________________
કર્મવાદ ર્ક કર્મવાદ ર્ક કર્મવાદ ર્ક કર્મવા
પૃષ્ટ ૧૪ : પ્રબુદ્ધ જીવન
કર્મવાદ વિશેષાંક ૯ ઑગસ્ટ ૨૦૧૪
યાદ કર્મવાદ ન કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક્ર
ર
કથક
કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ક્વ કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ન કર્મવાદ ન કર્મવાદ | કર્મવાદ કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ન કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ન કર્મવાદ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ # કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ કર્મવાદ ન
રજૂ કરે છે.
ચોથી, પાંચમી, સંખ્યામી, અસંખ્યાતમી, અનંતમી વર્ગણા કહે ઉપરના છ દ્રવ્યોમાંથી કાળ માત્ર અઢી દ્વીપમાં પ્રવર્તે છે. છે. પહેલી વર્ગણાથી માંડીને અનંતમી વર્ગણા સુધીની દરેક વર્ગણાને શું આકાશાસ્તિકાય લોક અને અલોક બંનેમાં છે. બાકીના ચાર દ્રવ્યો એક વિભાગમાં સમાવેશ કરીને તેને પ્રથમ મહાવર્ગણા કહે છે. 5 આખા લોકમાં રહેલાં છે. આમાંથી જીવ અને પુદગલ આ બે દ્રવ્યો પ્રથમ મહાવર્ગણામાં રહેલા સ્કંધો જીવને ઉપયોગી ન હોવાથી તેને શું હું પોતાના મૂળ સ્વભાવ છોડીને એકબીજાની સાથે સંયોજાય છે અને અગ્રહણ યોગ્ય પ્રથમ મહાવર્ગણા કહે છે. મહાવર્ગણાની અંદર રહેલી
વિભાવદશાને પ્રાપ્ત કરે છે. બાકીના દ્રવ્યો પોતાના સ્વભાવમાં જ અનંતીવર્ગણાને પેટાવર્ગણા કહે છે. પ્રથમ મહાવર્ગણાની છેલ્લી કું રહે છે. નિશ્ચયથી છએ દ્રવ્યો પોતપોતાની ક્રિયા કરે છે. વ્યવહારથી પેટા વર્ગણા જે અનંત પરમાણુની બનેલી અનંતપ્રદેશી છે એમાં ને * જીવ અને પુદ્ગલ ક્રિયા કરે છે, શેષ અક્રિય છે.
એક પરમાણુ ઉમેરવાથી અનંત + ૧ તે બીજી મહાવર્ગણાની પ્રથમ - પુગલનું સ્વરૂપ : પુગલ જૈનદર્શન દ્વારા પ્રયોજાયેલો એક પેટાવર્ગણા બને છે. એમાં પણ ક્રમશઃ અનંત + ૨ = બીજી વર્ગણા, જૈ ક વિશેષ અર્થવાળો શબ્દ છે. જેનો ઉલ્લેખ માત્ર જૈનદર્શનમાં જ છે. અનંત + ૩ = ત્રીજી વર્ગણા યાવત્ અનંત + સંખ્યાત્, અનંત +
જેને આધુનિક વિજ્ઞાન Matter કહે છે. પુદગલના બે સ્વરૂપ ૧. અસંખ્યાત, અનંત + અનંત એમ સ્કંધોની બનેલી બીજી મહાવર્ગણા ક પરમાણુ (Atom) અને (૨)
કહેવાય છે. જે ઔદારિક 3 સ્કંધ (Molecule). બંને
શરીર બનાવવાના કામમાં સ્વરૂપો લોકમાં સ્વતંત્ર
આવે છે તેને દારિક અસ્તિત્વ ધરાવે છે. પરમાણુ
ગ્રહણ યોગ્ય વર્ગણા કહેવાય છે પરમ+અણુ. પરમ એટલે
છે. ત્યાર પછી બીજી અંતિમ, અણુ એટલે અંશ.
