________________
२०१
प्रमेयोतिका टीका प्र०३ उ. २.१५ नरकावासानां विशालत्व निरूपणम् कळिकावद् गोलाकारः तथा - 'वट्टे' वृत्त वृत्ताकार : ' परिपुण्ण चंदसं 'ठाणसं'ठिए' परिपूर्णचन्द्रस स्थानस स्थितः - पौर्णमासी चन्द्रतुल्यसंस्थानेन संस्थितः - अनेक प्रकारकोपमानोपमेयभावो नानादेशजविनेयमतिपत्यर्थः । ' एक्कं जोयणसयसहस्स' आयामविवखंभेणं' एकं योजनशतसहस्रमायामविष्कम्भेण दैर्घ्यविस्ताराभ्यां लक्षयोजनमधितम् 'जान किंचिविसे साहिए परिवखेवेणं' यावत् किञ्चिद्विशेहोता है अथवा यह 'बहे' ऐसा गोल है कि जैसा 'पडिपुण्ण चंदस ठाण संठिए' पूर्णिमा का पूर्ण चन्द्र गोल होता है 'एक्क' जोणसयसहस्स' आयामविवत्ख भेग जाब किंचिविसेलाहिए परिकखेवेण', यह एक लाख योजन का लम्बा चौडा है यावत् त्रिगुण से कुछ अधिक परिधि से परिवेष्टित है । उस जम्बूद्वीप का नाम जम्बूद्वीप इसलिये. हुआ है कि इसके ठीक बीच में अनादि अनन्त एक जम्बू सुदर्शन नामका वृक्ष है या आठ धोज ऊंचा है और रत्न है । जम्बू द्वीप के बाद समुद्र औरत को घेरे हुए द्वीप और द्वीपों को, घेरे हुए समुद्र हैं यह जम्बूद्वीप उन द्वीप समुद्रों में से सब से पहिला द्वीप है और उन सब के पीच में है । हसका आकार गोल है यहां जो तैल में पके हुए पूए के जैसा अथवा रथ के पहिये जैसा, पुष्करकर्णिका के जैसा, या परिपूर्ण चन्द्र के जैसा हलका आकार गोल भिन्न भिन्न उपमानों द्वारा प्रकट किया है यह भिन्न २, देशों के विनेय (शिष्य)
1
પંડિ' જેમ પુષ્કર-કમળની કળીના આકારના જેવા આકારવાળું હાય છે. अथवा तो या 'वट्टे' मेवु' गोण होय छे उ-नेव गोणार - 'पडिपुण्णचंद'ठाणस ठिए' लिभाना शुद्र व गोण आअरवाणी होय छे. 'एक जोयणस्यसहस्सं आयामविक्खंभेणं जाव किंचि विसेसाहिए परिक्खेवेणं' मा द्वीप એક લાખ ચેાજનની લંબાઇ પહેળાઇ વાળે છે યાવત ત્રણ ગણુાથી કઇંક વધારે પરિધિથી વીટળાએલ છે. આ જમૃદ્વીપનું નામ જ ખૂદ્વીપ એ પ્રમાણે થવાનું' કારણ એ છે કે તેની ખરેખર મધ્યમાં અનાદિ અને અનત એક જખુ સુદર્શીન નામનુ* વૃક્ષ છે તે આઠ ચેાજનની ઉંચાઇવાળું છે. તથા રત્ન મય છે. જંબુદ્વીપ પછી લવણુ સમુદ્ર છે. અને સમુદ્રને ઘેરેલા દ્વીપા અને દ્વીપાને ઘેરેલ સમુદ્ર છે. આ પ્રમાણે અસખ્યાત દ્વીપે। અને સમુદ્રો છે. આ જમૂદ્રીપ એ દ્વીપ સમુદ્રોમાં સૌથી પહેàા દ્વીપ છે. અને તે ખધાજ દ્વીપાની મધ્યમાં છે. આ જ બુદ્વીપના આકાર ગેાળ છે. અહિયાં જે તેલમાં પકવેલા યુવા (માલપુવા) જેવા તથા રથના પૈડા જેવા તથા કમળની કળીના જેવા અથવા પૂ ચન્દ્રમાના જેવે તેનેા ગાળ આકાર છે તેમ જુદી જુદી ઉપમાએ આપીને કહેલ છે, તે જુદા જુદા દેશના વિનય કહેતાં શિષ્ય સમુદાયને સમ
जी० २६
