Book Title: Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
समयार्थबोधिनी टीका प्र. श्रु अ. १ उ.३ जगदुत्पतिविषये मतान्तर निरूपणम् ३६७ लोकः । (अंड कडे) अण्डकृतमिति । (आह) आहुः कथयन्ति । पुनश्च (असो) असौ ब्रह्मा (तत्) तत्वम् =पदार्थसमूहम् । अकार्षीत-रचितवान् इति । (अयाणंता) अजानन्तः । वस्तु-तत्त्वमजानानास्ते ब्राह्मणादयः (मुस) मृषा । (वदे) वदन्ति-कथयन्ति । इत्थं पदार्थजातानाम् उत्पत्तिर्भवतीति मृषैव ते प्रतिपादयन्ति । मिथ्याप्ररूपणे तेषामज्ञानमेव कारणं भवतीति ॥ ८ ॥
टीका___अपिच (माहणा) ब्रह्मणाः वेदविदः (समणा) श्रमणाः त्रिदण्डिप्रभृतयः, 'एगे' एके पौराणिकः स्मृत्यनुयायिनश्च । एके, न तु सर्वे-(आह) आहुः= कथयन्ति । किं कथयन्ति तत्राह- (अंडकडे जगे=) अण्डकृतं जगत् जायते= उत्पद्यते इति जगत, प्रत्यक्षनिर्दिष्टम् स्थावरजंगमात्मकम् । अण्डेन कृतम्, अण्डाजातमित्यर्थः । तथाहि-सृष्टेः पूर्व न किमपि वस्तुजात-मासीत्, पदार्थरहितं जगदासीत् ततो विष्णो नाभिकमलादुत्पन्नो ब्रह्मा अण्डं निर्मितवान् । तदुक्तम्-“तदण्डमभवद्धमं सहस्रांशुसमप्रभम् । इति
सहस्त्रांशुसमप्रभमिति, सूर्यसदृशं तदण्डमुत्पादितवानित्यर्थः ततोऽण्डद्विधाकृतं ब्रह्मणा, तेनोऽिधो विभागो जातः । ऐसा कहने वाले ब्राह्मण आदि तत्त्व को न जानते हुए मिथ्या कथन करते हैं । अर्थात पदार्थों की उत्पत्ति के विषय में उनका कथन मिथ्या हैं और मिथ्या कथन का कारण उनका अज्ञान है ॥ ८ ॥
टीकाथकोई कोई ब्राह्मण, श्रमण और पौराणिक कहते हैं कि यह जगत् अंडे से उत्पन्न हुआ है । उनकी मान्यता यह है कि-सृष्टि से पहले कोई भी वस्तु नहीं थी। तब विष्णु के नाभिकमल से ब्रह्मा का जन्म हुआ और ब्रह्मा ने अंडा बनाया । कहा भी है - वह अंडा सूर्य के समान प्रभा वाला हैमवर्ण था । 'ब्रह्माने उस अंडे के दो टुकडे कर दिए । ऐसा कहने से કહેનારા બ્રાહ્મણો આદિ તત્ત્વને નહી જાણવાને કારણે મિથ્યા કથન કરે છે. પદાર્થોની ઉત્પત્તિ વિષેની તેમની માન્યતા મિથ્યા છે. તેઓ અજ્ઞાનને કારણે જ આવું મિથ્યા ४थन 3रे छ. ॥८॥
टाथ કઈ કઈ બ્રાહ્મણ, શ્રમણ એને પૌરાણિક કહે છે કે આ જગત્ ઈડામાંથી ઉત્પન્ન થયું છે તેમની માન્યતા એવી છે કે સૃષ્ટિનું સર્જન થયા પહેલાં વિષ્ણુ સિવાય કઈ પણ વસ્તુ ન હતી ત્યાર બાદ વિષગુના નાભિકમલમાંથી બ્રહ્મા પ્રગટ થયા. અને બ્રહ્માએ ઈડાની રચના કરી કહ્યું પણ છેકે - “તે ઈડુ સૂર્યના સમાન પ્રભાવાળુ અને સોનેરીવર્ણન હતું બ્રહ્માએ તે ઈડાના બે ટુકડા કરી નાખ્યા. આ રીતે ઈડાના બે વિભાગ પડી
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર: ૧