________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र. उ.२ सू.१४ नरकावासानां वर्णादिनिरूपणम् १९३ कुलसंसक्तः । एतावति कथिते सति गौतम आह-'भवे एयारूवे सिया' भवेदेतावद्रूपः रयान-कदाचित् भले युरेन्दूपाः यथोक्तविशेषणविशिष्टाः अहिमृतादिरूपा गन्धेनाधिकृता नरकाः; सूत्रे च बहुवचनेषु एकवचनं माकृतत्वादापत्वाद्वेति । भगवानाह-'जो इणढे सरडे' नायमर्थः समर्थः उपपन्नो यतोऽस्यां रत्नप्रभा पृथिव्यां नरका इतो यथोक्त विशेषणविशिष्टाहिमृतादेरप्यधिका अनिष्टतराः, एतदेव दर्शयति-'गोयमा' इत्यादि, 'गोयना' हे गौवन ! 'इमोसे णं श्यणप्पभाए पुढबीए एतस्यां खल्ल रत्नप्रभा पृथिव्यास् ‘णरणा एत्तो अणिहतरगा चे नरका इतोऽनिष्टतरा एक हिमृतादितोऽपि अधिका नरका अनिष्टतराः। तत्र किश्चिद्रव्यमपि कस्याऽपि अनिष्टतरं भवति रुचीनां वैचित्र्यात् तत पाह'अकंततरगा चेव' अशान्तसरा एक लरकाः। 'जाय अमणामतरा चेव' यावदमनोऽमतरा एक, यावत्पदेनापिएतरा अमनोज्ञा एतयोग्रहणं भवति । तत्राकान्तमपि वस्तु कस्मैचिल् प्रियं भवति यथा शूरस्थाशुचिवस्तु तत्राह-अप्रियतरा एव न इसके उत्तर में कहते हैं 'जोजावे लषष्ठे' यह अर्थ समर्थ नहीं हैं क्यों कि 'गोयामा! हमीले णं रक्षणप्पभाए पुढधीए गरणा एत्तो अनिट्ठ तरका चेय' हे गौतम । इलले श्री अनंतगुनी अधिक दुर्गन्ध वहां कही गई है इस रत्नप्रभा पृथिवी में जो नरक हैं वे इस अहि आदि के मृत हुए सड़े गलेशरीर की दुर्गन्धा ले ली अनिष्ट तर दुर्गन्धवाले होते हैं। किसी को अनिष्ट पदार्थ श्री रम्घ होना है। ___अतः थे नरक ऐले नहीं थे तो एकान्ततः 'अकंनतरकाचेव' अरम्य ही हैं । 'जाच अमणामतराचेब' यावत् मन को रूचे ऐसे नहीं हैं अकाना ही है । यहां यावत् पद ले 'अप्रियतश अमनोज्ञा' इन दो સડેલા, ગળેલા, શરીરની હોય છે, એવી જ દુર્ગન્ય એ નરકેટમાં હોય છે? આ प्रश्न उत्तरमा प्रभु गौतम स्वामीन ४३ छ -'णो इणद्वे समटे' मा जथन मराम नथी भ-गोयमा! इमीसेणं रयणप्पमाए पुढवीए गरगा एत्तो अणिट्टतरका चेव' गौतम ! A1 S५२ व भरेता सहिना ससा, गणेता મૃત શરીર કરતાં પણ અનંતગણું વધારે દુર્ગધ એ નરકામાં હોય છે. આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં જે નરકે છે, તે બધા આ મરેલા સર્પ વિગેરે ના સડેલા, ગળેલા. શરીરની દુર્ગધ કરતાં પણ અનિષ્ટતર–ખરાબમાં ખરાબ દુર્ગધ વાળા હોય છે. કેઈને અનિષ્ટ પદાર્થ પણ રમ્ય-સુંદર લાગે છે. પણ આ નરક એવા नथी मा न२३ तो 'अकंततर काचेव' मसु२ ॥ छ. 'जाव अमणा मतराचे' यापत भनने से तवा हाता १ नथी. मत छे. महियां यावत ५६था 'अप्रियतरा समनोज्ञा' मा मे ५३ १ ४शयां छे. तेथी १ मामधा
जी० २५
