Prabuddha Jivan 2014 Year 62 Ank 01 to 12

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 607

જૈત ત
જૈન તીર્થ વંદની અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક - જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક દ જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ ક
ઑકટોબર ૨૦૧૪ | પ્રબુદ્ધ જીવન • જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક પૃષ્ટ ૯૯
તુગલક ને મંદિરોં કી ધન સંપદા કો ફિર લૂંટા. તત્પશ્ચાત્ અકબર ને ૧૫૫૬ મેં કિલે કો અપને અધિકાર મેં લે લિયા. સન્ ૧૮૦૫ સે ૧૮૦૯ તક ર્ય ક્ષેત્ર ગોરોં કી લૂંટ કા શિકાર હુઆ. આખિર ૐ મેં મહારાજા રણજીતસિંહ ને ગો૨ખોં કો હરાક૨ ૧૮૨૯ મેં કિલે પર અધિકાર કર લિયા.
૧.
યાત્રી સંધ
સાહિત્ય વાચસ્પતિ ભંવરલાલ નાહટા કે ગ્રંથ ‘નગરકોટ કૉંગડા મહાતીર્થ' મેં યહાં આનેવાલે કુછ યાત્રી સંધોં કા સંક્ષિપ્ત વિવરણા ઈસ પ્રકાર હ
દિલાયા. ઈન્હીં સાધ્વીજી કી પ્રેરણા સે કિલે કી તલહટી મેં જૈન ધર્મશાલા કે પ્રાઁગણ મેં કલાત્મક, વિશાલ વ નયા જૈન મંદિર હૈ, જિસકે મૂલનાયક આદિનાથ પ્રભુ કીપ્રતિમા રાણકપુર તીર્થ સે આઈ થી. પ્રતિમા બહુત મનમોહક વ પ્રભાવક હે.
હોલી કે તીન દિન (ત્રિર્યાદર્શી, ચૌદસ ૧ પૂનમ) બહુત ભારી વાર્ષિક મેલા વ યાત્રા કા આયોજન હોતા હૈ. હજારોં ભક્તગણ આકર પ્રભુ-ભક્તિ મેં તલ્લીન હોતે હૈં.
હૈ.
કેન્દ્ર સરકાર કે સાંસ્કૃતિક વિભાગ ને કિલે કી અચ્છી સજાવટ કી પૂરા રાસ્તા ભી ફૂલ, પૌધે, વિશ્રામ સ્થલ વ અન્ય સુવિધાઓં વિ. સંવત ૧૨૭૧ મેં શ્રી જિનપતિસૂરિજી સંધ સહિત કૉંગડા સહિત હૈ. રાતોં કો બહુરંગી બિજુલિયોં કી જગમગાહટ મેં પૂરા પધારે
કિલા એક દેવ વિમાન સા લગતા હૈ, પ્રવેશદ્વાર કે પાસ હી સંગ્રહાલય
(હરિયાણા) એક યાત્રી સંઘ સહિત પધારે.
વર્તમાન મેં
ઊર્ષાક
૨. વિ. સંવત ૧૪૮૪ મેં ઉપાધ્યાય જયસાગરજીકી નિશ્રા મેં ભી દેખને યોગ્ય હે. ફરીદપુર સે યાત્રી સંધ આયા.
૪. વિ. સંવત ૧૫૬૫ મેં ઉદયચંદ્ર સૂરિજી ભટર્નર (હનુમાનગઢ
૩. વિ. સંવત ૧૪૮૮ ઔર ૧૪૯૭ મૈં યાત્રા સંધ કે વિવરણોં મેં કી ટ્રેન વેકર કૉંગડા પહુંચતુ કે, સ્ટેશન સે ધર્મશાલા, (પુરાના સંઘપતિ યા મુનિ મહારાજ કા નામ નહીં હૈ. કાંગડા મેં) સાથે તીન કિ.મી. છે. પક્ડી સડક હૈ, કાર થા બસ સે જા સકતે હૈ. સ્ટેશન સે ટેક્સી, કાર થા ઑટો ઉપલબ્ધ છે. સડક સે આનેવાલોં કો પહલે હોશિયારપુ૨ આક૨ વહાં સે કૉંગડા જાના
કે યાત્રા સંઘ સહિત પધારે.
