________________
કર્મવાદ | કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ક્ર કર્મવાર
ગસ્ટ ૨૦૧૪ • પ્રબુદ્ધ જીવન ૦ કર્મવાદ વિશેષાંક , પૃષ્ટ ૭૭
વાદ ક્વ કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ 9
{ રાજચન્દ્રની આત્મસિદ્ધિમાં, તત્ત્વાર્થ સૂત્રમાં આગમ ગ્રંથોમાં બતાવ્યું ક્યારેય મરતો નથી, મરે છે તેનો માત્ર દેહ. દેહ મરતા આત્મા કે છે કે આત્મા છે, નિત્ય છે, કર્મનો કર્તા છે, કર્મનો ભોકતા છે. એના સૂક્ષ્મ શરીર સાથે, પોતાના કર્માનુસાર બીજો જન્મ લેવા ? 3 કર્મમુક્ત થવાના ઉપાયો છે અને આત્માનો મોક્ષ છે.
પ્રયત્નશીલ બને છે અને નવો જન્મ ધારણ કરી લે છે. * જિનેન્દ્ર પ્રભુએ વિશ્વદર્શનમાં સર્વે જીવાત્માઓનું દર્શન કર્યું. એવો એકાંતિક નિયમ નથી કે આ જન્મમાં કરેલા શુભ-અશુભ છે
પોતે જે ઉચ્ચત્તમ આત્મસ્થિતિ પ્રગટ કરી એ જ સ્થિતિ દરેક કર્મના ફળ આ જીવાતા જીવનમાં જ મળે. તેના ફળ તેને બીજા * જીવાત્માઓમાં અપ્રગટ રૂપે પડેલી છે. દરેક જીવાત્મા શુદ્ધ સ્વરૂપ ભવોમાં પણ મળતાં હોય છે. કરેલાં કર્મના ફળ ભોગવવાં જ પડે 3 પરમાત્મા જ છે, પરંતુ કાર્મિક રજકણોથી તેનું સ્વરૂપ ઢંકાઈ ગયું છે. તે માટે પુનર્જન્મ થતો જ રહે છે. ક્ર છે. એના જ કારણે જીવાત્મા ભવભ્રમણમાં ભટક્યા કરે છે. પરલોક-પુનર્જન્મ આજના વિજ્ઞાનીઓ માટે સજ્જડ પુરાવાઓ છે • હૃદયમાં સત્ય પ્રત્યેના કટ્ટર પક્ષપાતનો અભાવ (મિથ્યાત્વ). સાથે પડકાર બન્યા છે. આ માટે આધુનિક વિજ્ઞાનીઓ પાસે • જીવમાં સત્યના જીવંત આચરણનો અભાવ (અવિરત). પરામાનોવિજ્ઞાન Para Psychology નામનું વિશિષ્ટ વિજ્ઞાન છે. 3 • જીવાત્મામાં ઉત્પન્ન થતાં રહેતાં અતંદુરસ્ત ખળભળાટ (કષાય). ભારતમાં અને વિદેશોમાં આ વિષય પર વિશદ અને મહત્ત્વપૂર્ણ • મન, વચન અને કાયાની પ્રવૃત્તિઓ (યોગ).
સંશોધન થયાં છે, થઈ રહ્યાં છે અને ઘણા વિજ્ઞાનીઓ જાહેરમાં છે અનંત કરુણાના કરનારા જિનેશ્વર દેવોએ કર્મમુક્તિનો ઉપાય પુનર્જન્મનો સ્વીકાર કરી રહ્યા છે. ક પણ બતાવ્યો છે અને તે છે સુધર્મનું આચરણ.
પુનર્જન્મની યાદના અનેક કિસ્સાઓ બન્યા છે. પુનર્જન્મની સત્ય ૩ જૈન દર્શનનો કર્મવાદ માને છે કે જીવાત્મા પર લાગેલાં કર્મો ઘટનાઓ નોંધપાત્ર સંખ્યામાં બની છે. પૂર્વજન્મોની ઘટનાઓ આ * જ્યાં સુધી ભોગવાઈ ન જાય, કર્મોની નિર્જરા ન થાય ત્યાં સુધી એ જન્મમાં યાદ આવવી તેને જૈનદર્શન ‘જાતિસ્મરણ જ્ઞાન” કહે છે. હું જન્મ જન્માંતર આત્મા સાથે જ ચોંટેલા રહે છે. આમ જૈનદર્શનનો આ જ્ઞાનના હજારો પ્રસંગો ધર્મગ્રંથોમાં અને આજના અખબારો ક્ર કર્મવાદ પુનર્જન્મને સ્વીકૃતિ આપે છે.
અને સામયિકોમાં ગ્રંથસ્થ થયાં છે. જૈનધર્મના ચોવીસ તીર્થકરોના ચરિત્ર સહિત ત્રિષષ્ટિશલાકામાં જ્યૉર્જ બર્નાડ શૉ પ્રખર બુદ્ધિવાદી હતા. જગવિખ્યાત બ્રિટિશ ક પુરુષના ચરિત્રોમાં આ મહાપુરુષોના અનેક ભવની વાત આવે છે. નાટ્યકાર હતા. મહાત્મા ગાંધીજીના પુત્ર દેવદાસ ગાંધીની સાથેના જ 3 ઉપરાંત જૈન કથાનુયોગમાં પુનર્જન્મને સાંકળતી અનેક કથાઓ એક વાર્તાલાપમાં એમણે કહ્યું હતું કે, મારી ભાવના આવતા ભવે જે ક અંકિત છે. જેનદર્શન સ્પષ્ટ કહે છે કે,
ભારતના કોઈ જૈન પરિવારમાં જન્મ લેવાની છે.” આ વાર્તાલાપમાં છે • જ્ઞાનનો આધાર દેહ નથી.