મનો વર્ગણા
મહાવર્ગણાની છેલ્લી તૈ અર્થાત્ પુદ્ગલ દ્રવ્યનો એવો
પેટાવર્ગણામાં ૧ પરમાણુ હું એક નાનો અંશ જેનો સમર્થ
ઉમેરતાં જે સ્કંધ બને છે તે # કક જ્ઞાનીઓ પણ બીજો ભાગ
ત્રીજી મહાવર્ગણાની પ્રથમ જ હું કલ્પી ન શકે, જેમાંથી બીજા તેજ સ
પેટા વર્ગણા છે. યાવત્ એવી વિભાગ ન થઈ શકે એવો
શ્વાસોચ્છવાસ જ રીતે ક્રમશઃ સોળ વર્ગણા ર્ અંશ પરમાણુ કહેવાય છે, જે આહારક
બને છે. એમાંથી એકી જૈ આખા લોકમાં ફેલાઈને રહ્યાં
નંબરનીવર્ગણાઓ જીવ માટે છે કામણ : કું છે. એ જ પરમાણુ જ્યારે બે
અગ્રહણ છે અને બે કી ૬ કં ત્રણ-ચાર આદિ સંખ્યામાં
નંબરનીવર્ગણાઓ જીવ માટે * હું જોડાઈને રહે ત્યારે તેને સ્કંધ
ભાષાં. ગ્રહણ યોગ્ય છે જે ક્રમશઃ આ ૬ ક કહેવામાં આવે છે. આ પણ
પ્રમાણે છે- દારિક, * આખા લોકમાં ફેલાઈને રહ્યાં
વૈક્રિય, આહારક, તેજસ, * છે.
ભાષા, શ્વાસોચ્છવાસ, મન * વર્ગણાનું સ્વરૂપ વર્ગના સમૂહને વર્ગણા કહેવાય છે. સંખ્યાની અને કાર્પણ. એ જ નામની આઠ અગ્રહણ વર્ગણા છે. આ બધી દૃષ્ટિએ સરખા પરમાણુવાળા પુદ્ગલ સ્કંધોના વર્ગને (સમૂહ) વર્ગણાઓ ક્રમશઃ સૂક્ષ્મથી સૂક્ષ્મ છે. એમાંથી સોળમી વર્ગણા એકદમ વર્ગણા કહે છે અથવા તો લોકમાં રહેલા વિશિષ્ટ પુદગલોના વર્ગને સૂક્ષ્માતિસૂક્ષ્મ છે. જે આત્મા પર ચોંટીને કર્મનું સ્વરૂપ ધારણ કરે છે. વર્ગણા કહે છે. વર્ગણા અનંત પ્રકારની છે. લોકમાં એક એક છૂટા આ બધી વર્ગણાઓ આખા લોકમાં ઠાંસી ઠાંસીને ભરેલી છે. જે 8 પરમાણુઓ અનંત છે. તે અનંત છુટા પરમાણુઓના વર્ગને પહેલી ઔદારિક શરીર આદિ બનાવવાના ‘રો મટિરિયલ' તરીકે છે. જે ( વર્ગણા કહેવાય છે. એવી જ રીતે બે પરમાણુઓ જોડાઈને બનેલા ક્ષેત્ર અવગાહીને જીવ હોય તે જ ક્ષેત્ર અવગાહીને આ વર્ગણાઓ * શું ક્રિપ્રદેશ સ્કંધ પણ અનંતા છે તેને બીજી વર્ગણા કહે છે. આ રીતે પણ રહેલી હોય છે. એટલે જરૂરિયાત પ્રમાણે આત્મા ગ્રહણ કરતો કે
ત્રણ-ચાર પાંચ યાવત્ સંખ્યાત પ્રદેશી, અસંખ્યાત પ્રદેશી, અનંત જાય છે. જેમ કે ઔદારિક શરીર બનાવવું હોય તો તે દારિક ક્ર છુ પ્રદેશી સ્કંધના વર્ગને ક્રમશઃ ત્રિપ્રદેશીને ત્રીજી વર્ગણા. એવી રીતે મહાવર્ગણા ગ્રહણ કરીને દારિક શરીર રૂપે પરિણમાવે છે. એમ ૬
* **************
**************** ***
ass= " ************* *************
s , iiiia"
as "e "ari" ********** * * * * * * *
* * * * * * * * * * * ******** *#"====
એai essage"* * *** **
* *
********* ===================iew image i
* * *
* *****************
==*** #f="#"*** *** ****** . ***************** k, , , , ******
* ==
ક કકકકકકકક કકક# New ®e Ne" કકકક કકક'
કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ | કર્મવાદ 4 કર્મવાદ છ કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ , કર્મવાદ | કર્મવાદ " કર્મવાદ 4 કર્મવાદ 4 કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ | કર્મવાદ " કર્મવાદ | કર્મવાદ | કર્મવાદ " કર્મવાદ કર્મવાદ
********* ક********* **********
કર્મવાદ 5 કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક કર્મવાદ કર્મવાદ 5 કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ ક્ર કર્મવાદ 5 કર્મવાદ ક કર્મવાદ ક કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ કર્મવાદ ૬ કર્મવાદ
