________________
-
-
-
-
-
--
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ लू.४८ नांगकुमाराणां भघनादिद्वारनिरूपणम् ७६३ उत्तरदिग्वतिनां च भवन तिराज सम्बन्धिनीनां वर्णनं यथा भूतानन्दस्य भवनपतिराजस्य तथा वक्तव्यम् । तथा तत्तस्पर्षद व देवदेवीनां परिमाणमपि स्थितिरपीति परिमाणस्थिति वर्णनं च दाक्षिणात्यानां धरणसमागत देवदेवीनामिव औत्तराणां च भूतानन्दसलागत देवदेवीनामिव वेणुदेवादि महाघोष पर्यन्तानां भवनपतिराजानामपि विज्ञेयमिति । एषामसुकुमाररादीनां सर्वेषां भवनपती भवनना. नात्वम्, इन्द्रनानात्वं, परिमाणनानात्वं चैताभिः सप्तमिर्गाथाभिर्विज्ञातव्यम्, ताश्चेमाः-'च उसट्टी असुराणं १, चुलसीई चेव होइ नागाणं २।
बावत्तरि सुक्न्ने३, वाउकुमाराण छन्मउई ४॥१॥ परिषदा कही गई है थैली ही समज ले, विशेषता यही है की दक्षिणदिग्वति भवलपतिराज की परिषदा का वर्णन जिस प्रकार धरणेन्द्र भवनपतिराज की परिषदा का वर्णन है वैसा समज लेवें, उत्तरदिशा के भवनपतिराज की परिषदा का वर्णन भवनपतिराज भूतानन्द की परिषदा के वर्णन जैसा ही है उस उस परिपदा के देव देवियों के परिमाण एवं स्थिति का वर्णन दक्षिण दिशा के धरणेन्द्र की सभा के देवदेवियों के परिमाण जैसा ही कह लेवें, और उत्तर दिशा के वेणुदेवादि महाघोष पर्यन्त के देवदेवियों का परिमाण भूतानन्द की सभा के देवदेवियों के परिमाण जैसा ही कहा है थे सभी असुरकुमारादि भवनपतियों के केवल सवनों में इन्द्रों में भिन्नताई-वह इन सात गाथाओं द्वारा जान लेना चाहिये, वे गाथाएं संस्कृत टीका दी गई है। इन गाथाओं को व्याख्या इस प्रकार है-यहां दक्षिण और उत्तर इस प्रकार दोनों દેવથી લઈને મહાઘેષ સુધીના ભવનપતિ રાજાઓની પરિષદ ધરણેન્દ્ર અને ભૂતાનન્દની પરિષદ જેવી કહી છે તે જ પ્રકારની છે. વિશેષતા કેવળ એજ છે કે દક્ષિણ દિશાના ભવનપતિરાજની પરિષદનું વર્ણન જે પ્રમાણે ધરણેન્દ્ર ભવન પતિરાજની પરિષદાનું વર્ણન કહેલ છે. તે જ પ્રમાણે સમજવું. અને ઉત્તર દિશાના ભવનપતિરાજની પરિષદાનું વર્ણન ભવનપતિરાજ ભૂતાનન્દની પરિષદા ના વર્ણન પ્રમાણે જ છે. તે તે પરિષદાના દેવ દેવિયેના પરિમાણ અને સ્થિતિનું વર્ણન દક્ષિણ દિશાના ધરણેન્દ્રની સભાના દેવ વિના પરિમાણ પ્રમાણે જ છે. અને ઉત્તર દિશાના વેણુદેવથી લઈ મહાઘેષ સુધીના દેવ દેવિનુ પરિમાણુ ભૂતાનંદની સભાના દેવ દેવિયોના પરિમાણ પ્રમાણે છે અસુરકુમારાદિ બધાજ ભવનપતિના કેવળ ભવનમાં ઈદ્રોમાં અને પરિમાણના કથનમાં જુદા પણ છે. તે આની સંસ્કૃત ટીકામાં આપવામાં આવેલ સાત ગાથાઓથી સમજી લેવું. એ ગાથાઓની વ્યાખ્યા આ પ્રમાણે કરવામાં આવેલ છે. આમાં દક્ષિણ અને
