnuM mAnavanA bhAgyamAM lakhAze. ane poTalAnA bhArathI nIce taLiye-adhogatimAM besI jaze. AvA guNone zrImaMtAI sAthe ke zikSaNa sAthe saMbaMdha nathI. sAttvika jIvonA A guNo ja temanI zrImaMtAI ane zikSaNane prasiddhi Ape che. guNorahita jIvana bhava gumAvyA jevuM che. vAstavamAM AtmA svayaM guNono bhaMDAra che. Atmika guNonI bhUmikA mATe prathama AvA sAttvika guNonI jarUra che. mAnuSyaM durlabhaM labdhvA ye na lokottaraM phalam / gRhNanti sukhamAyatyAM pazavaste narA api // 155 // bhAvArtha : jeo durlabha manuSyapaNuM prApta karIne bhaviSyamAM sukha ApanArA lokottaraphaLane grahaNa karatA nathI te manuSya hovA chatAM paNa pazu che. vivecana : manuSyajanmanuM durlabhapaNuM jene samajAyuM che, te to A bhavanI sArthaktA mATe lokottara mArganI sAdhanA karIne lokottaraphaLamokSaphaLane pAme che. je manuSya nirAmaya ane zAzvata sukha icche che te mAnava lokikadharmanI upAsanA karato nathI. paraMtu jo tene manuSyajanmanuM durlabhapaNuM samajAyuM haze to te lokottara eTale lokasaMjJA rahita, saMsAranA bhAvathI rahita evA sukhada phaLane cAhe che. lokottaraphaLanI prAptinA sAdhana bhoga nahi paNa tyAga che. rAga nahi paNa vairAgya che. vikArI sukha nahi paNa nirvikAra sukha che. jo manuSyapaNuM pAmIne AvA sAdhanane te sevato nathI to manuSya ane pazumAM aMtara zuM raheze ? pazune koI sAdhanA nathI ane manuSyane paNa tenuM prayojana jaNAtuM nathI to manuSyanI AkRti hovA chatAM te pazu che. je manuSyabhava muktinuM sAdhana bane che. tevo durlabha bhava kevaLa sukha-bhoga jevA vikArIne havAle karavA jevo nathI, paNa daDha manoratha 138 maMgalamaya yoga
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ karIne muktipaMthanI dizA pakaDavAnI che. tatpunarmokSado dharmaH zIlAMgavahanAtmakaH / pratizrotaHplavAt sAdhyaH sattvasAraikamAnasaiH // 156 // - bhAvArtha : te kAraNathI sAttvika puruSo ja zIlanA aMgonuM vahana karavA svarUpa, mokSane ApanArA evA dharmanA pravAhanI sAme taravAnI vRtti sAdhI zake che. vivecana : manuSyapaNuM pAmIne pazutAnA saMskAramaya jIvana na bane te kAraNathI sattvazIla puruSo prathama to zIlanA aMgorUpa ahiMsA, satya, adatta, bahmacarya ane aparigrahane dhAraNa kare che. saMkaTamAM paNa zIlano tyAga karatA nathI. evA zIlanA pAlanathI teo mokSane ApanArA dharmane dhAraNa kare che. kAraNa ke zIlayukta zuddha dharma koI virala jIvo ja pAme che. jagatamAM prAye manuSya sAMsArika vRttinA pravAhamAM ja taNAtA hoya che. e pravAhanI sAme pAra javAnI vRtti dharAvanAra jIvo virala hoya che. mokSarUpa samyagdarzanAdi dharmanA baLe ja saMsAranA jabarajasta pravAhanI sAme zIlavAna tarI pAra Utare che. zuddha dharma rahita malina vAsanAvALo sattvahIna mAnava prabaLa evA mokSamArgane sAdhI zakato nathI. paraMtu Atmavizuddhine baLe ja te saMsArane tarI zake che. mATe zuddha dharmanuM ArAdhana e sAhasa che. tataH sattvamavaSTabhya tyaktvA kugrAhiNAM graham / kriyatAM bhoH ! sudharmasya karaNAyodyamaH sadA // 157 // bhAvArtha: he loko ! te kAraNathI sattvanuM avalaMbana karI kadAgrahIonA Agrahano tyAga karI saddharmanA pAlana mATe sadA udyama karo. vivecanaH mATe he sujJajano ! tame jo sata dharmane cAhatA ho to zIlarUpa sattvanI ArAdhanA karI koI paNa kadAgraha ke kadAgrahInA Agrahano tyAga karajo, zuddha dharmanuM pAlana kadAgrahathI maMgalamaya yoga 139
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ zakya nathI. dharmane nAme paNa jo koI kadAgrahI ekAMtano Agraha rAkhe to tevA kadAgrahIno sAtha tyajI dejo. sattvanuM avalaMbana ja tamane sAce mArge laI jaze. kadAgraha sahita hajAro yojana cAlazo topaNa gaMtavya sthAne nahi pahoMco. paraMtu satta vaDe zIghratAthI mArga pAmazo, mATe sat dharmanA pAlana mATe udyama karo. je sAdhaka AtmAne AdhAre jIvavA prayAsa kare tene prathama e nirNaya thavo joIe. saMsAra asAra che ane tenA sarva prakAro mithyA che. vaLI citta vairAgyathI vAsita thayeluM hovuM joIe. kadAca udaya pramANe bAhya vyavahArakAryo karavAM paDe to paNa tene savaze AtmAnuM mAhAlya hoya che. padArthonA parivartanane jANe che chatAM pote jJAnacakSu vaDe zAMtino anubhava kare che. tattvadaSTi zuddha mArgane prarUpaka che. te nizcayanayane anusare che. jenA pariNAmamAM nizcayano bodha sthira thayo che, tene mATe tattvadRSTi atyaMta upakArI che. AkharI sAdhana e ja che. paraMtu te pahelAM vyavahAradharmanI sAdhanA Avazyaka che. lakSya nizcaya pratye ke tattva pratye che. paraMtu vartamAna bhUmikA jenI hajI bhedavALI che. sukhanA valaNa ane du:khanA SavALI che tene tathA jene hajI ghaNA padArthomAM pasaMda-nApasaMda bheda che tene sAcA vyavahAradharmanI sAdhanAmAM uttIrNa thavuM jarUrI che. nizcayadharma pariNAma pAme te bhedarekhAo sahaja TaLI jaze. karavAnA kAma karavAmAM 140 maMgalamaya yoga
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMcama prastAva bhAvazuddhi utpanna karanAra upadeza kAyena manasA vAcA yatkarma kurute yadA / sAvadhAnastadA tattvadharmAnveSI munirbhavet // 158 // bhAvArtha : tattvabhUta dharmanuM anveSaNa karanAra muni jyAre jyAre manathI, vANIthI ke kAyAthI je kaMI kriyA kare tyAre tyAre sAvadhAna rahe. vivecana tattvabhUta dharma eTale svarUpalakSI dharmanuM ArAdhana. tevuM ArAdhana karanAra muni mananI saghaLI vRttine svarUpa sanmukha banAve. cAre dizAomAM ane vividha viSayomAM doDatA manane tamAma sthAnethI pAchuM vALI svarUpamAM sthira kare. mana svabhAvataH caMcaLa che tethI sAvadhAna rahIne muni manane AtmavRttimAM sthira kare. zarIramAM sAdhanarUpe maLelA manAdi yogane sAvadhAna rahI yogamaya banAve te muninI carcA che. arthAt yoga gupti te munijIvananuM aMga che, mATe manane bAhya prakArothI pAchuM vALI gopavavuM. vANIno samyak prakAre upayoga karI, vizeSapaNe maunane dhAraNa karavuM. vANImAM sAvadhAnIpUrvaka asatyane bhaLavA na devuM. kAyAnI koI paNa ceSTA sAvadhAnI pUrvaka karavI jethI koI virAdhanAno avakAza na rahe. kAyA ja svayaM dharmanuM sAdhana banI rahe. duccitiya. dubhAsiya. ducikriya. zuddha AtmasvarUpadharmanuM AcaraNa karanArA muni mana vANI ane kAyAne durAcArathI bacAvIne sAvadhAna rahIne sarva kriyA karatA hoya che. savizeSa manoguptine seve che. durdhyAnamAM laI janArA saMkalpa-vikalpano tyAga kare che. ane dharma-dhyAnamAM praveza kare che. tyAM maitrI AdibhAvanAne puSTa kare che. iSTAniSTamAM manovRttino nirodha karI svarUpamAM sthira thavAno prayatna kare che. maMgalamaya yoga 141 www.jaine brary.org
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ iSTAniSTeSu bhAveSu sadA vyagraM mano muniH / samyaG nizcayatattvajJaH sthirIkurvIta sAttvikaH // 159 // bhAvArtha : nizcayapUrvaka tattvane jANanAra evo sAttvika muni ISTa ane aniSTa padArthomAM haMmezAM vyagra thatAM evA manane sArI rIte sthira kare. - vivecana : tattvanA zuddha svarUpane jANanAra muni ISTa-aniSTa pAdArthomAM zubhAzubha bhAva karato nathI. nizcaya dRSTithI muni jANe che ke vizvamAM koI padArtha iSTa ke aniSTa nathI. padArthamAtra svadravyamAM pariNamana kare che temAM anyane ISTa ke aniSTa thavApaNuM nathI. nizcaya dRSTithI jotAM eka dravya bIjA devyamAM bhaLatuM nathI ke parapariNamana karatuM nathI to pachI temAM ISTAniSTapaNuM kema saMbhave ? paraMtu manano dIrghakALano saMskAra padArthamAM IniSTapaNuM karI vyagra thavAno che, vaLI zarIra IndriyAdinA saMyogamAM te saMskAra jAgRta thaI padArthomAM zubhAzubha bhAva karI vyagra thAya tyAre muni e manane saMyamAdinA baLa vaDe AtmabhAvamAM sthira kare che. bhAgatA vAcharaDAne doraDA vaDe khIle bAMdhI de che, tema muni manane saMyamanA doraDA vaDe Atma svarUpamAM joDI de che. cittazuddhi sivAya ekAgratA thatI nathI. Aje dhyAnanA ghaNA prakAra cAle che, temAM ekAgratA upara ghaNo bhAra mUkavAmAM Ave che. paNa cittanI zuddhi vagara sthiratA lAvavI azakya che. zuddhi vagara ekAgratA manuSyane vikArI banAvaze. mATe prathama, yama, niyama, tapa saMyama vagere dvArA cittanuM zodhana karavuM pachI citta sahaja sthiratA pAmaze. azubhaM vA zubhaM vApi svasvakarmaphalodayam / bhujAnAnAM hi jIvAnAM hartA kartA na kazcana // 160 // bhAvArtha ? jIva potapotAnA karmanA phaLanA udayane (te pachI azubha ho yA zubha ho) bhogave che, ane tene karanAro ke nAza karanAro nathI. 142 maMgalamaya yogA
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivecana : pANImAtra svakarmane AdhIna che. zubha karma kare tenA phaLasvarUpe sukha bhogave che. azubha karmanA phaLasvarUpe duHkha bhogave che. sAMsArika saMbaMdhomAM puNyayoge pati-patnIne ke anya saMbaMdhamAM game tevA pratibhAva hoya topaNa dareka potAnA karelA karmane bhogave che, temAM koI pheraphAra thato nathI. karmano koyaDo evo vicitra che. eka mAtAne peTe janmelA be putro eka rAjA bane - ane bIjo bhikhArI bane. vaLI e putro evA saMyogono bhoga bane ke banne duzmana tarIke yuddhe caDhe. vaLI anyane mATe pote koI kukarma kare to paNa te karma tene ja bhogavavuM paDe che. eka karma bAMdhe ane bIjo karma bhogave tevI karmakSetre koI vyavasthA nathI. je jevAM karma bAMdhe tevuM phaLa bhogave evo abAdhita niyama che. mA putrane ke guru ziSyane kahe ke tuM A karma karI le huM tene bhogavI laIza ke naSTa karI daIza. paNa tema thavuM asaMbhavita che gurunAM karmanuM phaLa guru bhogave ane ziSyanA karelAM phaLa ziSya bhogave che. koI koInA karmane bhogavatuM nathI ke nAza karI zakatuM nathI. mRtaprAyaM yadA cittaM mRtaprAyaM yadA vpuH| mRtaprAyaM yadA'kSANAM vRndaM pakvaM tadA sukham // 161 // bhAvArtha : jyAre citta mRtaprAya thaI jAya, jyAre zarIra mRtapAya thaI jAya ane indriyono samUha mRtaprAya thaI jAya tyAre ja sukha paripakva dazAne pAmyuM che tema samajavuM. vivecana : jJAnI ane ajJAnInI samajamAM ghaNuM aMtara che. jJAnI jANe che, A vizvamAM zarIrAdi koI jaDa padArtho evo che ja nahi je sukhanuM kAraNa hoya ! sukhanuM sAcuM sthAna svarUpa dazA che. zuddhAtmA ja sukhanuM sthAna che. paraMtu ajJAnI jIvonI mati zarIra ane indriyonA sukha sudhI ja aTavAtI rahI che. tethI te mAne che A sukha pratyakSa jaNAya che, bIje kyAMya sukha zodhavAnI jarUra nathI. bhAI ! kadAca tane sukha jaNAtuM hoya to te mAtra puNyano yoga che. zarIrAdi jaDa che te tane sukha kyAMthI Ape ? maMgalamaya yogA 143
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ chatAM jIvane dehAdimAM sukhanI kalpanA ati dRDha thayelI che. e mithyAmAnyatAne tyajI devAno upAya batAve che ke prathama to taraMgothI bharapUra evA cittane mRtapAya eTale nizceTa hoya tevuM taraMga rahita karavuM. sthira citta thatAM Atmika sukhano AvirbhAva thAya che. citta jyAre taraMgarahita niSkriya bane che tyAre deha tene anusare che. deha paNa bAhya kriyAothI virAma pAmI sthiratA grahe che. vaLI jema jema dehabhAva chUTe che tema tema zarIra lAkaDA jevuM sthira bane che. tene koI chaMdanabhedana kare to paNa te calita thatuM nathI tyAre Atmika sukha paripakva thAya che. zarIra niSkriya thatAM indriyono samUha kSobha pAmI viSayone tyajI de che. viSayothI parihAra pAmelI indriyo mRtaprAya thAya che. indriyonI caMcaLatA zamI jatAM tenI mAMga zamI jAya che tyAre Atmika sukha paripakva thAya che. indriyo ane cittavRttine zuddha karavA mATe zAstrajJAna karatAM vizeSa jarUra sAdhanAnI che. jema jema sAdhanA saghana bane tema tema citta sthira ane zuddha bane che, tyAra pachI citta nirodha sahaja bane che. citta nirodha e jIvanano vikAsa che. e vikAsa vaDe saMyama svAbhAvika bane che, tyAre Atmika sukha paripakva bane che. AjanmAjJAnaceSTAH svA nindyAstAH prAkRtairapi / vipinya mU! vaivadhyArvarvatra nAme // 162 // bhAvArtha : he mUrkha ! sAmAnya manuSyothI paNa niMdA karavA yogya pote karelI janmathI AraMbhI Aja paryaMtanI ajJAnanI ceSTAono vicAra karyA pachI paNa paMDitapaNAno garva karatAM tuM zaramAto nathI ? : vivecana mAnava buddhimAna chatAM mUrkhatA kevI ? jo tenA mana para koI yaMtra mukAya ke jemAM tenA vicAronuM tAdRzya pratibiMba paDe, to joIne tene khyAla Avaze ke tenuM mana kevA kUDAkacarAthI bhareluM che ? jo tArA bolelA zabdonuM punarAvartana karI tenI keseTa tuM sAMbhaLe to tane samajAya ke tuM jIvanamAM keTaluM nirarthaka bolyo chuM. 144 maMgalamaya yoga
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ vAra meLavavA mAno bA 6 jeTaluM ane temAM asatya tathA aham keTalAM bhaLyAM che ? tAruM zarIra vagara jarUre kyAM kyAM pharyuM ane keTalI vAra vagara phogaTanI hAthapaganI ceSTAo karI ? e saghaLuM nirarthaka ane niMdanIya chatAM ajJAnavaza tuM karato Avyo chuM. bALapaNanI ceSTAo yuvAnI thatAM vyartha jaNAya che. bALavayanAM vastro yuvAnImAM kAma lAgatAM nathI. bALapaNamAM tuM ramakaDAM meLavavA raDato hato. yuvAnImAM te parivAra meLavavA ghaNuM mathyo. vRddhAvasthAmAM tane ghaNAM aramAno bAkI rahyA tenI mathAmaNa thaze. siMdhunA eka biMdu jeTaluM paNa jJAna na hovA chatAM paMDitapaNAnA garvamAM tuM janmathI Aja sudhI ajJAnamaya ceSTAo karato ja rahyo. chatAM tane kaMI saMkoca thayo nahi ! sAmAnya manuSyo paNa je ceSTAo na kare tevI zocanIya ceSTAo tuM karato rahyo chatAM tuM tane paMDita mAnavAno garva choDI na zakyo. evo dizAmUDha thayelA tane zuM maLaze ? sAMsArika sukha paNa puNyazALIne prApta thAya che, tArI AvI avadazA thavAnuM kAraNa tArI potAnI ja durjanatA che, mATe te tyajI de ane sattvazIla banaje. nirundhyAcittadurthyAnaM nirundhyAdayataM vcH| nirunthyAt kAyacApalyaM tattvatallInamAnasaH // 163 // bhAvArtha : tattvamAM tallIna manavALA AtmAe cittanuM durgAna, vacanano asaMyama tathA kAyAnI caMpalatAno virodha karavo joIe. vivecana : he sujJa ! tuM nirvANadazAno abhilASI hoya to tuM ema dhAraNA karaje ke nirvANa samaye sahaja banatA yoganirodhano tAre AjathI ja abhyAsa karavo joIe. jIvanI je je AdhyAtmika dazAo che te darekano te dazA pahelAM abhyAsa hoya che. vaLI jemane tattvamAM manane joDavuM che teNe guptino abhyAsa atyaMta jarUrI sau prathama jagatanA koI padArthanA saMyogaviyogamAM ISTAniSTanuM ciMtana karI durgAna karavuM nahi. anyane viSe koI vikalpo karavA maMgalamaya yoga 145
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahi. strI, parivAra AdinA nirvAha viSe AkuLa thaI durbAna karavuM nahi. saMskAravaza koI padArtha viSenI AkuLatA thAya to teno nirodha karavo. ane mana ke cittane zuddha viSayamAM joDeluM rAkhavuM. cAre gatimAM manuSyane vicArasahita vAcA maLI che, teno durthaya na karatAM saupayoga karavo, yadyapi uttama sAdhaka vacanane saMyamamAM rAkhavA mauna rAkhe che. e rIte vacanano virodha kare che. kAyA eTale indriyo sahita pUruM zarIra ane tenI kriyA che. Indriyo niraMtara viSayomAM ramavAvALI hovAthI capaLa che. indriyonI capaLatA e kAyAnI capaLatA che. kAyAnI capaLatA sAthe mana niraMtara joDAyeluM rahI svayaM caMcaLa bane che. mana caMcaLa thatAM sAdhakanI mUrti khaMDita thAya che. mATe kAyAnI capaLatAno virodha karIne sAdhaka manane tattvamAM lIna kare che. caMcaLa mana tattvamAM ke AtmabhAvamAM lIna thatuM nathI. mATe yoga nirodha e tattvamAM lIna thavAmAM Avazyaka che. dinAtivAhikAM kaSTAM dRSTvA badhyAdiduHkhinAm / ruddhamekAntamaunAbhyAM tapaMzcittaM sthirIkuru // 164 // bhAvArtha : kedI ke vadha karavA lAyaka duHkhI prANIonI kaSTapUrvaka divaso pasAra karavAnI dazAne joIne tapa karato tuM ekAMte ane maunathI cittano rodha karIne tene sthira kara. vivecana : saMsAranAM prANIo ajJAnavaza karelA kukarma vaDe anekavidha karma bhogave che. jelanA saLiyAmAM purAya che, tema che dehI ! tuM aSTakarmanA saLiyAmAM purAyelo kedI che. kedI jelamAM duHkha pAme che. tuM baMdhanathI duHkha pAme che. evA duHkhe divaso pasAra karavAne badale tuM manAdi yogane vaza karavA teno rodha karavA ekAMte maunanuM sevana kara. loka saMparkathI dUra rahe. vaLI keTalAka jIvone karmanuM phaLa dehAMtadaMDanI sajA tarIke maLe che tyAre teo atyaMta duHkhI thAya che. ane temanA jIvanano zeSa samaya paNa atyaMta duHkhadAyaka hoya che. Ama aneka prakAre saMsAramAM jIvo du:khI hoya che teno tuM bodha pAma ane lokasaMparka tyajIne 146 maMgalamaya yoga
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekAMte tapa kara ke jenA dvArA yogano nirodha thAya. vaLI mauna rAkhI manano virodha karaje jethI mana svayaM sthira thaI Atmika sukhane prApta kare. cittano nirodha e nivaNanI keDI che. cittanI caMcaLatA AtmAnA jJAnasvarUpane bAdhaka bane che, jeTalI caMcaLatA teTalI malinatA hoya che. cittano nirodha zuddhine pragaTa kare che. muninA masRNaM zAntaM prAJjalaM madhuraM mRdu / vadatA tApalezo'pi tyAjyaH svasya parasya ca // 165 // bhAvArtha : munie evuM komaLa, zAMta, saraLa, madhura ane snigdha vacana bolavuM joIe ke jethI potAne ke parane lavaleza paNa tApa na thAya. vivecana: muni eTale ja vAtsalya mUrti. uparAMta kSamA Adi aneka guNonA bhaMDAra. muni to mauna ja hoya chatAM kathaMcita jo lokasaMparkamAM vANIvyavahAra karavo paDe to maunathI thayelA siddhirUpa vacana komaLa hoya. puSpanI komaLatAno sparza sukhadAyaka hoya che, tema muninI vANIno sparza karNane thAya tyAre temAM sukhada komaLatA hoya. muninI vANI dhIra gaMbhIra ane zAMta hovI joIe. te vANInuM zravaNa karanArano AMtarika kolAhala zAMta thAya te vacanamAM Akroza ke AkuLatA na hoya. muninI vANImAM koI kapaTabhAva na hoya. samyam bhAvamAMthI jharato vANIno strota atyaMta saraLa hoya. e vANIno bodha pAmI jIvonA doSa TaLI jAya. muninI vANI sAkaranA jevI madhura hoya, sAMbhaLanArane zravaNano AnaMda Ave. muninAM vacano dvArA jIvonA tApa utApa TaLI jAya, jethI e vacano potAne ke parane pIDAkArI na bane mATe munine prathama to vacanagumi batAvI chatAM vANIno upayoga karavo paDe to maMgalamaya yoga, Jain Education international 9xlo www.jain Olary.org
