________________
જૈતd
કટોબર ૨૦૧૪, પ્રબુદ્ધ જીવન, જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક, પૃષ્ટ ૧૦૧
ભાંડાસર જૈન મંદિર
1 શ્રી લલિતકુમાર નાહટા
ન જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક ક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક ન જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક દ ક જૈન તીર્થ વંદની અને શિલ્પ
[ શ્રી લલિતકુમાર નાહટા જૈન શ્વેતાંબર કલ્યાણક તીર્થ ન્યાસના અધ્યક્ષ છે. તેઓ “સ્થૂલિભદ્ર સંદેશ' માસિકના પ્રકાશક અને સંપાદક, ઉપરાંત જીટો'ના પૂર્વ ડાયરેક્ટર છે. વર્તમાનમાં તેઓ ‘અખિલ ભારતીય શ્વેતાંબર યુવક મહાસંઘ'ના સ્થાપક અને પ્રમુખ બંને છે. તેમના પરિવારે શ્રી મિથિલાતીર્થના નિર્માણનો સમસ્ત લાભ લીધો છે. ઉપરાંત શ્રી ભક્િલપુર તીર્થનો જીર્ણોદ્વાર પણ તેમના કુટુંબીજનો દ્વારા થયો છે. તીર્થ પરિચય: ભાંડાસર જૈન તીર્થ બિકાનેર-રાજસ્થાનમાં આવેલું છે. બિકાનેર, રોડ અને રેલવેથી લગભગ બધા મોટા શહેરો સાથે જોડાયેલું છે. અહીંના શ્રેષ્ઠીઓએ જૈન ધર્મની ઘણી પ્રભાવના કરી હતી. અન્ય તીર્થ : મિથિલા અને ભધિલપુર બંને બિહાર રાજ્યમાં નેપાલ બોર્ડર નજીક છે. હમણાં તેનો જીર્ણોદ્ધાર મહેન્દ્ર સાગરજીના આગ્રહથી કરવામાં આવ્યો છે. ].
બીકાનેર નગર કે સબસે વિશાલ, સર્વોચ્ચ શિખરવાલે, ભવ્ય મંદિર નિર્માણ હેતુ સ્થાન કા ચયત ઃ એવં કલાત્મક તીન મંજિલે શ્રી સુમતિનાથ જૈન મંદિર ભાંડાસર શેઠ ભાંડાશાહ ને ઉસ સમય નગર કે ચારોં ઓર મીલોં લંબે ૬ મન્દિર કે નામ સે પ્રસિદ્ધ હૈ ઔર ઉસકો પ્રતિષ્ઠા ક્રમ સે દ્વિતીય ક્ષેત્ર મેં સર્વોચ્ચ સ્થાન કા ચયન કર ઉસ પર ઈસ વિશાલ મંદિર કા $ છેપ્રાચીનતમ મંદિર માનો જાતો છે. પ્રથમ મંદિર ચોથે દાદાગુરુ શ્રી નિર્માણ કરવાયા થા. સમતલ ભમિ સે મંદિર કે શિખર કી ઊંચાઈ 8 હું જિનચન્દ્રસૂરિ દ્વારા વિ. સં. ૧૫૬ ૧ મેં પ્રતિષ્ઠિત પરમાત્મા ૧૦૮ ફીટ વ અંદર કી ફર્શ સે ૮૧ ફીટ ઊંચા હૈ. દીવારોં કી મોટાઈ છે "ઋષભદેવજી કા ‘શ્રી ચિંતામણિ જૈન મંદિર’ હૈ. કિંવદંતી હૈ કિ ઈસ ૮ સે ૧૦ ફીટ હૈ. ૧૦-૧૫ મીલ દુર સે મંદિર કા શિખર દિખાઈ 25 મંદિર કા નિર્માણકાર્ય બીકાનેર રાજ્ય કી સ્થાપના કે પૂર્વ હી લગભગ દેતા હૈ, બીકાનેર કે સબસે ઊંચે ભવન/મંદિર હોને કા ગૌરવ ઈસે છે હું વિક્રમ સંવત્ ૧૫૨૫ મેં તત્કાલીન જાંગલૂ નામક પ્રદેશ મેં સેઠ પ્રાપ્ત હે વ આજ ભી યહ અપને ભૂલ સ્વરૂપ મેં હૈ. ઈસકી તીસરી ૬ જૅ ભાંડાશાહ ને પ્રારમ્ભ કિયા થા. શેઠ શ્રી ભાંડાશાહ કા આકસ્મિક મંજિલ સે પૂરે બીકાનેર શહર કા દિગ્દર્શન હોતા હૈ.
