________________
प्रमेयोतिका ठीका प्र.३ उ. ३ . ५३ वनपण्डादिकवर्णनम्
८८९
चन्दनसारकोणेन गाढतरं वीणादण्डेन सहखन्ध्याः स्पृष्टाया इत्यर्थः 'ओराला मणुष्णा कण्णमणणिच्वतिकरा' उदारा मनोज्ञाः - कर्णमनो निर्वृत्तिकराः अतिशयेन विलक्षण सुखजनकाः 'सवओो' सर्वतः सर्वासु दिक्षु 'समता' सर्वाच विदिक्षु 'सद्दा अभिणिस्सर्वति' शब्दा अभिनिःसरन्ति-प्रादुर्भवन्ति । श्रीगौतमः प्राह - 'भवेपारूवे सिया' स्यात् कदाचित् भवेदेतान्द्रः वीणाशन्द सदृश: तृणानां मणीना च किमिति प्रश्नः, भगवानाह - णो णट्ठे समट्ठे' नायमर्थः समर्थः, नैतादृशः शब्द स्तृणानाम् ।
भगवता एतादृशे शब्देऽस्वीकृते पुनरपि गौतम उपमया पृच्छति - ' से जहा णामए' इत्यादि, 'से जहा णामए' तप्रथानामकम् 'विनाराण वा किंपुरिसाण या' किनराणां वा, किंपुरुषाणां वा 'महोरगाण वा गंधव्वाण वा' होरमाणां वा गन्धर्वाणां वा व्यन्तरविशेषाणां कथं भूतानां तेषां तत्राह - 'भद्दमाल० ' इत्यादि, 'भद्दसालवणगयाण वा' भद्रशाळवनगतानां वा 'णंदणवणगयाण वा ' शब्द निकलता है उससे वह शब्द अन्तरात्मा को अतिशयरूप से विलक्षण सुखका जनक होता है ऐसा कह कर श्रीगौतमस्वामी प्रभुश्री से पूछा है 'भएयावे सिया' हे भदन्त ! तो क्या ऐसा शब्द उन तृणों और मणियों से भी निकलता है क्या ? इसके उत्तर में प्रभुश्री कहते है 'जो इन समड़े' हे 'गोतम' यह अर्थ - समर्थ नहीं है क्यों कि इस शब्द से भी अधिक इष्ट, प्रिय, कान्न और मनोज्ञतर तथा मनोsuतर शब्द वायु के संपर्क से उन तृणों और मणियों से निकलता है । इस वीणा के शब्द को भगवान जब अस्वीकृत कर दिया तब titararat फिर किन्नर आदि के शब्दों की उपमा को लेकर पूछते है ' से जहा नामए किण्णराणचा किं पुरिसाण वा महोरगाणवा गधन्वा આવે ત્યારે તેમાંથી કાન અને મનને માહિત કરવાવાળા શબ્દ નીકળે છે. તેથી એ શબ્દથી અન્તરાત્માને અતિશય વિલક્ષણ પ્રકારનુ સુખ ઉપજે છે. આ प्रभाषे उडीने श्री गौतमस्वामी प्रभुश्रीने पूछे छे ભગવત્ તેા શુ' એવા મધુર શબ્દ એ તૃણા અને छे? या प्रश्नना उत्तरमा प्रभुश्री गौतमस्वाभीने हे हे हे 'ण इट्टे समट्टे હે ગૌતમ! આ અર્થ સમથ નથી, કેમકે એ શબ્દથી પગ વધારે કષ્ટ, પ્રિય, ક્રાંત, મનેાજ્ઞતર, તથા મનેઽમતર શબ્દ પવનના સપથી એ તૃણે! અને મણિયામાંથી નીકળે છે. આ રીતે પૂવેકિત વિશેષશેાવાળી વીણાના શબ્દને ભગવાને અસ્વીકૃત કરવાથી શ્રી ગૌતમસ્વામી કિન્નર વિગેરાના શબ્દના સબધમાં अनुश्रीने पृछे छे. 'से जहानामए किष्णराणवा किंपुरिसाण वा महोरगाणवा जी० ११२
'भवेएयारूवे सिया' हे મણિચામાંથી પણ નીકળે