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ bhASAsamitino dharma Apyo. samyapaNe vANIno upayoga te bhASA samiti che. komalApi susAmyApi vANI bhavati krkshaa| aprAJjalA'sphuTAtyarthaM vidagdhA carvitAkSarA // 166 // bhAvArtha: komala ane sArI samatApUrvakanI vANI paNa karkaza vakra aspaSTa vadhu paDatA DahApaNavALI tathA cIpI cIpIne bolAyelI hoya che. vivecana : mAnavanA mananI lIlA apAra che. hAthIne jema dekhAvanA ane cAvavAnA dAMta judA hoya che tema capaLa mAnavonI vANI ane manane koI meLa hoto nathI. manamAM naryo daMbha hoya chatAM vANImAM evI komaLatA batAve ke jANe e kevo sajjana che ! prasaMge e koIne kahe che ke tame mane amuka vAta kahI teno kaMI vAMdho nahi ApaNe to mitra chIe. ane manamAM kahe che. samaya AvavA do pachI tene batAvI dauM ke mArAmAM paNa buddhi dekhAvamAM samatAthI bole, avAja narama rAkhe, hA bhAI, hA beTA, kahe ane vacanamAM to kaTAkSa bharyo hoya. jema ke tamane A kAma batAvyuM hatuM tame karyuM nahi, bhale vAMdho nahi, manamAM roSa rAkhIne kahe ke e to huM ja karI laIza. mAre kahevuM na joIe paNa kharuM kahuM pelo mitra sAva vicitra che, tenuM mukha jovA jevuM nathI. Ama komaLa chatAM vANImAM karkazatA hoya. | zabdo cIpI cIpIne kuLazatApUrvaka bole paraMtu te vANImAM naryo daMbha bharyo hoya che. namratAno dekhAva karI komaLa vANI bole paNa hRdaya evuM kaThora ke koInAM duHkha joI drave nahi. agavaDamAM bole kharo ke mAre to badhuM cAle roTaloya cAle ne khATalA vagara cAle paNa manamAM to khadabade ke A mANaso taddana nakAmA che. sagavaDa ApI zakatA nathI to zA mATe bolAve che ? mAre to cAle, tema 148 maMgalamaya yoga
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ kaheto jAya ane kahe ke bIjAne tame AvI agavaDamAM na rAkhazo. tamane eTalI buddhi hovI joIe. aucityaM ye vijAnanti, sarvakAryeSu siddhidam / sarvapriyaMkarA ye ca te narA viralA jane // 167 // bhAvArthaH sarva kAryomAM siddhi ApanAra aucityane jeo jANe che ane jeo sarvanuM priya karanArA che tevA manuSyo A lokamAM virala ja hoya che. vivecana : aucitya e uttama gRhasthano hitakArI guNa che. vyavahArika ke pAramArthika sarva kSetre saphaLatA apAvanAra aucitya che, svapara hitakArI vyavahAra ke vartana karanArA saune priya hoya che. harapaLe jenA hRdayamAM sarvanA hitanI bhAvanA jAge che, temAM tenI prasannatA che, te uttamajIvo A lokamAM virala che, temanuM UThavuM besavuM sarva kriyAmAM temanI A bhAvanA pragaTatI rahe che, potAnA sukha sagavaDa ke svArthano to temanAmAM rajamAtra aNasAra nathI tevA virala jIvo zuddha sonA jevo A aucityano bhAva pacAvI zake jagatamAM sAmAnya mAnavI saMyoganA dhakke jIve che, jIvane hitakArI zuM ne ahitakArI zuM ? tenuM tene kaMI bhAna nathI. jIvane viSe jIvananA aucitya viSe vicAravAno tene samaya nathI atyaMta alpa saMkhyaka jIvo ja jIvananuM aucitya vicAre che. aucitya e vinayaguNanuM uttama lakSaNa che. AtmAne vizeSatA tarapha mULa svarUpa tarapha laI jAya te vinaya che, je dvArA karmono kSayopazama thAya te bhAvamAM vinaya che, kaSAya ane indriyono je saMyama kare che te vinaya che, naya (sadvartana)nA prakAromAM vinaya che, guru AdinuM bahumAna karavuM te vinaya che, vaDIlono Adara te bahumAna che. eka vinayaguNamAM, viveka, prasannatA, bhalAI, kRtajJatA, nirmaLatA, nirdabhatA, nirAbhimAnIpaNuM samAya che. sAco viveka-vinaya vazIkaraNa che. nizcayathI samyagadarzana, jJAna, cAritra guNa vinaya che. maMgalamaya yoga 149
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ dUdha sarpanA peTamAM jAya to viSa bane che. sUkuM ghAsa gAyanA peTamAM jaI anukrame dUdha bane che, tema mAnavajanma jo indriyothI poSAya to viSa samAna bane che, ane vivikathI poSAya to amRta bane che. aucityaM paramo bandhuraucityaM paramaM sukham / dharmAdimUlamaucityamaucityaM janamAnyatA // 168 // bhAvArtha : aucitya e paramabaMdhu che, aucitya parama sukha che. dharma AdinuM mULa paNa aucitya che, aucitya lokamAM mAnya banAvanAra che. vivecana : jo tamAre ciraMjIva sukha joIe che to tenAM sAcAM kA2Nono svIkAra karo. anya tamane ruce tevo vyavahAra kare tevuM icchatA ho to tame svayaM aucitya eTale sva-para hitakArI vartana karo. sarva kAryomAM siddhi ApanAra vizeSa guNa hoya to te aucitya che. je je sthAne ane samaye je karavA jevuM che te samyagra prakAre karavuM te aucitya che. dharmakSetramAM paNa aucitya e mULa dharma manAyo che. aucityane AcaranAro ahitakArI kArya karato nathI. tethI lokapriya paNa bane che. tenA vacana ane AcaraNa AdarzarUpa manAya che. sajjano tenA vANIvartanane anusare che. kAraNa aucitya saune mATe paramabaMdhu che. : aucitya e zrAvaka-sAdhakane sanmArge laI janAro aMtaraMga guNa che. aucitya AcaranAra haMmezAM prasanna hoya che. aucitya eTale udAratA. jIvanamAM je kaMI paNa bane tyAre vicAramAM, bhAvamAM ke dhanAdimAM tene saMkucitatA AvatAM nathI. tene sva-para AtmA pratye samAnabhAva hovAthI te haMmezA udAradila hoya che. 150 karmabandhadRDha zleSaM sarvasyAprItikaM sadA / dharmArthinA na kartavyaM vIreNa jaTini yathA / / 169 / / bhAvArtha : dharmArthI puruSe karmano gADha baMdha karAvanAra ane sadA sarvane aprIti karanAra koI ja kArya zrI vIrabhagavaMta tApasanA maMgalamaya yoga
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayamAM jema na karyuM tema na karavuM joIe. vivecana : eka kulapatinI vinaMtIthI vIra bhagavaMta dIkSAkALamAM temanA AzramamAM cAturmAsa rahyA hatA. paraMtu tyAM gAyo pUratuM ghAsa na maLavAthI bhagavaMtane ApelI jhUMpaDInuM ghAsa khAvA lAgI. vIra bhagavaMta jyAre mahelamAM rahetA hatA tyAre paNa potApaNuM karyuM nahotuM, to A jhUMpaDImAM mArApaNAno bhAva kyAMthI lAve ? e to niraMtara dhyAnamAM rahetA. gAyone dUra karatA nahi. tyAre keTalAka ziSya-tApasoe kulapatine phariyAda karI. kulapati vIrabhagavaMta pAse AvI zIkha devA lagyA ke he zramaNa ! tame kSatriya nara cho, tamArI jhUMpaDInuM rakSaNa kema karatA nathI ? pakSIo paNa mALA sAcave che. tamAre tamArI jhUMpaDInuM rakSaNa karavuM joIe. anya tApasI paNa bhagavaMta pratye anAdara rAkhatA. AvI paristhitimAM cAturmAsa hovA chatAM bhagavaMte te sthAnano tyAga karyo. kAraNa ke bhagavaMta niHspRha hatA paNa temanAM tyAM rahevAthI anya jIvone vikalpa thAya. ajJa jIvo jANatA nathI ke A jJAnI che temano anAdara gADha karmabaMdhanuM nimitta bane che. tethI temaNe te sthAnano tyAga karyo. arthAt dharmArthI puruSo anyane nimitta banI koIne paNa aprIti Upaje tevuM kArya karatA nathI. kAraNa ke dharmArthI pratye aprIti karanAra jJAnAvaraNa ane darzanAvaraNanuM karma bAMdhe che. jJAnI karmano A koyaDo jANe che tethI tevA saMyogothI pote dUra rahe che. jyAM anAdara thAya tyAM pratikAra na karatAM samatAthI te sthAna ane saMyogone tyajI devA te dharmArthInuM kartavya che. vIjabhUtaM sudharmasya sadAcArapravartanam / sadAcAraM vinA svairiNyupavAsanibho hi saH // 170 // bhAvArtha : sadAcAramAM pravRtti e saddharmanuM bIja che. sadAcAra vinAno dharma te vyabhicArI vyaktinA upavAsa jevo che. vivecanaH sadAcAra arthAt mArgAnusAritAnA guNo nyAyasaMpanna maMgalamaya yoga. 151
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ Adi che. e guNo dvArA jIvanamAM pAtratA Ave che. pAtratA vinA dharmanuM bIja ropAtuM nathI. jenI cittavRttio durAcArathI bharelI che. chaLakapaTanA nita navA ghATa ghaDe che. zIla, ahiMsA satya jevA guNothI te jIva vimukha che. dharma e zuddha tattva che, te Atmapradeze pragaTa thato dharma che, jenI cittavRttio nirmaLa nathI tenA Atmapradeze AvaraNa Ave che. te AtmA vartamAna avasthAmAM azuddha manAya che. dharma e zuddhAtmAnuM lakSaNa che, te sadharmanuM bIja sadAcAra che. jema koI durAcArane sevatI vyakti upavAsa jevA tapa kare to te hAMsIne pAtra thAya che. koI paNa anuSThAna sadAcAra yukta hoya to te dharmanI pAtratA manAya che. mATe dharmanA mULamAM sadAcAra e viziSTa sAdhana che. mUrto dharmaH sadAcAraH sadAcAro'kSayo nidhiH| dRDhaM dhairyaM sadAcAraH sadAcaraH paraM yazaH // 171 // bhAvArtha : sadAcAra e mUrtimAna dharma che, sadAcAra kadI na khUTanAro bhaMDAra che. sadAcAra e sthira rahenAruM bairya che, ane sadAcAra zreSTha yaza che. kahevAya che ke AhAra (anna) tevo oDakAra, vicAra tevo AcAra. jo manuSyanI vicAraNA saman che to tenuM vartana paNa samyagusAcuM che. sadAcAra eTale sat AcAra-zuddha AcAra. zuddhAcAranA ghaNA bheda che. teno prAraMbha ahiMsAdi vratothI thAya che. maitrI Adi bhAvanAo sadAcArano vistAra che, sat AcArarUpI dharma bhUmikA pramANe vistarato jAya che. maitrI Adi bhAvanAthI bhAvita thayelo sadAcAra kSamAdi dharmarUpe AcAramAM pariName che, Akhare te samyagadarzanAdi guNa-dharmarUpe sthAna pAme che. arthAt te pratyakSa dharma che. prAthamika bhUmikAe nyAyanIti, paropakAra, nisvArtha jevA AcArothI prAraMbha thAya che te sadAcAra svarUpAcaraNa sudhI laI jAya che, jema jema cittavizuddhi thatI jAya tema tema sadAcAra utkRSTa banato jAya che. ahiMsAdinA pUla pAlana vaDe te zrAvakAcAra hoya che. sUkSma 152 maMgalamaya yoga
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAlana vaDe te sAdhuno AcAra hoya che. chatrIsa guNothI alaMkRta thaIne te AcAryapada pAme che. ghAtakarmano nAza thaI kevaLajJAna pAme che, ane Akhare te zuddha AcAranuM aMtima sthAna siddhatva che. mATe sadAcAra mUrtimAna-pratyakSa dharma manAyo che. tame je bhUmikAe hova tyAM te sthAnane yoga AcAranuM sevana karI AtmautthAna karo. te sadAcAra vizeSa zuddhine kAraNe svayaM phuraNA vaDe zuddhAcaraNa sudhI laI jAya che, mATe te mUrtimAna dharma manAyo che. sadAcAra e sAmAnya janano dharma paNa che ane tenA vikAsanuM lakSya siddhatva che. koI paNa manuSya sanA AcAra pratye abhimukha thAya che, tene anya guNonI saMpatti AvI maLe che. anAjano kaNa jema maNamAM rUpAMtara thAya che tema sadAcAra bIjA aneka guNono khajAno bharI de che. manuSyatvanI bhUmikA upara vAveluM bI eka moTA vaTavRkSarUpe phAle che. arthAt koI paNa eka satuno AcAra moTuM vaTavRkSa bane che. tenI zarUAta A pramANe thAya che. zrAvakanA mArgAnusAritAnA 35 tathA 21 guNo kula 56 pa6 X 3 mana, vacana, kAyAthI pAlana 168 X 12 zrAvakanA vrata 2,016 2016 4 5 indriyono saMyama 10,000 10,000 x 3 samyagudarzana-jJAna-cAritra 30,240 30, 240 X 10 yatidharma kSamAdi 3,02,400 30,02,400 x 36 AcAryadharmaguNa 1,08,86,400 Ama aneka prakAre guNo vikasita thAya che. tyAra pachI kevaLajJAna, arihaMta tathA siddhadazAmAM te guNa vikAsa anaMtasvarUpa le che, kadI naSTa na thanAro akSaya khajAno bane che. 'guNa anaMtA prabhu tuja khajAne bharyA', "akSaya khajAno prabhu tAro bharyo che. khoTa khajAne koI nahi dIjIe vAMchita dAno re, 168 maMgalamaya yoga. 153
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuddhAtmA anaMta guNono khajAno che. sadAcAra e AtmaguNa hovAthI sthira tattva che, sadAcArI haMmezAM dhairyavAna hoya che, kAraNa ke jema malinatAnuM sthAna caMcaLatA che tema vikAsanuM mULa sthiratA che, eka eka guNa jIvane aMtarmukhatA pratye laI jAya che, kathaMcita sadAcArano prAraMbha bahAranI pravRttithI thAya che, paraMtu te aMtara vRttine pragaTa kare che. jevuM aMtaraMga vizuddha, vizALa, komaLa madhura, karuNALuM ane saraLa che tevo teno AcAra bane che. jema jema AcArazuddhi thatI jAya che tema tema jIva aMtarmukha thaI AtmabhAvamAM sthira thAya che. te samaye tenuM gAMbhirya adbhuta hoya che. Apada ke vipadamAM paNa te samatAbhAve Take che. sadAcAra zreSTha yaza che, janapriyatva e zrAvakanA guNonuM eka valaNa che guNa upara AdhArita yaza kyAre paNa jhaMkhavAto nathI. te yazanuM AkharI svAmitva arihaMtanuM che, na mAMge doDatuM Ave, tema sRSTinA saghaLA "yaza' arihaMtanA caraNakamaLamAM sthAna pAme che. zreSTha nAmakarma pAmelA tirthaMkara traNe lokane pUjanIya che. jagatanA jIvo temanA nAma mAtrathI sukha pAme che evA zreSTha yazanAmakarma tIrthaMkarane varelAM che. sadAcArathI prAraMbha thato sUryodaya sarvadA prakAzano pUMja che, pUrA jIvanane ajavALI deto e prakAza manuSya jIvanano artha che. sadAcArathI AtmavizuddhinI yAtrA zuddhAcAra sudhI pahoMce che. ane muktine prApta karAve che. aMtaramAM sadAcAra zuM che ene badale ApaNe ema vicAravuM yogya che ke sadAcAramAM zuM nathI ? nomanubhUnamUnAlimitto munaH savA kSAyopazamike bhAve sthito'nutsukatAM vrajet // 172 // bhAvArtha : kSAyopathamika bhAvamAM rahelA apramAdI munie lobhane mULathI ukhADI sadA utsuktAno tyAga karavo joIe. vivecana : lAyopathamika bhAva eTale ghAtakarmonA dabAvAthI 154 maMgalamaya yogA
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizuddha thayelI Atmazakti che. mukhyatve darzanamohanIyanA mithyAtvamohanIya, mizramohanIya ane sabhyatva mohanIya, A traNa prakRti ane anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lobharUpI cAra kaSAya cAritra mohanIyanI prakRti. A sAta prakRtino niraMtara udaya jIvanA AtmavikAsane rUMdhIne beTho che. te samakanuM moLuM paDavuM te kSayopathamika bhAva che. vaLI bhUmikA pramANe cAritra vizuddhinA AdhAre kaSAyanA rasa vizeSa ghaTI jAya che, tevo kSayopazamabhAva sAtame guNasthAne apramatta munine hoya che. chatAM e bhAva jo kSAyika na hoya to mohanIya karmanI prakRttino udaya vRddhi pAme to munine paNa calita kare. apramattadazAyukta munine cAritranI vizuddhi thatAM ati alpa lobha kaSAya hoya che. muni pAse dhana, parivAra ityAdino parigraha na hovAthI lobha thavo saMbhava nathI. paNa lobha rUpAMtara pAmIne janautkarSano, dharmanI prabhAvanAno, lokameLAno utsAha munine bAhya pravRtti karavA prere che. yadyapi apramatta dazAmAM muni Take nahi tyAre pramattadazAmAM bhakti, satsaMga, svAdhyAya, zAstralekhana vagere karI, apramattabhAvamAM rahevA prayatnazIla hoya che. paraMtu lokasaMparkanA nimitte muni paNa utsuka thaI bAhyADaMbaramAM paDe che, tyAre dharma utkarSanA bahAne aMtaraMgamAM mAna meLavavAno lobha rUpAMtara pAmI munine paNa pramatta dazAmAM laI jAya che. muni upadezamAM Adeza Ape paraMtu zrAvakanA kAryo svayaM kare nahi. dhananI vyavasthA, saMsthAonI vyavasthA e zrAvakanuM kArya che, munie tevAM kAryomAM utsukatAno tyAga karI lobhanA mULane ja ukheDI nAMkhavuM. bAhyADaMbara bAvAnI laMgoTI jevo che. kaSAyanuM nimitta bane che. mATe tevI utsukatAno tyAga karavo. saMsArasaraNirlobho lobhaH shivpthaaclH| sarvaduHkhakhanirlobho lobho vyasanamandiram // 13 // zokAdInAM mahAkando lobhaH krodhAnalAnilaH / mAyAvallisudhAkulyA mAnamattebhavAruNI // 174 // bhAvArtha : lobha e saMsArano mArga che. lobha e mokSanA maMgalamaya yoga 155
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ mArgamAM parvata che. lobha e sarvaduHkhonI khANa che. lobha e kaSTonuM maMdira che, lobha e zoka Adi duHkhone pedA karavA mATe mahA kaMda che lobha e krodharUpI agnine pedA karavA mATe pavana samAna che, lobha e mAyArUpI velaDIne vadhAravA mATe amRtanI nIka samAna che ane lobha e mAnavarUpI madonmatta hAthIne mATe madirA samAna che. vivecana : sadAcAra jema guNanI khANa che, tema lobha doSanI khANa che. sarva doSano janaka lobha che. lobhane kAraNe anya doSo vAsa kare che, saghaLA doSanA javA pachI jyAre koIno sAtha nathI maLato tyAre aMtima kaSAya tarIke rahelo alpa lobha nirasa banI jIvane tyajI de che. krodha, mAna, mAyA ane lobha - A catura cokaDI jIvano phAMsalo che. dekhAvamAM krodha Ave che paraMtu tenA mULamAM lobha che. lobha tRSNA pedA karI jIvane vyAkuLa kare che. kaMI ne kaMI meLavavA janmothI cakkara marAve che. puNyabaLe tRSNAno keTaloka bhAga poSaNa pAme che, tyAre manuSyane sukhabhoganI sAmagrI maLe che, te sAmagrImAM mArApaNAnI mAyA lapeTAI jAya che, mAyA te vastumAM mAnane AmaMtraNa Ape che, mAna na sacavAya tyAre jIvane krodha thAya che. jo tamAre krodhane samAvavo che to lobharUpI mULane chedI nAMkho, krodhane zAMta karavAnA tamAma ilAjo DALA pAMkhaDAM jevAM che. thoDo vakhata zAMta paDelo lAge vaLI pAcho phUTI nIkaLe. krodhathI bacavA icchAone zAMta karo to jIva lobhane vaza thaze nahi. lobhavaza jIva saMsAranI vRddhi kare che. lobha e tRSNA che, kaMI meLavavA mathyA ja karavuM. lobha eTale Asakti, dhana, mAla, mAna, parivAra jevA sthAnomAM teno nivAsa che. eka sthAnethI manane vALo to lobha anyatra sthAna zodhI le che. dhananI mUccha ghaTADI dAna karyuM, tamane mAna kheMcI leze. dAna karyuM, mAna maLavuM joIe. Ama lobha rUpAMtara pAme che. lobha kaMI ne kaMI lAbha zodhe che, bhramaNa karAve che. Ama cittavRttimAM chavAI gayelo lobha saMsAramAM jIvane bhramaNa karAve che. eTale lobha saMsArano 156 maMgalamaya yoga
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ samAjane saMsAranavAno lobha thA mArga manAya che. puSkarAvarta dvIpanA aDadhA bhAgamAM manuSyAdi vase che. ane bIjo bhAga nirjana che. Ama be bhAga paDavAnuM kAraNa vacamAM mAnuSottara parvatano avarodha che. tema saMsArane ullaMghIne mokSamAM javAmAM lobharUpI parvata ADo Ave che. upazama zreNie caDhelA muni paNa pAchA paDe che. tenuM kAraNa potAnI ja labdhionA kutUhalano lobha che. zreNie ArUDha munine bAhyamAM strI, putra, mitra, zatru ke vastra kaMI paNa nathI, ane aMtaraMgamAM koI padArthanI spRhA nathI, paraMtu ati alpa lobhano saMskAra tyAM parvatanI jema ADe Ave che. te dasamethI bArame guNasthAnake ullaMghana karavA deto nathI. tethI muni paNa agiyArame guNasthAnakethI pAcho paDe che. sAmAnya sAdhaka paNa mohAdi kaSAyone kaMIka aMze zAMta kare che, saMsAra ane saMsAranA saMgathI vimukha thAya che. tyAre tene bahAramAM kaMI zubha kArya karavAno lobha thAya che, vaLI zubha anuSThAna ke vratAdimAM zubha bhAvono lobha temane zuddha dharma sudhI pahoMcavAmAM parvatanI jema aMtarAya kare che. zubha bhAvamAM kaMIka sthiratA thavAthI uparathI sapATI para zAMtinuM vedanA thAya che, e zAMti zubha bhAvanA AdhAre hovAthI vibhAvika che. sAdhaka zuddha dharma pratye javAne badale aTake che. tenuM kAraNa A zubhabhAvano lobharUpI parvata che. lobha sarva duHkhonI khANa che. saMsAranA sukhabhoganA tamAma sAdhano lobhamAMthI utpanna thayA che. manuSya bhogathI dharAto nathI. tene nita navuM joIe che, tRSAne te vArI zakato nathI. maLeluM bhogavAya ane aprApya padArthanI jhaMkhanA, evo lobha manuSyanA duHkhanuM kAraNa che. lobhane kAraNe mitra zatru bane che. pitA-putra anyonya zatru bane che. dhana, strI, mAna ityAdi aneka prakAramAM lobha jIvane ramata ramADe che, tenA ravADe caDhelo jIva jhaghaDA kare che, moTA yuddha khele che ane pariNAme mahA duHkha pAme che. bhAI ! tuM ema nA samajato ke A lobha bahAra che, tenI khANa to tArA mananI tRSNAmAM rahelI che, jenI tane oLakhANa maMgalamaya yoga 15o
