Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 442

समयार्थ बोधिनी टीका प्र. . अ. १ उ. ४ विपरीतबुद्धिजनितलोकवादनिरूपणम् ४२९
अन्यार्थ:(लोए) लोकः अयं परिदृश्यमानः पृथिव्यादिलोकः । (अणंते) अनन्तः नास्ति अन्तः सीमा यस्य तथाभूतः । (निरए) नित्यः सदाभावी, (सासए) शाश्वतः सदाकालभावी अतएवायं लोकः (ण विणस्सइ न विनश्यति) न विनाशं प्रामोति इति । यतोऽनन्तो नित्यः शाश्वतः, अतो न कदापि नाशमेतीतिभावः । केचिच्चैवं वदन्ति यत् अयं (लोए) लोकः (अंतवं) अन्तवान् = सीमायुक्तः “सप्तद्वीपावसुमती" इत्यादि परिमाणोक्तः । तथा (निइए) नित्यः निरचयनाशरहितोऽस्ति ( इति ) इति एबम् (धीरो) धीरः व्यासादिः । (अतिपासइ) अतिपश्यति कथयतीत्यर्थः ॥६॥ 'ण विणस्सइ-न विनश्यति' यह नष्ट नहीं होता है किसीका यह कथन है तथा अन्य कोई ऐसा भी कहते हैं कि 'लोए-लोकः' यह लोक 'अंतवंअन्तवान्' अंतकाला 'निइए-नित्यः' नित्य है, 'इति-इति' इस प्रकार 'धीरोधीरः धीर पुरुष-व्यासादि 'अतिपासइ-अतिपश्यति' देखते हैं अर्थात् कहते हैं ॥६॥
___ अन्वयार्थ यह लोक अनन्त है-इसकी कोई सीमा नहीं है नित्य है, शाश्वत है, अतएव इसका कभी विनाश नहीं होता। भाव यह है कि लोक अनन्त, नित्य एवं शाश्वत है, अतएव वह कभी भी नष्ट नहीं होता है कोई कोई ऐसा भी कहते हैं कि यह लोए लोक अन्तवाला ससीम है। यह पृथ्वी सात द्वीप परिमित है। ऐसा कहकर उसका परिमाण कहा गया है। ससीम होते हुए लोक नित्य है, ऐसा व्यास आदि का कथन है ॥६॥ विनश्यति' 21 नष्ट नथी थता, अनु ॥ ४थन छ तथा मीon | म प 3 छ । 'लोए-लोकः' २La: 'अंत-अन्तवान् मतपण 'निइए-नित्यः' नित्य छे. डनि-इति' मा प्ररे धीरो-धोरः' धा२५३५-व्यास विगेरे ‘अतिपासइ-अतिपश्यति દેખે છે અર્થાત્ કહે છે. દા
-सूत्रार्थકે કેઈ અન્ય મતવાદિઓ એવું કહે છે કે આ લેક અનંત છે તેની કોઈ સીમા જ નથી, નિત્ય છે અને શાશ્વત છે, તેથી તેને કદી પણ વિનાશ થતો નથી. આ કથનનો ભાવાર્થ એ છે કે આ લોક અનંત, નિત્ય અને શાશ્વત છે. તેથી તેને કદી પણ નાશ થવાનું શકય જ નથી. કઈ કઈ મતવાદિઓ આવું પણ કહે છે કે આ લેક અન્તયુક્ત સસીમ છે. “આ પૃથ્વી સાત દ્વીપ પરિમિત છે, આ કથન દ્વારા તેનું પરિમાણ બતાવવામાં આવ્યું છે. વ્યાસ મુનિ આદિનું એવું કથન છે કે “આ લેક સસીમ અને नित्य छ." ॥६॥
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર : ૧