________________
es
जीवामिगमसूत्रे
खाणि ज्ञानीति ॥ जलचरपंचिदियतिरिक्खजोणियाणं पुच्छा' जलचरपञ्चेन्द्रि यतियग्योनिकानां मदन्त ! कतियोनिसंग्रहः प्रज्ञप्त इति प्रश्नः, उत्तरयति - 'जहा ' इत्यादि, 'जाभुवपरिसप्पा' यथा भुजपरिसर्पस्थलचराणां योनिसंग्रहस्तथा खेवरा विदेशेन लेश्यादिकंच कथित तथैव जलचरपञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकानामपि ज्ञातव्यम्, तथाहि - जलचरपञ्चेन्द्रियाणां त्रिविधो योनिसंग्रह । भज्ञप्तः स्तद्यथा - अण्डजाः पोतनाः संमुच्छिमारच, अण्डजाः पोटजाश्च प्रत्येकं त्रिविधा भवन्ति तद्यथा - स्त्रियः पुरुषाः नपुंसकाथ, तत्र ये ते संपूछिमस्ते सर्वेऽपि नपुंसका एवेति । लेश्यादिद्वारजातं सर्वमपि खेचरातिदेशेन - सुनपरिसर्पत्रदेव ज्ञातव्यम् । भुजपरिसर्पापेक्षया इदं वैलक्षण्यम्- 'णवरं ' नवरं - स्थित्युद्वर्त्तनाजातिकुलकोटिपु नानात्वमस्ति तथाहि--स्थितिर्जघन्येनान्त मुहूर्तम् उत्कर्षतः पूर्वकोटिः । उद्वर्त्तना - 'उच्चट्टित्ता जात्र अहे सत्तमि पुढवि दशलाख हैं । 'जलघर पंचिदियतिरिक्खजोणिया णं पुच्छा' हे भदन्त ! जलचर पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिक जीवों के कितने प्रकार का योनिसंग्रह कहा गया है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं - 'जहा भुयपरिलप्पा f' हे गौतम! जैसा योनि संग्रह भुजपरिसर्पस्थलचर तिर्यक् पंचेन्द्रियों के कहा गया है पैसा ही योनिसंग्रह यहां पर भी कहा गया है इस तरह जलचर पंचेन्द्रियों के 'अण्डज, पोतज, और संमूच्छिम' ऐसा तीन प्रकार का योनि संग्रह है- इनमें जो संमूच्छिम होते हैं वे सब नियम से नपुंसक ही होते हैं। यहां लेश्यादि द्वार सब पक्षियों की सदृशता से भुजपरिसर्प के जैसे ही है परन्तु भुजपरिसर्प के कथन की अपेक्षा यहां अन्तर ऐसा है 'णवरं उव्वट्टित्ता जाव अहे सरूमिं पुढवि' कि जलचरों से उद्
સ साम छे. 'जलयर पंचिंदिय तिरिक्खजोणिया णं पुच्छा' हे भगवन् જલચર ૫'ચેન્દ્રિય તિયાઁજ્યેાનિક વાને ચેાનિસંગ્રહ કેટલા પ્રકારના કહેવામાં मावेस छे ? या प्रश्नना उत्तरमां अलुश्री गौतमस्वामीने उडे हे 'जहा भुय परिसप्पाणं' हे गौतम! लुम्परिसय स्थायर पंचेन्द्रिय तिर्यग्योनिडेोना ચેાનિસ'ગ્રહ જે પ્રમાણે કહેલ છે, એ જ પ્રમાણેના યાનિસ શ્રઢ અહિંયા પણ સમજી લેવા જોઇએ. આ રીતે જલચર પ'ચેન્દ્રિયાના અડજ, પાતજ, અને સસૂચ્છિ`મ એ રીતે ત્રણ પ્રકારને ચૈાનિસ‘ગ્રહ હાય છે. તેમાં જેએ સંમૂ િમ હાય છે. તે બધા નિયમથી નપુસકજ હાય તે. અહિયાં બધા પક્ષિઓના સમાનપણુાને લઈને વૈશ્યા વિગેરે દ્વારા ભુજરિસર્પોની જેમજ છે. પર`તુ ભુજપરિસર્પના કથન કરતાં અહિયાં જે જુદાપણુ* ખતાવેલછે, તે નીચેના સૂત્ર