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ nathI te ja duHkhanuM kAraNa che. moTo cakravartI paNa vadhatA parigrahane icche che. cha khaMDa jItI lIdhA pachI lobhano mAryo subhUma cakravartI dariyAne jItavA nIkaLyo. ane dariyAmAM ja zeSa AyuSya pUruM thaI gayuM. cakravartIpaNAmAM Ama to ghaNuM sukha hatuM. paraMtu lobhe tene mahA duHkhamAM dhakelI dIdho. - lobha e svArthano arka che, jo lobha na hota to jagatanA vyavahArathI maLelA saMbaMdho nirdoSa hota, lobhanA pApe mAnava-mAnava vacce nirdoSatA TakatI nathI. lobha tene svArthodha banAve che. potAnA pAMca rUpiyA bacatA hoya ane anyane hajAronuM nukasAna thatuM hoya, jAnahAni ke mAnahAni thatI hoya to paNa lobha mAnavanA hRdayane kaThaNa paththara jevuM banAvI de che, te rajamAtra tyAga karavA taiyAra thato nathI, pote ajaMpAnuM duHkha bhogave che. ane anyane duHkha Ape che. dharmanA kSetre paNa udAratAne badale lobha kAma kare che. prasaMge keTalI sevA thaI teno vicAra na karatAM nANuM keTaluM ekaThuM thayuM evo lobha te kSetramAM jIvane karma baMdhanuM kAraNa bane che. kSetra badalAya paNa jo lobhanI prakRti na gaI hoya to jIva tyAM paNa chUTavAne badale karmabaMdhanuM du:kha pAme che. ati lobhanI vRtti jIvane narakagatie pahoMcADI mahA duHkha Ape che. - lobha e kaSTonuM maMdira che. jeNe manarUpI maMdiramAM lobhano saMgraha karyo teNe mahAkaSTane AmaMtraNa ApyuM ema jANajo. mAnavane maLelo deha AtmAne rahevAnuM devaLa che. e dehamAM raheluM hRdaya eka maMdira che. pAmara jIva e hRdayamAM lobhane dhAraNa karI kaSTonuM maMdira UbhuM kare che. lobhano eka doSa evo che ke eka sAthe aneka kaSTone laI Ave che. lobhI jIva ahorAtra kyAMthI zuM meLavuM, konuM zuM paDAvI lauM tenA ja vikalpa kare che. puNya vagara tene kaMI maLavAnuM nathI. paraMtu lobha tene gherI le che. - lobha e zokAdi duHkhone pedA karavA mATe mahAkaMda che. gRhasthano jIvananirvAha sukhethI cAlI zake tevI tenI pAse saMpatti ane sAdhana 158 maMgalamaya yoga
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ hovA chatAM vadhu meLavavAnI tRSNA tene svArthI ane kaMjUsa banAve che. ethI te saMtoSanA gharamAM hato tyAre parivAra sAthe sukhethI samaya gALato hato. have tene evI nirAMtanI paLo maLatI nathI ethI te AnaMdane badale zokamagna rahe che. putrAdinI sAthe paNa lobhane kAraNe tene saMgharSa thAya che. kaMjusAIne kAraNe mitrothI paNa te dUra rahe che. paiso sAcavavo, bhego karavo, e ja tenuM lakSya hovAthI te sauthI aLago thaI, jANIne zoka jevA duHkhane pedA kare che, jo te lobha tyajIne udAra bane to tene zoka jevA dukhonuM duSTaphaLa prApta na thAya. lobha eka mahAna skaMdha jevo padArtha che. lobha e krodharUpI agnine prajvalita karavA mATe pavana samAna che, jema nAno dIvo pavanathI bujhAI jAya. tema nAno sarakho agni pavananA jore dAvAnaLa banI jAya. krodharUpI agnine jo lobhano pavana sparzI jAya to krodha evo bhabhUkI UThe ke pUrI jiMdagIne bALIne bhasma karI de. manuSyane jIvanamAM je kaMI maLe che te prArabdhathI maLe che. paraMtu lobhI manuSya lobhavaza ghaNuM bheguM karavA mathe che. saMgraha thayA pachI vastunuM mamatva ene gherI le che, tyAre te vastuono koI jarA paNa vyaya kare to te krodhathI jalI UThe che, lobha tene potAne zAMtithI jIvavA deto nathI. sAthe rahelA parivArane mATe paNa duHkhadAyaka bane che. kema jANe dhanAdi sAthe AvavAnAM hoya tema te mRtyu sudhI teno lobha tyajI zakato nathI. are ! te pote bimAra paDe toya vaidyonI sAravAra leto nathI ke auSadha paNa leto nathI, jo strI, putra tevo upAya kare to teno krodha bhabhUkI UThe che. ene thAya che ke A loko dhanano khoTo vyaya kare che. lobha e mAyArUpI velaDIne vadhAravA mATe amRtanI nIka samAna che, lobhane kAraNe ati kaSTa karIne meLavelA dhanamAM Asakti thAya che, tyAre te AsaktirUpI - mAyArUpI velaDI amRtanI jema niraMtara amara rahe che. A janmamAM mAyAnuM sevana karIne te jIva mAyAnI maMgalamaya yoga 1pa9
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakRtino saMskAra anya janmamAM sAthe laI jaI janmo sudhI mAyAmAM phasAya che. tethI jANe ke mAyAe te jIva sAthe amarapaNuM prApta karyuM hoya tema rahe che. punaH mAnavajanma pAmavo atyaMtapaNe tene duSkara bane che. mammaNa zeThe lobhavaza lAkaDAnA baLadane hIrA-mANekathI maDhI devA khUba Akaro parizrama karyo. e baLada tene koI sukhanuM kAraNa na hovA chatAM mAyAe tene evo phasAvyo ke pUrI jiMdagI teNe baLadane maDhavAmAM gALI, kema jANe e eka moTo Adarza hoya tema e jIvanamAM prApta sukhane jatAM karI eka dhUna para savAra thaI gayo. AyuSya pUruM thatAM phaLa svarUpe adhogati pAmyo, hIrA ke hIre maDhelo baLada te sAthe laI zakyo nahi, paraMtu tene mATe karelI Asakti-lobhe tene mahAduHkhamAM dhakelI dIdho. mATe jo tame tamAruM hita cAhatA ho to lobhane vahelI take vidAya Apajo. lobha e mAnavarUpI madonmatta hAthIne mATe madirA samAna che, saMskAra e baLavAna padArtha che. hAthInI prakRtimAM mAnanI vizeSatA hoya che, temAM paNa jo tene madirA pIvarAvavAmAM Ave to te pUro chakI jAya che. jaMgalanA vRkSone paNa mULamAMthI ukheDIne pheMkI de che. tene vaza karavo te du:sAhasa che. ema lobhane panAre paDelo buddhimAna manuSya paNa vivaza bane che. nazIlA mAnavane potAnA manuSyatvanuM, parivAranuM, sukhanuM jema bhAna nathI tema lobhanA nazAmAM manuSyane potAnA sukhano nAza thaI rahyo che tenuM bhAna nathI. AthI sarva doSano janaka lobha che. sarva doSanuM mULa lobha che. sarva pAponA sevananuM sthAna lobha che. sarva guNono nAza karanAra lobha che. arthAt lobhI kyAreya sukha pAmato nathI. paNa nazAyukta mAnavanI jema te lobhavaza potAnA mAnavakuLane bhUle che, uttama evA AtmArthane bhUle che, sukhanuM sAdhana evA saMtoSane tyajI de 160 maMgalamaya yoga
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ che. A loka ke paralokamAM lobhI kyAMya sukhazAMti pAmato nathI. tenA cittamAM niraMtara maMthana cAlyA ja kare che. hajI kaMI meLavuM, kyAMthI meLavuM. gaNatarImAM eka koDI ochI thaI te meLavavA mATe ratno gumAvI dIdhAM. eka madhubiMdunA TIpAnA svAdanA lobhamAM teNe kALano ane cAre gati bhramaNano bhaya na lAgyo. mRtyuthI sadAye Darato mAnava lobhavaza jAnane hoDamAM mUkatAM rokAto nathI. sattAno lobha, strIno lobha, dhanano lobha, kIrtino lobha, Ama cAre bAju lobhathI gherAyelo mAnava mAnava maTI pazu karatAM paNa satyahIna jIvana jIve che. thoDuM dhana kamAvA, ke bacAvavA te lokonI kevI khuzAmata kare che ? pariNAme duHkha ja pAme che. trilokyAmapi ye doSAste sarve lobhasaMbhavAH / guNAstathaiva ye ke'pi te sarve lobhavarjanAt // 175 // bhAvArtha : traNa lokamAM je kaMI doSa che, te badhA lobhathI pedA thayelA che, tevI rIte je kaMI guNo che te badhA lobhanA tyAgathI pedA thayelA che. adholoka, tiloka, Urdhvaloka-1 narakabhUmi, manuSyAdi, svargabhUmi. ] vivecana : A traNe lokanA jIvomAM karmabhUmimAM mukhyatve lobhanA saMskAra vizeSa hoya che. lobha eTale tRSNA, Asakti athavA mamatva. jIva jyAM je kuLamAM janmyo tyAM tyAM dehavAsanAne kAraNe lobha jevI prakRtine vaza rahyo che. nArakImAM koI mAla milakata che nahi, tethI tene vaheMcavAnI nathI ke jethI koI saMgharSanuM kAraNa thAya. paraMtu e bhUmino prabhAva ane tyAM janma lenArA jIvonA pariNAmamAM khUba ja krUratA hoya che, AthI teo arasaparasa mAravA-kApavAnuM kArya kare che. temAM temane kaMI meLavavAnuM nathI chatAM ghaNA doSone kAraNe te tevA ja prakAre jIvana vyatIta kare che. tiskRloka - madhyaloka jemAM tiryaMca ane manuSyanI mukhyatA che, maMgalamaya yoga 161
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ A sarva prANIo dehasukhanI AkAMkSAvALA che, tene kAraNe pazu, pakSI, jaMtu ke mAnava sarve rAtridivasa kaMIka meLavavA mathyA kare che. kIDI kaNa meLavavA, hAthI maNa meLavavA, manuSya dhana meLavavA, niraMtara prayAsa kare che. tiryaMca to peTa pUratuM maLI rahe pachI jyAre jarUra paDe tyAre ja udyama kare che. paraMtu manuSyanI tRSNAno koI pAra nathI. jiMdagI TUMkI paNa meLavavAnuM ghaNuM hoya che, tenuM kAraNa lobhAdi doSo che. svargalokamAM kazuM kamAIne meLavavAnuM nathI, koI vArasadArane kazuM ApavAnuM nathI. janmanI sAthe je je sthAne hoya te te sthAne puNyanA niyamathI badhuM maLe che. ane je sthAnethI svargalokamAM gayo che, tenAthI to tene ghaNuM vizeSa maLe che, paraMtu tyAM paNa anya karatAM tenI pAse ochuM che tevI lobhanI pIDA svarganA devane mUMjhave che. arthAt traNe lokamAM jIvane jo kaMI paNa duHkhanuM kAraNa hoya to tenA mULamAM lobha che. ghaNA doSo maLIne lobha bane che, athavA lobhanA kAraNe aneka doSo pagapesAro kare che. mATe sarva doSonuM mULa lobha manAyo che. paDanA paDa thaI tene DhAMkI have jo eka lobhano tyAga karavAmAM Ave to tenA pApe je guNo DhaMkAI gayA hatA te lobhanuM DhAMkaNuM UghaDI jatAM pragaTa thaI jAya che. vAstavamAM jIva anaMta guNono khajAno che. paraMtu ajJAnavaza sevelI prakRtio tharanA thara de che, svabhAna na hovuM te ajJAna che. jema mANasa potAnA mAlimalakatanuM bhAna na rAkhe to te lUMTAI jAya tema svabhAva rahita AtmAnA guNo lUMTAI jAya che. lobha-tRSNA jaMtuthI mAMDIne sarva prANIne bhramita kare che. dhana na hoya to dhananI vRtti, dhana maLyA pachI padanI icchA, pada maLyA pachI mAnanA taraMga, mAna maLyA pachI haju paNa kaMI meLavyA ja karuM ema lobha mAnavane bhramita kare che. jene A jagatanA koI padArthanI spRhA nathI rahI. sonuM ane mATI baMnemAM samAna vRtti che, prArabdhayoge je maLyuM che tenAthI 162 -- maMgalamaya yoga
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMtoSa che, vadhu maLeluM lAge to teno sadupayoga kare che. lobha jatAM tenA Ama aneka guNo vikAsa pAme che, saune vaheMcIne bhogave che, koI padArthanA svAmitvanuM ahaM nathI. sadAcAra, udAratA, aucitya, saMtoSa, jevA guNo e ja eno vaibhava bane che. e vaibhavanuM sukha alaukika che. lobhathI maLelA dhanAdi ajaMpAne kAraNe duHkharUpa che. paraMtu lobhavaza jIva evAM duHkho sahana kare che, paraMtu lobhano tyAga karIne eka DagaluM jo te AgaLa bhare to tenA sarva guNo pragaTa thAya. e guNono samUha tenA cittanI kaluSitatA ane kUTilatAne dUra karIne tene mukti sudhI pahoMcADe che. nairapekSyAdanautsukyamanotsukyAca susthatA / susthatA ca paramAnandastadapekSAM kSayed muniH // 176 // bhAvArtha : koI paNa vastunI apekSA choDI devAthI utsukatAno nAza thAya che, utsukatAnA nAzathI susthatA pragaTe che, ane susthatA e ja zreSTha AnaMda che. tethI munie apekSAno nAza karavo joIe. vivecana : muni mukti mATe saMsArano tyAga karIne nIkaLyA che, saMsAramAM hatA tyAre svajana AdinA saMparkamAM utsAhita hatA, koI ghara sajAuM, varaghoDA kADhe, lokane bhegA karuM, jamADuM ane vAha vAha karAvuM. saMsArano krama ja anyonya apekSAvALo che. saMsAranA AvA pravAho paNa kharekhara to saMsArabaMdhanuM kAraNa bane che. have muni to baMdhanane nAza karavA nIkaLyA che, temAM jo te kevaLa sthaLAMtara kare to mokSa maLavo asaMbhava che, pahelA svajanane nAme sarva kAryo utsAhapUrvaka karatA hatA, have janautkarSane nAme vadhu utsAhathI te sajAvaTo karAvavA lAgyo. varaghoDA kaDhAvavA lAgyo, vividha benDavAjAMthI te dharmanI vadhu prabhAvanA samajyA, jeTalo dhanano vadhu vyaya teTalo dharmano utkarSa mAnI utsukatAthI zrAvakanAM kAma pote ja karavA lAgyA, janautkarSanI AvI apekSAno utsAha paNa, munidharmamAM bAdhaka che, capaLatAnuM kAraNa che, jo muni upadezanuM kArya kare ane sarva anya apekSAo tyajI de to utsuktAno nAza thatAM upayoganI sthiratA karI zake. maMgalamaya yoga 163
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ munijIvana upayoganI zuddhi ane sthiratA mATe che. lokameLAnAM kAryothI ghaNA prakArano janautsAha joIne muni mAne ke mArA vaDe dharmanI prabhAvanA thaI, ane pote paNa tevA utsAhamAM taNAI jAya to sthiratA Take nahi. muninI caryA mAtra sthiratA ane zuddhi mATe che temanI e zuddhimAMthI pragaTa thato upadeza dharmanI mahAna prabhAvanA bane che. zrAvakanA guNasthAne karavA yogya kAryo zrAvaka kare, te sivAya muni to nirdeza kare paNa tevA kAryomAM sAmela na thAya. kAraNake sAmela thavAthI koI vAra apekSA UbhI thAya che. apekSA bAvAnI laMgoTI jevI che. apekSA bIjA ghaNA vikalpo UbhA kare che. mATe munie apekSAno nAza karI sthira citte sva-AnaMda prApta karavo. adharmo jihmatA yAvad dharmaH syAd yAvadArjavam / adharmadharmayoretad dvayamAdimakAraNam // 177 // bhAvArtha : jyAM vakratA che tyAM adharma che, ane jyAM sudhI saralatA che tyAM sudhI dharma che. adharma ane dharmanAM A be kAraNo vivecana : jyAM vakratA eTale jene dareka saMyogo, padArtho ke vyaktimAM kaMI dUSaNa dekhAya che. tenA vacanamAM tenA mananI vakratA, avaLApaNuM chatuM thAya che. tene AMkha vagerenI ceSTAo paNa sadoSa hoya che. TUMkamAM tenI sarva vartaNUkamAM mAyA, kapaTa jevA bhAvo ke doSa jovAnI vRtti, ke AgrahapaNuM hoya che. jyAM jenuM citta vakra che tyAM zuddhadharma pragaTa thato nathI. dharma e evuM zuddha tattva che temAM koI paNa doSa AMkhanA kaNAnI jema khUMce che. ajJAnavaza jIva jANato nathI ke mArI A vakratAne kAraNe huM dharma pAmato nathI. je dharmathI mArga tarI javAya te mArgamAM mArA cittano A doSa mane mArgathI hajAro mAIla dUra pheMkI de che. vakratAnA doSane kAraNe vyakti vaDIlonI zIkhanuM mAhAbhya samajatI nathI. vakratAne kAraNe ziSya gurunA vacanane avaLA karI jANe che. gurujano yogyatA joIne mArga batAvatA hoya che. jema ke eka 164 maMgalamaya yoga
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ dha na kare emAMthI sArAmAM svayaM 4 ziSyane kahevAmAM Ave ke tuM maMtrajapa karaje ane bIjA svAdhyAya karatA hoya to, ziSyane guruvacanamAM zraddhA na Ave maMtra-jA kare nahi ane svAdhyAya kare, svAdhyAyanI tenI yogyatA na hovAthI svAdhyAya paNa vyartha jAya ane maMtra-japa to kare nahi, AvI che vakratA. hitakArI vAta paNa tene ruce nahi. saraLatA ane te paNa jo samyaga prakAranI hoya to te dharmanuM bIja che. sarala citta eTale dareka paristhitimAM svayaM gUMcavAya nahi, anyane gUMcave nahi, dareka saMyogomAMthI sAratattva kheMcI le, gurujanonA vacanamAM AzaMkA pedA na kare, potAnA vicArono Agraha na rAkhe, kaSAyanA pariNAmanuM sevana na kare evo saraLatAyukta jIva dharma pAmavAno adhikArI che. sukhamArjavazIlatvaM sukhaM nIcaizca vartanam / sukhamindriyasaMtoSaH sukhaM sarvatra maitryakam // 178 // bhAvArtha : saraLa svabhAvI sukhI che. namra vartanamAM sukha che. IndriyonA viSayomAM saMtoSa rAkhavo te sukha che, ane sarvatra maitrIbhAvanA te sukha che. - vivecana : he buddhimAna mAnava ! jJAnIo tane saraLatAthI sukha maLe tevA sulabha upAyo darzAve che. temAM nathI kaSTa ke nathI koI tapa, kevaLa tArI prakRtinI zuddhi e dharmano mArga che. khUnIo paNa samavasaraNamAM pahoMcatA ane muni thaIne UbhA rahetA, temanI pAse krUratA chUTI javAnuM, ghora kRtyanAM pApo chUTI javAnuM sAdhana zuM hatuM ? teo jyAre pApathI pAchA vaLatA tyAre doSone vastranI jema utArIne nagna thaI jatA, saraLatA grahaNa karatA ethI temane prabhunA vacana zIghratAthI bodharUpe pariNamatA. saraLatAne kAraNe temanI cittabhUmi vacanane dhAraNa karavA jevI komaLa thaI jatI, mATe saraLapaNuM e sukha che, tema samajI sarva prakArano daMbha tyajI cittane saraLa rAkhavuM. cittanI saraLatA e tattvabodhanI bhUmikA che. mAyA mithyAtvanI sahacAriNI che. mATe mAyAno tyAga karavAthI mithyAtvano doSa hAni pAme che. tyAre jIva paNa dharma pAme che. maMgalamaya yoga. 165
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ saraLatAno guNa tenA sahadharmI jevA guNone kheMcI lAve che. saraLa svabhAvamAM namratA hoya che. saraLatA yukta namratAmAM dekhAva ke daMbha nathI. bahAra namratA ane aMdara ahaMtA ema be bAju nathI paNa citta jevuM saraLa che tevuM namra che, bhAI, A jagatamAM Avyo tyAre mUThI bAMdhIne Avyo hato. have khullA hAthe javAnuM zuM prayojana che ? guNonA saMskAranI gAMTha sAthe laIne jA, jyAM jaIza tyAM tane sukha ja che. name te saune game saune namavuM e ahaMkAranA mULane chedavAnuM sAhasa che. laLIlaLIne prabhune namanAra paDozamAM rahetA mitratA ke gharamAM rahetA vaDIlane kema namI zakato nathI ? tyAM tene ahaMkAra ADe Ave che. huM moTo chuM, vidvAna chuM, dhanavAna chuM, kaMIka chuM, e ahaMkAra ene namratAnuM sukha levA deto nathI. prabhunI jema saumAM prabhu jovA e kaThaNa che. prabhunA guNa gAvA sahelA che. sI jIva che siddhasama ke sarvAtmamAM samadaSTi gho." paNa te pramANe vartavuM agharuM che. kAraNa ke sAcA arthamAM prabhune namyo nathI, jo tane prabhu vahAlA che to je prabhune vahAlA che te tane vahAlA hovA joIe. saMsAranI samagra jIvarAzi pratye prabhune prema che, tuM gaNatarI kare che. namratA gaNitanA AMkaDAthI rakhAtI nathI. te to atyaMta vizALa bhAvanA che. ahaMkAra tane koInI sAthe Atmiya thavA deto nathI. tethI tane sukha paNa nathI. namra cittavALo sadA sukhI che. namratA jo dekhAvanI haze to temAM daMbha pesI jaze. bahAra namratA ane aMdara ahaMkAra hoya athavA matalaba hoya to namratA ane aMdara ahaMkAra varte to namratA dekhAvanI che, svabhAvamaya namratA sukhanuM kAraNa che. jema AkAzamAM meghadhanuSya jevuM gAMdharvanagara joIne jIva prabhAvita thAya che, tema indriya-viSayonA raMgarAga joIne jIva tenAthI prabhAvita thAya che. indriyonuM kArya viSayo batAvavAnuM che ane manajIbhAI 166 maMgalamaya yoga.
