________________
નવેમ્બર, ૨૦૧૪
પ્રબુદ્ધ જીવન
આપની સાથે લડે ઝગડે, તેની સાથે અલ્લાહના નામે લડો, ઝગડો પરંતુ તાત્પર્યને પૂરેપૂરા વફાદાર રહી, વર્તમાનને લક્ષમાં રાખી પુનઃ સંકલન મર્યાદા ન ઉલ્લંઘો, કારણ કે અલ્લાહને મર્યાદા ઉલ્લંઘન પસંદ નથી.’ કરવું જોઈશે. જે ધર્મ વર્તમાન સાથે તાલ મિલાવે છે તે જ ગતિ કરી
કેટલીક આયાતોનું ઊંડું અધ્યયન કરીએ તો ધર્મ પ્રચાર માટે જે જે શકે છે, એ જ જીવંત રહે છે. આ કાર્યથી ધર્મગ્રંથનો અનાદર થાય છે આદેશો થયા છે તે જાગૃત માનવીને વેદના થાય એવા છે. જો કે અત્રે એવો સંકુચિત વિચાર ન કરતાં આ પ્રક્રિયા ધર્મને તાજો રાખે છે એવું એ ધર્મ પ્રચાર અને અન્ય ચર્ચા અસ્થાને છે. જે રીતે ડૉ. મહેબૂબ દેસાઈએ વિચારવું એ પ્રજ્ઞા અને હૃદયની વિશાળતાનું પ્રતીક છે. ઈસ્લામના ધર્મગ્રંથોમાંથી અહિંસા વીણી વીણીને બતાવી છે એ જ રીતે ધર્મ નિમિત્તે જે જે નિર્દોષ પ્રાણીઓનું બલિદાન દેવાયું છે એ આ ગ્રંથોમાં જ્યાં જ્યાં હિંસાનું નિર્દેશન છે એનું પણ નિર્દેશન કરાવી સર્વના આત્માને પરમ શાંતિ પ્રાપ્ત થાય એવી મંગળ ભાવના. એ શબ્દોનું અર્થઘટન જગત પાસે મૂકવું જોઈએ. ઈસ્લામ અને આ લેખ લખનારને સર્વ ધર્મગ્રંથો પ્રત્યે પૂરતો આદર છે અને વિશ્વશાંતિની આ મહાન સેવા હશે. પયગંબર સાહેબની શુભ વાણીને
રે અહીં જે વિચારો પ્રગટ કર્યા છે એ આ આદરનું જ પરિણામ છે, છતાં આપણા વંદન હો.
ક્યાંક કોઈ આત્માનું મન દુભાયું હોય તો ક્ષમા પ્રાર્થી છું. જૈન ધર્મની શાસ્ત્ર આધારિત જૈન ભૂગોળ છે, એમાં લખ્યું છે કે
gધનવંત શાહ પૃથ્વી થાળી જેવી ગોળ છે અને વિશ્વમાં બે સૂર્ય અને બે ચંદ્ર છે. જ્યારે
drdtshah@hotmail.com વર્તમાનમાં સિદ્ધ થયું છે કે પૃથ્વી નારંગી જેવી ગોળ છે અને એક [ આ લેખ તૈયાર કરવા માટે પ્રમુખીય લોકશાહીના પ્રચારક અને સૂર્યની આસપાસ એ ફરે છે. હવે વર્તમાન યુગમાં આ જૈન ભૂગોળ સમર્થક, ચક્ષુદાન અને શાકાહારના પ્રચારક મારા વિદ્વાન મિત્ર શ્રી સ્વીકારાય?
જશવંત મહેતા અને વિદ્વાન મિત્ર ડૉ. મહેબૂબ દેસાઈનો વિચારસાથ આ પ્રમાણે પ્રત્યેક ધર્મે પોતાના ધર્મગ્રંથોમાં ઊંડી દૃષ્ટિ કરી, મૂળ મળ્યો છે. આ દ્રય મહાનુભાવોનો આભારી છું. –ધ.].
