________________
૩૪
પ્રબુદ્ધ જીવન
મે ૨૦૧૪
જોશીએ જયભિખ્ખની સાહિત્યસેવાની વાત કરી, તો બિમલ મિત્રાએ શ્રી અરવિંદ ત્રિવેદીએ કરી હતી. આ નાટકમાં પ્રતાપ ઓઝા, તરલા પ્રજાના સંસ્કારજીવનમાં સાહિત્યના મહત્ત્વ વિશે કહ્યું.
મહેતા, દુષ્યત જોગેશ, અરવિંદ આસર જેવાં અગ્રણી કલાકારોએ આ કાર્યક્રમ સમયે જયભિખુના અમદાવાદમાં વસતા સાથીઓ અભિનય આપ્યો હતો. અને સ્નેહીજનો પણ ઉપસ્થિત હતા. એ દિવસોમાં કૉલકાતાના મુંબઈનો ષષ્ટિપૂર્તિ સમારોહ ભવ્ય રીતે પૂર્ણ થતાં જ સહુ મિત્રો ગુજરાતી સમાજે એના સાહિત્યકારને અતિ ઉમળકાથી વધાવી લીધો. અમદાવાદમાં જયભિખ્ખનો ષષ્ટિપૂર્તિ સમારોહ યોજવા માટે આતુર
એ પછી મુંબઈના સ્વજનોએ મુંબઈમાં ષષ્ટિપૂર્તિ સમારોહનું બની ગયા. આ માટે જયભિખ્ખના વ્યક્તિત્વ અને સાહિત્યના વિવિધ આયોજન કર્યું અને તેમાં સાહિત્યકારો અને મુંબઈના અગ્રણી પાસાંઓ વિશે લેખો ધરાવતો એક ગ્રંથ પ્રકાશિત કરવાનું નક્કી થયું. સાહિત્યકારો, શ્રેષ્ઠીઓ, મંત્રીઓ, પત્રકારો અને કલાકારો શામેલ એની પાછળનો હેતુ એ હતો કે કૉલકાતા અને મુંબઈના ષષ્ટિપૂર્તિ થયા. જાણીતા ચિંતક અને વિદ્વાન મુનિશ્રી ચંદ્રપ્રભસાગર (ગુરુદેવ સમારંભમાં જયભિખ્ખએ કહ્યું કે જીવનમાં તેમ સાહિત્યમાં રસ અને ચિત્રભાનુજી) જયભિખ્ખની કલમના ચાહક હતા અને એથીય વિશેષ કસ બંને જરૂરી છે. વાચકના ધ્યાનને પહેલેથી છેલ્લે સુધી જકડી રાખે એમની ઝિંદાદિલી અને ખુમારીના પ્રશંસક હતા. આ સમારોહ માટે અને કોઈ ઉન્નત અનુભવ કરાવે તે સાહિત્ય. એમની પ્રબળ પ્રેરણા પ્રાપ્ત થઈ તેમ જ જે. આર. શાહ, પ્રતાપ એમના આવા સાહિત્યિક પુરુષાર્થની અને માનવતાની મધુર ફોરમ ભોગીલાલ, વ્રજલાલ કપૂરચંદ મહેતા અને શ્રી મહાવીર જૈન ફોરવતા એમના વ્યક્તિત્વની ઝાંખી કરાવવા માટે એક ગ્રંથ સંપાદિત વિદ્યાલયના કર્મઠ મંત્રી શ્રી કાંતિલાલ કોરાએ આની સફળતા માટે કરવાનું કામ ડૉ. ધીરુભાઈ ઠાકર, ડૉ. ચિમનલાલ ત્રિવેદી, શ્રી રતિલાલ અથાગ પ્રયત્ન કર્યો.
દેસાઈ, પ્રો. નટુભાઈ રાજપરા આ પ્રસંગે શ્રી ભુલાભાઈ શ્રીમદ્ રાજચંદ્રપ્રસાદ
અને પ્રો. શાંતિલાલ જૈન તથા પ્રો. દેસાઈ ઑડિટોરિયમમાં ઉપસ્થિત
કુમારપાળ દેસાઈના સંપાદક
વચનામૃત રહેનારા સહુ કોઈ આજે પણ શ્રી
મંડળે માથે લીધું અને જયભિખ્ખ ઉપેન્દ્ર ત્રિવેદી લિખિત અને
(માર્ચ અંકથી આગળ).