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ tenA gulAma banI jAya che, eTale indriyo thAke, ghasAya, vRddhatva Ave paNa manajIbhAI to dareka paLe yuvAna. viSaya badalIne paNa manajIbhAI viSayone sevatA ja rahe che. paraMtu jIvane indriya viSayonI kSaNikatAno bodha thAya che. game teTalAM sukha Apo topaNa A khINa purAya tevI nathI. garamImAM zarIra ThaMDA upacArathI jarAka sukha pAmyuM tyAM to jIbhe hukama karyo ke kerInA ThaMDA rasa, AisakrIma Apo, pharasANa mIThAI Apo, khAvAmAM sukha lAgyuM, tyAM to udare pUrti jAhera karI ke have basa, tyAM to nAke mAMga karI ke suvAsita puSpo lAvo. tArI pAse tevI sAmagrI che. e paNa maLyuM. paNa kyAM sudhI nAkane tANyA kare, e paNa thAkyuM. tyAM to AMkhe pokAra karyo TI. vI. sInemA ke vividha dRzyo joIe, te te paNa karyuM. paNa A AMkha jevI taNAvA ke baLavA lAgI tyAM kAne kahyuM AMkha thAkI che, vAMdho nahi surIlA saMgIta cheDo, tuM majAnI keseTa mUkIne sUto, kAna thAkyA, tane UMgha caDI, tuM vicAra karaje ke jyAre tane UMgha caDe tyAre kaMI indriyone tuM viSayo Ape che. jo moM khAdhA kare, ke AMkha joyA kare, athavA kAna sAMbhaLyA ja kare to tane UMdha nahi Ave. jyAre badhI ja indriyo zAMta thAya tyAre tane nidrAnuM sukha maLe che. mATe vicAra karaje ke indriyone niraMtara viSayo ApavAthI te thAke che, ane navA viSayo mAMge che, tane vyAkuLa kare che. to pachI eka prayoga kara ke tuM svayaM saMtoSa kara. jarUrI AhArAdi ApI saMtuSTa thaI jA. temAM tArI AkuLatA zamI jaze. ane tuM sukha pAmIza. he jIva ! tAro bhrama tyajI de ke indriyaviSayomAM sukha che, sukha pachI sukha ja rahe tevuM sukha Atmika viSayomAM che. tuM bahAramAM game teTalo zrama kare paNa tane tyAMthI sukha prApti thAya tema nathI. indriyo tuM nirvANa pAme tyAM sudhI rahevAnI che, paNa tuM saMyama ane saMtoSa vaDe indriya viSayono tyAga karato rahIza. tema tema tAruM Atmika sukha pragaTa thaze. jemAM AhArAdi koI padArthonI jarUra maMgalamaya yoga 160
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ nahi rahe. kevaLa aMtaramAM maitrI Adi bhAvanAthI tArA manane bharI le, tuM game te sthaLe hoIza sukhI ja rahIza. sarvatra maitrI bhAvanA te sukha che eka maitrIbhAva jo Atmapradeze sthApita thAya to samabhAva pragaTa thAya ane samabhAva ja sarva sukhanuM sAdhana che. maitrIbhAvanA tane A jagatanA jaMtuthI mAMDIne sarva jIvo pratye udAttabhAvanA Ape che. sarva jIvo sukhI thAonI bhAvanAmAM tAruM sAcuM sukha pragaTa thAya che. parahita ciMtAnI bhAvanA tArA vera ane dveSa jevA saMskArano dUra karaze. pachI tane AMtarika koI pIDA nahi rahe, tuM jyAM jaze tyAM sarvatra maitrIbhAva tArI najaramAM amI pUraze. vizva tane kyAMya du:kharUpa nahi lAge kAraNa ke maitrIbhAvanAthI tAro AtmA niraMtara sukhaprati prayANa kare che. tene ema thatuM haze ke mAre uttama mitro hoya to sAruM, tArAmAM rahelI maitrIbhAvanA ja tAro uttama mitra banaze. samagra vizva tArI maitrIbhAvanAne svIkAraze tArA eka aNumAM paNa vera ke dveSa nahi rahe tyAre tArI e pavitratA tane nirvANa sudhI laI jaze. vera e jheranuM ja eka pratika che. maitrIbhAvanA e amRtanuM pratika che. bhAvarUpI jherathI kSaNe kSaNe AtmaguNano ghAta thavAmAM duHkha che. maitrIbhAva kSaNe kSaNe sukha tarapha laI janAro amRtakuMbha che. maitrIbhAvanAthI vAsita tAro AtmA ekAMtamAM ane lokamAM prasannatAthI nAcI UThaze. AvA paramasukhane ApanAra maitrIbhAvanAne AvakAra Apa. tArI aMtarazaktino saupayoga karI vera ke dveSa bhAvane tyajI de. maitrIbhAvanAne prayogamAM levA mATe samatA ja sAdhana che. prAraMbhamAM ahaMbhAva vacce patharo mUkaze ke saMsArano vyavahAra calAvavo che. saghaLI jagAe jatuM karIe to ApaNo vyavahAra kema cAle ? loko ApaNane ThagI jaze. bhAI, paNa tuM to have paramArtha mArgano yAtrI chuM. tAre saMsAra ke vyavahAra dIrghakALa calAvavo nathI, mATe evI vRttine tyajI de. jAga, UTha. paramAtmA tArI bhAvanAnI 168 maMgalamaya yoga
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAthe che. ahaMbhAvane premapUrvaka vidAya karI de, eka vAra eka pagaluM bhara pachI badhu saraLa che. maitrIbhAvano prayoga, tuM gRhastha chuM ne gharathI praraMbha kara. dareka svajanomAM apekSA ane Agraha tyajI de. saunI sAthe maitrIbhAvanI daSTi rAkha. be-pAMca manuSya sAthe A prayoga karavo sAva sahelo che, pachI tane ja emAM AnaMda Avaze. eka vAra jemAM AnaMda Ave te vastu buddhimAna choDato nathI. karuNAzIla mahApuruSoe maitrIbhAvanuM jharaNuM vahAvIne manuSyanI pazutAne hAMkI kADhavAno amUlya arka Apyo che. aho ho, jANe maitrIbhAvathI bhAvita thayeluM hRdaya apamAna janita saMyogomAM paNa lalakAre che ke A paNa maitrI ja che, koI maphatamAM apamAna karatuM ja nathI. leNuM cUkavAI gayuM. A mitre mane karmathI haLavo karyo. Ama maitrIbhAva hareka paLe hareka sthaLe sukhada che. saMtuSTaM saralaM somaM namraM taM kUragaDDukam / dhyAyan muni sadA citte ko na syAcandranirmalaH // 179 // bhAvArtha : saMtoSI, saraLa, saumya tathA namra te dUragaDuka muninuM sadA cittamAM dhyAna karanAro kayo AtmA caMdra samAna nirmaLa na thAya ? vivecana : kUragaDuka munine tapano aMtarAya hato, pUrvamAM koI tapasvInA ke tapanA anAdarathI evo aMtarAya lAvyA hatA ke teo nAnuM sarakhuM vrata karI zakatA nahi. paryuSaNanA divaso hatA. sAta divasa pUrNa thayA hatA. Aje AkharI saMvatsarInuM mahAna tapa-parva hatuM. bALamuniothI mAMDIne saue tapa karyuM hatuM. keTalAka munioe utkRSTa tapa AdaryuM hatuM. saMvatsarInA divase kUragaDuka atyaMta lAcArIthI gurujI pAse gocarIno Adeza levA gayA e divase gurujI nArAja thayA ke Aje... Aje paNa zuM gocarIe javAnuM ? eka divasa to tapa karo. paNa kUkagaNuka lAcAra hatA. gocarIe gayA. phakta lukhkho bhAta maMgalamaya yoga 169
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ ane pANI bhikSAmAM lAvyA hatA. sAdhunA niyama pramANe gocarInuM pAtra gurujI pAse mUkyuM. e niyamamAM evo hetu hato ke gurujI gocarI jue temanI amIdaSTi thavAthI gocarI vAparanArane sattva ane saMyama maLe, vaLI koI doSajanaka gocarI hoya to tenuM nivAraNa kare. gurujI nArAja to hatA. AthI gocarInA pAtra para najara nAkhatAM vadhu nArAja thayA. te vakhate anya tapasvI munioe paNa hAMsI karI, koIe muni pratye anAdara karyo, paraMtu kUragaDuka muni sudhAthI vivaza hatA. atyaMta samatA vaDe temaNe e badhuM sahI lIdhuM, ane dareka tapasvI muninI atyaMta anumodana karavA lAgyA, potAne dhikkAra ApI, manamAM atyaMta pastAvo karavA lAgyA. hA, mane dhikkAra che. A nAnA munio paNa upavAsI che. ane Aje huM parvanA divase A udarane AhAra ApavA mATe keTalo badho vivaza thayo chuM? mArI nabaLAI mATe mane dhikkAra ho. AvI rIte duSkRtyanI gaha karatA tapasvIonA sukRtyanI anumodanA karatA rahyA ane paMca parameSThinuM smaraNa karI, gocarIno AraMbha karyo, paraMtu temano upayoga to trikaraNa yoga vaDe ane uparokta anuSThAna vaDe zuddha thato gayo. teo zuddha upayogamAM ArUDha thaI zreNie caDhyA ane aMtaramuhUrtamAM prAyazcittanA baLa vaDe ghAtI karmono nAza karI kaivalya pAmyA. te samaye koI devanA avadhijJAnamAM kevaLajJAnane varelA muninuM darzana thayuM. te deve te sthaLe AvI devaduMdubhi vaDe muninuM bahumAna karyuM. devaduMdubhino avAja sAMbhaLI munio vicAravA lAgyA ke koI tapasvIne kevaLajJAna thayuM che. paraMtu deva to kUragaDuka munine vaMdanA karI UbhA rahyA, tyAre saune Azcarya thayuM. sAzcaryavALA teoe kevaLa munine vaMdana karI kSamApanA mAMgI. kUragaDuka munine potAnI lAcArInuM pUrepUruM dhyAna hatuM. te doSono temaNe bAhya ke aMtaraMgamAM bacAva karyo na hato. paraMtu haMmezAM te doSanuM prAyazcitta karatA. potAnA AtmAnI niMdA karatA. gurujanono uparokta sacivA ane pAyA sAsane varelA muninuM 1oo maMgalamaya yoga
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ pUro viveka jALavatA. gocarI levA javAnA samaye gurujInA kopane samatAthI sahI lIdho. anya munionI hAMsIne sahI lIdhI. ane niraMtara cittane prAyazcittamAM joDeluM rAkhyuM. te prAyazcittarUpI agninI AMcathI cittanI zuddhi thatAM ghAtakarmo nAza pAmyAM. samatA vaDe upayoganI atyaMta sthiratA karI, zukladhyAnane pAmI teo kaivalya pAmyA. dhanya te muni, dhanya te dharA. temanA zuddha svarUpanuM dhyAna karatAM bhavyajano temanA jevA nirmaLa cittavALA bane temAM kaMI Azcarya nathI. kahe che ke uttama saMge uttamatA vadhe. kUragaDukanA guNonuM dhyAna dharatAM citta jo te guNamaya banI jAya to svayaM nirmaLa thaI jAya. jIva saMsAranA bhAva karIne saMsArabhAvathI TevAI gayo che. vyavahAramAM khUba kuzaLa thaI gayo che. kaSAya ane viSayomAM dIrghakALathI ekAkAra thaI gayo che. have jo enuM citta AvA udAtta guNo pratye AkarSaNa pAme ane niraMtara tenuM ja dhyAna kare, cittamAM te guNone dhAraNa karI prayoga kare, to te zrAvaka ho ke sAdhu ho tenuM citta nirmaLa bane. koI padArthanI apekSA ke AkarSaNa pedA na thAya to tArAmAM saMtoSa sthAyI banI jAya. tuM gRhastha chuM to tArI putreSaNA, vinveSaNA ane lokeSaNAno kSaya thaI tuM svayaM saMtoSanA gharamAM nirAMte besI jAya. jo tuM sAdhu chuM to ziSyaSaNA, prasaMgonI eSaNA ane lokeSaNAno kSaya karI saMtuSTa thaI jaIza to nirmaLa sAdhutva pragaTa thaI tane siddhatva dazAmAM pahoMcADaze. A traNa eSaNAmAM pUrA jagatanA padArthonI AkAMkSA samAI jAya che. mATe te eSaNAo bhUMDI che. viSayAMtara thaI bhulAvI de che. saMsArI karatAM pote sAro che. tyAgI che, tema manAve che. te samaye cittamAM kUragaDukanA saMtoSa guNanuM dhyAna karavuM, jethI eSaNAo kSaya pAme. zrAvaka ke sAdhue jIvananI carcA ane saMyogomAM nirdoSatA TakAvavI. gRhastha chuM mATe mAyA kapaTa thayA kare. ema mAnIza to maMgalamaya yoga 101
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ karma bhUlathApa nahi khAya te to kSaNamAtramAM tane gherI leze. tArA vyavahAramAM svArthane tyajI de to vyavahAra saraLa banaze. vaDIlothI patnI AdinI vAta ke pati-patnIthI vaDIlonI vAta chupAvavI zA mATe ? temAM asatyAdi zA mATe bheLavavuM ? temAM tane zuM sukha che ? saraLatA e gRhasthajIvananuM zIla che. tene cittamAM dhAraNa karI dhyAnarUpa banAvavuM jethI nirmaLatA sahajapaNe pragaTa thAya. tuM sAdhu chuM tArI pAse mAlamilakata putrAdi parivAra nathI to tAre zA mATe kapaTa karavuM paDe ? sAdhu eTale saraLatAnuM sahajatAbharyuM jIvana. ziSyo vacce bheda zo ? koNa vahAlo ? koNa davalo ? vaLI sAdhunuM hRdaya to digaMbara jevuM khulluM hoya tene chupAvavAnuM zuM ? bhale koI vyavahAra hoya to paNa mArA-tArA, saMgha-saMghADAnI saMkucitatA tyajI saraLa rahe te sAdhu. saraLacitta sAdhu nirmaLa hRdayathI bharelo hoya che. saumyatA to sAdhuno prANa che. sAdhu che tyAM saumyatA che. gulAba-mogarA jevAM puSpo suvAsa vagaranAM hoya to sAdhutva saumyatAhiNuM hoya, sAdhunA romeromamAM saumyatA jharatI hoya. tenuM sAnnidhya pAmanAra paNa saumya banI jAya. nakkI karelA pariSahomAM to sAdhu jAgRta hoya, koI paNa paLe mAna-apamAnAdi prasaMge ahaM rahita kevaLa saumyatAne dhAraNa kare, kAraNa ke samatAnA bhaMDAra bhagavAna mahAvIranA sIdhA vArasadAra sAdhu che. saumyatAnI sAdhanA AtmAnI nirmaLatAne siddha kare che. zrAvaka e bhaviSyano sAdhu che, siddhadazA pAmavA sAdhutva joIe. ane sAdhutvane sAkAra karavA saumyatA joIe, saumyatA mATe sarvAtmamAM samaSTi joIe. mATe zrAvake tenA dareka kSetramAM samatA keLavavA prayatnazIla rahevuM, te mATe sAdhu-saMtano samAgama karavo. namratA, laghutA, vinaya e to parama sukhanAM sAdhana che. tADanuM vRkSa phaLa Ape paNa chAMyo na Ape. AMbo mIThAM phaLa Ape ane chAMyo paNa Ape, kAraNa ke tADa UMcuM che akkaDa che. AMbo gherAvAvALo che, ane phaLa besavAthI name che, jema AMbAnI samRddhi 102 maMgalamaya yoga
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ vadhe tema tema namato jAya. manuSyamAtramAM saMpatti vadhe tema tema namratA vadhe to tenI pAsenI saMpatti Apatti nahi lAve, namratA ghaNA doSothI bacAve che, zrAvaka ho ke sAdhu ho ahaMkArathI DUbe che ane namratAthI tare che. kUragaNuMka muni AvA guNone dhAraNa karI cittanI nirmaLatAne sAdhya karI mukti pAmI gayA tenuM dhyAna karanArA paNa te guNone prApta kare che ane paramapadane pAme che. sukumArasurUpeNa zAlibhadreNa yoginaa| tathA taptaM tapo dhyAyan na bhavet kastaporataH // 180 // bhAvArtha : sukumAra, suMdararUpa saMpanna ane bhogI evA zAlibhadra evI rIte tapa karyuM ke jenuM ciMtana karanAro koNa tapamAM rakta na bane ? | vivecana : cAritrazIla, tapasvI, saumya evA munionuM svarUpa ciMtana ApaNA AtmAne prakAza Ape che. karmanI nirjarA karAve che, kAraNa ke zAlibhadrane rAganuM baLavAna nimitta chatAM eka romamAM paNa kSobha pedA na thayo. sukozala munine siMhaNe cIrI nAMkhyA, leSanuM baLavAna nimitta chatAM temanA eka romamAM paNa kSobha pedA na thayo, saMyamanA baLane, mulatvI na rAkhyuM. ane paramapadanI prApti karI. bhAI ! tuM kadAca vicArato hoIza ke mane saMsAramAM sukha maLe pachI kaMIka dharma karuM, vaLI te sukha bhogavuM ane sAthe saMyama paLAya to saMyamanA mArge javuM ThIka paDe. paNa khAvuM ane gAvuM sAthe banatuM nathI tema saMsAranA sevana ane saMyama ArAdhana sAthe banatuM nathI. maraNa tane Aloka choDAve tenA karatAM saMyamamArge javA te choDe to tane parama lAbha che. enI zraddhA thavA zAlibhadra jevA bhogI, tyAgI thayelA munionA jIvanaprasaMgone tArA citrapaTa para aMkita kara to tAruM AtmavIrya ullAsa pAmaze. tuM bhale saMsAramAM ho ke te saMsAratyAga karyo hoya paNa jyAre maMgalamaya yoga o3
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ tane koI viSama paristhiti Ave tyAre evA munionA jIvananuM ciMtana karaje, tuM viSamatAmAMthI samatAmAM AvIza. temanA tyAga vairAgyano mahimA evo apUrva che. muninA tapano mahimA che ja paraMtu munine gocarI letA joIne IlAcI kumArane doraDA para nAcatA nAcatA vairAgya pedA thayo ane kaivalya pAmyA. muninA darzananuM nimitta AvuM sArthaka bane che. atre zAlibhadranA tapano mahimA jaNAvyo che. zAlibhadra atyaMta dhanADhya daMpatine tyAM janmyo, daivI saMpatti ane sAdhanomAM Ucharyo. puSyazaiyAmAM sUnAro, jyAM paga mUke tyAM jAjamo patharAyelI hoya, jene ThaMDImAM oraDAomAM garamI maLatI, garamImAM ThaMDaka maLatI, snAnanA vilepano vaDe zarIra ati sukomaLa hatuM. eka rANIne jvara Avyo hato, tenA zarIra para hAtha mUkatAM mukhamAMthI "oha' thaI gayuM. teTalI garamI paNa teno sukomaLa hAtha sahI na zakyo evo te sukumAra hato. suMdara rUpa saMpannatA paNa abhuta hatI, rAjA zreNika jyAre tenA sAtamALI suMdaratama mahelamAM padhAryA tyAre, pahelA mALe UbhelA tenA sevako ja eTalA suMdara hatA ke rAjA Azcarya pAmyA ke AmAM zAlibhadra koNa haze ? jevuM daivI sukha hatuM tevuM daivIrUpa hatuM. zarIra to jANe mAkhaNano piMDa. rAjAe AliMgana ApyuM ane zAlibhadrane parasevo chUTI gayo. kevaLa kAminIonA komaLa sparzathI TevAyelo te zreNikanA kSatriya raktayukta kaThaNa zarIrano sparza sahI na zakyo, chatAM te prasaMga vairAgyanuM kAraNa banyo. - rAtri-divasanA bheda vagara batrIsa saundaryanuM ekama tene vIMTaLAyeluM rahetuM, sparza sukhathI thAke to vividha pakavAno hAjara thatA, udarapUrti thAya tyAM to sugaMdhI padArthothI vAsita AvAsamAM ArAma karato, ArAma karIne UThe tyAM kaMkaNa ane jhAMjharano jhamakAra sAthe batrIsa rANIo vIMTaLAI vaLatI. kone jue ane kone mUke? koI paMkho DhALatI, koI jaLapAna ApatI, koI hAtha ApIne palaMga parathI nIce utAratI, koI vastro badalAvatI, koI vaLI vINAnA tAra - 104 maMgalamaya yoga
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ cheDatI, koI sUrIlA saMgIta gAtI. AvA bhogavilAsanuM niraMtara sevana karato e bhogI jIva eka divasa jAgI UThyo. kSaNamAtramAM sAtamALI havelI, batrIsa patnIonuM sauMdarya, mAtAnuM vAtsalya, sukhabhoganAM vipula sAdhano, chevaTe potAnuM ja suMdara sukomaLa zarIra, e sarva padArthono moha tyajIne jANe piMjarathI paMkhI chUTe tema te A badhA piMjarane toDIne chUTyo, zIvratAe saMyama grahaNa karyo. ugra tapazcaryA karI ane aMte garama zilA para kAyotsarga dhyAne rahyo. zarIra to jANe vRkSanuM thaDiyuM. garamI ho ke ThaMDI hoya, eka samatA ja temanuM tapa hatuM. divaso sudhI AhAra pANIno tyAga hato, vAcA to mauna hatI, mana AtmabhAvamAM lIna hatuM. jANe ke pUrve koI bhoga bhogavyA ja na hatA. Ama trividha prakAre tapa tapatA te munie janmamaraNathI mukti meLavI. evA muninuM tapa sAMbhaLI sAdhaka tapa karyA vagara kevI rIte rahI zake ? muninA tapa Adi dareka caryA ke ceSTAnA rahasyonuM zraddhApUrvaka ciMtana manana karavAmAM Ave to sAdhakanA karmo kSaya thavAnuM te mahAna nimitta che. kiM na cetayase mUDha ! mRtyukAle'pyupasthite / viSayeSu mano yatte dhAvatyeva niraGkuzam // 181 // bhAvArtha : he mUDha Atmana ! mRtyakAla najIka AvI pahoMcavA chatAM paNa tuM kema samajato nathI ? kema ke tAruM mana viSayo tarapha niraMkuza banIne doDyA ja kare che. vivecana : mRtyukALa najIka kyAre kahevAya ? kALano kaMI bharoso kharo ? kALanuM kaMI sthaLa nakkI kharuM ? to pachI je samaya tuM pasAra kare che te konA para bharoso rAkhIne kare che ? mRtyakALa jIvane mAtAnA garbhamAMthI upADI le, zizuvayamAM paNa laI le, janmIne tarata ja laI le, pAMca varSanA bALakane laI le, ane tuM je yuvAnIne sAcave tevI yuvAnavaye paNa kALa tane jhaDapI le, tuM prauDhAvasthAmAM jarA nirAMta karIne bese tyAM to mRtyu AvIne UbhuM rahe, ane vRddhAvasthAmAM koI rogamAM maravA icche to e kALa maMgalamaya yoga 105
