Book Title: Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
समयार्थ बोधिनी टोका प्र. श्रु. अ. १ अकारवादि-सांख्यमतनिरूपणम् १६९ मत दर्शयितुं सूत्रकार आह-' कुव्वं चे' त्यादि ।
मूलम् कुव्वं च कारयं चेव सव्वं कुब्वं न विजई । एवं अकारओ अप्पा एवं तेउ पगब्भिया ॥१३॥
छायाकुर्वश्च कारयश्चैव सर्वां कुर्वन्न विद्यते। एवम् अकारक आत्मा एवं ते तु प्रगल्भिताः ॥१३॥
अन्वयार्थ:(कुव्वंच--कुर्चव) कार्य कुर्वन्-कार्यकर्ता (वेव-चैव) एवंच (कारयं-कारयन्) अन्यद्वारा कार्य कारयन् प्रेरणां कृत्वाऽन्यद्वारा कार्यकारयिता, तथा (सव्वं कुव्वंसर्वी कुर्वन्) समस्तक्रियां कुर्वन् समस्तक्रियाकारकः आत्मा (न विजइ-नविद्यते) न वर्त्तते (एवं-एवम् ) अनेन पूर्वोक्तप्रकारेण (अप्पा-आत्मा) जीवः सूत्रकार कहते हैं “कुव्वं च" इत्यादि
शब्दार्थ-'कुव्वच-कुवे श्च' क्रिया करने वाला 'चेव-चैव' और 'कारय-कारयन्' दूसरे के द्वारा क्रिया कराने वाला 'अप्पा-आत्मा' आत्मा 'न विजइ-न विद्यते नहीं है तेउ-तेतु' वे अकारकवादी एवं-एवम्' इस प्रकार अकारओ-अकारकः' आत्मा क्रिया का कर्ता नहीं है एवं एवम्' उक्त प्रकार से कहने वाले 'पगभिया-प्रगल्भिता' पष्टता करते हैं ॥१३॥
-अन्वयार्थ-- च आत्मा स्वयं क्रिया करने वाला, प्रेरणा करके दूसरे से क्रिया कराने वाला तथा समस्त क्रियाएँ करने वाला नहीं है। इस प्रकार आत्मा ४२५॥ सूत्र४२ ४३ छ “कुब्व " त्याह -
शहाथ-'कुवंच-कुर्व श्च' या ४२वावाणी 'चेव-चैय' अने, 'कारय-कारयन्' मी माईत छियाय ४२१वावाणे 'अप्पा-आत्मा' मामा 'न विजइ-न विद्यते' नथी. 'तेउ-तेतु' तम॥२४ वाहिया एवं-एवम्' मत प्रा२ वाणा 'पगभिया-प्रगल्भिताः' धृष्टता ४२ छ. ॥१३॥ - अन्वयार्थ -
આત્મા પિતે જ ક્રિયા કરનારે નથી, પ્રેરણા કરીને અન્યની પાસે કિયા કરાવનારે પણ નથી અને સમસ્ત ક્રિયાઓ કરનારે પણ નથી. આ પ્રકારે આત્મા અક્ત છે. તે
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્ર: ૧