________________
૧૪
પ્રબુદ્ધ જીવન
મે ૨૦૧૪
બાલાશ 5
સ્ટોર થઈ શકે તો પણ એ વર્જ્ય છે. જેવી રીતે બેટરી સેલ વર્જ્ય છે. પ્રાપ્ત થશે? કેમકે કાળ પામેલા ગુરુ ભગવંતે ક્યારે પણ માઈકનો
૨. સામાન્ય કે વ્રતધારી શ્રાવક-શ્રાવિકાઓ, સાધુ-સાધ્વી ઉપયોગ કર્યો ન હોય. જે આત્માને જીવોને યાવતજીવ હિંસા ન કરવાના ભગવંતોનો પ્રથમ અભિગમ (પાંચ અભિગમમાંથી) સચિતનો ત્યાગ. પચ્ચકખાણ હોય તો એ જીવના ગુણોને મોટી મેદની સમક્ષ માઈક આ ચારે તીર્થો સચિત અગ્નિનો ઉપયોગ કરી ના શકે.
ઉપરથી પ્રસ્તુત કરવાથી એ જીવના આદર્શોને કેટલી ઠેસ પહોંચતી ૩. શ્રાવકજીના ત્રણ મનોરથમાંનો પ્રથમ મનોરથ ‘ક્યારે આરંભ હશે ? આમાં સાવધાની વર્તવાની જરૂર છે. ખૂબ જ વિચારવા જેવો પરિગ્રહ છોડીને નીવર્તીશ છે.' માઈકનો ઉપયોગ કરવાથી આ આરંભ પ્રશ્ન છે! પરિગ્રહ અભિગમ કેમ સચવાય?
૧૦. આપણે બીજાના વ્રતને સહાયભૂત ન થતા, તેને બદલે આપણે ૪. ધર્મધ્યાનના ચાર પાયામાંથી બીજા પાયામાં જીવોના દુ:ખના બીજાના વ્રત ભંગાવીએ તો એનું ફળ આપણને શું મળે? બીજાના પાંચ કારણો બતાવ્યા છે. મિથ્યાત્વ, અવ્રત, પ્રમાદ કષાય, અશુભ વ્રતમાં બાધારૂપ બનવા માટે બીજા ભવમાં આપણને ચરિત્રની પ્રાપ્તિ યોગ. માઈકનો ઉપયોગ જીવને દુ:ખરૂપ છે. જીવોની હિંસાથી ઉત્પન્ન થાય? ચારિત્ર શક્ય બને ? થાય છે, માટે હેય છે. આદરવા યોગ્ય નથી.
૧૧. પ્રતિક્રમણ એટલે પાપથી પાછા ફરવું. જો પ્રતિક્રમણમાં માઈક ૫. શ્રી ભગવતી સૂત્રમાં શ્રી જયંતિ શ્રાવિકાએ શ્રી વીતરાગ વાપરવાથી હિંસાની ક્રિયા ચાલુ રહેવા પામે તો પછી પાપથી પાછા પરમાત્માને પ્રશ્ન કર્યો કે જીવ ભારે શાથી થાય છે? અને હળવો શાથી ફરવાપણું ક્યાં રહ્યું? હકીકતમાં પ્રતિક્રમણ પ્રતિક્રમણ રહેતું નથી, થાય છે? એના જવાબમાં વીતરાગ પરમાત્માએ કહ્યું કે ૧૮ પાપ પરંતુ પાપક્રિયાને સહાયરૂપ બનવાની ક્રિયા ચાલુ રહેવા પામે છે. સ્થાનકના સેવનથી જીવ ભારે થાય છે, જે કર્મની શિથિલ કૃતિને ગાઢ સંવત્સરીનું મહાપર્વ સર્વને અભયદાન આપવાનું પર્વ છે. તો પછી કરે છે. અલ્પકાળની હોય તો લાંબા કાળની કરે, મંદરસને તીવ્ર રસવાળી જીવો સાથે ક્ષમાપના કરવાનું પર્વ પોતે જ નષ્ટ પામે છે. કરે, અલ્પ પ્રદેશને બહુ પ્રદેશવાળી કરે તો આપણને ધર્મસ્થાનમાં ૧૨. આપણે “ખામેમિ સવ્ય જીવા'ના પાઠમાં સર્વ જીવોને આપણે હળવું થવું છે કે ભારે થવું છે? માઈકમાં પ્રાણાતિપાત પ્રથમ પાપ ખમાવીએ છીએ. સર્વ જીવો મારા અપરાધની ક્ષમા આપે એવી ભાવના પ્રત્યક્ષ છે. બીજો પરોક્ષ છે માટે હળવા થવા માટે માઈકનો ઉપયોગ ભાવીએ છીએ. તેમજ મને જગતના સર્વ જીવો સાથે મૈત્રી છે એમ ન કરાય.