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ vilaMbathI Ave, eTale kALane kaMI vaya sAthe saMbaMdha nahi, tArI icchA sAthe saMbaMdha nahi. mRtyu kayA sthAne Ave e nizcita nahIM. are, tuM mAtAnA khoLAmAM sUto hoya paNa tane kAyama mATe sUto ja rAkhe. tuM pAraNAmAM sUto rahe ane tArA prANa nIkaLI jAya, tuM khelato hoya ane tane akasmAta thAya ne upADI le, are tuM suMdara gADImAM jato hoya ane upADI le, tuM dariyAmAM saphara karato hoya to tyAM paNa kALane kaMI avarodha na Ave te sTImaramAM paNa AvI zake che. are tuM AkAzamArge gamana karato hoya to paNa te tArI sAthe vimAnamAM pharato pharato tane upADI le. tuM tArI ThaMDI vAtAyAnavALI oNphisa ke gharamAM jyAM khurazImAM nirAMte beTho hoya ke khATalAmAM poyo hoya topaNa kALa nirAMte tyAM AvI pahoMce. A samagra sRSTimAM kALa ane karmano sarvatra javAno hakka abAdhita che. have tuM kyAM nirAMta karIne rahI zakIza ? he Atmana ! hajI paNa sAMbhaLa, tuM rAjA ho ke prajA, strI ho ke puruSa, zrImaMta ho ke kaMgALa, dharmI ho ke adharmI, bhakta ho ke bhagavAna, bALaka ho ke vRddha, dezamAM ho ke paradezamAM, sAdhu ho ke gRhastha, vidvAna ho ke mUrkha, tabiba ho ke vaijJAnika, komaLa ho ke kaThaNa, kALane kaMI bheda nathI. sarva jIva sAthe kALa nyAyI vartana rAkhe che, paraMtu samaya thatAM eka kSaNano paNa vilaMba ke sthAna mATe kaMI cokasAI nahi. to pachI tuM kone bharose tArI A jIvananI gADI calAve che ? "nagArAM vAge mAthe motanAM tuM nizcita thaI kema sUto re ? madhu biMdu sukhanI lAlace, tuM kicaDamAM kema khUMto re." mRtyu tane kyAM kevI rIte laI jAya che ? tAruM jIvana pUrve bAMdhelA AyuSyakarmane AdhIna che. jelanI sajA jevuM che, jyAM jeTaluM bhogavAnuM hoya teTaluM bhogavAya. jevA pariNAmathI bAMdhyuM hoya tevI gati maLe, te gati pramANe sukhaduHkha maLe, temAM koI pheraphAra karavo tArA hAthamAM nathI, tuM tyAM parAdhIna chuM. paNa jo tAre svAdhIna 176 maMgalamaya yoga
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ thavuM hoya to prathama samAdhimaraNa thAya tevuM uttama jIvana jIvato thA, kSamAdi guNathI tArA cittane bharapUra karI de, kaSAyone upazAMta kara, icchA, tRSNAno saMkSepa kara. saMsArano udaya che to sAkSIbhAve nabhAvI le, aMte koI sadgurunI nizrAmAM pAvana thA, pachI samAdhimaraNa karI anukrame parama padane prApta karIza. je dehanuM AyuSya kSaNe kSaNe ghaTatuM jAya che teno vicAra kara. sarva karatAM adhika sneha jemAM rahyo che tevI kAyA paNa rogAdithI duHkharUpa thaI paDe che, tene jALavI rAkhavAthI paNa TakatI nathI. te deha ane indriyonA viSayomAM tuM niraMkuza thaI doDyA kare che ethI tuM bhUlI jAya che ke kALa tAre mAthe bhame che. samasta vizva e maraNa AgaLa azaraNa che, tane mRtyuthI na dhana bacAvI zake, na parivAra bacAvI zake, na mitro svajano bacAvI zake, na sainya bacAvI zake, na hAthI ke ghoDAnuM daLa tane bacAvI zake, are vaidya hakImo paNa kALa AgaLa nata mastaka banI UbhA rahe che. te sarve svayaM maraNane zaraNa che. paNa mAnavI mAtra A vAta bhUlI kema jAya che ? tenI cittavRtti niraMtara indriyonA viSayomAM che. tyAM evI bhulabhulAmaNI che ke indriyone aneka viSayo maLI rahe che. eTale mAnavI samaje ke bhale mRtyu Avaze tyAre joI laIzuM, paraMtu atyAre to ahIM madhubiMdu jevuM sukha che. indriyonA viSayo niraMtara maLatA rahe ane tenAthI AkarSaNa pedA na thAya tevA to koI virala mahAtmAo ja haze, te sivAya samasta vizva indriyonA viSayomAM AkrAMta thayeluM che. mRtyu jevA aMta samaye paNa jIvo temAM ja pravRtta hoya che. mRtyuno bhaya che, paNa mRtyuno bodha pariNAma pAmyo nathI. zAstrakAro kahe che, tAre mRtyu sAthe maitrI hoya. te AvavAnuM nathI tevI tane khAtarI hoya ane mRtyu Ave tuM tene bhagADI zakIza evI khAtarI hoya to bhale tuM nirAMta sUve, paNa jo Indriyone vaza paDI tenA viSayomAM pravRtta thaI tuM kALa vyatIta karIza to mRtyukALa Avaze tyAre tuM khAlI hAthe vidAya thaIza, maMgalamaya yoga
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ mATe samaja e mUrakha mana ! samaja A sarva vaLagADa choDa ane manane aMkuzamAM laI tArA caitanya svarUpane jANI le. zuddhAtmAne ArAdhI le. jIvite gatazeSe'pi viSayecchAM viyojya te / cet tapaHpraguNaM cetastataH kiJcid na hAritam // 182 // bhAvArtha : jIvana lagabhaga samApta thavA chatAMya jo tAruM mana viSayonI icchAno tyAga karI tapa mATe tatpara hoya to hajI kazuM bagaDyuM nathI, gumAvyuM nathI. vivecana : yadyapi mRtyuno koI nizcita samaya nathI, chatAM jeTalA dasakA pUrA karyA hoya te bhale, athavA tane lAgatuM hoya ke have to jIvana pUruM thavA AvyuM che. to vicArI joje, tArI pAchalI jiMdagI para eka najara nAMkhI joje ke have AjakAlamAM to mAre javAnuM che. meM zuM zuM meLavyuM ke je mArI sAthe Avaze ? tane javAba maLaze ke bhautika jagatano eka paramANu paNa sAthe Ave tema nathI. A vaibhava, A dolata, A parivAra, A svajana, A yuvAnI, ane tane jenA para atyaMta moha che te deha paNa sAthe nahi Ave. tane Ano kaMI anubhava nathI tevuM nathI. ane saMsAranI mohinI to kevI che ? pote potAnA hita mATe zuM laI jaI zake che teno vicAra karavAne badale te vicAre che ke traNa dIkarAne badhuM vyavasthita vaheMcI ApyuM, darekano saMsAra sukhI che, be-traNa peDhI sudhI vAMdho nahi Ave, AvuM hovA chatAM paNa tane aMtima paLa sudhI jIvana samApta thatAM sudhI nirAMta nathI. vRddhAvasthAmAM saMsAramAM hajI ghaNuM karavAnuM tuM sAmarthya dharAve che, to zuM tAruM mana e IcchAono tyAga karavAnuM baLa dharAvatuM nathI ? anAdikALathI IcchAono mahAvaro tane evo ruci gayo che ke teno tyAga karavo kaThaNa lAge che. paraMtu tene koI dhanya paLe vicAra AvI jAya ke A badhuM karIne paNa meM zuM meLavyuM ? huM jaIza 108 maMgalamaya yoga
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ tyAre zuM laI jaIza ? to hajI samaya che. pelo pAgala mANasa mAthe poTaluM laIne pharato hoya, tenA poTalAmAM zuM zuM hoya te jANe che ? teNe savAre karelA dAtaNanI nakAmI cIrI ke jUno braza, rastAmAMthI maLeluM bIDInuM TUMkuM, jUnuM pavAluM, jIrNa vastra. tane lAge ke are A bicAro pAgala che. nAMkhI devA jevI vastunuM poTaluM laIne phare che. tAruM poTaluM joIne jJAnIo paNa evuM ja vicAre che, A dhana, mAla, vastro, pAtro, alaMkAra vagere jaDa padArthonI icchAonuM poTaluM laIne keTalAM varSo pharyo, ane jenA vagara sarva nirarthaka che tevuM caitanya tene mATe te zuM zuM karyuM ? tene mATe karavA jevuM paNa kiMI nathI. kevaLa A icchAonI malinatA tyajI de to caitanya jevuM che tevuM pragaTa thaze. jJAnIjano kahe che hajI kaMI paNa bagaDyuM nathI. tame jyAre paNa A mana, indriyo ane tenA viSayonI nirarthakatA samajAya ane tuM te pratyethI pAcho vaLe, tyAga tapa, ane saMyamane ArAdhe to jema koTi varSanuM svapna jAgrata thatAM samAya che, tema tuM jyAre AtmadaSTi bhaNI vaLIza to tAro AtmA svayaM AnaMdasvarUpe tane sAda Apaze. e koI trIjo mANasa nathI ke tAre tene lAvavo paDe. icchAo karanAra je hato, viSayo jenI sattA vaDe pravartatA hatA, tenA uparathI mohAsthita vAdaLuM haTI jAya to prakAzita AtmAno prakAza jhaLahaLe che. jagatamAM prasarelA viSayAdi icchita padArtho prApta thAya ane te bhogavI nivRtta thavAnI IcchA rAkhavI ane te dhArIza tyAre tyajI daIza. pachI te viSayanI mUccha nahi thAya, ema thavuM kaThaNa che kAraNa ke jIvane bodhanI prApti thaI na hoya to te viSayAdi nivRtta thatA nathI, paNa vizeSa vardhamAna thAya che. mATe tapAdi vaDe te icchAo prathama zAMta karI jJAnadazA vaDe nirmULa karavI, je samaye tane tevA tapa-tyAganA bhAva Ave tyAre vilaMba na karato. bhUtakALa bhale pAcho na Ave paNa vartamAnamAM jAgrata thaI jAya to bhUtakALa maMgalamaya yoga 19
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ sudharI jaze, arthAt bhAvi ujvaLa banaze. kUTajanmAvatAraM svaM pApopAyaizca saMkulam / vyarthaM nItvA batAdhApi dharme cittaM sthirIkuru // 183 // bhAvArtha : kUDakapaTa ane pApanA upAyothI potAnA A janmane vyartha gumAvIne hajI paNa tuM dharmamAM cittane sthira kara. : vivecana mukhyatve pUrvanA saMskAra, vartamAna saMyogo, ane potAnI tuccha vRttionuM poSaNa, svArtha jevA dUSaNa e sarvanuM mULa che ajJAna. ajJAnavaza jIva jiMdagIne phUDakapaTathI bharI de che. buddhimAna paNa jANe che ke tene phUDakapaTathI kaMI maLavAnuM nathI. vAstavamAM maLeluM gumAvavAnuM che. kacita pUrvanA puNyathI tene A janmamAM kaMI duHkha tAtkAlika na maLe paraMtu karmanA vipAkane 'dera che paNa aMdhera nathI' A puNyano karAra pUro thayo ke phUDakapaTanAM badhAM ja phaLo cakravartI vyAja sAthe AvI maLaze. tyAre jo daradratA, apaMgatA, buddhimaMdatA, apayaza, rogAdi hAjara thayA to tArA duHkhamAM koI bhAga nahi paDAve, ane tuM chUTavA mAMge to paNa chUTI zakIza nahi e karmanAM phaLa hasatA ke rotA bhogavyA vagara chUTako nathI. kadAca hAlatane puNyanA udayamAM AvA duHkhada saMyogono khyAla na Ave to tuM anyanI paristhiti joI vicAra karaje ke jIvone AvuM du:kha paDavAnuM zuM kAraNa haze ? mane paNa AvuM du:kha AvI zake ? tane eno javAba na maLe to tuM koI sanmitra ke saMto pAsethI meLavI leje paNa cetI jA, gayo samaya pAcho nahi Ave, Avato samaya sAdhI le. phUDakapaTa, asatya ane mAyA jevA zabdonuM pota to sAmAnya mANasa paNa jANe che. nAnAM bALako paNa tene bhUMDA mAne che. e zabdo sAthe joDAtA bhAva ane AcaraNa e jIvananI kliSTatA, aMdhArA kUvAmAM jhaMpApAta karavA jevI che. chatI AMkhe aMdhApo che, temAMthI tuM zuM pasaMda kare che ? tane pariNAma pasaMda nathI to pachI zA mATe e pariNAmanA thaDane pakaDIne Ubho chuM, kUDakapaTa karavAmAM te keTalA dasakA gALyA ? samaya vyartha gumAvyo, paNa cetI hajI 180 maMgalamaya yoga
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ jA ane koI sadguruno sAtha laI dharmamAM sthira thA. je vaDe pApano ja saMgraha thAya tevAM sAdhano tuM yojato rahyo ane tane khyAla paNa na Avyo ke A pApanAM puMjathI mane badalAmAM zuM maLaze ? kevaLa duHkha ja duHkha. pApanAM sthAno zAstrakAroe aDhAra batAvyA che. teno vistAra vRttine AdhAre kare to asaMkhya pApasthAnaka bane che. e sarvane te nimaMtryA che, have e sarve tane gherIne beThA che, paraMtu e pApa tane pAparUpa jaNAtA nathI. tane vicAratAM jaNAze ke huM to mAnato hato ke A dhana, dhAnya, mAla, mAna, parivAra ane mitrothI surakSita chuM, paNa jyAre tane A pApanI saMtati najare paDe ane jo buddhimAna hoya to tuM jarUra gabharAI jaIza, tyAre paNa jo tame tenI vyarthatA lAge to tuM pAcho paDe ane janmane sArthaka kare. dharmane dhAraNa kare. tArAthI nAnImoTI hiMsA thAya che. tArA vyavahAra ke vyApAramAM tuM asatyAcaraNa kare che, ane tenI sAthe aNahakkanuM levAnI corI to thatI ja haze. vaLI pApamAM pravRtta rahenAra tuM indriyonA bhogomAM pUro cakacUra chuM, ane te bhogonI pUrti mATe tAre ghaNAM sAdhanasAmagrI bhegAM karavAM paDe che, temAMthI tuM UMco ja Avato nathI. hajI AgaLa vicAravuM che? A pApo tArI buddhine bahekAve che tyAre tuM krodhano Azaro le che. mAna meLavavA guNone badale khaTapaTa kare che. mAyAnA raMge to tuM raMgAyelo chuM. ane tArI pUrI jidagI lobhavaza tuM jIvyo chuM te jANe che ? e A aDhAre doSonuM mULa che. eka e saradArane bhagADI de badhA ja bhAgI jaze. jo teM lobhane na bhagADyo to pachI tArAmAM rahelA rAga ane dveSa e baMne vRttionI graMthimAM tuM baMdhAI ja javAno. tArA jIvanane bAMdhI lenArI e graMthi anAdikALathI tuM chedI zakyo nathI, temAMthI tArA jIvanamAM je kalaha utpanna thayo tethI tuM badhAM sAdhanonI vacamAM paNa duHkhI thaIne pharyA ja kare che. ane e badhA duHkhanAM kAraNa tAruM pApakarma che. tema svIkAravAne badale tuM anyanA upara maMgalamaya yoga 181
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ Aropa mUke che. ane te vAtone vAgoLavA te niMdArasanuM sevana kare che, temAM tane je sAtha Ape temAM tArI daMbhayukta prIti joDAya che. ane sAtha na maLatA tane te sau apriya thaI paDe che. AthI tevA maLatiyAonuM poSaNa karavA tuM asatya ane kUDakapaTa ke mAyAno Azaro le che. A sarvanuM poSaNa tArAmAM raheluM viparIta jJAna-buddhi ke mAnyatA che, tuM kaMI jJAna vagarano nathI, tuM kaMI khATalA-pATalA jevo ke roTalA-poTalA jevo jaDa nathI ke tane tArAmAM cAlatI pApavRttionuM bhAna na thAya. tArI pAse jJAna to che paNa tArI AMkhe cazmAM UMdhAM che tethI tane badhuM UMdhuM UMdhuM jaNAya che ke jemAM sAcuM jIvananuM hArda che, te jaNAtuM nathI. cAlo bhAI have thaI te thaI. jAgyA tyArathI suprabhAta. bhUtakALa to have tArI pAse pAcho nahi Ave. chatAM bhUtakALanA karelA pApanA saMskArane pakhALI devA hoya to tuM sanmArge caDhI jA. AgaLa karelAM pApono pazcAttApa kara, dharma pAmIne pApIo puNyavaMtA banyA che. pazu maTIne mAnava ke deva banyA che. eka vAra tuM pAparUpI kAdavamAMthI paga bahAra mUka pachI tane jaLano joga maLe tema sAdhu-saMto ane zAstrono joga maLI raheze. pApanAM kAryo karato hato tyAre tane pUrva puNyanA yoge khAvA-pIvA, oDhavA-paheravAnuM maLI rahetuM hatuM ane puNyanA yogamAM tane nahi maLe ? te eka suMdara makAna lIdhuM paNa tane AjubAjunA mANasoe kahyuM ke A jagAmAM bhUtono vAsa che. te tyAMthI pAcho vaLI jaIza. e ghara suMdara hovA chatAM vecI nAkhIza. jo tuM bhUtothI bhaDakelo pAcho vaLe to pAparUpI bhUtothI pAcho vaLI jA. prathama tane puNya maLaze pachI paramAtmA maLaze, pApa jenAthI thAya te sAdhano, kartavyo ke vicAra-buddhi tyajI de, tAruM jIvana haLavuMphUla jevuM thaze. pApathI dUra thaIne jyAre tAruM citta komaLa, zAMta banaze tyAre tane dharmanI sAcI ruci thaze. e ruci pramANe tAruM vIrya-zakti ullasita thaze. pachI to tane sagAsnehIonI jagAe sanmitro gamaze. saMto gamaze, dharmasthAno gamaze. temAM tAruM citta nirmaLa banaze, ema 182 maMgalamaya yoga
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaja ke tane mArga maLI gayo. anAdikALanI bAhya sukhanI bhramaNA tUTI gaI. tane aMtaramAM zAMtino anubhava thavA lAgyo. have tuM asthira, kSaNika, ane vinAzI evA sAMsArika sukho ke jemAM niraMtara pApano pravAha che tyAMthI tuM have chUTo thayo. dharmamAM tAruM citta sthiratA pAmyuM. - vAstavamAM vicArIe to ApaNA baMdhananuM kAraNa kevaLa viSayonA bhogo ja nathI, paNa te viSayomAM rahelI Asakti, padArtho maLyAno ahaMkAra che. savizeSa dehAtmabuddhi paNa che. dehAtmabuddhi TaLe nahi ane viSayone dabAve ke vikArone zamAve topaNa baMdhanarahita thavAya nahi, kAraNa ke dehAtmabuddhi AtmavismRti karAve che, ane tethI jIvanamAM ajJAnano aMdhakAra vyApI jAya che. tyAga hovA chatAM paNa jIvanI mukti saMbhava nathI. dehAdithI para potAnA zuddha jJAyaka svabhAvanI pratIti na thaI hoya ke bhAvanA na thaI hoya to dehAtmabuddhi ahaMkAra ke Atmazakti pedA kare che. tyAre karelI sAdhanA vyartha jAya che. kAraNa ke dharmanI bAhya kriyA thatI rahe ane aMtaraMga to laukika tarapha rahe, tethI bAhya tyAga AdithI dharmano AbhAsa Ubho thAya che tyAre te sAcA dharmathI vaMcita rahe che. mATe dehAtmabuddhine dUra karavA vairAgyano sAco dora pakaDavo joIe. anantAn pundralAvartAnAtmanekendriyAdiSu / bhrAnto'si chedabhedAdivedanAbhirabhidrutaH // 184 // sAmprataM tu dRDhIbhUya sarvadukhaHdavAnalam / vratadukhaM kiyatkAlaM saha mA mA viSId bhoH ! // 185 // bhAvArtha : he Atmana ! ekendriyAdi yoniomAM anaMta pugala parAvarte paryata tuM rakhaDyo. ane tyAM chedana-bhedana Adi vedanAo te sahana karI, to have daDha thaI sarva duHkhone mATe dAvAnala samAna vratanA kaSTane thoDA kAlaparyata sahI le paNa vizAda na kara. vivecana : he Atmana ! te A janmamAM koI tIrthayAtrA karI maMgalamaya yoga 183
