________________
કર્મવાદ કર્મવાદ " કર્મવાદ ક્વ કર્મવા પૃષ્ટ ૧ ૨ ૨ પ્રબુદ્ધ જીવન : કર્મવાદ વિશેષાંક ૯ ઑગસ્ટ ૨૦૧૪ યાદ કૂ કર્મવાદ 5 કર્મવાદ કર્મવાદ
ખ્રિસ્તી ધર્મમાં કર્મનો સિદ્ધાંત
nડૉ. થોમસ પરમાર
કર્મવાદ કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ન કર્મવાદ | કર્મવાદ કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ કર્મવાદ " કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ કર્મવાદ 4 કર્મવાદ કર્મવાદ |
[ અમદાવાદના પીએચ. ડી.ના ગાઈડ. એમણે ગુજરાતના મંદિરો-સ્થાપત્ય પર પીએચ. ડી. કર્યું છે. એચ. કે. આર્ટ્સ કૉલેજના પૂર્વ પ્રોફેસર, ગુજરાતી વિશ્વકોશ અને જૈન વિશ્વકોશ સાથે સંકળાયેલા, અષ્ટાપદ સંશોધન સમિતિમાં કાર્યરત.
એમના ૧૧ પુસ્તકો પ્રકાશિત થયા છે. ] પશ્ચિમ એશિયામાં ઉદ્ભવેલા યહૂદી ધર્મ, ખ્રિસ્તી ધર્મ અને પરીક્ષણ કરવું; તો તે પોતાની યોગ્યતા જોરે ગૌરવ લઈ શકશે.” ૐ ઈસ્લામ ધર્મ સેમેટીક રીલીજિયન્સ તરીકે ઓળખાય છે. આ ત્રણે આવી પડેલા કર્તવ્યો નિષ્ઠાપૂર્વક અને કોઈપણ પ્રકારની ફરિયાદ
ધર્મોની ઘણીખરી માન્યતાઓ અને સિદ્ધાંતો વચ્ચે સામ્ય જોવા વિના બજાવવા જોઈએ. એમ કરવાથી ઈશ્વરના નિષ્કલંક સંતાન ૐ મળે છે. આ ત્રણેય સેમેટીક ધર્મો ભારતીય ધર્મો–હિંદુ ધર્મ, જૈન બની શકાય છે અને જીવનનો સંદેશ વિશ્વમાં પ્રસારી શકાય છે. આ ક્ર છે ધર્મ અને બૌદ્ધ ધર્મના સિદ્ધાંતોથી ઘણાં જુદાં પડે છે. આમાંનો અંગે બાઈબલ જણાવે છે કે, “કોઈપણ જાતના બબડાટ કે આનાકાની 8
એક સિદ્ધાંત છે કર્મનો સિદ્ધાંત. ભારતીય દાર્શનિક પરંપરામાં કર્મનો વગર બધાં કર્તવ્યો કર્યો જજો, તો જ તમે આ કુટિલ અને આડા ક સિદ્ધાંત ઘણો અગત્યનો છે. જૈન ધર્મ અને બોદ્ધ ધર્મ તો કર્મપ્રધાન લોકો વચ્ચે નિર્દોષ, સરળ અને ઈશ્વરના નિષ્કલંક સંતાન બની
ધર્મ છે. માણસે કર્મ કરવું જ પડે છે અને એ કર્મના ફળ ભોગવવા રહેશો અને જીવનનો સંદેશ આગળ ધરીને વિશ્વમાં જ્યોતિની જેમ શું જ પડે છે. કર્મના ફળ સારા કે ખોટાં ભોગવવા ફરીથી જન્મ લેવો પ્રકાશશો.' (ફિલિપ્પી, ૨: ૧૪-૧૫). વધુમાં જણાવ્યું છે કે, “પ્રત્યેક તે પડે છે. કર્મના બંધનને કારણે માણસે જન્મ અને મરણના સત્કાર્ય માટે તૈયાર રહેવું. કોઈનું ભૂંડું બોલવું નહિ, ઝઘડો કરવો * 9 ચકરાવામાં ફરરવું જ પડે છે. આમ કર્મની સાથે પુનર્જન્મની માન્યતા નહિ, દિલ મોટું રાખવું અને સઘળા માણસો પ્રત્યે સતત નમ્ર વ્યવહાર હું
સ્વીકારેલ છે. ભગવદ્ ગીતાના બીજા અધ્યાયમાં નિષ્કામ કર્મ પર કરવો. (તિતસ, ૩:૨). કર્મના આનંદનો સ્વીકાર કરવામાં આવ્યો કે $ ભાર મૂકવામાં આવ્યો છે. માણસે ફળની અપેક્ષા રાખ્યા વિના કર્મ છે, જેમકે; “માણસ પોતાના કામમાં આનંદ માણે એના જેવું સુખ કરવું જોઈએ.