બોલીએ ત્યારે અગ્નિકાય અને વાયુકાયના સર્વ મળી ૧૪ પ્રકારના ૬. માઈકની બહુ જ સારી વ્યવસ્થા હતી એવું ચિંતવીને આપણે જીવોની હિંસા માઈક દ્વારા ચાલુ રહે તો આપણી ક્ષમાપનાનો અર્થ શું ખુશ થઈએ છીએ કે આનંદ મનાવીએ. એટલે આપણે અગ્નિકાય, રહ્યો? મૈત્રીભાવ ક્યાં ગયો ? આપણે શિષ્ટાચાર તરીકે સંતોષ લેવા વાયુકાયની હિંસાને વખાણી કહેવાય. સામાયિકમાં બન્ને અશુભ માંગતા હોઈએ તો એ શિષ્ટાચાર અલ્પ જીવી છે. આપણને ક્ષમાપનાને સ્થાનનો ત્યાગ છે. માઈકનો ઉપયોગ આર્તધ્યાન અને રૌદ્રધ્યાનની બદલે વેરનો બંધ થાય. વેર ચાલુ રહેવા પામે! વૃદ્ધિ કરે છે. માટે વર્યુ છે.
૧૩. માઈકમાં બોલવું તેઃ ૧. એ ધર્મ નથી અધર્મ છે. ૨. એ ૭. જ્યારે શ્રાવક-શ્રાવિકા સામાયિકમાં હોય ત્યારે હિંસા કરવાના આશ્રવ છે. ૩. ઉપાદેય નથી પણ હેય છે. ૪. નિર્જરા નથી પણ બંધ અને કરાવવાના મન, વચન, કાયાથી છ કોટીએ પચ્ચકખાણ હોય છે. ૫. સ્વભાવ નથી પણ વિભાવ છે. ૬. શુભ યોગ નથી પણ અશુભ છે. તે માઈકના શબ્દો સાંભળતા, કાનની સાંભળવાની ક્રિયાને કારણે યોગ છે. ૭. હળવાપણું નથી પરંતુ ભારેપણું છે. ૮. સુખનું કારણ પચ્ચકખાણનો ભંગ થાય છે. જ્યારે છકાયની હિંસાના પચ્ચકખાણ નથી પણ દુ:ખનું કારણ છે. ૯. ધર્મધ્યાન નથી પણ આર્તધ્યાન છે. જે હોય ત્યારે રેડિયો ઉપર કે માઈક ઉપર કે ટેપ રેકોર્ડર ઉપર સાંભળવાથી વિષમય છે. આ વ્રતનો ભંગ થાય છે.
૧૪. શ્રી વીતરાગ પ્રભુની આજ્ઞા જીવદયાની છે. જ્યાં દયા છે ત્યાં ૮. એવી જ રીતે સંવત્સરી પ્રતિક્રમણ માઈક વાટે બોલાય ત્યારે વીતરાગ ધર્મ છે. અહિંસા એ જ જૈન ધર્મ છે. ધર્મનો પાયો છે. શ્રી પહેલાં બોલાવનારનું વ્રત ભાંગે. એ સાથે હજારોની સંખ્યામાં શ્રાવક- વીતરાગ પરમાત્માની આજ્ઞા ચારે તીર્થો માટે એક સમાન છે. જે શ્રાવિકાઓનું વ્રત ભાંગે. એ સિવાય અન્ય તપસ્યાના, બહુમાનના કે મહાનુભવો, ટ્રસ્ટીઓ, હોદ્દેદારો, વ્રતધારીની હાજરીમાં માઈકની છૂટ ગુણાનુવાદની સભાઓના પ્રસંગોમાં જ્યારે માઈકમાં બોલવાથી લે છે, કે સાધુ ભગવંતો પોતે માઈકનો ઉપયોગ કરતા હોય તો એ વ્રતધારીઓની સામાયિક ભંગ થવાના નિમિત્ત માઈક ઉપર બોલનાર ઈચ્છનીય નથી. વર્યુ છે. નિષેધરૂપ છે. ધર્મને અધર્મ તરફ લઈ જનારી બને છે. વર્તમાનમાં જે શ્રાવકપણું પ્રાપ્ત થયું છે એ આપણા પુણ્યના છે. આપણે વીતરાગ માર્ગને ઉજજવળ બનાવીએ. આરાધક બનીને કારણે, પરંતુ બીજા ભવોમાં શ્રાવકપણું અને ચારિત્રની પ્રાપ્તિ દુર્લભ ધર્મના પાયાને મજબુત બનાવીએ. ક્યારે પણ વિરાધક ન બનીએ. બની જવા પામે એનો વિચાર આપણે કર્યો છે.
વિરાધક બનવાથી ક્યારે આપણે પાછા નિગોદમાં ફેંકાઈ જશું એની ૯. ઘણી વખત ગુરુ ભગવંતો કાળધર્મ પામ્યા પછી ગુણાનુવાદ આપણને ખબર નહિ પડે ! મિચ્છા મિ દુક્કડમ્. * * * સભા યોજવામાં આવે છે. એ સાધુ ભગવંતોના ગુણોનું વર્ણન માઈક ૧૯, સાગર મંથન, સેક્ટર-૩, ચારકોપ, કાંદિવલી (વ.), મુંબઈ -૪૦૦૦૬૭ ઉપર દોહરાવવાથી માઈક વાટે હિંસા કરવાથી એ જીવને કેટલી શાંતિ મો. : ૯૨૨૦૫૧૦૮૪૬, ૯૯૬૯૪૧૨૧૧૯.