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ haze ke kema ? paNa jJAnIo tane tArI pUrI saMsArayAtrA kahe che. tArI kalpanAmAM e vAta bese ke nahi. paNa jJAnInA nispRhakathana para vizvAsa karaje. tuM eka evA sthAne, bhayaMkara bhIDamAM hato ke tyAM tane tArA astitvanuM bhAna na hatuM. tane jagata jANatuM paNa na hatuM. sarvajJa bhagavAne pUrNa jJAnamAM e dazAmAM jIvone joI e nirdeza karyo ke caudalokamAM cAre dizAomAM sUkSma jIvo (nigodanA) rahelA che. AMkhanI palakamAM to temanA janmamaraNa niraMtara thayA kare che. tyAMthI kALe karIne te nIkaLyo. ghaNI bhIDamAM rahevA chatAM najare dekhAya tevuM tAruM astitva vikasyuM (kaMdamULa) pachI to pRthvImAM, pANImAM, agnimAM ane vAyumAM janma-maraNa karato, te te zarIrane dhAraNa karato choDato khUba lAMbo kALa gumAvyo, tyAM zuM pAmyo ? taddana parAdhIna dazA, chedAyo, zAstrothI haNAyo, saLagyo, ukaLyo ema mahAduHkha pAmyo. ekendriyathI kaMIka khasyo tyAre tane be indriya maLI to paNa parAdhIna to kharo ja. ghaNA kALe traNa indriya pAmyo. tane lAgyuM ke have traNa indriya maLI, hAlavA-cAlavAnuM maLyuM have sukhI ! nA bhAI tArA duHkhano kaMI pAra nathI, cAra indriya pAmyo. tiryaMca paMcendriya thayo, paNa parAdhIna dazA, bhayajanita jIvana ane vanya pazuono trAsa, Ama tArA duHkhanuM zuM varNana kare ! AvI dazAmAM pudgala parAvarte rakhaDyo. pula parAvarta : samasta vizvamAM jeTalA (anaMta) pudgala paramANuo patharAyelA che, tenA niraMtara bheda-saMghAta bhegA thavuM vikharAyuM thayA kare che. te paramANuone te ekaeka karI janmamaraNa grahaNa karI choDyA che, te paNa krama pramANe sparzIne mUkyA che. te sarva paramANu kramamAM grahaNa karatA ane mUkatA jeTalo kALa jAya te pudgala parAvarta che. dareka jIve anaMtakALamAM anaMta pagalA parAvarto karyA che. have maLelo A mAnavadeha ane dharmano suyoga pAmI bhAvi pudgala parAvarte na thAya. carama pudgalaparAvartanI 184 maMgalamaya yoga.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ yogyatA meLavavA mATe kliSTa pariNAmane ghaTADI, aucitya jevA guNo keLavIe, ane dharma pAmavAnI atyaMta jijJAsA karI, ruci karI, puruSArtha karIe to bhavapAra thaI zake. bhavapAra tarI javA, paribhramaNanA duHkhathI mukta thavA, agAu . kahyA te duHkhothI mukta thavA, te du:khone dAvAnala samAna jANI tenA tApathI bacavA, prAraMbhamAM bhale kaThina lAge paNa saMyamano, vratano mArga grahaNa karI le. saMsAra kevo anitya che, asAra che te samajI le, teM Aje khAdheluM-pIdheluM kSaNa vAramAM kevuM parivartana kare che ? majAnAM rasagullAM maLa-mUtramAM pariName, ane Aje lAvelA kimatI padArtho tUTe-phUTe tyAre kevA niHsAra bane che teno vicAra karaje. kAcanI phUladAnI kImatI hatI, phUTI gaI tenA kaTakAne tuM kimatI mAnato nathI, pheMkI de che. prANa nIkaLI gayelA zarIrane agnisaMskAra ApI de che. koI rAkhatuM nathI. AvA anitya ane asAra padArthonA mohamAM tuM khUMpI gayo che. temAMthI ugaravAno eka mAtra upAya che saMyama ane vrata. saMyama ke vratanA ArAdhanamAM prAraMbhamAM kadAca thoDuM kaSTa lAge to paNa daDha thaI viSAda na karatA vratAdine ja Acaraje. tane eka vAra saMsAra asAra ane kSaNika jaNAze pachI koI padArthamAM tane pralobhana thaze nahi, paNa vatAdimAM sukha che tevI pratIti thaze. aneka prakAranA bhayathI grasita evA saMsAramAM vairAgya nirbhayatAnuM sthAna che. te vairAgyanA baLa upara tArA vratAdi TakI jaze. upadezAdinA kiJcit kathaMcit kAryate prH| svAtmA tuM svahite yoktuM munIndrarapi duSkaraH // 186 // bhAvArtha : anya jIvone upadeza Adi dvArA koI paNa rIte dharmAcaraNa ApI zakAya che. paNa potAnA AtmAne hita mATe dharmamAM joDavo te to munione paNa duSkara che. vivecana : koI mANasane koI roga thayo hoya tyAre teno mitra tene salAha Ape ke tAre amuka pathya pALavuM, paNa pote maMgalamaya yoga 185
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ pALI na zake. Ama anyane upadeza Apavo sahelo che. saMyamamAM sukha che. ema pravacanamAM kahevuM saraLa che, paraMtu potAne saMyama pALavo duSkara che. vratAdinA kevA lAbha che, navakArazI karo, puNya thaze. dAna karo devalokanAM sukha maLaze. are eka vAra sarvaviratI lo ahIM kaSTa bhogavavuM paDaze paNa pariNAme svarganA sukhanI prApti thaze. mATe puNya karo ane sukha meLavo, vaLI tevA puNya mATe vividha bAhya kriyAo karAvI jIvone dharmAcaraNano upadeza karyAno saMtoSa mAnaze. paraMtu Atmahita thAya tevo zuddha dharma Acaravo upadeza ApavA karatAM paNa munine mATe kaThaNa che. kAraNa ke kevaLa AtmahitarUpa zuddhadharma asaMgatAmAM che. prAraMbhanI bhUmikAmAM bAhya saMyamano upadeza eTalA mATe Apyo ke tyAM niraMtara satsaMga ke saddagurunI nizrA maLe ane jIvamAM rahelA saMsArabhAvanA saMskAra chUTI jAya ane asaMgatA ke vairAgya tIvra bane. dharmopadeza Apavo sahelo che, bAhya dharmAcaraNa karavuM saheluM che, emAM mAnAdinI mIThAza paNa hoya che. paraMtu Atmahita mATe ekAMte dharma ArAdhavo kaThaNa che, jemAM kevaLa mana:zuddhinI ja ane aMtaraMga saMyamanI ja mukhyatA hoya bAhyADaMbara na hoya. potAnAM vratAdi koI jANe nahi temAM jIvane rucatuM nathI, tethI Takato nathI. zuddha darzanAdi dharmanuM pAlana karavuM, vairAgyanI tIvratA TakAvavI, lokathI asaMga thavuM, potAnA svarUpamAM TakavuM ane kevaLa AtmahitanuM anusaMdhAna hoya, tevI ekAMta sAdhanA karavI munio mATe paNa duSkara che. yadA duHkhaM sukhatvena duHkhatvena sukhaM yadA / munitti tadA tasya mokSalakSmIH svayaMvarA // 187 / bhAvArtha : muni jyAre vrata AdinA duHkhone sukharUpe ane viSayo Adi sukhane duHkharUpe jANe che. tyAre tene mokSarUpI lakSmI svaye vare che. vivecana : je vratAdithI mokSa pragaTa thAya tevA vratAdinuM svarUpa 186 maMgalamaya yoga
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ alaukika ja hoya, temAM laukika bhAva ke utsavo na hoya, kAraNa ke mokSa e jIvanI zuddha avasthA che. cittanI parama samAdhi te mokSa che. ane cittanI asamAdhi te saMsAra che, e samAdhi laukika kAryo karatAM karatAM ke bAhya vratAdi dvArA pragaTa thatI nathI. munine mATe cittavRttinuM bAhyamAM pravartavuM te avrata che te ja du:kharUpa che. vratano artha che ke vRttiono upazama ke kSaya karavo, saMsAra tyAga thAya paNa saMgano tyAga na thAya to saMsArabhAva moLo paDato nathI. vaLI munine mahAvratanuM pAlana hoya che. arthAt ghaNuM kaSTa paDe topaNa e vratonuM pAlana kare che. temAM ya prANI rakSA ane brahmacaryanuM pAlana muni prANAMta kaSTa paNa kare che, to paNa teone kaSTa thatuM nathI. teo subhaTa thaIne viSayorUpI raNamedAne caDhyA che, vaLI vratAdi vaDe ja viSayonA saMskArane teo naSTa kare che. zrAvaka ke sAdhune mATe vrata e to bahAranA viSayo ke saMskAranA zastra sAme DhAla ke kvacanuM kAma kare che. jJAna prakAza paNa vrato vaDe thatI zuddhithI vadhu ujjavaLa bane che. jJAna prApti pahelA vrata abhyAsa mATe vADa jevA che. jJAnaprApti pachI e vrato jJAnavRddhinuM kAraNa bane che. Akhare jJAna pUrNatA pAmatA vratAdi sahaja bane che. munine aMta pariNAmanuM jJAna che. ane lakSya paNa che. tethI vratAdine sukharUpe ArAdhe che. vaLI viSayone kAraNe kevAM duHkha sahevAM paDe che te jANe che, tethI cakravaryAdi pade pUrI sukhabhoganI sAmagrI chatAM tene duHkharUpa asAra ane anitya jANI teo cAlI nIkaLyA. arthAt jeNe vratAdimAM sukha joyuM, viSayomAM duHkha joyuM, te mahApuruSo sukha-duHkhanA kaMthI mukta thaI jAya che, temane mokSalakSmI svaye vare sarvaM vAsanAya duHkhaM sukhaM vA paramArthataH / malAyatyaprekSaNe'pyeko hato'pyanyastu tuSyati // 188 // bhAvArtha : paramArthathI sukha yA duHkha e badhuM mananI bhAvanA che. kAraNa ke eka vyakti astrane jotAM ja glAni pAme che, jyAre bIjI vyakti aAthI haNAvA chatAM khuza thAya che. maMgalamaya yoga 180
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivecana : paramArtha eTale tattvadRSTithI vicArIe to para padArthonA nimitte thatAM sukhaduHkha mananI kalpanA che. jo IndriyAdi viSayo - sukharUpa hoya to temAM ghaDIkamAM vRddhi ane ghaDIkamAM mAMga evuM kaMTha na hoya. jo indriyomAM svayaM sukharUpa padArtha hoya to temAM kSaNikatA na hoya, ethI sukhaduHkha kAlpita che. jIve UbhI karelI A kalpanAo jIvananA aNamola samayane veDaphI nAMkhe che. dhAro ke eka kImatI hIro che, jhagamaga jhagamaga thAya che. tenA upara AMkha Thare che. jo te hIro potAno hoya to sukha upaje che bIjA pAse hoya to duHkha Upaje che. mATe vicAra karavo ke hIro sukhanuM ke duHkhanuM kAraNa che ke tArA mananI kalpanA che. jo tane sAcA hIrAnI parakha hoya to tAro potAno AtmA ja atyaMta prakAzita-jJAnamaya, hIrAne jANavAvALo che. tene jANIne ja sukhI thA. paramArthathI sukhaduHkhanI kalpanA eTalA mATe che ke ISTa padArtha maLatA sukha Upaje che ane e padArthano viyoga thatAM sukhano viyoga thAya che. padArtha sukharUpa che ke tArA potAmAM sukha che teno vicAra kara. mATe padArtho pratye dInatA karavI ke tenuM mAhAbhya rAkhavuM te vyartha che. vaLI je vastu ke vyakti Aje sukharUpa jaNAya che te vastu kAle duHkharUpa jaNAya che. bahAranA rUpa jovA gamatA hatA paNa AMkhamAM darada thAya to te padArtho du:kharUpa jaNAya che. Aje patnI-pati anyonya snehavALA che, kaMI vicArabheda thAya to te saMbaMdha klezarUpa thAya che. sAmAnyarUpe koInI pAse astra-zastrane jotAM bhaya lAge che. ane gumaDuM thayuM hoya to astrathI kapAvavAmAM paNa sukhanI kalpanA che. AthI sukhaduHkha e kalpanA manAya che. duHkhano sAco svIkAra AtmAne jAgrata kare che. te duHkhane sahana karIne duHkhathI para banAve 188 maMgalamaya yoga
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ je bhautika sukhonI utpattimAM paNa pApane Acarato nathI. tene vartamAnamAM du:kha nathI. bhaviSyamAM duHkha nathI ke durgati nathI. kAraNa ke te anyAyI nathI. bhogomAM Asakta nathI. sukha sAmagrInA rakSaNamAM kleza nathI. dharmanI vRddhimAM zuddhabhAvamAM teno upayoga che. Ama zubhagatinA nimittane sevato zuddha dharma pAmIne mukta thAya duHkhanuM mULa icchAo che. icchao manuSyane daridra banAve che. icchAothI jene abhAva thayo che te amIra che. manuSyanA jIvanamAM artha ane kAmamAM eka kSaNa gumAvavI te amRtane DhoLI devA jevuM che. sukhamagno yathA ko'pi lInaH prekSaNAkadiSu / gataM kAlaM na jAnAti tathA yogI pare'kSare // 189 // bhAvArtha : jema sukhamAM magna evo koI mANasa nATaka Adi jovAmAM lIna thAya che tyAre keTalo kALa pasAra thayo te jANato nathI, tema zreSTha akSaramAM lIna thayelo yogI paNa vItelA kALane jANato nathI. vivecana : koI manuSyane koI mAnasika ciMtA che ke zarIramAM kaMI vyAdhi che, athavA bahAramAM kaMI upAdhi che, chatAM jo te koI managamatA nATaka, khela, saMgIta jalasA jovA-sAMbhaLavAmAM magna thAya che to teTalA samaya mATe te potAnAM Adhi, vyAdhi, ke upAdhine bhUlI jAya che. joke tene kaMI samAdhi prApta thaI che tevuM nathI, paNa tenuM mana viSayAMtara thavAthI je mana duHkha anubhavatuM hatuM te have ISTa padArtha maLatA sukha anubhave che. temAM keTalo samaya pasAra thayo te paNa tene khabara nathI. koI vyasanIne mATe lAkhonuM devuM che. paNa e vyasanamAM cakacUra banelo bhUlI jAya che ke mAre mAthe devuM che. bhajiyAM khAvAthI peTamAM dukhaze te vAta bhajiyAM khAtI vakhate mANasa bhUlI jAya che. paraMtu A sarve kAraNo kSaNika che. tethI te upAyo dUra thatAM mANasa maMgalamaya yogA 18e
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ jevo duHkhI hato tevo ja thaIne rahe che. jagatamAM bAhya padArthonA saMyogamAM lIna thavAthI manuSya duHkhane bhUlI jAya che. ane ghaNo samaya pasAra thavA chatAM tene samayanuM bhAna rahetuM nathI. tema yogI jenA pariNAma paramArtha sukhanAM kAraNomAM lIna che, athavA uThe ke ama jevA zreSTha akSaromAM lIna che tevo yogI tenA zarIrane chedana-bhedana thAya ke zIta-uSNa vAtAvaraNa hoya topaNa te jANato nathI, duHkhI thato nathI. kalAko ane divaso sudhI e zreSTha akSaromAM ekAkAra banI jaIne A jagatanA dehAdi dazyo paNa tene vistRta thAya che. pachI zeSa jIvana e maMtrAkSaronI ArAdhanAmAM samApta thAya che. UMghatAM, jAgatAM, sUtAM ke besatAM eka ja lInatA banI rahe che. vaLI te lInatAmAM Atmika sukhanA AhalAdamAM te ghaNo kALa vyatIta thavA chatAM paNa jANato nathI. mRgamitro yadA yogI vanavAsasukhe rtH| tadA viSayazarmecchAmRgatRSNA vilIyate // 190 // bhAvArtha : jyAre yogI puruSa pazuono mitra banI vanavAsanA sukhamAM rakta bane che tyAre tenI viSaya-sukhonI IcchArUpI mRgatRSNAno nAza thAya che. vivecana : vanavAsI evA yogIomAM ahiMsAvratane pariNAme temanA romeromamAM prematattva evuM vikAsa pAme che ke pazuo paNa anyonya virodhI prakRti tyajIne mitra bane che. ane yogI puruSane paNa temanI sAthe maitrIbhAva rahe che. jema svajano sAthe raheto manuSya nirbhaya rahe che, tema yogIjano vanavAsamAM pazuo sAthe nirbhaya thaIne rahe che. siMhanI guphAmAM yogI pazunI sAthe rahe, sapanA rAphaDA pAse yogI ane sarpa sAthe rahe, vAgha to yogInA nivAsasthAne sevaka thaIne rahe. sasalAM-haraNAM to jANe yogInAM ja saMtAno hoya tema temanI pAse lADa kare, khisakolA, cakalA to temanA zarIra upara caDhe Utara ke rame, vanya pazuo sAthenI yogInI AtmIyatA, prematattva 190 maMgalamaya yoga
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ evA vikAsa pAme che ke jANe maitrIbhAvanAnA pavitra jharaNAmAM sau snAna karI rahyA na hoya ! e nirdoSatA-maitrI yogIne paNa Atmika sukhanuM kAraNa bane che. ane e maitrIbhAva ke nirdoSa prematattvanA kAraNe yogInI viSayasukhonI tRSNA nAza pAme che. yogInA aMtaraMgamAM sukha hovAthI temane bAhya sukhanA sAdhanonI jarUra paDatI nathI. vaLI AtmabhAvanAnI puSTi mATe yogIe vahAveluM maitrIbhAvanuM jharaNuM paryata bane che. yogIno vAtsalyabhAva paNa uttama hovAthI pazuo tenA svajana jevA thaI jAya che. cittano nirmaLa bhAva yogInI icchAone naSTa kare che. vane zAntaH sukhAsIno nirdvanto niSparigrahaH / prApnoti yatsukhaM yogI sArvabhaumo'pi ttkutH|| 191 // ' bhAvArtha H zAMta ane sukhamAM rahelA jenA kaMTha cAlyAM gayAM che tevo parigraha vinAno yogI vanamAM je sukha prApta kare che, te sukha sArvabhauma rAjAne paNa kyAMthI hoya ? | vivecana : cha khaMDanI pRthvInuM Adhipatya dharAvanArA cakravartI ke mahAna rAjyanI sattAvALA moTA rAjAone bhautika sukha paNa vyAkuLatAvALuM che tethI te vAstavika sukha nathI. kAraNa ke jene mAthe kALarUpI talavAra laTakatI hoya te kevI rIte sukhI hoya ! saMsAramAM deva mAnava ke Indra e dareka para yamarAjAnI ANa varte che. AyuSya pUruM thavAnA kALamAM e indrAdi sarve bhayabhIta bane che. svargamAM teo dIrghakALathI hatA. jemanI sevAmAM hajAro kevo rahetA hatA. jemanuM zarIra suMdara ane tejasvI hatuM. roga jarA rahita hatuM. chatAM te maraNane AdhIna thaI duHkhI thAya che. paraMtu jeNe janma-maraNa, lAbha-hAni, harSa-zoka ke rAga-dveSanA, kiMDho tyajI dIdhA che. aMtaraMga ane bAhya baMne prakAre parigraha rahita che. te zAMta ane sukhI che. te vanamAM vihare che. tene koI sainyanuM rakSaNa nathI, svajana parivArano saMyoga nathI. dhanamAlane to temaNe tyajI dIdhAM hatAM, tevo yogI vanamAM ekAkI chatAM sukhI che. kAraNa maMgalamaya yoga 191
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ ke rAgadveSanA nimittone temaNe tyajI dIdhA che. arthAta duHkhanAM kAraNono jemaNe tyAga karyo che te yogI sukhI che. te sukha koI samrATa paNa prApta karI zakato nathI, kAraNa ke samrATane aneka prakAranI vaLagaNAoe gherI lIdho che. te sukhethI jIvI zakato nathI. jagatamAM kevI vicitratA che ke jenI pAse aDhaLaka saMpatti ane sAdhano che te duHkhI che. ane jenI pAse bhautika jagatanuM koI sAdhana na hovA chatAM sukhI che. "pANImeM mIna piyAsI' jevI dazA sArvabhauma rAjAnI che. sukhanA sAdhanomAM cAre bAjuthI gherAyelo hovA chatAM te duHkhI che. tevAM sarva sAdhanone choDIne ekAkI vanamAM raheto yogI sukhI che. kAraNa ke du:khanA kAraNa rAga, dveSa ane ajJAna teNe tyajI dIdhA che. te yogI sadA sukhI che parigraha rakSaNano bhAra nathI. mUrchA nathI tethI yogI nizcita che. janmabhUtvAt pulindAnAM vanavAse yathA ratiH tathA viditatattvAnAM yadi syAt kimataH param // 192 // bhAvArtha : jema bhIla vagere lokone potAnI janmabhUmi hovAthI vanavAsamAM AnaMda Ave che, tema tattvonA jANakArane paNa vanavAsamAM AnaMda Ave to pachI temane bIjuM zuM joIe ? vivecana : vanamAM janma pAmelA bhIla vagerene janmabhUmino svAbhAvika sneha hoya che. tyAMnA vAtAvaraNa vagerethI teo TevAI jAya che, tethI vana hovA chatAM teo nirbhaya hoya che. evA bhIlane jo koI zaheranA koI zrImaMtane tyAM ekAda saptAha rAkhyo hoya to te mUMjhAI jAya. game tevAM miSTAnna Apo, sUvAnI suMvALI gAdI Apo, sugaMdhI vilepana Apo, rUpALAM citro batAvo ke saMgItano jalaso yojo, paNa pelo bhIla tyAM mUMjhAI jAya, ane tyAMthI bhAgI javAno upAya zodhe. potAne sthAne AvIne tene nirAMta maLe. bhale tenI pAse zaherI zrImaMtanA nivAsa jevAM sAdhano na hoya paNa te potAnI dharatImAtA-janmadAtA bhUmimAM sukhI hoya 192 maMgalamaya yoga. WWW.jainelibrary.org
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ koI sAdhaka saMsArano tyAga karIne jyAre vanamAM vAsa kare che tyAre tenI pAse mahela ke havelImAM raheto hato tevA pAMca indriyanAM viSayI sAdhano hotAM nathI, temAM tene baMdhana lAgyuM hatuM tethI teNe saghaLo vaibhava tyajIne vanavAsa svIkAryo hato. jyAM tene koI kArabhAra ke janakAryo karavAnAM nathI. kevaLa ekAMta indriyonA sukhane badale atindriya tevA AtmasukhanI khoja karavAnI che. Indriya viSayonA sukhanI niHsAratA joI teNe vananI vATa pakaDI lIdhI jyAM tene viSayonI jALamAMthI chuTakAro maLyo che. vananA naisargika vAtAvaraNathI utpanna thayelA vAyumaMDaLamAM janasamUhanA kolAhala rahita zAMta ane saMgharSo rahita pavitratAno anubhava thAya che. tyAM nirdoSa pazuo sAthe maitrIbhAvanAne kAraNe te tyAM nirbhaya che. vaLI A vanasevanano Azaya kevaLa dehano adhyAsa, dehano neha tyajIne aMtarAtmAmAM rahelA sAcA sukhanI anubhUtino che. tethI kolAhala, dUSita vAtAvaraNarahita vanavAsamAM tattvavettA yogI sukhI A jagatanA sAmAnya manuSyathI mAMDIne cakravartI paNa vadhatA bhautika parigrahane icche che. jyAre A yogIne to koI padArthanI spRhA nathI kevaLa dehane dharmanuM sAdhana mAnI sAthe rAkhyuM hoya che, tema kevaLa deha e ja temane rahevAnuM bAhya sthAna che. ane aMtaraMga sthAna to nijabhAva, svarUpa, AtmA ja che. yogIno vAsa AtmAmAM che. bAhya prakAre jotAM yogI vanavAsamAM AnaMda mANe che. aMtaraMgathI jotAM jJAnI-yogI AtmaramaNatAnI khojamAM moja mANe che. AtmAnaMdamAM tadrupa yogIne traNe lokanuM rAjya paNa tRNa vata che. yogInI eka eka paLa amUlya che. teo vAyuvege mukti pratye dhasI rahyA che. jagatanA jIvone kALe lIdho ke leze tevI dazA che. yogIne mokSe lIdho ke leze tevI dazA che. kyAM kALanI paravazatA ane kyAM svarUpanI svAdhInatA ? jene mahela ane jaMgala samAna che. jenI kevaLa tattvarUpa dRSTi che. te yogI vanamAM AnaMdita che, dharatI tenI zayyA che. koI zilA temanuM ozIkuM che. vRkSanI chatrachAyA sh yogIne traNe karamaNatAnI khoja AnaMda mANe che. maMgalamaya yogA 193
