Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 01 Sthanakvasi

Book Title: Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 388
________________

समार्थं बोधिनी टीका प्र. श्रु. अ. १ उ. २ प्रकारान्तरेण कम बन्धनिरूपणम् ३७५ तथाहि ईश्वरसाधककार्यत्वहेतोर्मेघमालादौ व्यभिचारात् । तत्र मेघमालादौ कार्यत्वमस्ति किन्तु तत्र कर्त्तृजन्यत्वं नास्ति । तत्रापि यदि कर्तृजन्यत्वं स्वीक्रियेत तदा-यथा घटस्य कर्ता कुलालादि दश्यते, तथा तत्राऽपि कश्चित्कर्तादृश्येत, परन्तु न दृश्यते अतो नास्ति कर्ता, अतो मेघमालादौ कार्यत्वं eg offerत्येव । किंच यः कर्त्ता, स अवश्यं शरीरविशिष्टो भवेत् । यथा कुलालादि । ईश्वरस्यापि जगत्कर्तृत्वे-इश्वरोऽपि शरीरी स्यात् । न तु शरीरवान् परमेश्वरस्त्वया स्वीक्रियते । तत्स्वीकारे स्वशास्त्रविरोध एव भवेत् ।
अनुमान से ईश्वर को जगत्कर्त्ता सिद्ध करना भी समीचीन नहीं है । क्यों कि ईश्वर के कर्तृत्व के साधक कार्यत्व हेतु में मेघमाला आदि से व्यभिचार आता है । मेघमाला आदि से कार्यत्व हेतु रहता है मगर वे किसी कर्त्ता के बनाये हुए नहीं हैं । अगर मेघमाला को भी कर्तृ जन्य मानो तो जैसे घट का कर्त्ता कुंभार दिखाई देता है, उसी प्रकार मेघमाला का कर्त्ता भी दिखाई देना चाहिए | किन्तु कर्त्ता कोई दिखाई नहीं देता । अतएव उसका कोई कर्त्ता नहीं है । अतः मेघमाला आदि में कार्यत्व हेतु व्यभिचारी सिद्ध होता है ।
इस के अतिरिक्त जो भी कर्त्ता होता है, वह अवश्य ही सशरीर होता है, जैसे घट का कर्त्ता कुम्भकार शरीर से युक्त होता है । अगर ईश्वर जगत् का कर्त्ता है तो वह भी शरीर युक्त ही होना चाहिए । अगर आप ईश्वर को शरीरयुक्त मान लेते हैं तो आपके ही शास्त्र से विरोध आएगा । आप के यहां कहा है
કાં માનવા, તે પણ અનુચિત જ છે. કારણકે ઈશ્વરના કતૃત્વ સાધક કાત્વ હેતુમાં મેઘમાલા આદિને કારણે અસંગતતાના પ્રસ’ગ આવે છે. મેઘમાળા આદિમાં કાર્યત્વ હેતુ રહે છે, પરન્તુ તે કોઈ કર્તા દ્વારા બનાવેલા હાતા નથી, જો મેઘમાળાને પણ કતુજન્ય માના તા જેવી રીતે ઘટના કર્તા કુંભાર દેખાય છે, તેમ મેઘમાળનો કાં પણ દેખાવા જોઇએ. પરન્તુ કાઈ કાં દેખાતા નથી. તેથી તેનો કાઈ કર્તાજ નથી એ સિદ્ધ થાય છે. તેથી મેઘમાસ આદિમાં કા 。 હેતુ વ્યભિચારી (અસંગત) સિદ્ધ થાય છે.
વળી એવા નિયમ છે કે જે કાઇ કર્તા હાય છે, તે જેમકે ઘડાનો કર્તા કુંભાર શરીરથી યુકત જ હોય છે. હાય, તે તે પણુ
સશરીર (મૂર્ત) જ હાય છે. તેથી જો ઇશ્વર જગતનો કર્તા
શરીરથી યુક્ત જ હાવા જોઇએ જો આપ ઇશ્વરને શરીરયુક્ત માને, તે તે માન્યતા આપના શાસ્ત્રોથી વિરૂદ્ધની માન્યતા ગણાશે આપના શાસ્ત્રોમાં કહ્યું છે કે
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૧


Page Navigation
1 ... 386 387 388 389 390 391 392 393 394 395 396 397 398 399 400 401 402 403 404 405 406 407 408 409 410 411 412 413 414 415 416 417 418 419 420 421 422 423 424 425 426 427 428 429 430 431 432 433 434 435 436 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520 521 522 523 524 525 526 527 528 529 530 531 532 533 534 535 536 537 538 539 540 541 542 543 544 545 546 547 548 549 550 551 552 553 554 555 556 557 558 559 560 561 562 563 564 565 566 567 568 569 570 571 572 573 574 575 576 577 578 579 580 581 582 583 584 585 586 587 588 589 590 591 592 593 594 595 596 597 598 599 600 601 602 603 604 605 606 607 608 609 610 611 612 613 614 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656 657 658 659 660 661 662 663 664 665 666 667 668 669 670 671 672 673 674 675 676 677 678 679 680 681 682 683 684 685 686 687 688 689 690 691 692 693 694 695 696 697 698 699 700 701 702 703 704 705 706 707 708 709