________________
| પ્રબુદ્ધ જીવન : જેન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક
ઓક્ટોબર, ૨૦૧૪. જિન-વચન
આયમન . કર્મોનું ફળ ભોગવી રહેલા, કામભોમ અને કુટુંબમાં રક્ત જીવો આયુષ્યતો રાંત આવતાં મૃત્યુ પામે છે
પૂજ્ય મહાત્મા ગાંધીના જન્મદિન પ્રસંગે એ મહામાનવના જીવનના कामेहि य संपवेहि गिशा कम्मसहा कालेण जंतवो । બે પ્રસંગોનું આચમન કરી એમને શ્રદ્ધાંજલિ અર્પિત કરીએ... ताले जह बंधणन्चुए एवं आउक्वमि तुट्टइ ।। (જૂ ?-૨-૨-૬) પહેલાં મારું માથું ફોડો
ક્યા મોઢે આ ખાઈ શકું ? જેમ તાલવૃક્ષનું ફળ બંધન તૂટતાં નીચે પડી
નાગપુરમાં મહાસભાનું અધિવેશન ચાલતું ૧૯૪૭ના ઉનાળામાં બિહારમાં કોમી જાય છે, તેમ કર્મોનું ફળ ભોગવી રહેલા, કામભોગમાં તથા કુટુંબમાં આસક્ત એવા
હતું. ગાંધીજી પોતાની ઝૂંપડીમાં પોલ રિશાર, દાવાનળ હોલવવા બાપુ ફરી રહ્યા હતા. ત્યાંથી
વલ્લભભાઈ આદિ સાથે વાત કરતા હતા. ઝૂંપડી દિલ્હી આવ્યા. એ દિવસોમાં એમનો ખોરાક ઓછો જીવો આયુષ્યનો અંત આવતાં મૃત્યુ પામે છે, Persons engrossed in wordly
બહાર એક મારવાડી દંપતી દર્શન માટે અંદર આવવા થઈ ગયો હતો. pleasures and attached to their સ્વયંસેવક સાથે રેર્કઝક કરતાં હતાં. વલ્લભભાઈએ એ કે સવારે મનુ બહેન કેરીના રસનો માલ relatives and friends ultimately face જે હોય તેને અંદર આવવા દેવા કહ્યું.
ભરીને જમતી વખતે આપ્યો. બાપુએ પૂછ્યું : પણ the consequences of thier own
ત્યાં એક બીજો સ્વયંસેવક દોડતો આવ્યો અને મને કહે, પહેલાં તપાસ કરી કે આ કેરીની કિંમત Karmas. They die when their life. span is over, just as a Tala fruit falls
બંગાળ છાવણીમાં તોફાન થયાના સમાચાર શી છે ? down, when detached from its stalk. લાવ્ય, ગાંધીજી સફાળા ઊભા થયો. તાજી જ મનુબહેને માન્યું કે બાપુ વિનોદ કરે છે, (ડૉ. રમણલાલ સી. શાહ ગ્રંથિત 'fqન વન'માંથી). હજામત કરેલી. સૂર્યમાં કિરણો પડવાથી માથું - એ તો કાગળોની નકલ કરવાના કામે વળગ્યાં.
‘પ્રબુદ્ધ જીવન’ની ગંગોત્રી ઝગતું હતું. નજીકમાં પડેલી ચાદર ખભે નાખીને થોડી વાર પછી જોયું તો બાપુએ રસ લીધો ૧. શ્રી મુંબઈ જેન યુવક સંધ પત્રિકા
એ ચાલી નીકળ્યા, ઘણી મહેનતે મહાત્માજીનાં નહોતો, એટલે લેવા કહ્યું. ૧૯ ૨ ૯ થી ૧૯૩૨
દર્શન કરવા પામેલી બાઈ એમને જતો બોલી : બાપુ : હું તો સમજતો હતો કે તું કેરીની ૨, પ્રબુદ્ધ જેનું
‘આપ ઊભા રહો મારે વાત કરવી છે,' એટલું કિંમત પૂછીને જ આવશે. કેરી ભેટ આવી હોય ૧૯૩૨ થી ૧૯૩૩
કહી બાઈએ મહાત્માજીની ચાદરનો છે ડો તોપણ એની કિંમત પૂછડ્યા પછી જ તારે મને ખાવા બ્રિટિશ સરકાર સામે ન રજૂ કર્યું એટલે નવા નામે ૩તરૂણ જેન ૧૯૩૪ થી ૧૯૩૭
પકવો. મહાત્માજી તો જવાની ઉતાવળમાં હતા. આપવી જોઈએ. એ તો તેં ન કર્યું પણ મેં તને ૪, પુનઃ પ્રબુદ્ધજેનના નામથી પ્રકારનું
ચાદર ત્યાં જ છોડીને ચાલતા થયા. વલ્લભભાઈ પૂછડ્યા પછી પણ જવાબ ન આપ્યો, કેરીના ફળનું - ૧૯૩૯ ૧૯૫૩
મજકમાં બોલી ઊઠ્યા: ‘આવે પ્રસંગે એ તો એક નંગ દસ આનાનું છે એમ મારા સાંભળવામાં ૫. પ્રબુદ્ધજેન નવા શીર્ષ કે નવું ‘પ્રબુદ્ધ જીવન” પોતડી પણ ફેંકીને દોડે.”
આવ્યું. તો એ ફળ ખાધા વગર હું જીવી શકું તેમ ૧૯૫૩ થી * શ્રી મુંબઈ જેન યુવક સંઘના મુખપત્રની ૧૯૨૯
કડકડતી ઠંડીમાં ગાંધીજી બંગાળ છાવણીમાં છું. આ રીતે ફળ લેવાથી મારા શરીરમાં લોહી થી, એટલે ૮૫ વર્ષથી અવિરત સફર, પહેલા પહોંચી ગયા. ત્યાં તો અદ્ભુત રંગ હતો, વધતું નથી, પણ ઊલટાનું ઘટે છે. આવી અસહ્ય સાપ્તાહિક, પછી અર્ધમાસિક અને ત્યારબાદ
ગાંધીજીના અસહકારના ઠરાવનો વિરોધ કરવા મોંઘવારીમાં અને વ્યથામાં તેં ચાર કેરીના રસનો માસિક • ૨૦૧૪ માં 'પ્રબુદ્ધ વન’ની ૬૨ માં વર્ષમાં પ્રવેશ
દાસબાબુ કલકત્તાથી ૨૫o જે ટલા મને ખાસ્સો ગ્લાસ ભરી આપ્યો, એટલે અઢી * ૨૦૧૩ એપ્રિલથી સરકારી મંજૂરી સાથે પ્રબુદ્ધ
પ્રતિનિધિઓને પોતાને ખર્ચે નાગપુર લઈ ખાવ્યા રૂપિયાનો પ્યાલો થયો. એ ક્યા મોઢે હું ખાઈ શકું ? જીવન' એક સંયુક્ત ગુજરાતી અંગ્રેજ માં, એટલે હતા. શ્રી બેનરજી ગાંધીના ઠરાવના પક્ષમાં હતા. તેવામાં બાપુજીને પ્રણામ કરવા એક-બે ૨0૧૩ એપ્રિલથી ગુજરાતી-અંગ્રેજી ‘પ્રબુદ્ધ
બંન્નેના માણસો વચ્ચે ટપાટપી થઈ હતી. નિરાશ્રિત બહેનો પોતાનાં બાળકોને લઈને આવી. જીવન’ વર્ષ-૧, * કુલ ૬૨મું વર્ષ.
- ગાંધીજીએ ટોળામાં જઈ એક ફુલ ઉપર બાપુ જીએ તરત બે જુદા જુદા વાડકામાં બંને પ્રબુદ્ધ વાચકોને પ્રણામ
ઊભા થયા. બંગાળીઓ સિવાયના બધાને પહેલાં બાળકોને રસ પીવા આપી દીધો. એમનાં પૂર્વ મંત્રી મહાશયો
તો ત્યાંથી જતા રહે વા કહ્યું અને પછી હૃદયમાંથી હાથ નીકળી ગઈ. મનુબહેનને કહેવા જમનાદાસ અમરચંદ ગાંધી
બંગાળીઓને કહ્યું: ‘તકરારનું મૂળ હું છું માથું લાગ્યાઃ ઈશ્વર મારી મદદે છે તેનો આ તાદૃશ્ય ચંદ્રકાંત સુતરિયા
ફોડવું હોય તો પહેલું મારું ફોડો,' દાખલો. પ્રભુએ આ બાળકોને મોકલી આપ્યાં અને તિલાલ સી. કોઠારી
- થોડીવારમાં બધા શાંત થઈ ગયા, દાસબાબુ તે પણ જેવા બાળકની હું ઇચ્છા રાખતો હતો મણિલાલ મો ક્રમચંદ શાહ
સાથે તેમણે ત્યાંજ ગુફતેગુ કરી. પરિણામ એ તેવાં જ બાળકો આવ્યાં. કેવી ઇશ્વરની દયા છે તે જટુભાઈ મહેતા
આવ્યું કે દાસબાબુ જે વિરુદ્ધ હતા તેમને જ હાથે તો તું જો ! પરમાણંદ કુંવરજી કાપડિયા ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ
ઠરાવ રજૂ કરાવ્યો. ડૉ. રમણલાલ ચી. શાહ
* * *
[ ‘મારા ગાંધી બાપુ' : ઉમાશંકર જોશી ]
છે RERડE RED
Sા ગર કરે
છે
