________________
प्रद्योतिका टीका प्र.३ उ. ३ . २६ पक्षीणां लैश्यादिनिरूपणम्
पद्मत्ता' कियन्तं कालं स्थितिः प्रज्ञप्ता - कथिता इति प्रश्नः, भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम! 'जहन्त्रेणं अंडोमुहुत्तं' जघन्येनान्तमुहूर्तमात्रं स्थितिर्भवति पक्षिणाम् 'उक्को सेणं पलिओवमस्स असंखेजइभागं' उत्कर्षेण एल्योपमस्या संख्येवभागम् । समुद्घातद्वारे आह- 'तेसिणं भने ! जीणं तेषां खलु मदन्त ! जीवानाम् 'कइ समुग्धाया पन्नत्ता' कति समुद्घाताः झण्डाः - कथिता इति प्रश्नः, भगवानाह - 'पंच समुग्धाया पन्नत्ता' पञ्च समुद्यताः ज्ञप्ताः, 'तं जहा' तद्यथा'वेपणासमुग्धा जाच तेषासमुग्धार' वेदना समुद्घातो यावतेज समुद्घातः अत्र यावत्पदेन - कपायमारणान्तिक वैक्रियसमुद्घातानां ग्रहणं भवति तथा च-वेदनाकपायमारणान्तिकवै क्रियतैजसाख्याः पञ्च समुद्धःता भवन्तीति । ' से णं भंते ! जीवा' ते खलु भदन्त ! जीवाः पक्षिणः 'सारणांतिक समुग्धाएणं किं समोहया मरंति अममोहया मरंति' धारणान्तिकसमुद्घातेन समवहताः सन्तः म्रियन्ते पक्षिजीवों की स्थिति कितने काल की कही गई है ? उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं' 'गोयला ! जहनेणं अंतोमुत्तं कोसेणं पलिओदमस्त असंखे ज्वह भागं' हे गौतम ! उन पक्षिजीवों की स्थिति कम से कम एक अन्तमुहूर्त्त की और उत्कृष्ट से पल्योपस के असंख्यातवें भाग की कही गई है 'सिणं भंते! जीवाणं कह समुग्धाया पन्नत्ता' हे भदन्त ! उन जीवों के कितने समुद्घात कहे गये है ? उत्तर में प्रभु कहते है- 'गोधमा ! पंच समुग्धाया पन्नता' हे गौतम! इन जीवों के पांच समुद्घात कहे गये हैं । तं जहा जैसे- 'वेधणासमुग्धाए जाय लेथा समुग्धाए' वेदना समुद्घात यावत् तैजस समुहघात यहां यावत्पद से कषाय समुद्घात, मारणान्तिक समुद्घात और वैकिय समुद्घात इन तीन समुद्घातों का ग्रहण हुआ है 'ते णं भंते ! जीवा मारणंतिय समुग्धा
४०७
પક્ષિએની સ્થિતિ કેટલા કાળની કહેવામાં આવી છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં अनुश्री छे ! 'गोयमा ! अहन्नेण' अतोमुहुत्त उक्कोसेणं पछिओवमरस असंखेज्जइ भाग' हे गौतम! ते पक्षि लोनी स्थिति खोछाभां भेोछी खे અંતર્મુહૂત ની અને ઉત્કૃષ્ટથી પક્ષેપમના અસખ્યાતમાં ભાગની છે. તૈત્તિ णं भते ! जीवाणं कइ समुग्धाया पन्नत्ता' हे भगवन् ! ते भवनिटसा समुद्द्धात उझा ? उत्तरमा प्रभुश्री गौतमस्वामीने हे छे ! 'गोयमा !
पंचसमुग्धाया' पण्णत्ता' હે ગૌતમ ! આ જીવાને પાંચ સમુધ્ધાત
वामां आव्या हे, त जहा' ते या अभाये छे. 'वेयणा समुग्धाए जाव तेयासमुग्धोएँ' वेदना समुइघात यावत तैक्स समुधात, अडियां यावत्यद्दथी પાય સમુદ્ધાત, મારજીાન્તિક, સમુદ્દાત અને વૈક્રિય સમુદ્દાત આ ત્રણ