પુનર્જન્મનો સિદ્ધાંત દૃષ્ટિગોચર થાય છે. ક્ર • દેહથી પોતાનું સ્વતંત્ર તત્ત્વ ધરાવનાર કોઈ જુદું તત્ત્વ દેહમાં છે અમુક દેશમાં, અમુક ગામ, અમુક ઘેર પૂર્વ દેહ ધારણ થયો છે હું (આત્મા).
હોય અને તેનાં ચિન્હો બીજા જીવને જણાવવાથી તે દેશાદિનું અથવા જ • દેહના નારા સાથે એ તત્ત્વનો નાશ થતો નથી.
તેના નિશાનાદિનું કંઈ પણ વિદ્યમાનપણું હોય તો બીજા જીવને હું ગત જન્મોની સ્મૃતિ હકીકત આ ત્રણ વાત પુરવાર કરે છે. પણ પ્રતીતિનો હેતુ સંભવે છે; અથવા જાતિસ્મૃતિજ્ઞાનવાન કરતાં જે * જૈનદર્શન આવી સ્મૃતિને જાતિસ્મરણ “જ્ઞાન” કહે છે.
જેનું વિશેષ જ્ઞાન છે તે જાણે; અથવા જેને જાતિસ્મૃતિજ્ઞાન છે, તે જ ૩િ જૈન ધર્મ આત્મવાદી ધર્મ છે. આત્માને તે શાશ્વત માને છે, પુરુષના (અથવા સ્ત્રીના) સંબંધમાં કોઈ જીવ પૂર્વભવે આવ્યો છે, ક આથી પુનર્જન્મમાં તેને દૃઢ વિશ્વાસ છે.
વિશેષ કરીને આવ્યો છે તેને સંબંધ જણાવતાં કંઈ પણ સ્મૃતિ થાય ? રૃ પુનર્જન્મ એટલે આત્મા સાથે જ્યાં સુધી કર્મોથી સંલગ્ન છે ત્યાં તો તેવા જીવને પણ પ્રતીતિ આપે. % સુધી આત્માનું પુનઃ પુનઃ દેહધારણ થયા કરે છે. મતલબ કે ફરી જે પુરુષો યોગધ્યાનાદિકના અભ્યાસબળ વડે સ્થિત હોય તેમાંના હું જનમ, ફરી મરણ. વારંવાર જન્મ-મરણ એટલે પુનર્જન્મ, ભવભ્રમણ. ઘણા પુરુષો ભવાંતર જાણી શકે છે, અને એમ બનવું એ કાંઈ કલ્પિત સિં * નવજાત શિશુને સ્તનપાન કરવાનું કોણ શીખવે છે? કોઈ જ પ્રકાર નથી. જે પુરુષને આત્માનું નિશ્ચયાત્મક જ્ઞાન છે, તેને ભવાંતરનું છે વુિં નહીં, છતાં ગતજન્મની આહારસંજ્ઞાના પ્રભાવે શિશુ ધાવણ માટે જ્ઞાન ઘટે છે, હોય છે. કવચિત્ જ્ઞાનના તારતમ્ય ક્ષયોપશમ ભેદે
વલખે છે. પૂર્વજન્મની સંસ્કારજન્ય સ્મૃતિનું પરિણામ છે. તાજા તેમ નથી પણ હોતું; તથાપિ જેને આત્માનું પૂર્ણ શુદ્ધપણું વર્તે છે, જે હું જન્મેલા બાળકને સુખ-દુ:ખની અનુભિતિ થાય છે, તે પણ તેના તે પુરુષ તો નિશ્ચય તે જ્ઞાનને જાણે છે, ભવાંતરને જાણે છે. આત્મા હૈ ૬ જન્મજન્માંતરના સંસ્કારને આભારી છે.
નિત્ય છે, અનુભવરૂપ છે, વસ્તુ છે. ભગવતી સૂત્રમાં ભવાંતરનું ? ૩ પુનર્જન્મ એ કર્મબદ્ધ જીવાત્માની અવસ્થાનું પરિવર્તન છે. આત્મા વર્ણન કર્યું છે. કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ * કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ 4 કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ * કર્મવાદ ક કર્મવાદ 4 કર્મવાદ
કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ 5 કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ # કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ કર્મવાદ કર્મવાદ F
કર્મવાદ ર્ક કર્મવાદ ર્ક કર્મવાદ ર્ક કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ર્ક કર્મવાદ | કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ર્ક કર્મવાદ ર્ક કર્મવાદ ર્ક કર્મવાદ ર્ક કર્મવાદ ર્ક કર્મવાદ ર્ક કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ | કર્મવાદ 4 કર્મવાદ Hકર્મવાદ
