________________
जीवागिगमस्ये 'णि णिशोभासे तिव्वे तिव्योभासे' एते कृष्णनीलहरितवर्णाः यथा-स्वस्मिन् रूपेऽत्यर्थमुस्कटाः स्निग्धः कथयन्ते, सतश्च तीवाश्च कथ्यन्ते ततव तद्योगाद् वनपण्डोऽपि स्निग्धतीव्रश्चेति कथ्यते, न चैतदुपचारमा किन्तु तथा प्रतिमासोऽपि, अव एरोक्तम्-स्निग्धावमासस्तीवाऽवभास इति इह यद्यपि अवभासो ज्ञानम् स च भ्रान्तोऽपि भवति यथा-मरुमरीचिकासु जलावभासः, ततो नावभास. माप्रोपदर्शनेन यथाव स्थितं वस्तु स्वरूप मुक्तं भवति किन्तु यथास्वरूपमतिपादनेन सतः कृष्णत्वादीनां तथा स्वरूप प्रतिपादनार्थमनुवादपूर्वकं विशेषणान्तरमाहआलित होता है। ये कृष्ण, नील, हरित, वर्ण जिलकारण अपने रूप में अपने आप में-उत्कट स्निग्ध और तीव्र कहे जाते है । इसी कारण उनके योग से वह वन खण्ड भी स्निग्ध और तीन कहा गया है यह कथन उपचारमात्र है अवास्तविक इसलिये नहीं है कि उस रूप से उसका प्रतिभाल जो होता है। इसी कारण इस धनषण्ड के वर्णन में स्निग्धाप मारव और तवावास इन दो विशेषणों का समावेश किया गया है। यदि लोह ऐली आशंकाबारे कि अबभास ज्ञान तो मिथ्या भी होता है जैसा कि सरुमरीचित्रा में जलका अवधास मिथ्या होता है। इसलिये यहां पर भी ऐला अवमासमिथ्या शेलपाता है। फिर इस अवयास से आप वहां का अधार्थ वर्णन कैसे कर सकते हैं और कैसे वहाँ के यथार्थ स्वरुपयो कह सकते हैं। तो इस आशंका की निवृति के लिए कृष्णव आदि के तथा स्वरूप प्रतिपादन निमित्त सूत्रकारने इन वक्ष्यमाण विशेषणान्तरों का कथन किया है हन से यहां उनका પ્રતિભાસ થાય છે. આ કૃણ, નીલ, હરિત, વર્ણ જે કારણથી પિોતે પોતાનામાં ઉત્કટ, સ્નિગ્ધ, અને તીવ્ર કહેવાય છે, એ જ કારણે તેના
ગથી એ વનખઠ પણ સ્તિષ, અને તીવ્ર કહેવાય છે આ કઘન માત્ર ઉપચાર રૂપે કહેલ છે. તેથી તે અવાસ્તવિક નથી કરકે એ રૂપે તેને પ્રતિભાસ થાય છે. એથી જ એ વનખંડના વર્ણનમાં સ્નિગ્ધાવભાસ અને તીત્રા વાસ એ બે વિશેષાને સમાવેશ કરવામાં આવેલ છે. જે કોઈ એવી શકે કરે કે અવભાસ' જ્ઞાન તે મિથ્યાપણું હોય છે, જેમકે મૃગતૃણા કરૂ મરીચિકામાં ઝાંઝવામાં જલને મિથ્યા અવિભાસ થાય છે તેથી તેવી રીતે અહીંયાં પણ એ મિથ્યાભાસ થઈ શકે છે તો પછી આ અવભાસથી ત્યાંનું યથાર્થ વર્ણન કેવી રીતે કરી શકાય? અને ત્યાંના સુથાર્થ સ્વરૂપનું વર્ણન કેવી રીતે થાય? આ શંકાના સમાધાન માટે કૃષ્ણ વિગેરેને તે રીતના સ્વરૂપનું પ્રતિપાદન કરવા માટે સવારે આ વફ્ટમાણ બીજા વિશેષણનું કથન કર્યું