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ temano cophALa-oDhavAnuM che. vanya pazuo bAMdhava che. zuddhAtmAnuM lakSya temano AnaMda che. eko garbhe sthitoM jAta eka eko vinakSyasi / tathApi mUDha ! panyAdIn kiM mamatvena pazyasi // 193 // bhAvArtha tuM ekalo garbhamAM rahyo, ekalo ja janma pAmyo, ane ekalo ja mRtyu pAmIza, A jANavA chatAM te mUDha patnI AdimAM mamatvabuddhithI kema jue che ! vivecana : sAmAnya mAnavIno paNa A anubhava che ke jIva deha dhAraNa karI janma pAme che tyAre ekalo hoya che, ane maraNakALe ekalo ja vidAya le che, janma-maraNanA A rahasyano koI pheraphAra karI zakyuM nathI. koI rAjAne tyAM ke zreSThIne tyAM rAjakumAra tarIke janma le te ekalo ja hoya ane moTA cakravartI ke samrATo ciravidAya pAmyA tyAre ekalA ja vidAya thAya che. A niyama traNe kALa mATe abAdhita che. Indra, caMdra ke jinendra jevA mahAprabhAvazALI paNa kaMI pakSapAta pAmI zakyA nathI. bhale jamyA pachI taeNe tene sagAM-snehIo vIMTaLAI vaLe te sarve puNyanA khela che. joDakAM janme topaNa sukhanA vedana mATe tenuM zarIra to bhinna eka ja maLavAnuM che. hajAro mAnavo akasmAte sAthe maraNa pAme topaNa mRtyu to vyaktigata ekalAnuM ja rahevAnuM che, te samaye je vedanAno anubhava thAya te to darekane ekalAne ja thavAno che. kAraNake jIva ekalo ja jabhyo che tema ekalo ja maravAno che. temAM paNa jamyo tyAre deha laIne Avyo, paraMtu maraNa kALe to je dehane snehathI popyo hato te paNa mUkIne javuM paDe che. pachI tArAM sagAMsnehIne to kyAMthI laI javAno che ? ane koI AvavA paNa taiyAra nahi thAya. maraNakALe bhayabhIta thaI kadAca tuM icche ke koIno sAtha maLe to sAruM, tArI AMkho te samaye vihvaLa thaIne tuM tArI prANapriya patnI AdinI sAme jue ke koI to mArI sAthe cAlo paNa vyartha, 194 maMgalamaya yoga
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ koI Avaze nahi, kadAca tArA puNyayoga hoya ne koI icchA kare topaNa sAthe AvI zake tema nathI evI tArI dayanIya dazA hoya che. janmatAMnI sAthe jema sagAsnehIo sAthe tAruM sagapaNa nakkI thAya che. tema maraNakALe tArI pAchaLa raDavAvALuM paNa eka sagAsnehIonuM ToLuM hAjara haze, chatAM paNa tArA maraNane koI rokI nahi zake. sikaMdara maraNiyo thaIne pRthvI jItyo. hajAronA hayadaLa, pAyadaLa, hastidaLa ane vikarALa sainya teNe ekaThuM karyuM hatuM, te sarvathI vIMTaLAyelA sikaMdarane kALe bhara yuvAnavaye eka palakamAM jhaDapI lIdho. arthAt kALane koI paNa rokavA samartha nathI. arthAt tuM ekalo Avyo chuM ekalo ja javAno che. koI zubha prasaMge Aje rAtre teM sagAMsnehIonI vacamAM keTalAka kAryo nakkI karyAM, paNa saMbhava che ke kAle prabhAte tuM sUryadarzana pAmI na zake. pathArImAM patnI paDakhe chatAM tuM ekalo ja vidAya thaIza. Ama mRtyu tane kAle jhaDapI leze tenI khabara nathI. mATe tuM dharmane AcarI le. tuM ekalo jaIza topaNa dharmanuM zaraNa tane sAtha Apaze. janma-jarA-maraNanA duHkhe grasita evI vizvanI jIva rAzi maraNa pAse azaraNa che. ekalA vidAya thatAM jIvane dharmano saMskAra bhomiyo banI sukhada sthAne laI jaze. tana, dhana ke patnI koI tArAM thaI zakatAM nathI, paNa tArAM sukRtyo dvArA te upArjana karelAM puNya saMskAro tArA thaIne tArI sAthe AvI zake che. athavA zuddha svabhAva dharmanI ArAdhanA tane muktimAM laI javA samartha che, mATe jaDa cetana sarva padArthono moha tyajI de, haLavo banI jA. jethI tuM janmyo tyAre tuM raDyo hato ane sau hasyA hatA, paraMtu bAjI ja badalI nAMkhe ke tuM maraNa pAme tyAre tuM hasato vidAya thAya ane sau raDe. dharmano marma evo che. "AvA dharmano yoga thavA chatAM tuM taddana kSudra evA patnI Adi padArthonuM mamatva choDI de, e to tArA mATe baMdhana che. zA mATe sAme jaIne duHkhane AmaMtraNa Ape che tene badale dharmane paMthe sthira thA. maMgalamaya yoga 195
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApaM kRtvA svato bhinnaM kuTumbaM poSitaM tvayA / duHkhaM sahiSyase svena bhrAnto'si hA mahAntare // 194 // bhAvArtha : he Atman ! te pApa karIne tArAthI bhinna evA kuTuMbane popyuM. te pApanuM duHkha te jAte sahana karavAno che, khedanI vAta che ke tuM moTA cakrAvAmAM phasAI gayo che. vivecanaH manuSya tarIke janmelAne kuTuMba nirvAhanuM kartavya hoya che, paNa te kartavya pApa, mUccha ke kapaTa AdithI karavuM tevuM nathI. pUrva karmakRta tane mAnavajanma sAthe kuTuMba Adi maLyA, paNa jo tArAmAM samaja hoya to tuM temAM nirdoSatA, nisvArthapaNuM, udAratA, saMpa ane prema vaDe nirvAha kara to tane te pApanuM kAraNa nahi bane, paNa hA tuM pUrvanA RNAnubaMdha evAM laIne janmyo chuM ke tArA ane kuTuMbIjano vacce kaMI sumeLa nathI, saMgharSa che. eTale te saMbaMdho tane arasaparasa pApabuddhi vaDe saMsAranI vRddhi kare che. jagatamAM janmelA manuSyo mahaaMze ema mAne che ke kuTuMbanuM bharaNa-poSaNa karavAmAM mAyA, moha ane svArtha to karavA paDe, nahi to vyavahAra kevI rIte nabhe ? ema jANIne tuM je pApAcaraNa kare che tenuM duHkha tAre ekalA ja bhogavavuM paDaze, kAraNa ke A mAruM kuTuMba che. huM teno poSaNa karanAro chuM. mAre temane game te rIte sukha ApavuM joIe. vAstavamAM tuM tArA ja sukha mATe tema karato hoya che. tene mATe tuM je mAyA-prapaMcanI vRtti kare che temAM pApavRtti hovAthI pApa bAMdhIne jyAre tuM vidAya thAya che tyAre pApanuM poTaluM tAre zIra laIne tuM ekalo jAya che, ane pachI tenA pariNAme je du:kha paDe te paNa tAre ekalAne ja bhogavavAM paDe che. tAruM kuTuMba, sagAMsnehI ane tAruM zarIra paNa tArAthI bhinna che, te sarvene tuM sukha kevI rIte ApI zake ? pUrva puNyanA yoge tane kadAca sukha sAmagrI maLe topaNa te saunA potAnA bhAgyathI maLe che. tane evo bhrama pedA thAya che, ke huM sarvane sukhI karuM chuM, tArA putrane peTamAM sakhata darda thatuM hoya te jo tuM laI zakato na hoya to pachI sukha kevI rIte Ape ? mATe darekanAM sukha ane 196 maMgalamaya yoga
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ duHkhanAM kAraNo puNya-pApa svataMtra tattva che. anyonya nimitta maLatA jIvane ema lAge che ke sukha ke du:khano kartA huM chuM ke anya che. jagata AkhuM Ama cakrAvAmAM phasAyeluM che, vAstavikatAno khyAla na hovAthI manuSya AvA bhramamAM cAragatinA cakrAvAmAM gherAI jAya potAnI ja karelI karaNI vaDe A lAkha corAzI yonimAM pharavAno vAro Ave che, temAMthI chUTavAno upAya mAtra eka dharma che. tArI bhUmikAe satkAryo, sadAcAra ane zIla che, je pachInI bhUmikAe darzana Adi ratnatrayanI prApti thAya che. mATe kuTuMba AdinA nirvAhanI pharaja bajAvI tuM nyAro thaI jA ane punaH punaH te cakrAvAthI chUTavA dharmamArge cAlyo jA. calaM sarvaM kSaNAd vastu dRzyate'tha na dRSyate / - ajarAmaravat pApaM tathApi kuruSe katham // 195 // bhAvArtha : duniyAnI sarva cIjo caMcaLa che, kSaNamAM te dekhAya che, ane kSaNa pachI te dekhAtI nathI. to paNa tuM tene ajara-amara vRddhatva na mAnanAro mAnIne pApane zA mATe kare che ? vivecana : kahevAya che ke "jagata mithyA brahma satyam" e eka bahu moTuM rahasya che. duniyAmAM narI najare dekhAtI vastuo asat che. kSaNika che tethI mithyA che. tuM tArI thALImAM je roTalI jue che, khAya che, te kSaNavAramAM lohI-mAMsamAM maLa-mUtramAM parivartita thaze. tuM je vastra pahere che te samaya jatAM cIMtharAM thaI jaze. tuM je phUlo khIlelAM joI rahyo chuM te amuka samaye karamAI jaze, tuM AMkha vaDe je dezyo jue che te paNa palaTAI jAya che. tuM sAMbhaLe che te zabdo paNa zravaNa thaIne vikharAI jAya che. tArA dehamAMthI rojanI lAkho kozIkAo khare che ane navI umerAya che. tArA manamAM keTalAye taraMgo UThe che ane zame che. Ama sarvatra caMcaLatA ane nazvaratA che. padArthonI kevaLa anityatA, karelAM pApone ekalAe ja bhogavavA maMgalamaya yoga - 190
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDatAM duHkho, jaDa ane caitanyanI bhinnatA, janmelAnuM maraNa, ghaDImAM harSa ghaDImAM zoka, puNyayoge sukha ane pApanA yoge duHkha. vaLI mahA pralaya jevA samaye sthaLa tyAM jaLa ane jaLa tyAM sthaLa, pahADa hoya tyAM sapATa medAna thaI jAya ane medAna hoya to pahADa Ubho thaI jAya. Akhare tArA mananA vicAronI kevI kSaNikatA ke eka kSaNanI paNa tyAM nirAMta na maLe. Ama AkhuM vizva kSaNe kSaNe palaTAyA kare che. are ! tArA dehanI avasthA ja yuvAna, vRddhatva Adi keTalI badalAya che ? tuM tArA anubhavathI vicAra ke maraNa thatAM cha phUTa lAMbo deha agnisaMskAranA yoge eka mUThInI kAyA banI jAya che, chatAM tuM to mAne che ke mane vRddhatva to Avaze nahi. cAlIsa pacAsa to jotajotAmAM pUrAM thayAM, vRddhatvanI noTiso zarU thaI. vALa zveta thavA mAMDyA, tene DAI karIne kALA karyA, AMkhe beMtALAM AvyAM suMdara phremanAM cazmAM caDhAvI dIdhAM. dAMta paDavA mAMDyA. majAnuM cokaThuM maDhAvI dIdhuM. ane kAne kaMI takalIpha thaI to Iyara phona lagAvI dIdhA. jANe vRddhatvane DhAMkI dauM ke bhagADI dauM ? paNa moDhAnI karacalI ane paganI cAla ja badalAI gaI tyAre te mAMDa mAMDa svIkAryuM ke vRddhatva AvyuM che. paNa chatAM ya tuM amara chuM, maravAno nathI tema mAnIne badhA upacAra karavA lAgyo. chevaTe yamarAjAnI noTiso zarU thaI, hRdayarogano humalo thayo. lohInuM dabANa vadhI gayuM ke ghaTI gayuM. paNa amara rahevAnI bhAvanAthI te bAyapAsa sarjarI karAvI paNa hAya ! A yamarAje tane teDuM mokalI dIdhuM. chatAM jiMdagInI mithyA mAnyatAne choDI na zakyo. huM vRddha thavAno nathI ke maravAno nathI tema mAnIne daihika vAsanA poSato rahyo, bhautika sAmagrInI vRddhi karato rahyo. ane indriyonAM sukhone mANato rahyo. tema karavAmAM pApa che tema mAnIne tuM kaMI pAcho na vaLyo, kema jANe tAro janma ja ene mATe hoya tema pApapravRttine sevato rahyo. hiMsA zuM che tenuM pariNAma zuM che? teno te kadI vicAra na 198 maMgalamaya yoga
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAre pana thatuM rahyuM nathI tAra karIne ke karyo, asatya karatAM to acakAyo nahi ane kaMI kAraNa vagara corI karato rahyo. brahmacarya jevA sadAcAra to te sevyA nahi. ane game te prakAre parigraha vadhArI tenI mUcchamAM jakaDAI gayo. Ama ghaNA prakAre pApanuM sevana thatuM rahyuM kAraNa ke te tenA duHkhada pariNAmathI ajJAna hato, paraMtu jagata niyamathI cAle che. karelAM kartavyonuM pariNAma nizcitapaNe Ave ja che. temAM tuM kema karIne bAkI rahI zakIza ? mATe vicAravuM ke mAre zA mATe pApanuM sevana karI duHkhanuM poTaluM bAMdhavuM ? mAnavajanma maLyAthI tane duHkha dUra karavAnAM sAdhano maLyAM che, te sAdhanone sAdhya karI sukhanI prApti karaje. paNa pApanI vRddhi na karato. saptadhAtumaye zleSmamUtrAyazucipUrite / / zarIrake'pi pApAya, ko'yaM zaucAgrahastava // 196 // bhAvArtha : sAta dhAtuothI vyApta, zleSma, mUtra, Adi azucithI bharelA zarIramAM paNa tane kevI jAtanI pavitratAno Agraha che, ke je pApane mATe thanAra che. vivecana : bhAI ! tuM buddhimAna che. zuM zarIranI racanA jANato nathI ke tvacAthI maDhelA A zarIramAM zuM khajAno bharyo che ? e yaMtra niraMtara lohI, mAMsa, hADakAM, parasevo, vIrya, maLa, mUtra sAta dhAtuothI cAlyA ja kare che. tuM bhale managamatA suMdara padArtho A yaMtramAM nAMkhe paNa temAMthI A sAta dhAtuo ja nipaje che. rasagullA, jalebI ke kacorIno dekhAva tyAM juguNita bane che, teno svAda vikRta bane che. vaLI IndriyonAM lakSaNa paNa kevAM ke tuM je je sArA padArtho Ape tene te malina karI nAMkhe. dhAra ke tuM dehane sugaMdhI vilepana lagADe, suMdara sAbu vaDe svaccha kare paNa e vaLI parasevA vaDe punaH malina thaI jAya che. eTaluM ja nahi paNa te te suMdara padArtho dehane sparzIne malina bane che. kevuM vicitra kahevAya ? jo kAnamAM maMgalamaya yoga 19
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ attaranuM pUmaDuM mUke to te bIje divase malina thaI jaze. tuM mukhamAM zreSTha miSTAnna mUke, jIbhane sparze ane tarata ja bahAra nIkaLe ke UlaTI thAya to te punaH tenA sAmuM jue nahi ke padArthane grahaNa kare nahi, evA vikRta thaIne e tArI najare paDe. tuM tArA nAkane puSpo suMghADyA kare to tArI havAthI te suvAsita ane suMdara puSpa karamAI jaze. vaLI AMkhane game teTalI vAra sApha kara ke davAothI sAcava paNa tenA khUNe pIyA jAmaze, ane pANI nIkaLaze to kharuM. vaLI tArA kAnane game tevAM tela nAMkhI sApha karato rahe paNa temAM mela utpanna thavAno. zabdAdi viSayonAM sukho pApa vRddhi karanAra che, tethI tyAjya che. Ama tAro pUro deha azucinuM poTaluM che, tene roja roja tuM pavitra karavA mathyA kare che. paraMtu tenA lakSaNamAM pavitratA ja nathI to kyAMthI pragaTa thaze ? je kevaLa maLa-mUtrAdinI khANa che. kyAre temAM roga utpanna thAya te kahevAya nahi, game te upAya vaDe te pavitra thAya tema nathI. tenA sarva upAyo pApamAM pariName che. vaLI tArI dehavAsanA tane niraMtara dAha ja apAvaze. mATe tenuM mamatva choDIne Aja deha vaDe dharmArAdhanA karIne janmane sArthaka karI le. kAraNa ke jo tAre pavitra thavuM che ke rahevuM che to te tArA AtmA viSe banI zake tema che, kAraNa ke AtmAmAM sapta dhAtu nathI tethI malina thaI zake tema nathI tenI malinatA e dehanuM mamatva ane rAgAdibhAva che tene dUra karavAM eTale tuM pavitra ja pavitra. zarIramAnasairduHkhairbahudhA bhudehinH| saMyojya sAmprataM jIva ! bhaviSyasi kathaM svayam // 197 // bhAvArtha : he Atmana ! ghaNAM prANIone ghaNI ghaNI rIte zArIrika ane mAnasika duHkho sAthe hAlamAM tuM saMyoga karAve che, to tAruM potAnuM bhaviSyamAM zuM thaze ? vivecana : he Atmana ! tuM tArA dhananA gumAnamAM anya 200 maMgalamaya yoga
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ prANIone zArIrika trAsa ApIne ghaNuM kaSTa karAvIne, ke bhojanAdithI vimukha rAkhIne, chedana, tADana, pIDana karIne ghaNuM duHkha Ape che, tyAre tane vicAra Ave che ke Ano badalo maLyA vagara rahevAno nathI. tenA badalAmAM tAre pazu thaIne trAsa veThavo paDaze, katalakhAne jaIne kamote maravuM paDaze. adhogatimAM bhayaMkara trAsa bhogavavo paDaze. zArIrika mahAvedanA sahana karavI paDaze, tyAre tane koI bacAvI zakaze nahi, teM je je karyuM che te anekagaNuM vadhIne tane kaSTa Apaze. vaLI teM koIne jo mAnasika trAsa Apyo haze. hAMsI majAka karI koIne duHkha pahoMcADyuM haze, koInI vastu ke dhananuM haraNa karI koIne ciMtA UpajAvI haze, koInI vastu chupAvIne tene mAnasika trAsa Apyo haze. tenAM pariNAma tAre bhogavavA paDaze. pUrvajanmamAM aMjanAe sapatnI rANInI pUjA karavAnI pratimA ukaraDe naMkhAvI dIdhI tenA pariNAme tene bAvIsa varSa sudhI pativiyoga rahyo. pUrvajanmamAM rukmaNI rANIe DhelanA IMDAne alato lagADelA hAthe upADyA, IDAne lAla raMga lAgyo, Dhele te IDAM soLa ghaDI sevyAM nahi, varasAdathI dhovAyA pachI sevyAM te soLa ghaDInA badalAmAM tene putraviyoga soLa varSa rahyo. koIe anyanuM dhana harI lIdhuM, te leNadAra ene tyAM putra tarIke janmyo. barAbara eTalI rakama jevuM kharca thatAM te putra maraNa pAmyo, Ama karma vipAkanuM gaNita khUba vyavasthita che. eka tRNanuM caDheluM RNa badalo lIdhA vagara rahetuM nathI. mATe khUba vicAra karI koIne paNa manathI vacanathI ke kAyAthI duHkha na pahoMcADavuM, evI ajJAnadazAmAM paNa na jIvavuM ke jethI ajANe paNa koIne duHkha pahoMce. tane maLeluM mAnavajIvana e zreSTha sAdhana che. temAM rahelAM mana-buddhino jo paropakArArthe upayoga thAya to tane paNa sukha ja maMgalamaya yogA Vain Education International 201
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ maLavAnuM che. paNa jo koIne rajamAtra duHkha pahoMcADyuM to te ghaNuM moTuM thaIne tArI pAsethI badalo leze. are ! eka phaLanI saLaMga chAla utArIne khuzI thayelo e jIva anya janmamAM munipaNe hato, tyAre tenA zarIranI cAmaDI utArIne karmae badalo lIdho. potAnI ja pAse rahe evA AzayathI rANIe koI pakSInI pAMkha premanA AvegathI toDI nAMkhI, te pachI bIjA janme tenAM kAMDA kapAI javAno badalo maLyo. koInAM karelAM apamAna, IrSyA, adekhAI mAyA kapaTa tane anya janmamAM pAchAM te ja rUpe pAchAM maLe che tyAre tuM koInAM apamAna, IrSA sahI zakato nathI. A janmamAM paNa tane apamAna ke apayaza duHkhada lAge che. to anyanA AtmAne tArA jevo mAnIne zA mATe tevA du:khada saMyogo utpanna kare che ? zuM tuM tArA sukhamAM rAjI nathI ? tuM anyane sukha na ApI zake to kaMI nahi paNa koInA duHkhamAM nimitta na banato kAraNa ke teno badalo maLyA vagara tuM chUTIza nahi. koIne khAtara nahi, phakta tArA ja sukhane khAtara tuM anyanA sukhamAM rAjI raheje. anyane sukha ApavA prayatna karaje. tArA svArthane tyajI anyane AnaMda Upaje tema jIvaje to tane sukha che. tane anyanI maitrI ruce che to tuM saunI sAthe maitrI karaje. tane tArI guNa prazaMsA game che to tuM saunA guNano pramoda mANaje. tane duHkhamAM sahAnubhUti jarUrI lAge che. to te anya pratye karuNA rAkhaje ane tArA avivekane sahIne sau madhyastha rahe tevuM tuM icchato hoya to te paNa madhyasthI thaje. paNa jo tane duHkha ja priya hoya to pachI kaMI kahevAnuM nathI. dharma na kuruSe mUrkha ! pramAdasya cshNvdH|| kalye hi trAsyate kastvAM narake duHkhavihvalam // 198 // bhAvArtha : he mUrkha ! pramAdane vaza paDelo tuM atyAre dharmane 202 maMgalamaya yoga.