વિશે એમના પરિચિતો તેમજ દિગ્દર્શિત ગુજરાતના મંત્રીઓ ૧૦૧ હું સંસારથી લેશ પણ રાગસંયુક્ત નથી છતાં તેને જ ભોગવું સાહિત્યસર્જકો પાસેથી લેખો વસ્તુપાળ અને તેજપાળના યશસ્વી | છું; કાંઈ મેં ત્યાખ્યું નથી.
મંગાવીને એનું પ્રકાશન કાર્ય પણ જીવન પર આધારિત |૧૦૨ નિર્વિકારી દશાથી મને એકલો રહેવા દો.
શરૂ કર્યું. ત્રેપન જેટલા લેખો ઈશાવસ્યમ્'નું ત્રિઅંકી |૧૦૩ મહાવીરે જે જ્ઞાનથી આ જગતને જોયું છે તે જ્ઞાન સર્વ આત્મામાં સંપાદકમંડળને મળ્યા અને એના એ તિહાસિક નાટક ‘બાંધવ | છે, પણ આવિર્ભાવ કરવું જોઈએ.
પ્રકાશન કાર્યનો પ્રારંભ પણ થઈ માડીજાયા'ને સ્મરે છે. એમાં કનુ |૧૦૪ બહુ છકી જાઓ તોપણ મહાવીરની આજ્ઞા તોડશો નહીં. ગમે! ચૂક્યો. જયભિખ્ખના જીવનની દેસાઈની કલા, વિનાયક વોરાનું | તેવી શંકા થાય તો પણ મારી વતી વીરને નિ:શંક ગણજો. | ઝાંખી દર્શાવતી તસવીરોની સંગીત અને મનસુખ જોશીની ૧૦૫ પાર્શ્વનાથ સ્વામીનું ધ્યાન યોગીઓએ અવશ્ય સ્મરવું જોઈએ આર્ટપ્લેટ પણ છપાઈ ગઈ. લેખો મંચવ્યવસ્થા હતી. આ નાટકમાં છે. નિ:શંક એ નાગની છત્રછાયા વેળાનો પાશ્વનાથ ઓર પણ છપાઈ ગયા અને ષષ્ટિપૂર્તિ ગુજરાતના સાહિત્યરસિક, દૂરંદેશી
સ્મરણિકાના ૧૩૮ પૃષ્ઠો પણ અને સાહસિક જૈન મં ી ૧૦૬ ગજસુકુમારની ક્ષમા અને રાજેમતી રહનેમીને બોધે છે તે બોધ વસ્તુપાળની ભૂમિકા સમર્થ | મને પ્રાપ્ત થાઓ.
“ષષ્ટિપૂર્તિ સ્મરણિકા'ને અભિનેતા અને ચલચિત્રના કુશળ |૧૦૭ ભોગ ભોગવતાં સુધી ! (જ્યાં સુધી તે કર્મ છે ત્યાં સુધી) મને ‘સ્મૃતિગ્રંથ' રૂપે પ્રગટ કરવાની કસબી, નિર્માતા અને દિગ્દર્શક શ્રી | યોગ જ પ્રાપ્ત રહો !
| પરિસ્થિતિ ઊભી થઈ! ઉપેન્દ્ર ત્રિવેદીએ અને ગુજરાતના ૧૦૮ સર્વ શાસ્ત્રનું એક તત્ત્વ મને મળ્યું છે એમ કહું તો મારું અહંપદ
(ક્રમશ:) પરાક્રમી સેનાપતિ અને | નથી.
(૧૩બી, ચંદ્રનગર સોસાયટી, અનુપમાદેવીના પતિ તેજપાળની |૧૦૯ ન્યાય મને બહુ પ્રિય છે. વીરની શૈલી એ જ ન્યાય છે, સમજવું જયભિખુ માર્ગ, પાલડી, ભૂમિકા એમના લઘુબંધુ અને | દુર્લભ છે.
અમદાવાદ-૩૮૦ ૦૦૭. ગુજરાતી રંગભૂમિ અને ૧ ૧૦ પવિત્ર પુરુષોની કૃપાદૃષ્ટિ એ જ સમ્યકુદર્શન.
ફોન : ૦૭૯ ૨૬૬૦ ૨૬૭૫. ચલચિત્રોના જાણીતા અભિનેતા
(ક્રમશઃ આગળ આવતા અંકે)
મો. : ૦૯૮૨૪૦ ૧૯૯૨૫.
હતો!