દેહાવસાન હો જાને કે કારણ પ્રતિષ્ઠા મેં વિલંબ હુઆ વ સાત લઈશ મામણી . કે મંજિલે મંદિર કો તીન મંજિલ કા હી બનાકર પ્રતિષ્ઠા કરવાઈ ગયી
- કહતે હૈ ઈસકી નીંવ કી ગહરાઈ ચાર હાથિયોં કી ઊંચાઈ જિતની શુ જો ૪૬ વર્ષો બાદ આસોજ શુક્લ-૨ વિ. સં. ૧૫૭૧ મેં પ્રતિષ્ઠિત હુઆ.
- હૈ. પૂરી ટેકરી પર ચારોં તરફ ઉસ સમય ઉપલબ્ધ રોડા (ચૂને કે મેં મંદિર નિર્માણ સમ્બન્ધી શિલાલેખ
પત્થર) કી તહ જમાઈ હુઈ હૈ. મંદિર ની ઉમર હજારોં સાલ રહે સંવત્ ૧૫૭૧ વર્ષે, આસોજ સુદિ ૨ ખો, ઇસકે લિએ ખરી ગાંવ, જેસલમેર સે ઊંટ ગાડોં સે લાલ પત્થર રાજાધિરાજ લુણકરજી વિજય રાજ્ય શાહ ભાંડા, મંગવાયા ગયા એવં ઈસેક નિર્માણ કે લિયે સારા પાની નાલ નામક પ્રાસાદ નામ ગૈલોક્ય દીપક કરાવિત, સૂત્ર ગોદા ગાંવ કે તાલાબ સે લાયા જાતા થા, જો ભાંડાસર મંદિર સે ૮ મીલ કારિત.
દૂર થા, ક્યોંકિ બીકાનેર કા પાની ખારા થા. ક્ર નિર્માણકર્તા શાહ ભાંડા કો પરિચય.
શિલ્પકાર ને ભરત મુનિ કે નાટ્ય શાસ્ત્ર સે સમ્બન્ધિત 5 મહોપાધ્યાય વિનયસાગરજી લિખિત નાકોડા તીર્થ કે ઈતિહાસ વાદ્યયંત્રધારિ વનૃત્યરત દેવાંગનાઓં કી મૂર્તિયોં કો ઘડને મેં અપને હૈં દુ સે પ્રાપ્ત જાનકારી કે અનુસાર ખરતરગચ્છીય આચાર્ય જિનકીર્તિ હૃદય ઔર મસ્તિષ્ક કી એકાગ્રવૃત્તિ સે છેની ઔર હથોડી કી સહાયતા ૨ # રતનસુરિજી (જિન્હોંને નાકોડા નગર કે સુખે તાલાબ કે તલ સે સે સજીવતા પ્રદાન કરને કા સફલ પ્રયાસ કિયા હૈ, મંદિર કે જે & પાર્શ્વનાથ કી યહ મૂર્તિ પ્રકટ કી તથા ઉસે એવં ભૈરવદેવ કો વર્મતાન અધિષ્ઠાયક દેવ ભૈરૂ હૈ, ઈસસે યહ પ્રમાણિત હોતા હૈ કિ મંદિર હૈ ૐ સ્થાન પર સ્થાપિત કિયા.) ઈનકે ભાઈ કે પુત્ર કા નામ માલાશાહ કા સંબંધ ખરતરગચ્છીય પરમ્પરા સે હૈ. $િ થા. માલાશાહ કે ચાર પુત્ર હુએ સાંડાશાહ, ભાંડાશાહ, સંડાશાહ નાવ મેં ધી કી ડોલા જાતા : ૨ ઓર સુંડાશાહ. ઈનકા ગોત્ર સંખવાલ થા.
અપની દુકાન મેં બૈઠે ઘી વ્યાપારી ભાંડાશાહ જબ મુખ્ય કારીગર ૨
જૈન તીર્થ વેદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક ૬ જૈન તીર્થ વેદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષુક ક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક 9 જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક દ ક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ of
જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક પર જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્યવિશેષાંક ક જૈન તીર્થ વંદના અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક ૬ જૈન તીર્થ વૈદતા અને શિલ્પ સ્થાપત્ય વિશેષાંક
