________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ खू.२१ नारकाणां नरकभवानुभवननिरूपणम् ३१९ अय आकरादिरूपाया उष्णवेदनाया अनिष्टन्तरिकामेव अप्रियतरिकामेव अमनोज्ञतरिकामेव अमनोऽमतरिकामेव उष्ण वेदना प्रत्यनुभवन्तः-प्रत्येक वेदय मानाविष्ठन्तीखि हे गौतम ! दृष्टान्तमात्रमय आकरादिकं प्रदर्शितम् नतु तस्सदृशीमेववेदनां वेदयन्ति किन्तु ततोऽपि अधिकारामिति भावः।
सम्पति-शीतवेदनीयेषु नरकेषु शीतवेदनास्वरूपं प्रतिपादयति-'सीयवेयणिज्जेसु' इत्यादि, 'सीयवेयणिज्जेसु णं भंते ! नरएस' शीतवेदनीयेषु खलु भदन्त ! नरकेषु 'नेरइया' नैयिकाः 'ले रिमय सी वेयणं' कीदृशीं-हिमा. विहरति' हल पूरित वेदना से अधिक अनिष्टतर उष्ण वेदना को भोगले हैं । अर्थात् ऊपर में जो अय आकारादि अन्य अर्थात् लोहे
आदि की भट्ठी से उत्पन्न हुई उष्ण वेदना का प्रतिपादन किया गया है उससे अत्यन्त अनिष्ट अप्रिय अमनोज्ञ और अननोऽम ऐसी उष्ण वेदना को प्रत्येक मारक भोगता है। यह जो अभी हे गौतम ! अय आकदि जन्ध वेदना प्रदर्शित की गई है वह तो एक दृष्टान्तमात्र है। अतः अय आकरादि जैसी ही वेदना का अनुभवन नहीं करते हैं किन्तु इससे भी अधिकतर उष्ण वेदना का वे अनुभबन करते हैं। अत: पूर्वोक्त उष्ण वेदना को वे ठंडक के रूप में ही मानेगें।
अध्य सूत्रकार शील वेदना बाले नरकों में शीत बेदना कैसी होती है-इसका प्रतिपादन करते है-इसमें गौतम! ने प्रसु से पूछा है किहे भदन्त ! 'सीतवेदणिज्जेसु णं भंते ! नर एसुनेरहया केरिस मीत वेशणं' शीत वेदना वाले नरको में नारक कैसी शीत वेदना का पच्च
અનુભવ કરે છે. અર્થાત્ ઉપર જે અય આકર વિગેરેથી થવાવાળા અર્થાત લખંડના ભઠી વિગેરેથી ઉત્પન્ન થયેલ ઉષ્ણ વેદનાનું પ્રતિપાદન કરવામાં આવ્યું છે, તેનાથી પણ અત્યંત અનિષ્ટ, અલિય, અમનોજ્ઞ, અને અમને ગમ એવી ઉણુવેદના દરેક નારકે ભેગવે છે. હે ગૌતમ ! જે આ હમણાં અય આકર વિગેરેથી થવાવાળી વેદના વર્ણવી છે, તે તે એક દષ્ટાન્ત માત્ર છે. તેથી અય આકર વિગેરેના જેવી જ તે વેદનાને અનુભવ કરતા નથી. પરંતુ તેનાથી પણ વધારે એવી ઉણ વેદનાને તેઓ અનુભવ કરે છે. તેથી પૂર્વોક્ત ઉsણ વેદનાને તેઓ ઠંડક જેવીજ માનશે.
હવે સૂત્રકાર શીતવેદના વાળા નારકમાં શીતવેદના કેવી હોય છે ? તે સંબંધમાં કથન કરે છે. શીત વેદનાના સંબંધમાં ગૌતમસ્વામી પ્રભુને એવું ५ छ । भगवन् 'सीतवेदणिज्जेसु णं भंते ! नरएसु नेरइया केरिसय सीत वेयणं' शीतवहनावाणा नरामा नारस। 8वी शीतवहनाना पच्चणुभ वमाणा
