________________
કર્મવાદ # કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ક્ર કર્મવાર આંગસ્ટ ૨૦૧૪ • પ્રબુદ્ધ જીવન • કર્મવાદ વિશેષાંક , પૃષ્ટ ૧ ૨ ૧
વાદ 4 કર્મવાદ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ 5
શું માટે તે તે ફરજીયાત છે. પોતાની જા કુરાને શરીફમાં એક વાક્યનો પણ વારંવાર ઉલ્લેખ છે.
28 અને જે કોઈ એક એક બદી ? કે સ્થાવર જંગમ મિલકતના અઢી
(અપકૃત્યો) લાવશે, તેને તે ૩ ટકા રકમ દરેક મુસ્લિમ દર વર્ષે અલ આમલો બિન નિધ્યતે' અર્થાત્
પ્રમાણમાં સજા મળશે. પણ તેના ‘કર્મનું ફળ તેના સંકલી પર આધારિત છે? 5 ગરીબો, અનાથો કે જરૂરતમંદો
ઉપર ઝુલ્મ કરવામાં આવશે નહિં. અથવા માટે ફરજીયાત કાઢે છે. તેને
એ લોકોને એવો જ બદલો ક ઝકાત કહેવામાં આવે છે. આ છે ‘સંકીર્યાનો વિચાર માત્ર પુણ્ય છે.'
આપવામાં આવશે જેવા કામ ૬ સ્તંભ સાથે કર્મવાદનો સિદ્ધાંત સંકળાયેલો છે. ઈસ્લામના કર્મવાદની તેમણે કર્યા હશે.”
સૌ પ્રથમ શરત ખુદા પરનું ઈમાન છે. ઈમાન એટલે વિશ્વાસ, ગીતામાં આજ વાતને વ્યક્ત કરતાં કહેવામાં આવ્યું છે. ૬ શ્રદ્ધા, આસ્થા. જેને ખુદા અને તેના અસ્તિત્વમાં આસ્થા છે, વિશ્વાસ ‘આ લોકમાં કર્મના ફળ ઈચ્છનારાઓ દેવતાઓને પૂજે છે, કેમ કે જે
છે, શ્રદ્ધા છે તેને જ તેના સત્કાર્યોના આદેશમાં વિશ્વાસ છે. મનુષ્યલોકમાં કર્મથી ઉત્પન્ન થનારી સિદ્ધિ તરત પ્રાપ્ત થાય છે.' સકાર્યોની બીજી કપરી શરત તેની ગુપ્તતા છે. તેમાં દાન કે સકાર્યોની ઈસ્લામ અને હિન્દુ ધર્મના ઉપરોક્ત આદર્શોને જીવનમાં સાકાર - અભિવ્યક્તિને ઝાઝું પ્રાધાન્ય નથી. દાન કે સત્કાર્યોની અભિવ્યક્તિ કોઈ કરનાર મહાનુભાવો બને ધર્મમાં થયા છે. મહંમદ સાહેબે પોતાના * શું મુસ્લિમ કરે તો તે ગુનોહ નથી પણ તેનો દેખાડો જરૂરી નથી. કુરાને સમગ્ર જીવન દરમિયાન સકાર્યોની સુવાસ દ્વારા અરબસ્તાનની શરીફમાં કહ્યું છે.
જંગલી પ્રજામાં ઈસ્લામનો પ્રચાર-પ્રસાર કર્યો હતો. એ યુગમાં * વુિં ‘તમારા દાનને ઉપકાર જતાવી કે દુઃખ આપીને વ્યર્થ ન કરો. જે અરબસ્તાનમાં બાગાયતની જમીન અને મિલકત દુર્લભ ગણાતા. ૬ E પોતાનો માલ લોકોને દેખાડવા માટે ખર્ચે છે, તેને ખુદા પર વિશ્વાસ મખેરિક નામના એક ધનવાને હઝરત મહંમદ સાહેબને પોતાની કે નથી. અને અંતિમ ન્યાયના દિવસનો પણ તેને ડર નથી.” જમીનમાંથી સાત બગીચા ભેટ આપ્યા. મહંમદ સાહેબે એ તમામ ૬ હઝરત મહંમદ પયગમ્બર સાહેબે ફરમાવ્યું છે.
બગીચા ‘વકફ' કરી દીધા. અર્થાત્ તે તમામ બગીચા લોકહિતાર્થે 5
અર્પણ કરી દીધા. અને એ બાગોની તમામ ઉપજ ગરીબો અને હું 3 ‘તે માણસના ખુદાના પડછાયા નીચે છે, જેણે એટલી ગુપ્તતાથી
હાજતમંદોની ઉન્નતિ માટે ઉપયોગમાં લેવાનો આદેશ કર્યો. એકવાર % 5 દાન કર્યું કે તેના ડાબા હાથને પણ તેની જાણ ન થઈ.”
