________________
કર્મવાદ કર્મવાદ " કર્મવાદ ક્વ કર્મવા, પૃષ્ટ ૬૬ • પ્રબુદ્ધ જીવન . કર્મવાદ વિશેષાંક - ઑગસ્ટ ૨૦૧૪
યાદ કૂ કર્મવાદ 5 કર્મવાદ
કર્મવાદ
3 સમજાય છે અને સાથે જ અનંતકાળથી આ સંસારચક્રમાં રખડતા અપેક્ષાએ આ જ્ઞાન મનુષ્ય ગતિમાં વિશેષપણે અને સુલભતાથી ૪ આત્માને એનું સહજાત્મસ્વરૂપ પ્રગટ કરવાની જીજ્ઞાસા, તાલાવેલી થઈ શકે છે. કારણ મનુષ્યને આ જ્ઞાન પોતા થકી કે પરના નિમિત્તથી ? ૐ જાગે છે. એ જ ભાવમાં એ ચિંતન કરતાં કરતાં હું કોણ છું? થઈ શકે છે, જ્યારે સંજ્ઞી તિર્યંચ જીવોમાં આ જ્ઞાન અધિકાંશપણે છે * ક્યાંથી થયો? શું સ્વરૂપ છે મારું ખરૂં? એ વિચારણા સતત ચાલે પરના બોધ અને આલંબનથી થાય છે. ક્યારેય કોઈ જ્ઞાની પુરુષ . છે છે અને એક સુભગ પળે જાતિસ્મરણ જ્ઞાન પ્રગટ થાય છે. પોતાના અદ્ભુત વચનોથી કોઈ સંજ્ઞી તિર્યંચને બોધ આપી તેના ૪
- (બ) જ્ઞાનયોગ – જ્ઞાન એટલે આત્મજ્ઞાન અને યોગ એટલે પૂર્વભવની સ્મૃતિ કરાવે છે અને એના આત્મકલ્યાણમાં સહાયભૂત કે જોડાવું.
થાય છે. જૈન ઈતિહાસમાં આપણને દૃષ્ટાંતો મળી આવે છે. મનુષ્યને તે 5 જ્ઞાનયોગ એટલે પોતાનું જે શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપ છે તેમાં જ રમણતા પરના નિમિત્તથી જ્ઞાન પ્રાપ્ત થવા માટે મહાવીરસ્વામી અને ૪ કે કરવી, તેની સાથે એકરૂપ થવું. જ્ઞાનયોગની પ્રાપ્તિ માટેનો જે મેઘકુમારનું દૃષ્ટાંત છે જ્યાં મહાવીરસ્વામીએ મેઘકુમારને એનો જ 5 પુરુષાર્થ છે તે પણ જ્ઞાનયોગમાં જ સમાય છે. જ્ઞાનયોગમાં ધ્યેય હાથીનો પૂર્વભવ યાદ કરાવી એને સંયમમાં સ્થિર કર્યો. જ્યારે સંજ્ઞી ? ? શુદ્ધાત્માની પ્રાપ્તિનું છે અને અવલંબન પણ શુદ્ધાત્માનું જ છે. એ તિર્યંચના દૃષ્ટાંત માટે મહાવીર પ્રભુ અને ચંડકૌશિક સર્પનું ઉદાહરણ ત
માટેની સાધના કરતા જ્યાં ચિત્ત શાંત થાય છે ત્યારે ક્યારેક પૂર્વ લઈ શકાય. દેવગતિના સર્વ જીવોને જન્મથી જ સહજ અવધિજ્ઞાન ? ૩ ભવ અથવા ભવોનું સ્મરણ થાય છે.
