________________
2
E TE RE E RE SAસી ક
ક
ક
ક
ક સ ક ન
સ
સસ સ ક ન ક ,
પ્રબુદ્ધ જીવન : કર્મવાદ વિશેષાંક
ઓગસ્ટ, ૨૦૧૪ 'સાયમન જેવું વાવો, તેવું લણો...
જિન-વચન. _ દરેક મugu પોતાતા કwiqસાર કાવસ્થા પ્રાપ્ત કરે છે
सन्ने सयकम्मकप्पिया अवियत्तेण दुहेग पाणिणो । हिंडति भवाउला सा जाइजरामरहि 5 भिक्षुता ।।
(ફૂ. ૬-૨- ૨ ૮) સર્વ પ્રાણીઓ પોતપોતાનાં કર્મ અનુસાર પોતાની અવસ્થા પ્રાપ્ત કરે છે. ઘણી વાર તેમૌનું દુઃખ પ્રગટે હોય છે. શેઠ તથા ભયથી વ્યાકુળ થયેલા જીવો સંસારમાં ભટકે છે અને જન્મ, વૃદ્ધાવસ્થા અને મૃત્યુનાં દુ:ખ ભોગવે છે. All living beings have their present lite according to their Karmas. Their unhappiness is often latent. Wicked and terrified beings wander around experiencing the pains of birth, old age and death (ડૉ. રમણલાલ ચી. શાહ ગ્રંથિત ‘fશન યયન'માંથી)
‘પ્રબુદ્ધ જીવન’ની ગંગોત્રી. ૬. શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘ પત્રિકા
૧૯૨૯ થી ૧૯૩૨ ૨. પ્રબુદ્ર જેનું ૧૯૩૨ થી ૧૯૩૩
બ્રિટિશ સરકાર સામે ન કર્યું એટલે નવા નામે છે, તરૂણ જેન ૧૯૩૪ થી ૧૯૭૩ ૪. પુનઃ પ્રભુત્વ જેનના નામથી પ્રકાશન
૧૯૩૯-૧૯૫૩ ધ, પ્રબુદ્ધ જેન નવા શીર્ષ કે બન્યું “પ્રબુદ્ધ જીવન *
કર્મનો અટલ સિદ્ધાંત છે કે જેવું વાવો તેવું માણસ કદાચ દુ:ખી થતો દેખાતો હશે. પરંતુ લણો, જેવું કરો તેવું પામો, જેવી કરણી તેવી તેનું હાલનું દુ:ખ, તેણે પૂર્વે કરેલાં પાપ કર્મો પાર ઉતરણી-'જો જસ કરઈ સો તસ ફલ સંચિત કર્મોમાં જમા થયેલા તે પાકીને ચાખા’ પરંતુ આપણા બધાનો પ્રત્યક્ષ અનુભવ પ્રારબ્ધરૂપે સામે આવીને ઊભેલાં છે, તેથી તે એવો છે અને આપણે નજરોનજર એવું દુઃખી છે. હાલમાં ન્યાયનીતિથી કરેલાં કર્મો જોઈએ છીએ કે જે માણસ ન્યાય, નીતિ અને કાળે કરીને પાકશે ત્યારે તે સુખના સ્વરૂપમાં ધર્મથી ચાલે છે તે આ જગતમાં દુઃખી થતો પ્રારબ્ધરૂપે આવીને તેને જરૂર મળશે જ. એટલે જ દેખાય છે. અધર્મ , અનીતિ કરે છે, તેણે કર્મના કાયદામાંથી શ્રદ્ધા ડગાવીને કાળાંબજાર, લાંચરુશ્વત કરે છે તેને ઘેર ન્યાયનીતિ છોડીને અધર્મનું-અનીતિનું બંગલા, મોટર વગેરે સુખ સમૃદ્ધિ હોય છે. આચરણ ન જ કરવું.