બકરીનું પ્રતીકાત્મક બલિદાન આપવાના મુસ્લિમ બાંધવોના નિર્ણયને આવકાર મહારાષ્ટ્ર રાજ્ય સરકારે બાર હજાર બળદો કતલ કરવાના નિર્ણય દરેક ધર્મની આસ્થાને ધ્યાનમાં લઈ એક ઐતિહાસિક નિર્ણય અને તેના પરિપત્રને વડી અદાલત, સુપ્રીમ કોર્ટમાં મળેલી નિષ્ફળતા લીધો છે. પછી બકરી ઈદ નિમિત્તે મુંબઈ શહેરમાં ઠેર ઠેર ગેરકાયદે પશુઓની મક્કા શહેરથી પાંચ કિલોમિટર દૂર શયતાનને પથ્થર મારવાની બલિ ચડાવવામાં આવી રહી છે તે સામે તંત્રે ભેદી અકળ મૌન સેવ્યું જગ્યા મિના ખાતે એકત્ર થયેલા હજયાત્રીઓએ બકરી ઈદ નિમિત્તે છે. જ્યારે બીજી બાજુ બોદ્ધિક મુસ્લિમ મૌલાનાઓ અને મુસ્લિમ બકરીની બલિ ચડાવવાને બદલે પ્રતીકાત્મક બલિ ચડાવી અને સંગઠનોએ સાઉદી અરેબિયાના મક્કા શહેર પાસે આવેલ પવિત્ર સૌથી ભારતીય મુસ્લિમો સહિતના હજયાત્રીઓએ બકરીની રકમ ફાળા મોટી મસ્જિદમાં બકરીઓની કુર્બાનીનો પ્રતીકાત્મક બલિ ચડાવવાનો તરીકે જમા કરાવી રૂઢિગત પરંપરાને નેવે મૂકી વિશ્વને મુસ્લિમ સમાજે ઐતિહાસિક નિર્ણય લીધો હતો. અને બાકી દરેક
પરિપક્વતાના દર્શન કરાવ્યા હતા. પરંતુ આ જ હજયાત્રીઓ પાસેથી બલિને બદલે ફાળો લેવાની | પશુત કોપવીત બદલ પ્રણાલિને જો મેં બઈ સહિતના શહેરોમાં પ્રથા શરૂ કરવામાં આવી હતી.
રોકડ દાંત ઓપવી | અનુકરણીય પગલાં રૂપે અમલમાં મૂકવામાં આવે | મેનકા ગાંધીના પીપલ ફોર એનિમલ સંસ્થાના
- સાઉદીમાં પહેલ
તો આવનારી પેઢીઓને પશુઓની કતલથી તેની આગેવાનોએ જણાવ્યું હતું કે એક નિર્દોષ પશુને
ઘટતી જતી સંખ્યા સહિતની કાયદાકીય ચુંગાલમાંથી કતલ કરવા માટે સોળ ભારતીય કાયદાઓની કતલ થાય છે. આથી મુક્તિ મળી જવાનો માર્ગ મોકળો થાય. આ અંગે યુવા ક્રાંતિકારી પૂ. અમારો કોઈ ધર્મ વિશેષ સાથે સંઘર્ષ નથી પરંતુ ભારતના બંધારણ નમ્ર મુનિ મહારાજે મુસ્લિમ સમાજે લીધેલા નિર્ણયને આવકારતાં અને કોર્ટના આદેશોનું પાલન દરેક ભારતવાસી નાગરિકોએ સમાન “ગુજરાત સમાચાર'ને જણાવ્યું હતું કે વિશ્વના તમામ જીવોને રીતે કરવું જોઈએ અને તેથી ભારતીય બંધારણ મુજબ માનવીની જેમ જીવવાનો અધિકાર છે, જે કુરાનમાં પણ ઉપદેશરૂપે દર્શાવાયું છે. પશુઓને જીવવા, તેની સારવાર કરવા તેને નિર્ભય રીતે આચરવા ધર્મની આસ્થા અને સમયની માંગ વચ્ચે મુસ્લિમ મૌલવીઓના સાપ બંધારણીય હક્કો મળ્યા છે. પરંતુ રાજ્ય સરકારે ગેરબંધારણીય રીતે મરે નહિ અને લાઠી તૂટે નહિ તેવા નિર્ણયને અમો હૃદયપૂર્વક પરિપત્ર પાઠવતા અમારે નછૂટકે કાયદાકીય પગલાં લેવા પડ્યા છે. આવકારીએ છીએ અને ભવિષ્યમાં તમામ ધર્મોની આસ્થા જળવાય
શહેરમાં ઠેર ઠેર ગેરબંધારણીય રીતે પશુઓની કતલ થઈ રહી તેવા પ્રયત્નો વાર્તાલાપથી જ શક્ય બનશે તેવું તેમણે કહ્યું હતું. આ છે ત્યારે બીજી બાજુ મુસ્લિમ સમાજે પણ સમયની માંગ અને [ ‘ગુજરાત સમાચાર', ઑક્ટોબર, ૨૦૧૪]
