________________
प्रमेयधोतिका टीका प्र.३ उ.३ १.३० समेदपृथिव्याः स्थित्यादिनिरूपणम् ४५५ दशवर्षसहस्राणि उत्कर्षेण त्रयस्त्रिंशत्सागरोपमाणि स्थितिः । एवं सर्व भणितध्यं यावत्सर्वार्थसिद्धदेव इति । जीवः खल्ल भदन्त ! जीव इति कालता कियच्चिरं भवति ? गौतम ! सर्वाद्धाम् । पृथिवीकायिकः खलु भदन्त ! पृथिवीकाइक इति कालता कियच्चिरं भवति ? गौतम ! सर्वाताम् । एवं यावद तप कायिक इति । प्रत्युत्पन्न पृथिवीकायिकाः खलु भदन्त ! कियता कालेन । निर्ले स्युः ? गौतम ! जघन्यपदे असंख्याताभि रुत्सपिण्यवसर्पिणीमिः, उत्कृष्टपदे असंखातमिरुत्सपिण्य. वसर्पिणीभिः जघन्यपदादुन्कृष्टपदे असंख्येयगुणाः । एवं यावत् प्रत्युत्पन्नवायु: कायिकाः । प्रत्युत्पन्नवनस्पतिकायिकाः खच भदन्त ! कियता कालेन निर्लेपाः स्युः ? गौतम ! प्रत्युत्पन्न वनस्पतिकायिका जघन्यपदे अपदा, उत्कृष्टपदे अपदाः, मत्यु पन्नानस्पतिकायिकानां नास्ति निलेपना प्रत्युत्पन्ननसकायिकानां पृच्छा जघन्यपदे सागरोपमशतपृयक्त्वेन, उत्कृष्टपदे सागरोपमशतपृथक्त्वेन जघन्यपदादुत्कृष्टपदे विशेषाधिकाः॥मू०३०॥
टोका-'कइविहा णं भंते !' कति विधा खलु भदन्त ! 'पुढवी पन्नत्ता' पृथिरी मज्ञप्ता-कथिता ? इति प्रश्नः, भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि 'गोयमा' हे गौतम ! 'छविहा पुढवी पन्नत्ता' पइविधा-पप्रकारका पृथिवी प्रज्ञप्ताकथिता इति, षट्र प्रकारकभेदमेव दर्शयति-'तं जहा' इत्यादि, 'त जहा' तयधा'सण्डा पुढवी' श्लक्ष्णा पृथिवी श्लक्ष्णा चूर्णितलोष्ट तुल्या या पृथिवी सा श्लक्ष्णा
विशेष कथन के निमित्त पुनः सूत्रकार पृथिवो स्त्र का कथन करते हैं
'का विहाणं भंते ! पुढवी पण्णत्ता-इत्यादि सूत्र-२९॥
टीकार्थ-इस सूत्र द्वारा गौतमस्वामी ने प्रभु से ऐसा पूछा है-'कह विहा णं भंते ! पुढवी प०' हे भदन्त ! पृथिवी कितने प्रकार की कही गई है ? उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं-'गोयमा! छविही पुढवी ५०' हे गौतम ! पृथिवी छह प्रकार की कही गई है 'तं जहां' जैसे-'सहा पुढवी' श्लक्ष्ण पृथिवी यह पृथिवी चूर्णरूप में होती है जैसा कि रूनी (लुगा) लगा
વિશેષ કથન કરવા માટે સૂત્રકાર હવે પૃથ્વી સૂત્રનું કથન કરે છે. 'कइविहाणं भंते ! पुढवी पण्णत्ता' या
ટીકાઈ–આ સૂત્રદ્વારા શ્રીગૌતમસ્વામીએ પ્રભુશ્રી ને એવું પડ્યુ છે કે 'कइविहाणं भते ! पुढची पाणना' मन पृथ्वी 21 प्रा२नी हेवामा भावी छ ? मा प्रश्न उत्तरमा प्रसुश्री गौतम भीने ४ छ । 'गोयमा ! छविहा पण्णत्ता' गौतम । पृथ्वी छ प्रा२नी वामां आवी छ 'त' जह' २म 'सण्हा पुढवी' Y Yथ्वी, मा पृथ्वी यूरा ३५ लायछे भो