________________
६६२
जीयामिगमसूत्र द्वीपे भवन्ति न वेति प्रश्नः, भगवानाह-'णो णढे समढे' नायमर्थः समर्थः, हे गौतम ! एते ग्रहदण्डादयो धनक्षयान्ताः एकोषकद्वीपे न भवन्तीति । अयं भाव:अत्र 'नोह गट्टे समठे' अनेन पदेन पूर्वोक्त सर्ववस्तूनां-निषेयः सिध्यति-किन्तु अत्र वायुनां यो निषेधः सः अमुखहेतुभूतविकृतरूपवायुविषयको वोध्यः न तु सामान्यवायुविषयकः मुख हेतुभूतसामान्य पूर्वा दिवातस्य तत्रापि संभवादिति ॥२० ४१॥
मूलम्-अस्थि शं भंते ! एगोरुष दीवे दीवे डिबाइ वा डमराइ वा कलहाइ वा वोलाइ वा खाराइ वा वेराइ वा विरुद्धरजाइ वा?, णो इणठे समटे, ववगय डिंबडमरकलहबोलखारवेरविरुद्धरजाणं ते मणुयगणा पण्णत्ता समणाउसो!। अत्थि णं भंते ! एगोरुथदीवे दीवे महाजुद्धाइ वा महासंगामाइ वा महा'सत्थनिवडणाइ वा महापुरिससन्नाहाइ वा महारुहिरपडणाइ वा नागवाणाइ वा खेबाणाइ वा तामसवाणाइ वा णो इणद्वे समढे ववगयवेराणुवधाणं ते अणुयगणा पण्णत्ता समणाउसो ! अस्थि णं भंते ! एगोरुय दीवे दीवे दुभूइयाइ वा कुलरोगाइ वा गामरोगाइ वा णगररोगाइ वा मंडलरोगाइ बा सिरोवेयणाइ वा अच्छिवेयणाइ वा कण्णवेयणाइ वा णकवेयणाइ वा दंतवेय. णाइ वा नखवेयणाइ बा कासाइ वा सासाइ वा जराइ वा दाहाइ अर्थात्-ग्रहदण्ड, ग्रहमुसल आदि ये मब उत्पात वहां नहीं होते हैं। यहां सारांश यह है कि-यहां 'नो इणटे सम?' इस पद से पूर्वोक्त सष वस्तुओं का निषेध सिद्ध होता है किन्तु यहां जो वायु विषयक निषेध है वह असुख का हेतुभून विकृत-प्रतिकुल वायु का निषेध परक है किन्तु सुखोत्पादक सामान्य वायु का निषेध नही है. क्योंकि सुख का हेतुभूत सामान्य पूर्वादि वायु का वहां भी सद्भाव है ॥ सूत्र ४१॥ અર્થાત ગ્રહ દંડ ગ્રહ મુસલ, વિગેરે આ બધા ઉત્પાતો ત્યાં થતા નથી. આ ४थन। सा२।श मे छे ४ महियां 'णो इणद्वे समडे' मा ५४या પ્રશ્ન વાક્યના તમામ પ્રશ્નોને નિષેધ થાય છે. પરંતુ અહિયાં જે વાયુના સંબંધમાં નિષેધ છે, તે અસુખના કારણ રૂપ વિકૃત-પ્રતિકુળ વાયુને નિષેધ બનાવનાર છે. પરંતુ સુખકારક સામાન્ય વાયુને નિષેધ નથી. કેમકે સુખના કારણરૂપ સામાન્ય પૂર્વાદિ વાયુને સદ્ભાવ ત્યાં પણ છે જ છે સૂ ૪૧ |