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ karato nathI. to pachI narakamAM duHkhathI vihvala banelA tane kAle koNa bacAvaze ? vivecana : je dharma karIne karoDo tarI gayA, tare che ane taraze. ane te mAnavajanma pAmIne pramAdane vaza samaya gumAve che. pAMca indriyanA vividha viSayamAM te pravRtta rahI AtmanA guNone pragaTa karato nathI te tAro pramAda che. samatAne badale cAre kaSAyo ke rAgadveSanI viSamatA AtmasvabhAvanuM vismaraNa e pramAda che. dharmakathAne tyajIne tuM kevaLa rAgAdi bhAvane poSe tevI vikathA kare che. te tAro pramAda che. nidrA ane ALasa tArA durmitro che ja. Ama kevaLa pramAdathI gherAyelA chatAM tuM tane pravRtta mAne che. bahAramAM keTalAya kAryonI paLojaNamAM niraMtara sakriya AtmasmRti rahita tuM pramAdavaza dharmAcaraNa karato nathI. sarvaduHkhothI bacAvanAra sAdhana eka tArA zubha ane zuddha bhAvarUpa dharmano anukrama che. durbhAva, duSkRtya, durgAnane tyajI tuM saMbhAva, sukRtya ane zubhadhyAnamAM pravRtta thA, jethI prathama to tuM naraka jevA duHkhada sthAnomAM utpanna na thAya. tiryaMca jevI parAdhIna dazAmAM jIvane du:kha na paDe. kAraNa ke duSkRtyo vaDe jo tuM adhogatine pAmyo to tyAM tane koI bacAvaze nahi. tyAra pachI tuM AtmasvarUpa evA zuddha dharmamAM praveza karavA samyagadarzanAdinI ArAdhanA karIne guNone dhAraNa kara. te sivAya A corAzI lAkha yonimAM chUTavAno koI Aro ovAro tane maLaze nahi mATe mUrkhAIno tyAga karIne tuM dharmanuM zaraNuM svIkArI le, temAM sukha ja sukha che. hamaNAM A viSayabhogo bhogavI lauM ane dhArIza tyAre tyajI daIza, AvI bhramaNAmAM tuM raheto nathI. A moharUpI suMvALI jALe kaMIka mAMdhAtAone phasAvyA che. tyAM tuM kaI mUDI para Avo nirbhaya thaIne phare che. AraMbha parigraha jevA A lobhAmaNA nimittomAM jo ajAgRta rahyo to pachI kadAca tuM kaMIka anuSThAno karato hoIza. to te paNa niSphaLa jaze. 203 maMgalamaya yoga
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAMbhaLa, vardhamAnakumAra gRhavAsamAM chatAM yogI hatA, temaNe saMsAranI karmakRta velIne naSTa karavA vadhato puruSArtha karavA pravajyA lIdhI, vananI vATe cAlI nIkaLyA, temAM paNa mokSane sAdhya karavA bAra varasa uparAMta alpa AhAre, anidrAe rahyA. tuM kahe che ke dharma nirAMte karIzuM, hamaNAM saMsAra ThIka cAle che kaMI duHkha nathI. gajasukumAra, jaMbukumAra, aImuttAne zuM khabara nahi hoya ke dharma to nirAMte ke du:kha paDe tyAre karavAno hoya. saMsAramAM jIvane dhananI jarUra mAtAnA udaramAM Ave tyArathI paDe che. paNa tane khabara che ke e udaramAM paNa zAtA AdinA sukha mATe dharmanI jarUra udaramAM AvatAM pahelAM AgaLanA janmathI hoya che. agara to janmathI daridratA, darada, dInatA ane duHkhathI gherAI jaIza. A pramANe vicAra karIne A paLe ja koI gurujano pAsethI dharmanI ArAdhanAnI paddhati jANI le. jo vartamAnamAM dharma vaDe pramAda tyajI tuM zuddha thayo to tAro bhUtakALa ke je tArA karma pramANe bhaviSyanuM najarANuM laIne Ave tyAre tArA koI pUrvasaMskAro tane calita na kare mATe Aje, atyAre, A paLe dharmamAM sthira thA. kandharAbaddhapApAzmA bhavAbdhau ydydhogtH| kva dharmarajjusaMprAptiH punarucchalanAya te // 199 // bhAvArtha : jo tuM DokamAM pAparUpI paththara bAMdhIne bhava-sAgaramAM nIce cAlyo jaIza to pachI bahAra AvavA mATe tane dharmarUpI doraDAnI prApti kyAre thaze ? vivecana : tuM jANe che ke tuM madhyaloka, manuSyalokamAM chuM tenI nIce adhogati che. upara svargabhUmi che. tene ullaMghI jAya to amArApurI che. asalamAM tuM amarApurIno vAsa chuM, paNa dehanA nehane paththaranI jema DokamAM bAMdhIne bhavasAgaramAM yAtrAe nIkaLyo che eTale DUbI javAno chuM. A eka deha tane kevAM kAryo karAve che ? kaMI levAdevA nahi 204 maMgalamaya yoga
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI le che koI ane janma-maraNa kare, rAgAdine bhogave, vRddhatvamAM oziyALo thaIne jIve, dehanI-mananI vividha mAgaNIo-vAsanAo pUrI karavAmAM pUrI jiMdagI gALI nAMkhe topaNa te samaya pUro thaye tane tyajI de. tuM tene managamatuM sarva kAMI kare paNa e tAruM kaMI na sAMbhaLe. vaLI dehane khAtara tAre mAtA, pitA, patnI, putra, parivAra keTaluM UbhuM karavuM paDe ane choDavuM paDe, vaLI e sarvane khuza karavA tAre kevAM pApo karavA paDe. e pAparUpI paththara DokamAM vaLagelo che ane te tene saMsArasamudramAM DubADe, vicAra kara ke tuM zuM pAmyo ? kaMI vAMdho nahi bhAgyayoge hajI tArI pAse samaya che. saMsAra sAgaramAM DUbelAne taravA mATe karUNAzIla evA gurujanoe dharmarUpI doraDAnuM nirUpaNa karyuM che. jo tAre karavuM hoya to A doraDuM grahaNa karI le. tAruM nAva madhyadariye che, jo DUbI gayo to pachI sAgaramAMthI nIkaLavA mATe tene koI sAdhana nahi maLe, mATe ceta ceta ane A dharmarUpI doraDuM pakaDI le sAgara pAra karI tuM tarI jaIza. dharma svayaM evuM tattva che ke je tene dhAraNa kare tene game tevA duHkhamAMthI ugArI le che. te dharmanuM sAmarthya evuM che te saMsArano mULamAMthI kSaya kare. te dharma tArA potAnAmAM rahelo che. svabhAvanuM sevana e zuddha dharma che. te pahelAM ratnatrayanI ArAdhanA karI le tane zreSTha-pavitra padArtha prApta thaze. duHkhakUpe'tra saMsAre sukhalezabhramo'pi yH|| so'pi duHkhasahasreNAnuviddho'taHkutaH sukham // 200 // bhAvArtha : duHkhanA kUvA jevA A saMsAramAM sukhanA lezano je bhrama thAya che te paNa hajAro duHkhothI vIMTaLAyela che. tethI saMsAramAM sukha kyAMthI lAvavuM ? saMsAramAM sukha che ja kyAM ? vivecana : saMsAra eTale zuM? saryA ja kare, viNasyA kare, parivartana pAmyA ja kare. eka bhavamAMthI bIjA bhavamAM mUkI de te saMsAra. maMgalamaya yoga 205
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMsAra samudra UMDo, agAdha ane khAro che. khAlI thavAno nathI ane tenuM eka TIpuM mIThuM thavAnuM nathI. tema saMsAra anaMtakALathI che anaMtakALa raheze. te khAlI thavAno nathI. temAM du:kha ja che. saMsAra zakaTacakra jevo che. jema gADuM be paiDA vaDe cAle che tema saMsAranuM gADuM rAgadveSanAM be paiDAM para cAle che. saMsAra kevaLa aMdhakAramaya che, aMdhakAranA bhAga thaI zakatA nathI. aMdhakAramAM jema koI vastu dRzyamAna thatI nathI tema ajJAnarUpI aMdhakAramAM AtmaprakAza thato nathI. vaLI A saMsAra agni jevo che. jIvane niraMtara tApa, utApa ane saMtApamAM bALyA ja kare. saMsAra eTale naraka, tiryaMca manuSya ane deva ema cAra gatino cAlaka, tane phUTabolanI jema gabaDAvyA kare. vaLI IndravaraNA nagarI jevo lobhAmaNo che. DAlaDA ghInI mIThAInA boksa para suMdara sajAvaTa karI hoya tevo che. saMsArano eka khUNo evo nathI ke jyAM sukha hoya, je kaMI sukha dekhAya che te puNyanA khela che. te puNyano saupayoga na thayo to te pApamAM pheravAI jaIne duHkhadAyaka nIvaDaze. vaLI game tevA puNyanA yoga paNa tAruM maraNa TALI zake tema nathI. evA saMsAramAM sukhanI AzA kevI rIte rAkhavI ? koI pUrva puNyathI tane sukha lAge to paNa te sukha duHkhanI chAyAvALuM che. satata bhayathI bharelo A saMsAra che. dhana ke mAla milakata maLyA pachI paNa ciMtAthI jIvane baLyA ja karavAnuM. zarIrane rogAdino bhaya satAvyA ja kare che. parivAranA sukhonI salAmatI mATenI ciMtA tane bhUta jema vaLagelI rahe che. e du:khathI TevAI gayelo tuM bhale nirbhaya thaIne phare, paraMtu e du:kha kaMI dUra thaI jatuM nathI. azubha udaya thayo ke tane cAre bAjuthI gherI le che. mATe eka vAra te nirNaya para AvI jA ke saMsAramAM sukha nathI. pachI tane sAcA sukhanI dizA maLI raheze. zivALuM che. satata ane sukha lAge to maMgalamaya yoga. 206
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ vichatA jIgare duHkhI duHkhitAnakhilAJjantUn pazyatIha yathA yathA / tathA tathA bhavasyAsya vizuddhAtmA virajyati // 201 // bhAvArtha : vizuddha AtmA jema jema saMsAramAM samagra jIvone duHkhI jue che. tema tema te saMsArathI virakta thato jAya che. vivecanaH vizuddha arthAt svarUpamaya AtmA jeNe anubhavyo che teNe AtmAmAM niraMtara sukha ja joyuM che. vizuddha AtmA svAnubhava dvArA nijano nirupAdhika AnaMda prApta kare che, tyAre tene indriya janita sukho tuccha lAge che. athavA svapna samAna lAge che. savizeSa to saMsAranA jIvonI AkuLatAnuM duHkha joIne virakta thAya che. vizuddha AtmA jue che ke bALapaNa to ramavAmAM pUruM thAya che, yuvAnI davAnInI jema viSayonI pAchaLa doDavAmAM pUrI thAya che, prauDhAvasthA parivAranI paLojaNamAM pUrI thAya che. ane vRddhAvasthAnI parAdhinatAnA duHkhanuM zuM varNana karavuM ? vizuddhAtmA A sarve joIne vizeSa vairAgya pAme che. aho ! sahajAtma svarUpamAM anahada sukha hovA chatAM jagatanA jIvo te bahAramAM vyartha zodhe che. sukha meLavavA jAya che ane Akhare duHkhI thAya che. - lImaDAne game tyAMthI cAkho, tenAM thaDa, pAMdaDAM, lIMboLI sarva kaDavuM ja hoya tema saMsArane tame devalokamAM jaIne juo ke manuSyalokamAM jaIne juo, rAga, dveSa, lobha, IrSA jevA kAraNothI jIva saMtapta hoya che. maLyuM che tene vadhu meLavavAno lobha jepIne besavA de tema nathI. kema jANe mAnavane zAMti paravaDatI nathI ? AvAM dRzyo joIne jene vizuddhAtmAno AnaMda ane sukha anubhavyuM che temane vairAgya pedA thAya che. . saMsAramAM koI patinA viyoge raDe che. koI yuvAnaputranA viyoge raDe che. koI patnInA viyoge jhUre che. koI mAtA-pitAnuM rakSaNa javAthI nirAdhAra bane che, koI daridratAthI duHkhI che. koI rogathI pIDAya che. puNyayoge kaMIka sukha-sAmagrI maLI hoya to paNa tene koI mAnasika ciMtA duHkha Ape che. saMsAranuM A vicitra citra joIne maMgalamaya cogA 20e
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ vizuddhAtmA vairAgya pAmI AtmAmAM samAya che. saMsAravarta nirmagno dhUrNamAno vicetanaH / adha eva jano yAti nikaTe'pi taTe hahA ! // 202 // tiryaggo'yaM yathA cchindan nadyAH syAt pAragaH sudhIH / bhavasyApi tathotsargApavAdakuzalo muniH // 203 // bhAvArtha : khedanI vAta che ke saMsArarUpI nadInA vamaLamAM DUbelo manuSya kinAro pAse hovA chatAM paNa gothAM khAto bebhAna banI nIce nIce ja cAlyo jAya che, paraMtu jema nadImAM tiracheMgamana karato ane nadInA pANIne kApato kuzaLa puruSa nadInA pArane pAme che. tema utsarga ane apavAdamAM kuzaLa muni saMsArano pAra pAme che. vivecana : manuSyajanma eTale saMsArarUpI nadInA kinAre AvelA nAva jevo che. jo te dharma ArAdhe to tarI jAya tema che. paraMtu jenI pAse dharmarUpI nAva nathI te manuSya nadImAM DUbIne bebhAna banI taLiye jaIne bese che. pachI taravAno kaMI Aro nathI. paraMtu je nadInI sapATI para rahI tare che te nadIne kinAre pahoMce che. te pramANe saMsAramAM rahevA chatAM saMsArathI nirlepa rahIne muni saMsArano pAra pAme che. je muni utsarga ane apavAda mArganI praNAline yathArtha jANe che te muni yogya pravartana karI saMsArano pAra pAme che. sarvajJa paramAtmAe ArAdhanA mATe A bheda batAvyA che. kAraNa ke sarvajJa bhagavaMtono mArga ekAMtika nathI. paraMtu bhUmikA pramANe AcaraNa batAvyuM che, jema ke bharatAdi apavAdarUpe gRhasthaliMge kaivalya pAmyA, tethI koI gRhastha potAnI evI dazAne mAnIne kaivalyane jAhera kare to te bhramaNA che. ane kevaLa kramane pakaDIne utsarga mArgamAM aTakavuM paNa na joIe. utsarga mArga mATe avirati, dezavirati, sarvavirati Adino tathA guNazreNino krama che. apavAdamAM krama to che paNa bAhya prakAramAM kaMI bheda hoya che. apavAdarUpa kaivalya pAmanAranI aMtaraMga zuddhi khUba zIvratAvALI hoya che. vaLI bahAramAM sAdhuveza na paNa hoya. 208 maMgalamaya yoga
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ paraMtu aMtarazuddhino krama yathAvat hoya che. arthAt jyAM sudhI AtmAnA zuddha upayogamAM sthira na thavAya tyAM sudhI baMne mArgano bodha jarUrI che. potAnI bhUmikA che ke nahi teno khyAla rAkhyA vagara kevaLa cAritrAdinI haTha pakaDe to te utsarga mArge aTakI paDe. ane potAne apavAdanA mArge laI saMsAramAM rahI zithilatA paNa sevavI na joIe, ke ame to saMsAramAM chatAM jJAnaprApti karI zakIe chIe, mAdhyastha bhAve potAnI dazAne jANIne AcaraNa karavuM. ebhiH sarvAtmanA bhAvairbhAvitAtmA zubhAzayaH / kAmArthavimukhaH zUraH sudharmekarattirbhavet // 204 // bhAvArtha : suMdara aMtaHkaraNavALA vIra puruSo, A bhAvothI saMpUrNa rIte potAnA AtmAne bhAvita karIne kAma tathA arthathI parAbhukha thaIne zuddha dharmamAM ja saMpUrNa layalIna thavuM joIe. vivecana jenuM aMtaHkaraNa zuddha che evA vIra puruSa uttama bhAvanA vaDe AtmabhAvanA bhAve che. dharma, artha, kAma ane mokSa e cAre puruSarthamAM te yogIne artha ane kAmanuM kaMI prayojana nathI, teNe to zuddhadharmamAM lIna thaIne mokSa pratye prayANa AdaryuM che. zuddha aMtaHkaraNa e mokSamArganuM amogha sAdhana che. : cittane zuddhAtmAmAM ekAgra karavAthI cittanI caMcaLa vRttiono nirodha thAya che. aMtaraMga sAdhanA vaDe e zakya bane che. mAnavajIvana artha ane kAmathI bharapUra che. tene mATe te aneka pravRttio kare che, temAM moha bhaLe che tenAthI mukta thavAno upAya zuddha dharma che. zuddha dharmanI ArAdhanA samyag darzana, jJAna, cAritra vaDe zakya bane che. zubhAzubha karmano kSaya thatAM zuddha dharmanI prApti thAya che, tene avyAbAdha sukhanI prApti thAya che. artha ane kAma paradravyanA saMyogavALA che. tethI te sukhano hetu thatAM nathI. maMgalamaya yoga jenuM aMtaHkaraNa zuddha che, tenAmAM sauMdarya, dAkSiNya (kuzaLatA) pApa jugupsA, ane sadguruno bodha jevA guNo che. te yathArtha pragati 209
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ thavAmAM sahAyabhUta thanAra dharmanAM lakSaNo che. kAraNa ke dharma e koI maMtra, taMtra ke kalpanA nathI. paraMtu AtmAnI nakkara zakti che. te dunyavI pralobhanone dUra karavA samartha che. dharmane hRdayamAM dhAraNa karavo ke dharmamAM layalIna thavuM eTale zakti saMpanna AtmAne dhyAvavo. zuddha dharmanuM svarUpa gahana che teno bodha zAstra gokhavAthI thato nathI, paraMtu sadagurunizrAthI ke paramAtmAnI bhaktithI thAya che. dharmane pAmavA mohAdine tyajavA paDe che, tevA mohajita thavuM te bhaktithI saMbhava che. iti tattvopadezaughakSAlitAmalamAnasaH / nirddhanddha ucitAcAraH sarvasyAnaMdadAyakaH // 205 // svasvarUpasthitaH pIttvA yogI yogarasAyanam / niHzeSaklezanirmuktaM prApnoti paramaM padam // 206 // bhAvArtha : jenuM mana A pramANe tattvopadezanA pravAhathI dhovAIne nirmaLa thayuM che, ane rAga-dveSathI dvitothI) rahita ucita AcAronuM pAlana karanAra, sarvane AnaMda ApanAra ane potAnA svarUpamAM sthita evA yogI yogarUpI rasAyananuM pAna karIne samagra klezothI saMpUrNa rIte mukta evA parama padane-mokSane prApta kare che. vivecana : cittane nirmaLa thavAno tattvopadeza e uttama upacAra che. tattvadRSTi eTale vAstavika dRSTi athavA svarUpa dRSTi, anya game teTalA dharma-anuSThAna kare paNa jo tenAmAM tattvadeSTi nathI to te anuSThAno mukta paMthe anusaratA nathI. tattvadRSTimAM sAcAM dhyeyanuM jJAna hoya che. eTale cittamAM rahelI vAsanAnI malinatA saheje samatI jAya che. kaSAyo maMda thatA jAya che. jema ke vyaktine krodha ke lobha thAya tyAre te vicAre che, athavA tattva dRSTi tene phuraNA Ape che ke tArA svabhAva ke svarUpamAM krodha ke lobha che nahi, tuM tenAthI bhinna che, chatAM karmaprakRtinA udayamAM tuM krodhAdi kare che. tethI baMdhAya che. tuM udayane jANanAro che paNa karanAro nathI tema tattvopadezathI tuM jANe che, 210 maMgalamaya yoga
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ eTale tane krodhAdi thatAM nathI. ane anyanA tevA pariNAmane tuM sAkSIbhAve jue che paNa vicalita thato nathI. Ama tattvadaSTi e samyabodha che. tethI mane tenA vaDe narmaLa thAya che. mananI nirmaLatA ke vizuddhi e zuddha dharmane prApta karavAno prANa che. vaLI tattvano upadeza paNa sAdhakane satata bhAna karAve che ke tuM rAga-dveSa rahita zuddha cetanA chuM, tArA svabhAvamAM kyAre paNa rAgadveSa pedA thatAM nathI paraMtu ajJAnavaza te samayanI paryAya - avasthAmAM rAgAdi thAya che, tyAre paNa tuM tene jANanAro che karanAro nathI tevo tattvabodha tane rAga-dveSanA kaMThathI mukta kare che. udaya vaza rAgAdi thaI jAya to paNa tuM tenAthI pAcho vaLe che. ane rAgAdithI bhinna evA zuddha svarUpanuM tane bhAna varte che. nirmaLa cittavALo tuM Atmahitane anurUpa zuddha AcAranuM pAlana kare che. tArI dareka kriyAmAM ke caryAmAM AtmahitathI viparIta kaMI thatuM nathI kadAca bhUmikA pramANe koI kSati thAya to paNa te zIghratAthI tuM sudhArI le che. zrAvaka ho ke sAdhu tArA AcAra pAlanamAM tuM pUrNa aucityanuM pAlana kare che. - sadAcAra ke zuddhAcAranI tArI praNAlithI tuM svayaM prasanna hoya che tethI saune tAruM astitva AnaMda Ape che, tArI upasthitimAM AnaMdanI lahera UThe che, tArI vANI paNa saune AnaMdadAyaka bane te che, AvuM janapriyatva te tArI jIvananI mUDI che jemAM maitrIbhAvanAnAM darzana thAya che. A sarva aMtaraMga zuddhinAM kAraNo tane svarUpamAM sthiti karAvavAnAM preraka baLa che. svasvarUpamAM sthiti thavAthI tArI mukti samipagAmI bane che. manuSyajIvananuM eka mahAna kartavya phalita thAya che. caMcaLa ke malina mana vaDe tevI sthiratA asaMbhava che. tattvopadeza tane AtmadravyanI prIti pratye laI jAya che tethI jagatanA padArthonuM laMda rAgAdi TaLI jAya che. ane pUrNa evA paramapadanI tane prApti thAya che. phakta amuka paLo ja jo mAnavI tattvadRSTi vaDe pUrNatAnuM lakSya kare to tene AtmAnubhava thAya che ajJAnarUpI aMdhakArathI utpanna thayelA maMgalamaya yogA 211
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ klezo nAza pAme che. yogInA Atmapradeza mokSamArgane anurUpa pariNAmanA yoganuM rasAyaNa vyApta thAya che. e rasAyaNa amRta samAna che, tenuM pAna karIne yogI klezajanita rogothI mukta thaI avyAbAdha sukhane prApta kare che. arthAt sarva karmano kSaya karIne paramapadane pAme che. tattvanA upadeza vaDe, tenA citana vaDe citta nirmaLa bane che, tyAre rAgAdi vaDe utpanna thatA kliSTa pariNAma zamI jAya che. dRSTivaMtane sva-para AtmAmAM pavitratAnA, AnaMdasvarUpanAM darzana che. mAnavajIvana ahIM sArthaka bane che.yogIjIvana AvuM maMgaLamaya che. sarva maMgalamAM prathama maMgala jema navakAramaMtra che tema saMsAranI samagra jIvarAzimAM yogIjIvana maMgaLamaya, sukhamaya, AnaMdamaya pAvanakArI che. jenA traNe yoga bahAranA padArthomAM rame che te padArthone yoga vaDe bhogave te bhogI che. jenA traNe yoga aMtaramukha che. te yogI che. bhogI padArthano upayoga kare che. paraMtu yogI tenAthI bhinna rahe che. arthAta yogI upayoga kare che, upabhoga karatA nathI mATe jJAnIne sarva vyavahAro thayA kare che. katabhAva nathI. ajJAnI sarva karyA kare che. dareka vyavahAramAM huM paNa te kartApaNe rahe che. ajJAnI baMdhAya che. ajJAnano game teTalo kSayopazama hoya te chatAM te ajJAna ja che. anubhavajJAna aMza mAtra hoya to paNa jJAna ja che, tethI jJAnI chUTe che. ja che 212 maMgalamaya yoga
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ corane jema prakAza jAmato nathI tema anaMta kALathI viSayakaSAyanA aMdhakAramAM ja aTavAyelA ApaNaneya samyakUjJAnano prakAza jAmato nathI. paNa karuNA che anaMta jJAnIonI ke teo ApaNane A prakAza tarapha AkarSaNa thAya evI jAtajAtanI ane bhAtabhAtanI tarakIbo batAvI rahyA che. Jain Education internatio, al