Book Title: Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
सूत्रकृताङ्गसूत्रे कृशत्वादे रहन्त्व सामनाधिकरण्यदर्शनेपि तादृशसामानाधिकरण्यान्नदेहरूपत्वमहमास्पदस्य, गौणीवृत्त्यापि सामानाधिकरण्यस्योपपादयितुं शक्यत्वात् । अपि स्वप्नमध्ये दिव्यं देवशरीरमासाद्य देवशरीरोचितं भोगं भुंजान एव प्रतिबुद्धी जागरितावस्थां प्राप्य पश्यति न मे देवशरीरं न वा तादृशी भोगसामग्री किन्तु मनुष्योहम् इति जानन् देवशरीरे बाधितेपि तादृशोहं प्रत्ययविषयस्या बाधात्प्रत्युत तमेवाहं प्रत्ययविषयं मनुष्यशरीरे पश्यन् शरीरादात्मा भिन्नो भवति, ततश्च शरीरादिभ्यो भिन्न आत्मा सिद्धो भवति इति निश्चिनाति ।
समानाधिकरणता देखी जाती है, फिर भी यह नहीं कहा जा सकता कि "अहमास्पद" देह रूप ही है । क्योंकि उपचार से भी इस प्रकार की समानाधिकरणता सिद्ध की जा सकती है। कोई पुरुष स्वप्न में दिव्य देवशरीर को प्राप्त करके देव शरीर के योग्य भोग भोगता भोगता ही जाग उठता है । वह जागृत अवस्था प्राप्त करके देखता है कि न तो मेरा देव शरीर है
और न वैसी भोगसामग्री है । मैं तो मनुष्य हूँ। जब वह ऐसा जानता है तब देव शरीर के बाधित होने पर भी “अहम्' प्रत्यय के विषय में कोई बाधा नहीं आती । अर्थात् “ मै देव नहीं हूँ, मै मनुष्य हूँ" इस प्रकार उसका वह “मैं" तो ज्यों का त्यों अबाध रहता है। उल्टा उसी अहं प्रत्यय के विषय को मनुष्य शरीर में देखता हुआ आत्मा शरीर से भिन्न ही सिद्ध होता है । इस प्रकार आत्मा शरीर आदि से भिन्न है ।
વસ્તુ રૂપ માનવામાં આવે છે. એ જ પ્રમાણે બાલશરીરને અભાવ થઈ જવા છતાં પણ આત્મા તે એવાનેએજ રહે છે. ને કારણે આત્મા શરીરેથી ભિન્ન છે “હું કૃશ છું. હું સ્કૂલ છું” અહીં કૃશત્વ અને સ્કૂલત્વની છે કે સમાનાધિકરણતા જોવામાં આવે છે, છતાં ५४ सेम डी शय नही "अहमास्पद' 'मामा' हेड ३५०४ छ ।२९ मौपयाરિક રીતે પણ આ પ્રકારની સમાનાધિકરણતા સિદ્ધ કરી શકાય છે કે પુરુષ સ્વમમાં દિવ્ય દેવશરીરને પ્રાપ્ત કરીને દેવશરીરને એગ્ય ભેગોને ભગવતો ભગવતે જાગી જાય છે. ત્યારે તે એવું સમજી શકે છે કે “મારૂં શરીર દેવશરીર રૂપ નથી અને એવી ભગ સામગ્રી પણ મારી પાસે નથી. હું તે મનુષ્યજ છું” જ્યારે તે એવું જાણે છે ત્યારે દેવशरी२ साधित थवा छतां ५५ "अहम्" प्रत्येना ज्ञान विषयमा अाधा (अपराध) थत नथी. मेटो व नथी.ई मनुष्य छु” मा प्ररने। तेन 'अहम्'ई તે જે હતો તે જ ટકી રહે છે. ઉલટાએ જ અહં પ્રત્યય એના વિષયને મનુષ્ય શરીર માં દેખતો એ આત્મા શરીર કરતાં ભિન્ન જ સિદ્ધ થાય છે. આ પ્રકારે આત્મા શરીર આદિ શ્રી ભિન્ન છે. એ વાત સિદ્ધ થાય છે.
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૧