આવું જોઈએ છીએ ત્યારે ઈશ્વર ઉપરથી ગામડામાં અનાજ ભરવાની મોટી મોટી જ આપણી શ્રદ્ધા ડગી જાય છે અને કર્મના કોઠીઓ હોય છે, તેમાં ઉપરથી અનાજ કાયદામાં કાંઈક ગરબડ હોય તેવું લાગે છે નાંખવામાં આવે છે અને કોઠીની નીચે એક અને તેથી સુખ મેળવવાની આશામાં આપણે બાકોરું હોય છે. તેમાંથી જો ઈતું અનાજ પણ અનીતિ-અધર્મથી પૈસા પ્રાપ્ત કરવા કાઢવામાં આવે છે. તમારી કોઠીમાં થઉ ભરેલ પ્રેરાઈએ છી”, મા એ ક ભયંકર ગેરસમજે છે અને મારી કોઠીમાં કોદરા ભરેલા છે. હવે
હાલમાં તમો તમારી કોઠીમાં ઉપરથી કોદરા પુણ્યનું ફળ હંમેશાં સુખ જ હોય અને નાખતા હો તો પણ કોઠીમાં નીચેના પાપનું ફળ હંમેશાં દુઃખ જ હોય છે. તેમ બાકોરામાંથી ઘઉં જ નીકળે અને હું હાલમાં છતાં જે માણસ પાપ કરતો હોવા છતાં સુખ મારી કોઠીમાં ઉપરથી ઘઉં નાંખતો હોઉં તોપણ ભોગવતો દેખાય તે સુખ તેના હાલના જ્યાં સુધી મારી કોઠીના કોદરા પૂરેપૂરા ખલાસ પાપકર્મોનું ફળ નથી, પરંતુ તેણે પૂર્વે કરેલાં ના થાય ત્યાં સુધી તે કોઠીના નીચેના પુણ્યકર્મો જે સંચિતમાં જમા પડ્યા હતાં તે બાકોરામાંથી કોદરા જ નીકળે. પરંતુ મારે પાકીને પ્રારબ્ધ રૂપે તેને સુખ આપતાં હોય છે અકળાવાની જરૂર નથી. જ્યારે તમારી કોઠીમાં અને હાલના પાપકર્મોને ત્યાં સુધી વિલંબ ઘઉં પૂરા થઈ જશે એટલે પછી તમારે કોદરા કરવો પડે છેપરંતુ જ્યારે તેના પૂર્વેના ખાવાનો વખત આવવાનો જ છે, તે ચોક્કસ પુણયકર્મોનું બનેલું પ્રારબ્ધ વપરાઈ જશે કે છે અને મારી કોઠીમાં પડેલાં સંચિત થયેલા તુરત જ તેના પાપકર્મોનું પાકેલું ફળ દુઃખ કોદરા ખલાસ થઈ જશે, એટલે મેં હાલમાં પ્રારબ્ધરૂપે સામું આવીને તેનું દુઃખ ભોગવશે. નાંખેલા ઘઉં ખાતો હોઈશ. પરંતુ તે માટે મારે
જ્યાં સુધી પૂર્વે કરેલી પુણ્યઈ તપે છે ત્યાં સુધી થોડી ધીરજ અને ઈશ્વર પર શ્રદ્ધા અને કર્મના કેટલીક વખત હાલમાં કરાતાં પાપકર્મો હુમલો કાયદામાં વિશ્વાસ રાખવો જોઈએ. કરતા નથી. જ્યારે હાલમાં ન્યાયનીતિથી ચાલનારો
‘કર્મનો સિધ્ધાંત'માંથી ઉદ્ભૂત.
| ૧૯પ૩ થી
* શ્રી મુંબઈ જેન યુવક સંધના મુખપત્રની ૧૯૨ ૯
થી, એટલે ૮૫ વર્ષથી અવિરત સ૩૨, પહેલા સાપ્તાહિક, પછી અર્ધ માસિક અને ત્યારબાદ માસિક. ૨૦૧૪ માં ‘પ્રબુદ્ધ જીવન'નો ૬૨માં વર્ષમાં પ્રવેશ * ૨૦૧૩ એપ્રિ ઘથી સરકારી મેં જી સાથે પ્રબુદ્ધ.
જીવન' એક સંયુક્ત ગુજરાતી અંગ્રેજીમાં, રમેટલે. ૨૦૧૩ એપ્રિલથી ગુજરાતી-અંગ્રેજી ‘પ્રબુદ્ધ
જીવન’ વર્ષ-૨, • કુલ ૬૨મું વર્ષ
'પ્રબુદ્ધ વાચકોને પ્રણામ પૂર્વ મંત્રી મહાશયો જમનાદાસ અમરચંદ ગાંધી વાંદ્રકાંત સુતરિયા રતિલાલ સી. કોઠારી મણિલાલ મો મચંદ શાઈ જટુભાઈ મહેતા પરમાણાંદ કુંવરજી કાપડિયા ચીમનલાલ ચકુભાઈ શાહ ડૉ. રમણલાલ ચી. શાહ
જ કરીશ!
હાલમાં ત્યાયનીતિથી કરેલાં કર્મો કાળે કરીને પાકશે ત્યારે તે સુખના સ્વરૂપમાં પ્રારબ્ધરૂપે આવીને તેને જ મળશો જ. એટલે તેણે કર્મના કાયદામાંથી શ્રદ્ધા ડગાવીને ત્યાયનીતિ છોડીને અધર્મનું-અનીતિનું આચરણ ન જ કરવું.
