________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ २.१२ सप्तापि पृथ्वीनां परस्परापेक्षया बाहल्यम् १४७ वाहल्येनापि पिण्ड मावेन ‘णो तुल्ला-सदृशी न भवति रत्नप्रभाया अशीतिसहस्रोतरलक्षयोजनमानत्वात् शर्करामभायाश्च द्वात्रिंशत्सहस्रोत्तरलक्षयोजनमानत्वात् किन्तु शर्करामभापेक्षया रत्नपमा बाल्येन विशेषाधिका भवति, किन्तु 'नों संखेज्जगुणा' संख्येयगुणाधिका न भवति रत्नममाया अष्टचत्वारिंशत्सहस्रयोजनमात्रस्यैवाधिक्येन संख्येयगुणत्वाभावात् इति । 'वित्थारेणं नो तुल्ला' रत्नपमा पृथिवी शर्करा प्रभापृथिव्यपेक्षया विस्तारेण विष्कम्भेनापि न तुल्या किन्तु'दिसेसहीणा' विशेषहीना किन्तु 'णो संखेज्जगुणहीणा संख्येयगुणहीना न, अस्या हीनत्वे संख्येयगुणत्वाभावाद, प्रदेशादि वृद्धया प्रवर्द्धमाने तावतिक्षेत्रे शर्करामभाया एव वृद्धिसंभवादिति 'दोच्चा णं भंते ! पुढी' द्वितीया खल्लु शर्कराममा 'बाहल्लेण णो तुल्ला' मोटाई में बराबर नहीं है क्योंकि रत्न प्रभा पृथिवी की सोटाई एक लाख अस्सी हजार योजना की है और शर्करा प्रभा की मोटाई एक लाख बत्तील हजार योजल की है अतः आपस में दोनों समानता नहीं है प्रत्युत्त शर्करा प्रभा की अपेक्षा रत्नप्रभा पृथिवी ही मोटाई में विशेषाधिक है यह कि संख्यात गुणी अधिक उसकी अपेक्षा इललिये नहीं हो सकती है कि शर्करामभा की अपेक्षा इसकी मोटाई केवल अडतालीस हजार योजन ही अधिक है 'विस्थरेण नो तुल्ला' रत्नप्रभा पृथिवी शर्कराप्रभा की अपेक्षा विस्तार में भी बराबर नहीं हैं किन्तु वह विशेष हीन ही है 'णो संखेज्ज गुणहीणा' इसलिये वह संख्यात गुण हीन नहीं है क्योंकि प्रदेश आदि की वृद्धि से प्रवर्धमान उतने ही क्षेत्र कार्करा प्रभा की वृद्धि होती है।
दोच्चा भंते ! पुढची तच्चं पुढविं पणिहाय किं बाहल्लेण तुल्ला પહોળાઇથી બરાબર નથી. કેમકે રત્નપ્રભા પૃથ્વીની પહેળાઈ એક લાખ એ સી હજાર જનની છે. અને શર્કરા પ્રભા પૃથ્વીની પહોળાઈ એક લાખ બત્રીસ હજાર જનની છે. તેથી પરસ્પરમાં બન્નેમાં સરખાપણું નથી. બલકે શર્કરા પ્રભા કરતાં રત્નપ્રભા પૃથ્વીની પહોળાઈ વિશેષાધિક છે. આ કારણથી તેના કરતાં સંખ્યાત ગણી વધારે તે થઈ શકતી નથી. શર્કરપ્રભા કરતાં તેની પહોળાઈ ३१७ मतालीम M२ या qधारे छे. 'वित्थरेण' नो तुल्ला' २त्नमा પૃથવી શર્કરપ્રભા પૃથ્વી કરતાં વિસ્તારમાં પણ ખબર નથી. પરંતુ તે વિશેષ डीन छ. 'णो संखेज्जगुणहीणा' तथा ते ज्यात गुनडीन नथी. भो પ્રદેશ વિગેરેની વૃદ્ધિથી વધતા એટલાજ ક્ષેત્રમાં શર્કરા પ્રભા પૃથ્વીની વૃદ્ધિ થાય છે
'दोच्चा णं भंते | पुढवि पणिहाय किं बाहल्लेणं तुल्ला एवं चेव भाणि