મુસાફરીમાં મહંમદ સાહેબના જોડાનો પટ્ટો તૂટી ગયો. એક સહાબીએ ૐ “જો તમે જાહેરમાં દાન કરો તો તે સારી વાત છે. પણ જો તમે
* કહ્યું, ‘લાવો, હું તે સાંધી આપું.' કે અત્યંત ખાનગીમાં દાન કરો તો તે અતિ ઉત્તમ છે.'
આપે ફરમાવ્યું, ‘એ તો વ્યક્તિ પૂજા થઈ, તે મને પસંદ નથી.’ “ત્રણ પ્રકારના કૃત્યો તમારા મૃત્યુ પછી પણ તમારી સાથે રહે મહંમદ સાહેબની વફાત (અવસાન) પછી ઈસ્લામના ચારે પર છે. એ ત્રણમાં પ્રથમ છે વ્યક્તિએ કરેલ દાન-સખાવત. તેનો લાભ ખલીફાઓએ પણ તેમના આવા ઉત્તમ આદર્શોને જીવનમાં સાકાર É કૅ મૃત્યુ પછી પણ મળતો રહે છે.”
કર્યા હતા. ઈસ્લામના બીજા ખલીફા હઝરત ઉમરનું જીવન ઈસ્લામમાં લાભની પ્રાપ્તિ કે ફળની પ્રાપ્તિ માટે કરેલા દાનને સત્કાર્યોના બોધ સમાન હતું. લોકોના સુખદુઃખ જાતે જાણવા પણ ઝાઝું સ્થાન નથી. એક કરોડપતિ બે લાખનું દાન કરે છે પણ રાત્રે શહેરમાં ગુપ્ત વેશે ફરતા. દુષ્કાળમાં લોકોને ભોગવવી પડતી ક છું તે બે લાખનું દાન મૂડી રોકાણના હેતુથી કરે અથવા આર્થિક લાભ તંગીને ધ્યાનમાં રાખી પોતે પણ ઘી-દૂધનો ત્યાગ કરી સૂકી રોટી . છે માટે કરે તો તે એ દાનના અધ્યાત્મિક લાભથી વંચિત રહે છે. અર્થાત્ ખાતા. ગુલામોને પણ પોતાના જેવું જ ભોજન, વસ્ત્રો અને સવારી 5 છે સદ્કાર્યો બદલાની અપેક્ષા વગર નિજાનંદ માટે કરો. ફળની અપેક્ષાએ આપતા. તેમની સાથે જ ભોજન લેતા. પરધર્મીઓને રાજ્યમાં રક્ષણ કરવામાં આવેલ સકાર્યોનું આધ્યાત્મિક મૂલ્ય અવશ્ય નહીંવત્ હોય આપતા. પોતાના ખર્ચનો બોજો રાજ્ય પર ન નાખતા અને કુરાને ૬ છે. કુરાને શરીફમાં આ અંગે કહ્યું છે.
શરીફની નકલો કરી પોતાનું ગુજરાન ચલાવતા. આવા સકર્મો જ. છે “અને જે શખ્સ દુનિયામાં પોતાના કર્મોનો બદલો ચાહે છે તેને ‘કર્મ તેરે અચ્છે હૈ તો, કિસ્મત તેરી દાસી છે, છ અમે તેનો બદલો અહિંયા જ આપીએ છીએ. અને જે શખ્સ નિયત તેરી અચ્છી હૈ, તો ઘરમેં મથુરા કાશી છે” * આખિરતમાં પોતાના કર્મોનો બદલો ઈચ્છે છે, અમે તેને તેનો બદલો ઉક્તિને સાચી ઠેરવવા અનિવાર્ય છે. છે ત્યાં જ આપીશું. અને જે લોકો પોતાના કર્મોના બદલા માટે માત્ર કે અલ્લાહના શુક્રગુઝાર છે, તેમને અમે તેનો તુરત બદલો આપીશું.’ પ્રોફેસર અને અધ્યક્ષ, ઈતિહાસ અને સંસ્કૃતિ વિભાગ,
ગુજરાત વિદ્યાપીઠ, અમદાવાદ. મોબાઈલ : ૦૯૮૨૫૧ ૧૪૮૪૮ જે કોઈ એક નેકી (સકાર્યો) લાવશે તેને તેથી દસ ગણું મળશે.
- ૮, મીતલ કો. હાઉસિંગ સોસાયટી, રોયલ અકબર ટાવરની પાછળ, જુ કર્મવાદ ન કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ક કર્મવાદ કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ન કર્મવાદ ક્વ કર્મવાસવાદી હુ, કેલિદાણવાદ696h#ક કર્મવાદ ક્વ કર્મવાદ ક કર્મવાદ પૂર્વ કર્મવાદ
કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ કર્મવાદ 5 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ક કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 5 કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ * કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ કર્મવાદ ક્ર
કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ " કર્મવાદ 4 કર્મવાદ | કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ | કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ | કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ | કર્મવાદ કર્મવાદ |