બીજું એકે નથી. (તત્ત્વદર્શી, ૩:૩૨). માણસ જે કંઈ કરે છે તે હું ખ્રિસ્તી ધર્મમાં ભારતીય પરંપરા પ્રમાણેનો કર્મનો સિદ્ધાંત પ્રત્યક્ષ ઈશ્વરના ધ્યાનમાં છે. બાઈબલ જણાવે છે કે, “માણસ જે કંઈ કરે છે #
સ્વરૂપે જોવા મળતો નથી. ખ્રિસ્તી ધર્મના પવિત્ર ગ્રંથ બાઈબલમાં તે બધું પ્રભુની આગળ દીવા જેવું સ્પષ્ટ હોય છે અને તે સતત કર્મ વિશેના અનેક ઉલ્લેખ આવે છે. પણ ત્યાં જન્મ અને મૃત્યુને તેમના કાર્યો ઉપર નજર રાખ્યા કરે છે. (ઉપદેશમાળા, ૧૭:૧૯). R ક કર્મ સાથે કોઈ સંબંધ નથી. બાઈબલ અંતર્ગત જૂનો કરાર (Old જૈન ધર્મ અને બૌદ્ધ ધર્મમાં ઈશ્વરના અસ્તિત્વનો સ્વીકાર ન હોવાથી તે ; Testament) અને નવો કરાર (New Testament)માં કર્મ અને માણસના કર્મની ઉપર દેખરેખ રાખવાનો પ્રશ્ન ઉપસ્થિત થતો નથી. 5 તેનાં ફળ વિશે નીચે પ્રમાણેના ઉલ્લેખો જોવા મળે છે. ખ્રિસ્તી ધર્મમાં શ્રદ્ધા કરતાં પણ કાર્યને મહત્ત્વ આપવામાં આવ્યું છે. કર્મનું મહત્ત્વ
શ્રદ્ધાની સાથે કાર્યનો આગ્રહ રાખવામાં આવ્યો છે. બાઈબલમાં જે * ખ્રિસ્તી ધર્મમાં કર્મનું મહત્ત્વ સ્વીકારવામાં આવ્યું છે. જીવન જણાવ્યું છે કે, “માણસ કાર્યોથી પુણ્યશાળી ઠરે છે, કેવળ શ્રદ્ધાથી જ
દરમ્યાન સતત કર્મ કરવાનું જણાવવામાં આવ્યું છે. બાઈબલમાં નહિ.” (યાકોબ, ૨:૨૪) વધુમાં જણાવે છે, કાર્યો વગરની શ્રદ્ધા * જણાવ્યું છે કે, “કામ કરતાં કરતાં ઘરડો થા' (ઉપદેશમાળા, પણ મરેલી છે.' (યાકોબ, ૨:૨૬) ૧૬:૧૪). ઈશાવસ્ય ઉપનિષદનો મંત્ર ઈન્ન પેટfણ નિગિવિશેત કર્મનું ફળ શતમ્ સમ: (માણસે કર્મ કરતાં કરતાં સો વર્ષ જીવવાની આશા બાઈબલમાં કર્મના ફળની પણ વાત કરવામાં આવી છે. રાખવી જોઈએ.)ને બાઈબલનું આ વાક્ય પ્રતિબિંબિત કરતું જણાય ઉપદેશમાળામાં સ્પષ્ટ જણાવ્યું છે કે, “દરેક માણસને તેના કર્મનું * છે. માણસે કર્મ કરવું જોઈએ એટલું પૂરતું નથી, તેણે તેના કર્મોનું ફળ મળે જ છે.' (ઉપ. ૧૬:૧૪). હઝકિયેલમાં પણ જણાવ્યું છે કે, ૬ હૈ પરીક્ષણ પણ કરવું જોઈએ તેવો આગ્રહ રાખવામાં આવ્યો છે. આ કરે તે ભોગવે' (હઝકિયેલ, ૩૩:૧૦-૨૦). હઝકિયેલમાં જ * માટે બાઈબલમાં વિધાન છે કે, “દરેક માણસે પોતાના કર્મોનું આગળ નોંધ્યું છે કે, પુણ્યશાળી માણસ પોતાના પુણ્યકર્મોનાં અને ૪
કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ | કર્મવાદ 5 કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ 5 કર્મવાદ 5 કર્મવાદ કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ | કર્મવાદ 5 કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ કર્મવાદ 5 કર્મવાદ કર્મવાદ 5
કર્મવાદ ક કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ - કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ
