Book Title: Agam 02 Ang 02 Sutrakrutanga Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
समयार्थ बोधिनी टीका
२२३
प्रअ. अ. १ चतुर्धातुकवादी बौद्धमतनिरूपणम्
अन्वयार्थः
(पुढवी आउ य तेऊ) पृथिवी आपश्च तेजः (तहा वाऊ य) तथा वायुश्च, एतानि (चत्तारि) चत्वारि चतुःसंख्यकानि (धाउणो) धातोः धारकपोषकत्वाद् धातुः, तस्य (रूवं) रूपाणि स्वरूपाणि सन्ति पूर्वोक्तानि पृथिव्यादीनि चत्वारि धातु स्वरूपाणि सन्ति । पृथिव्यादीनि चत्वारि धातवः कथ्यन्त इतिभावः। एतानि (एगओ) एकतः एकत्रमिलितानि जगत् घटपटादिरूपं समुत्पादयन्ति । (एवं) एवम् अनेन प्रकारेणच [अवरे] अपरे–चतुर्धातुकवादिनो बौद्धाः [आहेसु] आहुः- कथयन्तीति ॥१८॥
शब्दार्थ-'पुढयो आउ य तेऊ-पृथियो आपश्च तेजः' पृथिवी जल और तेज 'तहा चाउ य-तथा वायुश्च' तथा वायु 'चत्तारि-चत्वारि' ये चार 'धाउणो-धातोः' धातुके रूवं-रूपाणि' रूप हैं 'एगओ एकतः' ये शरीर रूपमें एक होने पर जीव संशाको प्राप्त करते हैं एवं एवम्' इस प्रकार 'अवरे-अपरें दूमरे बौद्धोंने 'आहंसु-आहुः' कहा है ॥१॥
-:अन्वयार्थ :
पृथ्वी, जल,अग्नि और वायु यह चार धातु के रूप हैं। अर्थात् यह पृथ्वी आदि चार धातु (धारक और पोषक तत्त्व) हैं। यही धातु मिलकर घट पट आदि को उत्पन्न करते हैं। ऐसा दूसरे चतुर्धातुवादीबौद्ध कहते हैं। ॥१८॥
शहाथ- पुढवी आउ य तेउ-पृथिवी आपश्च तेजः' पृथ्वी, ६ अने ते 'सहा घाउ य-तथा वायुश्च' तथा वायु 'चत्तारि-चत्वारि' २॥ या२ 'धाउणो-धातोः' घातुन। 'रूव-रूपाणि' ३॥ छ. 'एगओ-एकतः' २॥ शरी२ मां से थवाथी १ सज्ञा प्रात ४२ छ. 'एवं-एवम्' येशते 'अवरे-अपरे' भी मौद्धो छतमाये 'आहंसु-आहुः' ४थु छ. ॥१८॥
અન્વયાર્થ પૃથ્વી, જલ, અગ્નિ અને વાયુ, આ ચાર ધાતુનાં રૂપ છે. એટલે કે આ પૃથ્વી આદિ ચાર ધાતુ (ધારક અને પિષક તત્વ) છે. એ જ ધાતુ મળીને ઘટ, પટ આદિને ઉત્પન્ન કરે છે.” ચતુર્ધાતુવાદી જે બૌદ્ધો છે, તેમની આ પ્રકારની માન્યતા છે. ૧૮
શ્રી સૂત્ર કૃતાંગ સૂત્રઃ ૧
