________________
૨૪
પ્રબુદ્ધ જીવન
મે ૨૦૧૪
છોડવા પડ્યાં. મોટા ભાગના શ્રાવકો અન્યત્ર ચાલ્યા ગયા એ જૈન છે. આવી ઘટનાઓ વધતી રહે તો નિકટતા સહજ બની રહે. તરીકે ઓળખાયા. જે લોકો ઘરબાર સાચવવા ત્યાં જ રહ્યા અને કાળક્રમે સરાકજાતિ માટે અત્યારે વિવિધ ફિરકા – સમુદાયના જૈનો ખૂબ શ્રાવકધર્મથી વિખૂટા પડતા રહ્યા તે સરાક બની રહ્યા. અન્યત્ર ગયેલા લાગણીપૂર્વક સક્રિય બન્યા છે અને સૌ પોતપોતાની રીતે નિષ્ઠાપૂર્વક જૈનોને વ્યવસાય-રોજગારની સારી તકો મળી, પોતાના ધર્મના પ્રયત્નો પણ કરે છે. છતાં એ બધું વેરવિખેર થઈ જાય છે. નક્કર સંસ્કારોની માવજત માટે સાધુ-સાધ્વીજીનો સંપર્ક રહ્યો. એ કારણે પરિમાણલક્ષી કશું થઈ શકતું નથી. જો આવી તમામ સંસ્થાઓ એક જ તેઓ દરેક રીતે વિકાસ કરી શક્યા. સરાક લોકોને તો સાધુઓનો સંસ્થા (ઓર્ગેનાઈઝેશન) અંતર્ગત કામ કરે તો નિશ્ચિતરૂપે ઈચ્છિત સંપર્ક બિલકુલ ન રહ્યો, ઊલટાની અન્ય ધર્મના લોકો સાથેની નિકટતા રિઝલ્ટ સુધી પહોંચી શકાય. દરેક સંસ્થા પોતપોતાની રીતે કામ કરે વધતી રહી એ કારણે તેઓ પોતાના કેટલાક મૂળ સંસ્કારો જાળવીને ય તેથી ક્યારેક બિનજરૂરી પુનરાવર્તન પણ થાય અને સમય-સંપત્તિ બંનેનો ઘણાખરા હિન્દુ સંસ્કારો સ્વીકારતા રહ્યા.
વ્યય પણ થાય. કાર્યક્ષેત્રની વહેંચણી કરીને આવી તમામ સંસ્થાઓ જૈન ધર્મની ખૂબી એ છે કે જિનાલયમાં જઈને વ્યક્તિએ જાતે જ પરસ્પરની પૂરક બને તેવી અપેક્ષા જાગે છે. મૂર્તિની પૂજાવિધિ કરવાની હોય છે, એ માટે કોઈ પંડિત-પુરોહિતની તા. ૨૧થી ૨૮ માર્ચ, ૨૦૧૪નો આ પ્રવાસ વ્યક્તિગત રીતે મને હેલ્પ લેવાની નથી હોતી. તેથી પોતાને પૂજાવિધિ ન આવડતી હોય તો વિશિષ્ટ લાગ્યો.
* * * કંઈક ખોટું થઈ જવાની ભીતિ રહે છે. જ્યારે હિન્દુધર્મમાં સામાન્ય અનેકાન’ડી-૧૧. રમણકલા ઍપાર્ટમેન્ટ, સંઘવી સ્કૂલ પાસે, નારણપુરા, રીતે પૂજારી-પુરોહિતો દ્વારા પૂજાવિધિ થતી હોય છે. આથી વ્યક્તિને
અમદાવાદ-૩૮૦૦૧૩. ફોન : ૦૭૯-૨૭૪૭૩૨૦૭. રાહત રહે છે. સરાકો આ કારણે મંદિરમાં જઈને હિન્દુવિધિ પ્રમાણે
'પંથે પંથે પાથેય... (અનુસંધાન છેલ્લા પાનાનું ચાલુ) પૂજા-અર્ચન કરવા લાગ્યા.
