Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 460

समपार्थबोधिनी टीका प्र. . अ. १ उ. ४ जिवहिंसानिषेधे कारणम् ४४७ खिन एव सन्ति, दुःखिनां किमर्थ दुःखमुत्पाद्यते, इति विचार्य न सर्वे प्राणा भूता जीवाः सत्त्वा हेन्तव्या वाङ्मन:काययोगैः कृतकारितानुमोदनै रिति भावः ॥९॥
___ तथा च 'जीवहिंसा न कर्त्तव्या' इत्यत्र हेतुप्रदर्शनाय सूत्रकार उपक्रमते'एवं खु नाणिणो' इत्यादि ।
एवं खु नाणिणो सारं जन हिंसइ किंचण। अहिंसासमयं चैव एतावंतं वियाणियों ॥१०॥
छायाएतत्खलु ज्ञानिनः सारं यन हिनस्ति कश्चन ।
अहिंसासमतामेव एतावतीं विजानीयात् ॥१०॥ नहीं है। तात्पर्य यह है कि संसारी जीव बेचारे पहले ही दुःखी है। उन दुःखियों को क्यों दुःख उत्पन्न किया जाय । ऐसा विचार कर किसी भी प्राणी भूत जीव या सत्व को मन वचन और काय से अथवा कृत, कारित और अनुमोदना से दुःखित नहीं करना चाहिए ॥९॥
जीवहिंसा नहीं करनी चाहिए, इस विषय में सूत्रकार हेतु दिखलाते हैं-" एवं खु नाणिणो" इत्यादि ।
शब्दार्थ-'नाणिणो-ज्ञानिनः' विवेकी पुरुषके लिए 'एय खु-एतत्खलु' यही 'सारं-सारम्' न्यायसङ्गत है 'ज-यत् ' जो 'कंचण-कञ्चन' किसी जीवको 'न हिंसइ-न हिनस्ति' न मारे 'एतावंतं-एताबतीं' इसकोही 'अहिंसा समयं चेव-अहिंसासमतामेव' अहिंसारूपी समता 'वियाणिया-विजानीयात् ' जानना चाहिए ॥१०॥ તાત્પર્ય એ છે કે સંસારી જીવે પહેલેથી જ દુઃખી છે. એવાં દુખી જીવને દુઃખ આપવું તે યોગ્ય નથી. આ પ્રકારને વિચાર કરીને કેઈ પણ પ્રાણી, ભૂત, જીવ અથવા સત્વને મન, વચન અને કાયાથી અથવા કૃત, કારિત અને અનુમોદના વડે દુઃખી કરવા જોઈએ નહીં. તેમના પ્રાણને વિયેગ કરવો જોઈએ નહીં. એ ગાથા દ્વા
સૂત્રકાર હવે એ વાત પ્રગટ કરે છે કે શા કારણે જીવહિંસા કરવી જોઈએ નહીં -"पवं खु नाणियो" त्याह
शहाथ-'नाणिणो-शानिनः' विधी ५३१ना भाटे 'एयं खु-एतत्खलु' मा 'सारसारम्' न्यायसंगत छ. 'ज-यत्' कंचण-कञ्चन' या वने 'न हिंसा-नहि. नस्ति' न मारे 'एतावत-एतावती येभने 'अहिंसासमय-चेव-अहिंसासमतामेव' महिसा ३५ी समता 'वियाणिया-विजानीयात्' ongsी नसे. ॥१०॥
શ્રી સૂત્રકૃતાંગ સૂત્રઃ ૧