________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ स्तु.८ सप्तपृ. घनोद्ध्यादीनां तिर्थग्वाहल्यम् ८५ हन्त सन्तित थाविधानि द्रव्याणि इति । एवं जाव अहे सत्तमाए जं जस्स बाइल्लं' एवं यावदधः सप्तस्याः ययय बाहल्यम् हे भदन्त ! बालकामभाया तृतीय पृथिव्या: घनोदधिक्लयस्य त्रिभागोनसनुयोजनबाहल्यस्य क्षेत्रच्छेदेन छिद्यमानस्य सन्धि द्रव्याणि, वर्णतः कालादि पञ्चवर्ण द्विगन्ध पञ्चरसाष्टस्पर्शयुक्तानि पञ्चसंस्थानपरिमलानि अन्योन्य संद्धादि विशेषणयुक्तानि परस्परं समुदायरूपेण तिष्ठन्ति किम् ? इति प्रश्ना, भगवानाह-हे गौतम ! सन्ति बानि द्रव्याणि तथाविधानीति । पकामापा पृथिव्याः खलु सदन्त ! घनोदधिवलयस्य सप्तरूप से परिपन्न होते है क्या ? इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते हैं'हे गौतम! ' हंना मारिय' पूनोक्त विशेषणों काले होते हैं। 'एवं जाय अहे समाए जंजाल बाहल्लं' इसी तरह से आगे भी ऐसा ही पूछना और प्रभु की ओर से दिया गया उत्तर ऐसा ही जालना-जैलेहे भदन्त ! बाल मा पृथिषी का जो घनोदधि बात बलय है कि जिसकी मोटाई योजना के तृतीय भाग कमलात योजल की है उसके क्षेत्रच्छेद ले विनाश करने पर तदत दव्य क्या वर्ण की अपेक्षा कालादि रूप से मान्द की अपेक्षा सुरथि दुलि गन्ध रूप से रख की अपेक्षा तिक्त आदि रख रूप हो स्पर्श को अपेक्षा कर्कश आदि स्पर्श से हथा -संस्थान की अपेक्षा परिमंडल आदि संस्थान रूप से परिणत एवं अन्योन्य संबद्ध आदि विशेषणों वाले होकर परस्पर समुदाय रूप से रहते हैं क्या ? इसके जन्तर में प्रभु कहते हैं-हां गौतम ! तद्गत द्रव्य पूर्वोक्त विशेषणों के रूप में एरिणत होते हैं। हे भदन्त ! पङ्कप्रभा
'एव जाव अहेसत्तमाए ज जस्म बाहल्ल' का प्रमाणे मानिस विषय સંબંધમાં પણ એવા જ પ્રશ્નો પૂછવા જોઈએ અને તેના ઉત્તરે પણ એજ પ્રમાણે સમજવા. જેમકે હે ભગવન વાલુકા પ્રભા પૃથ્વીને જે ઘને દધિવાત વલય છે, કે જેની વિશાળતા જનના ત્રીજા ભાગ કમ સાત જનની છે, તેના ક્ષેત્ર. છેદથી વિભાગ કરવામાં આવે તેમાં રહેલ દ્રવ્ય વર્ણની અપેક્ષાથી કાળા વિગેરે વર્ણપણાથી, ગંધની અપેક્ષાથી સુરભિ, દુરભિ ગંધ પણાથી રસની અપેક્ષાથી તીખાકડવા વિગેરે રસરૂપે, સ્પર્શની અપેક્ષાથી કર્કશ વિગેરે સ્પર્શથી તથા સંસ્થાનની અપેક્ષાથી પરિમંડલ વિગેરે સંસ્થાન પણાથી પરિણત થાય છે? તથા અન્ય બદ્ધ વિગેરે વિશે વાળું થઈને પરસ્પર સમુદાય પણાથી રહે છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ ગૌતમ સ્વામીને કહે છે હા ગૌતમ ! તેમાં રહેલ દ્રવ્ય, પૂર્વોક્ત વિશેષણથી પરિણત થાય છે. હે ભગવન પંકપ્રભા પૃથ્વીનું જે
जी० ११