સરાક લોકો અત્યારે ભલે પર્યુષણ વગેરે પર્વોથી બેખબર રહ્યા, કરી. ઑફિસરે પેસેન્જરોનું લીસ્ટ જોયું તો તે યુવાન પ્લેઈનમાં આવ્યો જ છતાં તેમની લાઈફસ્ટાઈલમાં જૈન સંસ્કારની છાયા અવશ્ય જોવા મળે છે. હીરાભાઈ તો જોતા હતા ત્યાં યુવાન હીરાભાઈને જોઈ ગયો. તેમને છે. દીપોત્સવ વખતે સરાક લોકો મહોલ્લાના નાકે કે ચૌરાહા પર નમસ્કાર લાકડા અને ઘાસનું પૂતળું બનાવીને એના અગ્નિસંસ્કાર કરે છે. દિવાળી
યુવાનની અમેરિકામાં એવી સારી સારવાર કરી કે તે ઓળખાયો નહિ.
હીરાભાઈએ મનોમન માનનીય શ્રી મોરારજીભાઈની સંવેદનશીલતાને એ ભગવાન મહાવીરનો નિર્વાણદિન છે એનું અનુસંધાન આ ટ્રેડિશનમાં
પ્રણામ કર્યા. પેલા નાઈજીરીયાના ભાવનગરના વતનીને પણ મનોમન જોઈ શકાય છે.
પ્રણામ કર્યા. ભગવાન મહાવીરે પોતાની તપસ્યાનું પારણું ખીર દ્વારા કર્યું હતું એક વ્યક્તિ સેવાકાર્યમાં સંકલ્પ કરે અને તે સંકલ્પને પાર પાડવા રાત એનું અનુસંધાન પણ સરાકોની લાઈફસ્ટાઈલમાં જોઈ શકાય છે. કોઈ દિવસ સૂજ સમજ ભાવથી પુરુષાર્થ કરે તો એ સંકલ્પ પાર પાડવા ઈશ્વર નવજાત શિશુ જ્યારે પ્રથમ વખત બહારનો આહાર લેવાનું શરૂ કરે અવશ્ય સહાય કરે છે. ત્યારે સરાક લોકો એને સૌપ્રથમ ખીર ખવડાવે છે. વળી લગ્નપ્રસંગે ગુજરાતમાં જન્મેલ પછી ભલે દેશના ઊંચા હોદા પર હોય કે દુનિયાના લગ્નના આગળના દિવસે વર અને કન્યા બંનેના ઘેર ગોળ નાખીને કોઈપણ દેશમાં વતની થઈને રહેતાં હોય પણ તે સંવેદનશીલ હોય છે. આ બનાવેલી ખીર ખાવા-ખવડાવવાની પરંપરા છે.
ગુજરાતની ભૂમિની તાસીર છે. તેની માટીમાં જ આ તત્ત્વ પડેલું છે. તે તત્ત્વ
સમયે સમયે બહાર આવે જ છે, જે તત્ત્વ અમુલ્ય હોય છે. આ ઉપરાંત પણ સરાક લોકોની લાઈફસ્ટાઈલમાં એવી ઘણી
આખા દેશની ચિંતા કરનારા મોરારજીભાઈ એક ગરીબ બીમાર યુવાન પરંપરાઓ જોવા મળે છે, જેના મૂળ સીધેસીધા જૈન ધર્મ સાથે જોડાયેલાં માટે પણ ચિંતા કરે તે ખરેખર નાનીસૂની બીના નથી. મોરારજીભાઈ
જીવનભર અણિશુદ્ધ રહ્યાં આવા કાર્યો મોરારજીભાઈ જ કરી શકે. *** પ્રવાસ દરમિયાન એ પણ જાણવા મળ્યું કે સરાક જાતિના પરિવારો શાંતિવન સોસાયટી, સિટી રોડ, ભાવનગર. સાથે જૈનોએ ક્યારેક કન્યાની લેવડ-દેવડનો વ્યવહાર પણ શરૂ કર્યો મો. ૦૯૪૨૯૫૦૫૭૫૬.
* અપરિગ્રહ એટલે આત્મનિષ્ઠા. પરિગ્રહનો વિશ્વાસ વસ્તુઓમાં છે અને અપરિગ્રહનો સ્વયંમાં. એનો મૂળભૂત સંબંધ સંગ્રહ સાથે નહીંસંગ્રહની વૃત્તિ સાથે છે. જે તેનો સંબંધ માત્ર સંગ્રહ સાથે સમજે છે તે સંગ્રહના ત્યાગમાં જ અપરિગ્રહ માની લે છે.
ખરેખર તો સંગ્રહનો આગ્રહપૂર્વકનો ત્યાણ પરિગ્રહ છે. આ પરિવર્તન ઉપરછલ્લું છે અને વ્યક્તિનું અંતઃકરણ તેનાથી કોરું જ રહી જાય છે.
