________________
કર્મવાદ કર્મવાદ " કર્મવાદ ક્વ કર્મવા, પૃષ્ટ ૭૮ • પ્રબુદ્ધ જીવન . કર્મવાદ વિશેષાંક - ઑગસ્ટ ૨૦૧૪
યાદ કૂ કર્મવાદ 5 કર્મવાદ
કર્મવાદ
કર્મવાદ કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ન કર્મવાદ | કર્મવાદ કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ કર્મવાદ " કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ કર્મવાદ 4 કર્મવાદ કર્મવાદ |
મતિની નિર્મળતાને કારણે પાછળના અને પછીના ભવનું જ્ઞાન રચેલી સંભળાવું કે અન્યની રચેલી?' રાજાએ કહ્યું, “તને કવિતા સંભવી શકે છે તેમ બની શકે છે. વાદળાં વગેરેનાં ચિન્હો પરથી રચતાં પણ આવડે છે?' બાળકે ઉત્તર આપ્યો, વરસાદનું અનુમાન થાય છે, તેમ આ ભવની ચેષ્ટા પરથી તેના વાનો દં નવીનન્દન મે વીના સરસ્વતી | પૂર્વકારણ કેવાં હોવાં જોઈએ એ પણ સમજી શકાય; થોડે અંશે પૂર્વે પંચમે વર્ષે વયામિ નમીત્રયમ્ I' છે વખતે સમજાય તેમ જ ચેષ્ટા ભવિષ્યમાં કેવું પરિણામ પામશે તે “અર્થાત્ જગતને આનંદ આપનાર હે નરેશ! હું બાળક છું, પણ ક્ર છે પણ તેના સ્વરૂપ ઉપરથી જાણી શકાય; અને તેને વિશે વિચારતાં મારી વિદ્યા કાંઈ બાળક નથી. હજુ તો મને પાંચમું વર્ષ પણ પૂરું 8 ચૈ કેવો ભવ થવો સંભવે છે, તેમ જ કેવો ભવ હતો, તે પણ વિચારમાં થયું નથી, પરંતુ હું ત્રણે લોકનું વર્ણન કરી શકું છું.” હું સારી રીતે આવી શકવા યોગ્ય છે.
આ શ્લોક સાંભળી હર્ષિત થયેલા રાજાએ બાળકને અન્ય દ્વારા ૐ નવજાત, શિશુના હાસ્ય, કંપ અને રુદનના કાર્યો તેના વર્તમાન રચાયેલું પદ સંભળાવવા કહ્યું. તે વખતે શંકર મિશ્ર, વેદની એક છે જીવનના કોઈ પણ શિક્ષણ કે અનુભવ વિના પણ થતાં જોવામાં ઋચા બોલ્યો અને તેના પૂર્વાર્ધમાં સુંદર પદ રચી રાજાની સ્તુતિ દૈ * આવે છે. આ કાર્યો તેનામાં ઉત્પન્ન થયેલાં હર્ષ, ભય અને શોકને કરી. પાંચ વર્ષની ઉંમર પૂરી થયા પહેલાં વેદની ઋચાનું જ્ઞાન અને પણ પ્રદર્શિત કરે છે. જો અમુક અનુભવ પૂર્વનો ન માનીએ તો અનુકૂળ સંસ્કૃત ભાષામાં ઉત્તમ કવિત્વ તેને કેવી રીતે પ્રાપ્ત થયું? વર્તમાન ૐ સંજોગોમાં હર્ષ, મોટો અવાજ આદિ થતાં, ભય અને ભૂખ લાગતાં જીવનમાં તેવા પ્રકારના શિક્ષણના અભાવમાં પૂર્વભવના સંસ્કાર ક શોકનો અનુભવ તેને ક્યાં કારણોથી સમજી શકાય? સ્તનપાન વડે જ તે પ્રાપ્ત થયું એમ ન્યાયથી માનવું પડે છે. કરવાની ઈચ્છાથી પ્રેરાઈને જ તે શિશુ ભૂખની નિવૃત્તિ અર્થે ગઈ સદીમાં આપણા દેશના મદ્રાસ રાજ્યમાં શ્રીનિવાસ ઈ સંકલ્પપૂર્વક પ્રવૃત્તિ કરે છે, જેથી આ કાર્ય ભૂખનિવર્તક છે એમ રામાનુજમ્ નામના એક મહાપુરુષ થઈ ગયા. તેમનો જન્મ ઈ. સ. મેં
તેને પૂર્વ અનુભવ હોવો જોઈએ તેમ સાબિત કરે છે. આવા ૧૮૮૭માં થયો હતો. અત્યંત નાની વયથી જ ગણિત પ્રત્યે તેમને છે પૂર્વસંસ્કાર આ જન્મમાં તો પ્રાપ્ત થયા નથી, તે પૂર્વજન્મમાં પ્રાપ્ત અગાધ રુચિ હતી અને સૂઝ પણ અસામાન્ય હતી. પ્રસિદ્ધ અંગ્રેજ ૐ થયા હોવા જોઈએ એમ સ્વીકારતા પૂર્વજન્મ સાબિત થાય છે અને વૈજ્ઞાનિક જુલિયન હક્સલે (Julian Huxely)એ તેમને આ સદીના ક છે તેથી પુનર્જન્મ પણ આપોઆપ સાબિત થઈ જાય છે.
સૌથી મહાન ગણિતકાર તરીકે બિરદાવ્યા છે. ભારતીય ગણિતજ્ઞ છે પુનર્જન્મ દર્શાવતાં જીવનવૃત્તાંતો
સોસાયટી સમક્ષ તેમણે રજૂ કરેલા સાઠ પ્રશ્નોમાંથી વીસ પ્રશ્નો હજુ ૬ પુનર્જન્મને દર્શાવતા અને પૂર્વભવનું સ્મરણ થયું હોય તેવા અણઊકલ્યા જ રહ્યા છે. તેઓ ત્રીસ વર્ષના થયા ત્યારે ઈ. સ. મેં મનુષ્યોને લગતી અનેક વાતો અવારનવાર પ્રગટ થતી રહે છે અને ૧૯૧૭માં તેમને ઈંગ્લેન્ડમાં Fellow of Royal Society માનદ્ % માનસશાસ્ત્રીઓ Psychologists તથા વર્તમાનપત્રો ના બિરુદ એનાયત કરવામાં આવ્યું હતું. સંવાદદાતાઓ અનેક પ્રસંગોને રજૂ કરે છે. અહીં તો આપણે ત્રણ કોઈ પણ પ્રકારની કેળવણી આ જન્મમાં પ્રાપ્ત કર્યા વગર પોતાની
મનુષ્યોના જીવનપ્રસંગોનો ટૂંકમાં વિચાર કરીશું. જેઓની પ્રસિદ્ધિ આગવી બુદ્ધિપ્રતિભાથી સમસ્ત વિશ્વના ગણિતજ્ઞોમાં સર્વશ્રેષ્ઠ પદવી ૐ પોતપોતાના ક્ષેત્રમાં, ભારતના જ નહિ પણ સમસ્ત વિશ્વના પ્રથમ પ્રાપ્ત કરનાર આ પુરુષનું જીવન તેના અદ્ભુત પૂર્વસંસ્કાર અને ૬ પંક્તિના પુરુષોમાં થયેલી છે.
પૂર્વાભ્યાસને સ્વયં સિદ્ધ કરી દે છે. પુનર્જન્મનાં વિશિષ્ટ દષ્ટાંતો
મહાત્મા ગાંધીજીએ પોતાના આધ્યાત્મિક માર્ગદર્શક તરીકે ગણેલ વિક્રમના સોળમાં સૈકામાં બિહારમાં શંકર મિશ્ર નામના એક શ્રીમદ્ રાજચંદ્રજી (કવિ રાયચંદભાઈ) પણ એક મહાસમર્થ પુરુષ વિદ્વાન કવિ થઈ ગયા. તેમના બાળપણનો આ પ્રસંગ છે. થઈ ગયા છે. સાત વર્ષની ઉંમરે તેમને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન (આગલા
એક વાર તેમના ગામ પાસેથી ત્યાંના રાજાની સવારી પસાર ભવોનું સ્પષ્ટ સ્મરણ) થયેલું. તેમણે દસ વર્ષની ઉંમરે લખેલી થઈ. સામાન્ય રીતે રાજાની સવારી જોવા સૌ માણસો જાય તેવો તે “મોક્ષમાળા' મોટા મોટા પંડિતોના ગર્વને પણ ગાળી નાખે તેવા વખતે રિવાજ હતો એટલે તે પણ ગામની ભોગાળે જઈને ઊભો જ્ઞાનનો, નીતિનો, ન્યાયનો, સિદ્ધાંતનો, ભાષાસૌષ્ઠવનો, રહ્યો. તે વખતે શંકરની ઉંમર પાંચ વર્ષની હતી, પરંતુ શરીર ખૂબ કવિત્વનો, વચનાતિશયનો, વિચારગાંભીર્યનો અને પૂર્વભવમાં
સ્વરૂપવાન હતું. હાથી પર બેઠેલા રાજાની દૃષ્ટિ આ બાળક પર તેમણે સાધેલી સાધનાનો સ્પષ્ટ પરિચય કારવી દે છે. તેઓએ પોતે ? ૐ પડી. રાજાએ તે બાળકને સંસ્કૃતમાં પૂછ્યું, “વત્સ! કેમ, એકાદ જ કરેલાં કેટલાંક વિધાનો આપણને પુનર્જન્મની સ્પષ્ટ પ્રતીતિ કરાવે કવિતા સંભળાવી શકીશ?' બાળકે ઉત્તર આપ્યો, ‘રાજન! મેં પોતે છે.
કર્મવાદ કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ | કર્મવાદ 5 કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ 5 કર્મવાદ 5 કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ | કર્મવાદ 5 કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ કર્મવાદ 5 કર્મવાદ કર્મવાદ 5
છે
કર્મવાદ " કર્મવાદ
કર્મવાદ કર્મવાદ " કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ કર્મવાદ 5 કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ " કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ
