________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.२ सू.१४ नरकाशासानां वर्णादिनिरूपणम् १९७ मुपादानमिति । एतावति उक्ते भगवति गौतमः माह 'भवेएयाख्थे सिया' भवेयुरेतावद्रूपाः स्यात्-कदाचित् यथोक्त विशेषणविशिष्टासियत्रादिरूपाः स्पर्शनाधिकृता नरकाः किम् ? भगवानाह=णो इणहे समडे' नायमर्थः समर्थ:-उपपन्ना, 'गोयमा' हे गौतम ! 'इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए णरगा' एतस्यां रत्नममायां पृथिव्यां नरकाः 'एत्तो अणितरा चेव जाव अमणालतरगाव फासेणं पन्नत्ता' इत:-असि पत्रादितोऽपि अनिष्टतरा अकान्ततरा अघियतरा अमनोज्ञतरा अमनोऽ मतराश्चैव स्पर्शेन मज्ञप्ताः कथिता इति । 'एवं जाब अहे सत्तमाए पुढवीए' एवं यावदधः सप्तम्यां पृथिव्याम् रत्नपमा पृथिवी नरकवदेव शर्करापमा बालकाममा जनक होता है-इत्यादि रूप ले समता दिखाने के लिये नाना प्रकार के इन उपमानभूत पदार्थों का यहां ग्रहण किया है । अत: जय गौतम ने प्रभु से पूछा कि जैसा इन उपमानभून असिपत्रादिकों का स्पर्श होता है तो क्या ऐसा ही स्पर्श इन नरकों का होता है ? तो इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं 'णो इणढे समठे' यह अर्थ समर्थ नहीं हैं क्योंकि 'गोयमा!' हेगौतम ! 'इमीले रचणप्पभाए पुढवीए णरगा' हरू रत्नप्रभा पृथिवी के नरक 'इतोणितरा चेव जाव असणामतरका चेष फासे गं पन्नत्ता' इन अलि पत्रादिकों के अग्रभाग से भी अनिष्टतर अकान्ततर अप्रियतर, अमनोमतर, अपने स्पर्श से कहे गये हैं। ___ एवं जाव अहे सत्तमाए' रत्न प्रमा पृथिवी के नरकों की तरह ही शर्करामभा, बालुकाप्रमा, पङ्करमा, धूमप्रभा, तमाममो और સ્પર્શ દાહજનક હોય છે. ઈત્યાદિ પ્રકારથી સમતા બતાવવા માટે અનેક પ્રકારના આ ઉપમારૂપ બનેલા પદાર્થો અહિંયાં ગ્રહણ થયેલ છે. તેથી જ્યારે ગૌતમરવામીએ પ્રભુને એવું પૂછયું કે-આ ઉપમા રૂપ અસિપત્ર વિગેરેને જેવો સ્પર્શ હોય છે, શું એ જ સ્પર્શ આ નારકાવાસોને હોય છે? गौतमस्वामीनासा प्रश्न उत्तरमा प्रभु छ है-'णो इणटे समढे' मा ४थन १५२ नथी. भ? 'गोयमा'! गौतम ! 'इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए गरगा' । २त्नप्रमा पृथ्वीना न२पासे! 'इत्तों अणिटुतराचेव जाव अमणाम तराचेव फासे णं पण्णत्ता' मा मसिपत्र विगेरेना मागता५शतi પણ અત્યંત અનિષ્ટતર અકાંતતર, અપ્રિયતર, અમનેમતર, એવો તેને સ્પર્શ કહેલ છે.
एवं जाव अहेसत्तमाए पुढवीए' २त्नमा पृथ्वीना न२४पासनी म જ શર્કરામભા, વાલુકાપ્રભા પંકપ્રભા ધૂમપ્રભા તમઃપ્રભા, અને તમસ્તમઃપ્રભા પૃથ્વીના નરકાવાસ પણ અસિપત્ર વિગેરેના સ્પર્શકરતાં પણ અનિષ્ટ