હોય છે એટલે એ જીવો પોતાના પૂર્વભવ જાણી શકે છે. એવી જ રે (ક) સત્સંગ – જાતિસ્મરણ જ્ઞાનપ્રાપ્તિનું ત્રીજું નિમિત્ત કારણ રીતે નારકીના જીવોને પણ અવધિજ્ઞાન દ્વારા પૂર્વભવનું જ્ઞાન થાય છે સત્સંગ. સત્સંગનું મહાસ્ય અપાર છે. પુરુષ કે જ્ઞાનપુરુષના છે. પરંતુ આ જ્ઞાન તેમને પરમાર્થ માટે, આત્મકલ્યાણ માટે ઉપયોગી * પવિત્ર સત્સંગનો અપૂર્વ યોગ પ્રાપ્ત થવો એ દુર્લભ છે તો પણ થતું નથી. કારણ એમને એ જ્ઞાન સહજ છે, એના માટે તેમને ઊંડા શ કોઈ મહાન પરમાર્થ પુણ્યના ઉદયે તેવો યોગ થાય ત્યારે પૂર્વભવની ચિંતનમાં નથી જવું પડતું કે કોઈ જીજ્ઞાસા કે ઉહાપોહ થતો નથી જે
સ્મૃતિ થવી સુલભ બને છે. જ્યારે જ્ઞાનાવરણીય, દર્શનાવરણીય મનુષ્યને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન પ્રગટ થતાં પૂર્વે હોય છે. અધિકાંશપણે જ વુિં કર્મ હળવા થયા હોય અને એવી પળે જ્ઞાની પુરુષના સત્સંગથી દેવગતિ અને નારકીના જીવોમાં વૈરાગ્યની ઝલક હોતી નથી તેથી 8 ક ચિત્ત શાંત થાય છે, રાગદ્વેષની પરિણતિરૂપ સાંકળ તૂટે છે, ચિત્ત અવધિજ્ઞાનથી પૂર્વભવ જાણવા છતાં તે પ્રસંગોથી આત્મા પર કોઈ જ
એકાગ્ર અને સ્થિર થતાં પૂર્વભવનું જ્ઞાન પ્રગટ થાય છે. વૈરાગ્યભાવની અસર થતી નથી. ક આવી રીતે જ્ઞાનાવરણીય અને દર્શનાવરણીય કર્મ, જે બાંધવાનું પૂર્વે કહ્યું તેમ જાતિસ્મૃતિજ્ઞાન એ મતિજ્ઞાનની નિર્માતા : ડું મૂળ કારણ છે જીવની આસક્તિ તેમ જ પરપદાર્થમાં મોહ અને થવાથી પ્રગટ થાય છે. પૂર્વભવો જાણવાની એની પણ મર્યાદા રે ક સુખબુદ્ધિ. આ દોષો જેમ જેમ ઘટતા જાય, ઓછા થતા જાય તેમ હોય છે. પૂર્વભવોમાં જ્યાં સુધી સંજ્ઞીપણું હોય ત્યાં સુધી જ તે જ { જીવની વૃત્તિ પોતાના શુદ્ધ આત્મસ્વરૂપ તરફ વળે છે. જ્ઞાનનો ઉઘાડ ભવો દેખાય છે. અસંજ્ઞીનો ભવ આવવાથી જાતિસ્મરણ જ્ઞાન તૈ ક થતો જાય છે. દોષોની ન્યૂનતા અને ક્ષીણતા થવા માટેના નિમિત્ત થતું નથી. ;િ કારણો છે સદ્ભુત, સદ્વિચાર, સ્વાધ્યાય, સત્સંગ અને જ્ઞાની આવી રીતે જ્ઞાનાવરણીય કર્મની મંદતાથી પ્રગટ થતા જાતિસ્મરણ પુરુષનો સમાગમ યોગ. આ
જ્ઞાનથી વ્યક્તિના વિચારમાં, તે છેલ્લું કારણ સૌથી પ્રધાન
કર્મવાદ શું છે ?
આચારમાં કલ્યાણકારી પરિવર્તન ? નિમિત્ત કારણ છે. સદાચારનું
આવી શકે છે. એને પરમાર્થ માર્ગે હૃદયથી સેવન અને પૂર્વભવ | પરમ પૂજ્ય શાસનસમ્રાટ આચાર્ય ભગવંત શ્રીમદ્ વિજય ગતિ કરવામાં આ જ્ઞાન ઉપયોગી કે જાણવાની વારંવારની પરમ નેમિ સુરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબે એક વાક્યમાં કર્મવાદની થાય છે.
જીજ્ઞાસા હોય ત્યારે સમજણ આપી છે. 1 જાતિસ્મરણ જ્ઞાન પ્રગટ થાય છે. | ‘જો તમે કોઈને ગાળ આપો અને તે વ્યક્તિ તમને તમાચો
૬૦૨, રીવર હેવન, ગુલમોહર $ જાતિસ્મરણ જ્ઞાન ચારે ગતિમાં મારે એ પ્રતિસાદ છે, તમારા કર્મનું ફળ નથી. પરંતુ કોઈ કારણ
ક્રોસ રોડનં.૫, વિલેપારલે (વેસ્ટ થાય છે વિના તમને કોઈ દુઃખી કરે કે તમારા પર મહેરબાની કરે તો
મુંબઈ-૪૦૦૦૪૯. આ જ્ઞાન દેવ, નારકી મનુષ્ય
મો. : ૯૮૬૭૧૮૬૪૪૦ સમજી લેવું કે આ તમારા આગલા ભવના કર્મનું પરિણામ છે. અને તિર્યંચગતિના સંજ્ઞી જીવોને
આ શાંત ભાવે સહન કરી લો.” થઈ શકે છે. પણ બીજી ગતિની
કર્મવાદ 4 કર્મવાદ | કર્મવાદ 4 કર્મવાદ | કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ન કર્મવાદ કર્મવાદ 5 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ન કર્મવાદ 4 કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ર્ક કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ કર્મવાદ |
કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ | કર્મવાદ 5 કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ 5 કર્મવાદ 5 કર્મવાદ કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ | કર્મવાદ 5 કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ કર્મવાદ 5 કર્મવાદ કર્મવાદ 5
કર્મવાદ " કર્મવાદ
કર્મવાદ કર્મવાદ " કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ કર્મવાદ 5 કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ " કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ
