________________
અમારા ભાનુબેન
નવેમ્બર, ૨૦૧૪ પ્રબુદ્ધ જીવન
| ૨૧ ગુજરાતમાં આણંદ પાસે
નારી તું નારાયણી
સમજ બેનના કોઠામાં ઊંડે ઊંડે વસેલી. ચિખોદરામાં આંખની હૉસ્પિટલના
પતિને નિતાંત સમર્પણ ભાવે વરેલી એક યશસ્વી સર્જન સ્વર્ગસ્થ શ્રી રમણિકભાઈ
આદર્શ સન્નારી-પત્ની જ આ બધું કરી દોશીએ અને કોના ચર્મચક્ષુઓને દૃષ્ટિ
શકે. ધન્ય છે ભારતની ધરા જ્યાં આવી સંપન્ન કર્યા; સાથે સાથે એમના સંસર્ગમાં
1 કુસુમ ઉદાણી
અનોખી માટીથી ઘડાયેલી વિરલ આવનાર અનેકોને જીવન જીવવાની
1 વ્યક્તિઓનું જીવન મહેંક પ્રસારતું | [ અમારા દોશી કાકા એટલે નિષ્ણાત ચક્ષુ સર્જન ડૉ. રમણિકલાલ | દૃષ્ટિ પણ આપી. એવા સંત સેવક),
રહે છે, પ્રેરણા આપતું રહે છે. | દોશી. જીવનની અંતિમ પળ સુધી આ ઋષિજને ૮૩૫ નેત્રયજ્ઞો કર્યા. નર-નારાયણની જીવનસંગિની મારી
આણંદમાં બેન-બનેવીનું ઘર ૩૦, ૧૦,૮૨૬ આંખના દર્દીઓને તપાસ્યા અને ચાર લાખ સાંઠ હજાર મોટીબેન શ્રી ભાનભે નના | પાંચસો પિસ્તાલીસ નિ:શુલ્ક આંખના ઓપરેશનો કરી દરિદ્ર નારાયણોને
નાનું. પોતે નિઃસંતાન પણ જેઠના ગરિમામય જીવનની આછી ઝલક |
૪ પુત્રો, સ્વર્ગસ્થ નણંદની ૩ વર્ષની દૃષ્ટિ આપી. પ્રબુદ્ધ જીવન'ના વાચકો સુધી
બાળકી અને મારો સૌથી નાનો | ગુજરાતના આણંદ પાસેના ચીખોદરાની ‘રવિશંકર મહારાજ આંખની
ભાઈ--એમ કુલ છ બાળકોને પહોંચાડવાના આ નમ્ર પ્રયાસ છે. | હૉસ્પિટલ'ના એઓ પ્રાણ અને સંપૂર્ણ સમર્પિત. મેં આ આર્ય સન્નારીના જીવનને
પોતાના ઘરે તેડાવી લીધા. બાળકીને જંગમ તીર્થ જેવા આ દોશીકાકાને મળો એટલે જાણે માણસના શરીરમાં | નજદીકથી જોયું છે, માણ્યું છે અને ભગવાનનું દર્શન.
મોટી કરી સાસરે વળાવી એના સમજવાનો પ્રયત્ન કર્યો છે. બેન તો
જીવનના સર્વ વ્યવહારિક પ્રસંગોને દોશીકાકા અને ભાનુબેનનું તીર્થ જેવું ઓગણસિત્તેર વર્ષનું દામ્પત્ય. તા. ૧૫ સપ્ટેમ્બર, ૨૦૧૪ના આ|૨૦૦૯માં ૯૩ વર્ષની ઉંમરે દોશી કાકાએ વિદાય લીધી.
સાચવ્યા. છોકરાંઓને શાળા, નશ્વર દેહને છોડી ચાલ્યા ગયા પણ અને આ ૧૫ સપ્ટેમ્બરના ભાનુબેને પણ વિદાય લીધી.
કૉલે જના શિક્ષણ બાદ ઉચ્ચ એમની દૈનિક જીવનચર્યાના જીવનચયો ના | આ. પૂ. દોશીકાકા વિશે અમારા ડૉ. રમણભાઈએ વિગતે જીવન |
અભ્યાસની સવલતમાં કંઈ કસર ન પાનાઓમાં અંકાયેલી અનેક ન |લખ્યું છે તે મે-૨૦૦૯ના 'પ્રબુદ્ધ જીવન માં પુન: પ્રકાશિત થયું છે, પૂ.
રાખી. ભણતરની સાથે સાથે ભુલાય એવી પ્રેરણાદાયક | દોશીકાકાને અંજલિ રૂપે.
આધ્યાત્મિક જ્ઞાન અને ધર્મમય અનુમોદનીય ઘટનાઓ, પ્રસંગો આ સંસ્થા, શ્રી મુંબઈ જેન યુવક સંઘે પૂ. દોશીકાકા અને પૂ.
જીવન જીવવાના પાઠ ભણાવ્યા. વારંવાર મારા માનસ પટ પર ઉપસી | ભાનુબેનના અઢળક સ્નેહ અને સૌજન્યને મ્હાણ્યા છે. આ યુગલને અંજલિ
નહિ તેથી જ આજે વિદેશોમાં એ બાળકો આવે છે. જે હવે તો માત્ર | આપવા શબ્દો ઓછાં પડે.
સારા હોદ્દા પર સુખમય જીવન જીવી અવિસ્મરણીય સંભારણા રહ્યા !!! | આ. પૂ. ભાનુબેનને અમારી આદરાંજલિ.
રહ્યાં છે. પરદેશમાં સંયુક્ત પિતાશ્રી હરિભાઈ અને માતા | આ લેખના લેખિકા ભાનુબેનના નાના બહેન છે. ઉત્તમ વ્યક્તિ પ્રત્યે |
આ લેખના લેખિકા ભાનબેનના નાના બહેન છે. ઉત્તમ વ્યક્તિ પ્રત્યે પરિવારની કલ્પના જ ન કરી શકાય સમરતબેનના છ સંતાનો માં | યથાર્થ સંવેદના પ્રસ્તુત થઈ છે, જે આપણા-વાચકના શબ્દો બની જાય |
વાચ ના શબ્દો બની જાય પણ બેન પાસે રહીને સુસંસ્કારોના ભાનુબેન સૌથી મોટા. શાળાનું ચાર | એવી હૃદયસ્પર્શી છે.
| -તંત્રી ||
સિંચન થકી એમનો ભત્રીજો એના ધોરણનું શિક્ષણ અને સંયુક્ત
બે પુત્રોના પરિવાર સાથે સંયુક્ત વિશાળ પરિવારમાં થયેલ ઉછેર એમના ભવિષ્યના સેવાભાવી નિઃસ્વાર્થ કુટુંબમાં રહે છે. જીવન માટે મજબુત પાયારૂપ નીવડ્યો. થોડાં વર્ષ રંગુનમાં રહી માતૃભૂમિ ઉપર લખ્યું તેમ બેન-બનેવીનો આઠ સભ્યોનો પરિવાર. ઘરમાં પાછા ફર્યા અને ૧૭ વર્ષની વયે લગભગ ૨૨ વર્ષની ઉંમરના શ્રી એકલા હાથે બધું જ કામ કરવાનું; કારણ ત્યારે નોકર અને રસોઈ રમણિકભાઈ દોશી સાથે એમના લગ્ન થયા. ભાનુબેન સેવા-સમર્પણ, રાખવાની પ્રથા ન હતી. ઘરકામથી બેન પરવારે કે તરત વિવિધ દયા-કરૂણાના દઢ સંસ્કાર સાથે જ આ દુનિયામાં અવતરેલા. કુદરતે સેવાકામમાં લાગી જાય. એમના ઘરે બારે માસ દરજી હોય. વિદેશથી એવા જ ઉચ્ચ માનવીય ગુણોથી સજ્જ શ્રી રમણિકભાઈ સાથે એમનું મફતલાલ મહેતા કપડાંઓના બંડલ મોકલતા રહે. દાનરૂપે આવેલ જીવન જોડ્યું.
આ મોટી સાઈઝના સર્વ વસ્ત્રોમાંથી અનેક પ્રકારના અહીં ઉપયોગી બનેવીના માનસ ઘડતર પર ગાંધીજીની સત્યનિષ્ઠા, સાદગી અને થાય એવા નાના વસ્ત્રો બનાવવા બેન જાતે એને વેતરે, દરજીને દેશદાઝ તથા પુ. શ્રી રવિશંકર મહારાજના સેવામય પરોપકારી જીવનનો માર્ગદર્શન આપી સીવડાવે. તેયાર માલની પોતે નોંધણી કરે પછી જ જબરજસ્ત પ્રભાવ, “ભાનુબેન ખાદી પહેરે તો જ એની સાથે લગ્ન કરે' થેલાઓ ભરાય અને ગામે ગામ જઈ યોગ્ય વ્યક્તિને માપસરનું વસ્ત્ર એવા કરાર સાથે બેનને આ મહાત્માના જીવનસાથી બનવાની મંજુરી આપે. દેશ-પરદેશથી દાન રૂપે એમને સારી એવી ધનરાશિ પણ આવતી. મળી. પરણીને ઘરે આવ્યા તો કડક સિદ્ધાંતોના પાલનમાં ઢીલ કે બાંધછોડ દાતાને રસીદ ન પહોંચાડે તો ભાનુબેન શેના? ક્યાંય એક દોરાનો ન ચાલે. ખાદી સિવાય મીલનું કાપડ વપરાય જ નહીં, સ્ટીલના વાસણો હિસાબ પણ આઘો પાછો ન થાય. બધો વહીવટ એકદમ સાફ અને ન વપરાય, ફ્રીઝ, સોફાસેટ જેવી આધુનિક સગવડો પ્રતિ તદ્દન પારદર્શક. એમની વિદાય પછી ઘર ખાલી કરતા કેટલીયે ડાયરીઓ ઉદાસીનતા. બેને જરાપણ ખચકાટ કે આનાકાની વગર આ નિયમોનું મળી આવી જેમાં અનેક સૂક્ષ્મ વિગતો સંગ્રહાયેલી પડી છે. જીવનભ૨ શત પ્રતિશત પાલન કર્યું. “પતિનું સુખ એ મારું સુખ' એ ચિખોદરાની હોસ્પિટલ ઊભી કરવામાં બેને ઘણો બધો સાથ આપ્યો.