વર્તમાન મેં ઈસ તીર્થ કા પરિચય નએ સિરે સૈ કરાને કા ગ્રંથ જૈનાચાર્ય પંજાબ કેસરી શ્રી વિજય વલ્લભસૂરિ વ જૈન સાધ્વી મહત્તરા મૃગાવતી શ્રીજી કો હૈ. શ્રી જિનવિજયજી સે પ્રાપ્ત વિવરણોં કે આધાર પર આચાર્ય શ્રી સન્ ૧૯૩૯ મૈં હોશિયારપુર સે દલ સંઘ લેકર કાઁગડા પધારે. પુનઃ મહત્તરા સાધ્વીજી ને સન્ ૧૯૭૮ મેં લગાતાર આઠ મહિને કૉંગડા મેં રહતે હુએ અપને અનથક પ્રયાસોં સે, કિલે મેં સ૨કા૨ી સંરક્ષણ મેં વિરાજિત ભગવાન આદિનાથ કી પૂજાસેવા (સુબહ પાક્ષાલ વ શામ કો આરતી) કા અધિકાર જૈન સમાજ કો
બના
pig ble loap jelp P. 3 કૃષ] ne big ve spelp p
૫. વિ. સંવત ૧૫૭૯ કે આસપાસ અભય ધર્મસિંગ ક્રિમ હોતા હૈ. ૧૦૨ કિ.મી માર્ગ કી પછી વરની સડક છે. કિલ્લે પર
પંજાબ કે સરહિંદ નગર મેં સ્થિત, પ્રથમ તીર્થંકર શ્રી આદિનાથ જી કી અધિષ્ટાત્રી દેવી ચક્રેશ્વરી માતા કા એક માત્ર ઐતિહાસિક વ પ્રાચીન સ્થલ – ‘માતા શ્રી ચક્રેશ્વરી દેવી જૈન તીર્થ', અપને આપ મેં શ્રદ્ધા, ભક્તિ, ભાવના ઔર ઉલ્લાસ કા એક ચમત્કારિક સંગમ કહા જા સકતા હૈ.
ઈતિહાસ મેં યત્ર તંત્ર રહે હુએ, પ્રાપ્ત વિવરણોં કે અનુસાર જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક
માર્ગદર્શન : રેલ કે આનેવાલે પઠાનકોટ સ્ટેશન સે. નૈરો-ગેજ -
માતાશ્રી ચક્રેશ્વરી દેવી જૈન તીર્થ-સહિંદ (પંજાબ)
I મહેન્દ્રકુમાર મસ્ત
પંદલ યા ડોલી સે જાના હોતા હૈ. એક કિ.મી. કી બહુત સુગમ ચઢાઈ છે. હોશિયારપુર તક રેલ દ્વારા ઔર સડક માર્ગ સે જાના જ્યાદા સુગમ વ વ્યવહારિક હૈ.
સુવિધાએઁ : કિલ્લે કી તલાટી મેં હી બહુત સુંદર વ આધુનિક ધર્મશાલા હૈ. કમરોં કી ભરપૂર ઉપલબ્ધતા હૈ. પૂરા સાલ ચલને વાસી ભોજનશાલા ભી હૈ. ઠહરને કે લિએ બિસ્તર આદિ ભીં મિલતે હૈ.
પેઢી : શ્રી શ્વેતામ્બર જૈન કાઁગડા તીર્થ કમેટી, જૈન ધર્મશાલા, નિયર ફોર્ટ, પોસ્ટ-પુરાના કૉંગડા (જિલા કાઁગડા) હિમાચલ પ્રદેશ૧૭૬૦૦૧. ફોન પેઢી-૦૧૮૯૨-૨૬૫૧૮૭.
શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક
e pap lp p. 4 કાઢણું ne nig ie loap jap of dj re nig pe l°3p Jalp
મધ્ય યુગ મેં સરહિંદ નગર બડા વ્યાપારિક કેન્દ્ર થા તથા ‘સૂબાસરહિંદ' મુગલ રાજ્ય કા ભી મહત્ત્વપૂર્ણ હિસ્સા બના રહા. પશ્ચિમ કી આક્રમણકારી સેનાએઁ લાહૌર સે સરહિંદ, સામાના, કુરુક્ષેત્ર વ પાણીપત હોકર દિલ્હી પહુંચતી થી. ઈતિહાસકાર શ્રી ભંવરલાલ નાહટા ને ભી ૧૨મીએ ૧૭થી સદીનક રાજસ્થાન ૧ સિંધ પ્રદેશ કે નગોં સે કાંગડા તીર્થં કી યાત્રા કે લિએ જાનેવાલે સંધોં કે વિવરણ જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક