________________
૧૪
પ્રબુદ્ધ જીવન
જુન ૨૦૧૪
પર ઈચ્છિતને માટે પ્રવૃત્તિ-પ્રાપ્તિ-પૂર્તિ-તૃપ્તિ અને ફરી ફરી તૃષ્ણાનું મેળવવા, સાપેક્ષ સુખ છોડી સ્વાવલંબી નિરપેક્ષ થવું પડે. પૂર્ણ શુદ્ધ ચક્રાકાર પ્રવર્તન હોય છે. આ ભવસાગરમાં વમળ-ભંવરના થયેલ-પૂર્ણ વીતરાગ બનેલ પૂર્ણ સુખને પામે છે અને નિર્મોહી બનેલ ચકરાવામાંથી ઉગરવાનો એક માત્ર ઉપાય જડત્વને શિવત્વમાં પરિવર્તિત બધાંય બાકીના આવરણો-આડશો-અંતરાયોને પૂર્ણતા કરવામાં છે. શિવત્વમાં ઉર્વારોહણ- ગુણારોહણ છે. ગુણારોહણ (વીતરાગતા)ના બળે હટાવે છે ત્યારે તે પૂર્ણસુખ અંત ન પામે તેવી રૂપ શિવત્વમાં સ્પાઈરલીંગ-spiraling છે, જડત્વના જેવું અનંતતાને અસીમતાને પામે છે. એ જ પૂર્ણ અનંત સુખ યોગાતીત સર્કલીંગ-circling નહિ. ઉર્વારોહણરૂપ શિવત્વથી શિવસ્વરૂપ પ્રાગટ્યથી થાય છે ત્યારે તે અવ્યાબાધ થાય છે. વ્યાબાધબાધ્ય બાધકતા ટળી સિદ્ધલોકમાં આદિ-અનંત સ્થાયી વસવાટ છે.
જાય છે. શાશ્વતતાને પામે છે. આ પરમસુખ છે તે જ સર્વોચ્ચતા છે. જીવ મિથ્યાત્વ એટલે કે જડત્વના ઉન્માર્ગેથી પ્રતિક્રમણ કરવા દ્વારા અને તે સર્વોચ્ચપદે-સ્વપદે-પરમપદ-સિદ્ધપદે સર્વોચ્ચ સ્થાને શિવત્વના સમ્યમ્ સન્માર્ગે પાછો વળે છે. સમ્યગૂ મોક્ષમાર્ગે ચઢેલો તે સિદ્ધલોકમાં બિરાજમાન થાય છે. જીવ પર્યાય (અવસ્થા)ના વિસશ પરિણમનમાંથી પછી પર્યાયના સદૃશ વીતરાગ સર્વજ્ઞ તીર્થકર ભગવંતે જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર-વીર્યનું એ (સમ) પરિણમનને પામે છે. આ જ પર્યાયનું દ્રવ્યની સાથેનું અભેદ જ સરનામું આપ્યું તે ઠો કાણે પહોંચતા અનંતજ્ઞાનપરિણમન છે તે પર્યાયની દ્રવ્યમયતા છે. આવી દ્રવ્યમયતા આવેથી અનંતદર્શન-અનંતસુખ-અનંતવીર્યના સ્વામીત્વનો ભોગવટો છે. એ દ્રવ્યની શુદ્ધ, સંપૂર્ણ, અનંત, અવ્યાબાધ, સ્વાધીન, સર્વોચ્ચ શક્તિની સ્વમાંથી નિષ્પન્ન થતું શુદ્ધ-સંપૂર્ણ-શાશ્વત-સ્વાધીન-સર્વોચ્ચ- નિરપેક્ષ પર્યાયમાં અભિવ્યક્તિ (પ્રાગટ્ય) છે. આ જ જીવનું પરમસુખ, (Real-રીયલ) સાચું સ્વસુખ છે, જેમાં સર્વ દુ:ખનો, સર્વ અસ્તિત્વનો આનંદ એટલે કે સચ્ચિદાનંદ સ્વરૂપ છે. આ અવસ્થા એટલે આકુળતા-વ્યાકુળતા-વ્યગ્રતાનો અંત છે. આ જ સ્વ અર્થતાદ્રવ્યરૂપી માતાની ગુણરૂપી ગોદમાં જ પોતામાં જ) પર્યાયરૂપી સંતાનનું સ્વાર્થતા-પરમાર્થતા-સાર્થકતા છે કારણ પૂર્ણકામ-પૂર્ણસુખ છે. (પોતાનું) સુરક્ષિત રમવાપણું અર્થાત્ કિલ્લોલ કરવાપણું છે. જે અભાવ છે નહિ તેથી ઈચ્છા છે નહિ તેથી વીતરાગતા છે. સર્વના અસ્તિત્વને માન્યું (શ્રદ્ધક્યું), જાણ્યું (સમજ્યુ), માઠું (સંવેદ્ય) તે સર્વક્ષેત્રનું અને સર્વસમયનું સર્વજ્ઞાન સમ-સમુચ્ચય અક્રમિક છે તેથી ત્રિકાલી સ્વ અસ્તિત્વના આનંદમાં ડરી જવાપણું, સ્થિર થઈ જવાપણું, વિચાર-વિકલ્પને અવકાશ જ નથી, કારણ કે નિર્વિકલ્પ સર્વજ્ઞતા છે. જામી જવાપણું છે. આને જ તત્ત્વવેત્તાઓ માનના, જાનના, રમજાના આજ ધર્મના અર્થને પામીને સધાતો પૂર્ણકામ તે મોક્ષ છે. એ પુરુષ ઔર જમજાના કહે છે. આવા પોતાપણામાં સ્થિર થઈ ગયેલ પરમ બનીને સધાતા પુરુષાર્થનું પરિણામ છે. આત્માઓને અનંતકાલ ઠરીઠામ થવાનું સ્થાન અપોલોક, મધ્યલોક, મહોપકારી વાચકશ્રી ઉમાસ્વાતીજી મહારાજાએ ભગવાને આપેલા ઉદ્ગલોકની ટોચે એટલે કે લોકગ્ર શિખરે છે, જે સિદ્ધલોક છે તેથી સરનામાને સૂત્રબદ્ધ કરતાં કહે છે કે સિદ્ધ થયેલ પરમાત્માઓ સાદિ-અનંતકાળ સિદ્ધલોકવાસી થાય છે. || સભ્ય ર્શન જ્ઞાન વારિત્રાણ સંસાર: ||
સાધક આત્મા આવા પરમસુખના સુખધામ સિદ્ધલોક વાસી થવા દુ:ખનો, ત્રાસનો, બંધનનો ઉન્માર્ગ છે કે જ્યાંથી પાછા વળવાનું છે તે.... માટે સ્વયં શુદ્ધ થવું પડે એટલે કે પર જડ પુગલ (કર્મ) રહિત થવું || મિથ્યા દ્ર્શન જ્ઞાન વારિત્રાળ મોક્ષ: || પડે. જીવે અજીવના સંયોગ અને સંયોગીભાવથી છૂટવા આશ્રવથી સમ્યગૂ સન્માર્ગે-મોક્ષમાર્ગે ચાલીને પહોંચવાનું છે તે પરમધામ.. અટકવું પડે. પુણ્યકર્મ આશ્રવથી અને પાપ કર્મ આશ્રવથી પર (છૂટા) || પૂ ર્ણન જ્ઞાન વારિત્રાણિ મોક્ષ: || થવું પડે. તે માટે સંવરમાં આવવું પડે એટલે કે સંયમમાં રહેવું પડે. તનસુખ-ધનસુખ-મનસુખ ઈન્દ્રિયજન્ય સુખ સીમિત,ક્રમિક, નવા પુદ્ગલ પરમાણુઓના સંબંધો ઘટી જાય અને તૂટી જાય. જૂના પરાધીન ક્ષણિક છે. તેથી તે હેય છે, ત્યાજ્ય છે. તે તન-ધન-મનની સંબંધોના જે બંધનો છે તેને ઉખેડવા
પેલે પારનું ચરમ અને પરમ સુખ પડે, ખેરવવા પડે એટલે કે નિર્જરા – ડૉ. કુમારપાળ દેસાઈનું વિશિષ્ટ સન્માન | અતીન્દ્રિય, સ્વાધીન, શાશ્વત સુખ કરવી પડે. નવા બંધનો બંધાય નહિ, રાજસ્થાનના લાડનૂમાં આવેલી જૈન વિશ્વભારતી ઈન્સ્ટિટ્યૂટ |
જ પરમ ઉપાદેય-આરાધ્ય છે. જૂના બંધનોથી છૂટા થવાતું જાય સમગ્ર વિશ્વમાં જૈનદર્શનનો વિસ્તૃત અભ્યાસ કરાવતી એકમાત્ર સંસ્થા
સહુ કોઈ લઘુકર્મી ભવ્યાત્માઓ અને જ્યારે સર્વથા સર્વદા સર્વ | છે. એના જૈનોલોજી ડિપાર્ટમેન્ટમાં પદ્મશ્રી ડૉ. કુમારપાળ દેસાઈની
પરમ સુખના શીઘાતીશીધ્ર સ્વામી બંધનોથી છૂટા થઈ જવાય જ્યારે તે |
થાઓ એ જ અભ્યર્થના! પ્રોફેસર ઇમેરિટ્સ તરીકે નિમણૂક કરવામાં આવી છે અને જૈન મુક્તાત્મા સિદ્ધાત્મા સિદ્ધલોકવાસી
* * * વિશ્વભારતીના ફિલોસોફીના ઇતિહાસના મેગા પ્રોજેક્ટમાં તેઓની થાય.
૮૦૨, સ્કાય હાઈ ટાવર, શંકર લેન, સેવાઓ લેવાનું નક્કી કરવામાં આવ્યું છે. જેન વિશ્વભારતીમાં આવું | આમ શુદ્ધ સુખ મેળવવા માટે
માલાડ (પ.), મુંબઈ-૪૦૦ ૦૬૪. પદ પામનાર ગુજરાતના આ સૌપ્રથમ વિદ્વાન છે. સ્વયં શુદ્ધ થવું પડે. સ્વાધીન સુખ
(મો.) : ૦૯૮૬૯૭૧ ૨૨૩૮.
